برنز کردن فرآیندی است که در آن افراد با قرارگیری در زیر نور خورشید یا استفاده از مواد طبیعی یا روش‌های مصنوعی پوست خود را تحریک به تولید رنگدانه‌هایی تیره‌تر می‌کنند. این کار باعث تغییر رنگ پوست می‌شود که از نظر زیبایی بسیار جذاب است و طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد.
خیلی از افراد با دادن سختی به خود و قرار گرفتن در زیر نور خورشید برای برنز کردن تلاش می‌کنند؛ در صورتی که افراد دیگر با رفتن به مراکز سولاریوم یا استفاده از لوسیون‌های برنزه کننده به هدف خود می‌رسند. در این مطلب از مجله علمی سیوطب به بررسی برنز کردن پوست، عوارض، راه ها و مزایای انواع روش ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
نگاهی کلی به موضوع این مقاله
- برنزه شدن فرآیندی است که طی آن رنگدانه پوست پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در پوست افزایش می‌یابد
- برنز کردن برای پوست مفید است
- استفاده از روش‌های مصنوعی برنزه شدن باعث صرفه جویی در وقت، آسیب کمتر به پوست و رسیدن به رنگ دلخواه بدون دردسر می‌شود
- یکی از فواید برنزه کردن تولید ویتامین D در بدن است
بیشتر بخوانید: ۸ عوارض برنزه کردن بدن که افراد نمی‌دانند و قربانی آن می‌شوند
برنز کردن چیست؟
هنگامی که سلول‌های پوست در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید قرار می‌گیرند، در حالت محافظت و تدافعی قرار می‌گیرند. ملانین ملانوسیت‌ها به کراتینوسیت‌ها که سلول‌های سطحی پوست هستند، منتقل می‌شود.
رنگدانه ملانین به عنوان یک مکانیسم محافظتی، اشعه ماوراء بنفش را از آسیب بیشتر سلولی مسدود می‌کند. باید گفت که ملانین در این حالت مانند یک چتر در بالای هسته سلول انباشته می‌شود. این فرآیند در تمام سلول‌های پوستی که در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند اتفاق می‌افتد. بنابراین برنزه شدن روی قسمتی از بدن که در معرض این اشعه‌هاست قابل مشاهده است.
در ادامه باید گفت که برنزه شدن فرآیندی است که طی آن رنگدانه پوست (ملانین) پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید در پوست افزایش می‌یابد و منجر به تیره شدن پوست می‌شود. این، فرآیند دفاعی طبیعی بدن در مواجهه با نور خورشید است. این کار به محافظت از پوست در برابر نور خورشید مانند یک سپر کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: ماسک صورت برای جوش با استفاده از مواد موجود در آشپزخانه و کابینت‌های خود
دلیل آفتاب سوختگی پوست با حضور ملانین چیست؟
افرادی که رنگ پوست روشن‌تری دارند معمولا نمی‌توانند مقدار کافی رنگدانه ملانین ایجاد کنند. مقداری که ایجاد می‌شود کارآمد نیست و بنابراین نواحی در معرض پوست دچار سوختگی می‌شوند.
اشعه خورشید حاوی دو نوع اشعه ماوراء بنفش است که به پوست آسیب می‌رسانند: فرابنفش A (UVA) و ماوراء بنفش B (UVB). هنگامی که اشعه UVA و UVB به لایه‌های زیرین اپیدرم نفوذ می‌کنند، سلول‌هایی به نام ملانوسیت‌ها را تحریک می‌کنند تا ملانین بیشتری تولید کنند. هم UVA و هم UVB مسئول برنزه شدن هستند.
بیشتر بخوانید: درمان سوختگی درجه یک و دو با ۶ ترفند طلایی خانگی
چرا رنگ پوست برنزه بیشتر طرفدار دارد؟
از نظر جوانان امروزه پوست برنزه جذابیت بیشتری دارد و به همین دلیل با روش‌های مختلفی اقدام به برنز کردن پوست خود می‌کنند. این علاقه در بین مردان نیز دیده می‌شود.
باید اشاره کرد که برنز کردن برای پوست نیز مفید است؛ اما این فایده به روش انجام آن بستگی دارد. برخی افراد از روش‌های سالم، طبیعی و کم خطر استفاده می‌کنند و برخی دیگر برای زودتر به نتیجه رسیدن روش‌های مصنوعی پرخطر را انتخاب می‌کنند.
بیشتر بخوانید : پاکسازی پوست و آشنایی با ۹ مزایا انجام آن در خانه و کلینیک‌های تخصصی
معرفی انواع روش های برنز کردن
برای برنز کردن پوست روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- قرارگرفتن زیر نور آفتاب
- برنزه شدن با سولاریوم
- لوسیون برنزه کننده
- داروهای گیاهی و مواد غذایی با خاصیت رنگ‌دهی
باید گفت که لوسیون‌ها و محصولات طبیعی صرفا جهت کاهش خطرهای دیگر روش‌های برنز کردن پوست تولید شده‌اند؛ زیرا قرارگیری در زیر نور خورشید در مواردی باعث آسیب به پوست می‌شود و استفاده از دستگاه سولاریوم نیز خطرهای ناشی از اشعه UV را به همراه دارد؛ اما باید اشاره کرد که رنگی که از برنزه شدن در آفتاب ایجاد می‌شود بسیار زیباتر بوده و ماندگاری بالاتری نسبت به روش‌های دیگر دارد. در ادامه راهکارهایی را برای برنز کردن در آفتاب و روش‌های سنتی و گیاهی خواهیم گفت.
بیشتر بخوانید : پی آر پی صورت راهکاری مطمئن برای جلوگیری از پیری پوست
راهکارهای برنزه شدن سریع با آفتاب
برای برنزه شدن در کوتاه‌ترین زمان ممکن افراد باید از راهکارهایی استفاده کنند. این راهکارها عبارتند از:
- حتما از ضدآفتاب با 30SPF استفاده کنید، این کار از پوست در برابر اشعه‌های ماوراء بنفش محافظت می‌کند
- برای جلوگیری از سوختن یک قسمت خاص از بدن، مدام وضعیت خود را تغییر دهید
- غذاهای حاوی بتاکاروتن بخورید مانند هویج، سیب زمینی شیرین و کلم پیچ
- از روغن‌های دارای SPF طبیعی استفاده کنید مانند روغن آووکادو، نارگیل، تمشک و هویج
- قبل از قرارگرفتن در زیر نور آفتاب برای برنز کردن، پوست خود را لایه‌برداری کنید. این کار به سریع‌تر برنزه شدن و عدم پوسته پوسته شدن پوست کمک می‌کند
بیشتر بخوانید : درمان خشکی پوست و ۱۰ درمان خانگی سدی محکم در مقابل باکتری‌های مهاجم
برنزه شدن با حنا و قهوه
از روش‌های خانگی و گیاهی برای برنز کردن پوست می‌توان به استفاده از حنا و قهوه اشاره کرد. این دو ماده هر دو خاصیت رنگ‌دهی بالایی دارند و باعث تغییر رنگ پوست می‌شوند.
برای استفاده از این دو ماده کافی است که:
- سه قاشق غذاخوری حنا و یک قاشق غذاخوری قهوه را با هم مخلوط کنید
- کمی آب به آن اضافه کنید
- سپس این ترکیب را روی بدن خود بمالید و اجازه دهید چند دقیقه بماند
- هر سه دقیقه یک بار پوست خود را چک کنید و زمانی که به رنگ دلخواه شما رسید آن را پاک کنید
برای جلوگیری از نارنجی شدن پوست، پیشنهاد می‌شود که زود پوست خود را بشویید.
بیشتر بخوانید : درمان سلولیت پوستی؛ تجمع چربی‌ها را پراکنده کنید
از دیگر روش‌های بدون ضرر و همچنین بدون نیاز به قرارگیرفتن زیر نور خورشید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده از روغن بچه
- استفاده از قهوه و آب
- روغن زیتون
- تخم مرغ و هویج
بیشتر بخوانید : علت سلولیت به همراه ۶ عامل اصلی در ایجاد ترک‌های پوستی
برنزه مصنوعی
منظور از این اصطلاح استفاده از روش‌های مصنوعی به جای فرآیند طبیعی برای به دست آوردن پوست برنزه است. استفاده از این روش‌ها به دلیل مزایای زیر رایج است:
- راحتی در استفاده
- در دسترس بودن
- عدم اتلاف وقت شخص
- نتیجه دلخواه
- تنظیم میزان برنزگی پوست
- عدم خطر ابتلا به سرطان پوست (در روش طبیعی احتمال ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد)
باید گفت که با گذشت زمان و میزان استقبال افراد از دستگاه‌های برنزه کننده، فناوری استفاده شده در این دستگاه‌ها در حال پیشرفت است. همچنین روش‌های مختلفی برای برنزه شدن از طریق فرآیند مصنوعی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی میخچه با ۹ روش ساده؛ از سنگ پا تا جوش شیرین
اتاق برنز کردن
غرفه یا اتاق برنزه، اتاقی است که در آن فرد با استفاده از اشعه‌های UVA و UVB که رنگ پوست را به رنگ طلایی تبدیل می‌کنند، فرآیند برنزه شدن را انجام می‌دهد. باید گفت که اشعه‌های UVA و UVB نورهای مصنوعی هستند که در برخورد با پوست باعث تغییر رنگ آن می‌شوند.
بیشتر بخوانید : لیزر پوست، کدام تکنولوژی برای پوست شما مناسب است+۸ نکته طلایی
تخت افقی سولاریوم
در این روش فرد باید روی یک تخت افقی دراز بکشد که قسمت بالایی آن بسته است تا تمام بدن فرد را بپوشاند. روکش‌های اکریلیک بالا، پرتوهای فرابنفش A و B را از لامپ‌های نصب شده در بالا عبور می‌دهند. سپس نور از تمام بدن فردی که روی تخت خوابیده است عبور می‌کند و پوست او از سر تا پا برنزه می‌شود. به این روش برنزه شدن با سولاریوم می‌گویند.
دستگاه اسپری برنزه کننده
این روش از برنز کردن در سالن‌های زیبایی انجام می‌شود. متخصصان با استفاده از دستگاه‌های اسپری کننده مواد برنزه کننده را روی بدن فرد در اتاقک خاصی اسپری می‌کنند. این کار باید با دقت انجام شود تا تمام قسمت‌های بدن فرد به صورت یکنواخت برنزه شود.
بیشتر بخوانید: مزوتراپی روشی برای افزایش حجم مو، زیبایی پوست و لاغری
لوسیون برنزه کننده
یکی از ارزان‌ترین روش‌های برنز کردن مصنوعی استفاده از لوسیون برنزه کننده است. هر شخصی می‌تواند با تهیه این لوسیون از فروشگاه‌های لوازم بهداشتی، آرایشی و حتی داروخانه‌ها هر زمانی که تمایل داشت از آن استفاده کند.
پپتید برنزه کننده
پپتید برنزه کننده سلول‌های رنگدانه ملانوسیت‌ها را تحریک می‌کند و به بدن اجازه می‌دهد تا رنگ برنزه‌ای ایجاد کند که از پوست در برابر اشعه‌های مضر UV محافظت می‌کند. این روش از طریق فرآیند شبیه‌سازی، غلظت ملانین را در بدن افزایش می‌دهد و پوستی برنزه و به نظر طبیعی ایجاد می‌کند.
همچنین احتمال ابتلا به سرطان پوست و آسیب پوستی ناشی از در معرض نور خورشید بودن را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید : چه غذاهایی برای جوش صورت مضر است
مهمترین نکات برنزه شدن
همان‌طور که گفته شد روش‌های مختلفی برای برنز کردن وجود دارد که در هر کدام از آن‌ها باید نکاتی رعایت شود. در ادامه چندین نکته مهم را یادآور می‌شویم:
نکات مهم در برنزه شدن سريع با آفتاب
برای عدم آفتاب سوختگی و صدمات شدید پوستی به نکات زیر عمل کنید:
- لایه‌برداری پوست‌های مرده به آرامی با لیف و صابون در حمام
- استفاده از ضدآفتاب
- استفاده از لوسیون‌های حاوی سدیم پی سی ای مرطوب کننده
- مصرف آب و مایعات برای جلوگیری از کم آبی
- تقسیم ساعت برای آفتاب گرفتن در روزهای مختلف
- قرارگیری در جایی مناسب
- مدت زمان قرارگیری در آفتاب را از مدت‌های کوتاه مثلا 10 دقیقه شروع کرده و در صورت عدم مشکل آن را بیشتر کنید
- تغییر وضعیت برای یکدست شدن تغییر رنگ پوست
- استفاده از روغن‌های برنزه کننده
- استفاده از عینک ضدآفتاب
- بعد از برنز کردن، کرم مرطوب کننده استفاده کنید
بیشتر بخوانید : روش هاي طبيعي درمان چین و چروك دور لب
نکات مهم در برنز کردن بدون آفتاب
در روش‌های برنز کردن بدون آفتاب نکات زیر را رعایت کنید:
- از روش‌های خانگی و طبیعی استفاده کنید
- در صورت تمایل به استفاده از روش‌های مصنوعی، به کلینیک‌ها و متخصصین مجرب مراجعه کنید
- دستورالعمل‌های استفاده از محصولات برنزه کننده را بخوانید
- در صورت تمایل به رنگ پوست برنزه شکلاتی، دفعات استفاده از روش مصنوعی را افزایش دهید. با این کار به مرور پوست تیره می‌شود و از خطرهای قرارگرفتن به مدت زیاد در زیر دستگاه‌ها جلوگیری می‌شود
بیشتر بخوانید: ۷ ماده غذایی موثر در ایجاد آکنه
انواع رنگ‌های برنزه شدن پوست
درجات مختلفی از برنزگی وجود دارد که افراد می‌توانند میزان و درجه رنگ را با توجه به سلیقه خود انتخاب کنند مانند روشن، متوسط و تیره یا پوست برنزه ( طلایی – شکلاتی – مسی). البته باید گفت که امکان تعیین رنگ فقط در روش‌های مصنوعی امکان‌پذیر است. افراد می‌توانند با تجربه عملی زیر نور آفتاب قرار گرفتن در طی چند سال، به مرور مدت زمان لازم برای رسیدن به رنگ دلخواه خود نزدیک شوند؛ اما این کار بسیار زمان‌بر، خطرناک و در مواردی آسیب‌زا است.
به طور کلی رنگ‌های برنزه پوست به موارد زیر تقسیم می‌شوند:
- پوست برنزه طلایی
- پوست برنزه مسی
- پوست برنزه شکلاتی
بیشتر بخوانید: درمان خانگی قارچ سر با ۱۱ راهکار موثر؛ از سیر تا آلوئه ورا
فواید برنزه شدن به روش مصنوعی
همان‌طور که می‌دانید برای برنزه شدن پوست به صورت طبیعی به نور خورشید نیاز است و فرد باید چندین ساعت را زیر نور خورشید قرار بگیرد. برخی افراد این روند را در چندین روز پشت سر هم و در مدت‌های محدود انجام می‌دهند تا از آفتاب سوختگی، کم آبی بدن، خطر ابتلا به بیماری‌های جدی جلوگیری کنند؛ اما این کار زمان‌بر بوده و اکثر جوانان حوصله طی کردن این روند را ندارند. باید گفت که روش‌های برنز کردن مصنوعی نسبت به روش آفتاب گرفتن مزایایی دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
1. عدم نیاز به آفتاب گرفتن
مزیت اصلی روش‌های مصنوعی برنزه شدن این است که بدن فرد از اثرات مضر آفتاب گرفتن در امان است. این مزیت در مواردی که شخص تمایل به تغییر رنگ پوست خود به شکلاتی دارد، بسیار خطرناک و آزاردهنده است؛ زیرا شخص باید مدت زیادی را زیر نورخورشید قرار بگیرد تا به رنگ دلخواه خود برسد.
در صورتی که با تنظیم دستگاه و مشخص کردن رنگ دلخواه می‌توان با دستگاه‌های مصنوعی در کمترین زمان به چیزی که می‌خواهند برسند.
2. ویتامین دی
ویتامین D در بدن افرادی که فرآیند برنز کردن مصنوعی را انجام می‌دهند با استفاده از دستگاه برنزه یا تخت افقی نیز مانند روش آفتاب گرفتن تولید می‌شود. اگر این فناوری به درستی استفاده شود، در عرض ده دقیقه می‌توان حدود 10000 واحد بین‌المللی ویتامین D در بدن تولید کرد. بنابراین، این فرآیند برای بدن و پوست سالم است.
3. راحتی در استفاده
رفتن به ساحل یا محلی باز و بدون مزاحم برای آفتاب گرفتن برای همه فراهم نیست. هچنین برخی افراد به دلیل موقعیت جغرافیایی که دارند از نور گرم و موثر خورشید بی‌بهره هستند. در چنین مواقعی استفاده از روش‌های مصنوعی برای برنزه کردن بسیار راحت خواهد بود.
نحوه اطلاع از برنزه شدن
افراد برای اطلاع از میزان برنزه شدن خود می‌توانند از مقیاس فیتزپاتریک (Fitzpatrick scale) که مقیاسی برای نوع رنگ پوست است استفاده کنند. این مقیاس استاندارد است و در همه دنیا کاربرد دارد.
اثری که آفتاب بر پوست می‌گذارد
برنز کردن با نور خورشید برای مدت طولانی عواقب خطرناکی به دنبال دارد. برنزه شدن نشانه‌ای از آسیب DNA به پوست است؛ زیرا به سلول‌های پوست آسیب می‌رساند و علائم قابل مشاهده پیری را تسریع می‌کند.
همچنین باید اشاره کرد که میزان برنزه شدن در برابر نور آفتاب به نوع پوست بستگی دارد. تعداد کمی از انواع پوست در برابر نور خورشید همیشه می‌سوزند و هرگز برنزه نمی‌شوند، در حالی که بعضی به راحتی می‌سوزند اما به سختی برنزه می‌شوند. در ادامه با دلایل اصلی برنزه شدن در برابر آفتاب آشنا خواهیم شد:
-
قرار گرفتن در معرض UVA
این اشعه‌ها خطرناک‌ترین عنصری هستند که باعث برنزه شدن پوست می‌شوند. UVA به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ می‌کند و باعث آسیب سلولی می‌شود. سلول ملانوسیت ملانین ترشح می‌کنند که مسئول رنگ قهوه‌ای و تیره پوست است.
-
قرار گرفتن در معرض UVB
اشعه UVB معمولا به لایه‌های بالایی پوست آسیب می‌رساند یا آن‌ها را می‌سوزاند. قرار گرفتن در معرض UVB در طول تابستان افزایش و در طول ماه‌های زمستان کاهش می‌یابد؛ زیرا لایه اوزون اطراف کره‌ی زمین بسته به آب و هوا، اکثر اشعه‌های UVB را مسدود می‌کند. برخلاف UVA این اشعه ملانوسیت‌ها را تحریک نمی‌کند؛ اما باعث می‌شود که DNA آسیب ببیند و تولید ملانین را بیشتر کند.
انواع پوست و نحوه واکنش آن‌ها به نور خورشید
انواع مختلفی از برنزه شدن پوست وجود دارد و بر اساس رنگ پوست، واکنش به نور خورشید نیز متفاوت خواهد بود:
| رنگ پوست | واکنش به نور خورشید | میزان برنزه شدن |
| سفید کم رنگ | می‌سوزد | هرگز برنزه نمی‌شود |
| سفید تا بژ روشن | راحت می‌سوزد | حداقل برنزه شدن |
| بژ | سوختگی متوسط | برنزه می‌شود |
| پوست قهوه‌ای روشن | حداقل سوختگی | برنزه قهوه‌ای متوسط |
| پوست قهوه‌ای متوسط | به ندرت می‌سوزد | برنزه شدن به رنگ قهوه‌ای تیره |
| پوست قهوه‌ای تیره یا سیاه | هرگز نمی‌سوزد | به شدت برنزه |
آیا برنزه شدن پوست دائمی است؟
در جواب به این سوال باید گفت: خیر. اثر برنزه شدن هرگز دائمی نیست؛ زیرا پوست به طور طبیعی با گذشت زمان لایه‌برداری می‌شود و سلول‌های پوستی قدیمی جای خود را به سلول‌های جدید می‌دهند. همچنین درمان منظم پوست با روش‌های لایه‌برداری و استفاده از کرم‌های روشن‌کننده پوست از مشکلات برنز کردن جلوگیری می‌کنند.
سوالات متداول برنز کردن :
برنز شدن سریع با آفتاب چطور انجام می‌شود؟
برای این کار باید از روغن‌ها یا مواد کمکی استفاده کرد تا روند تغییر رنگ زودتر انجام شود.
فواید برنزه کردن چیست؟
افزایش تولید ویتامین D در بدن که برای استخوان‌ها و سایر اندام‌های بدن و پوست عالی است.
چگونه برنزه شکلاتی شویم؟
برای این کار بهتر است از روش‌های مصنوعی مانند سولاریوم استفاده کنید.