علت بوی بد دهان کودک؛ از التهاب لوزه‌ها تا بیماری لثه
علت بوی بد دهان کودک که به آن هالیتوز نیز گفته می‌شود با توجه به شرایط هر کودک باید تشخیص داده شود. این مشکل معمولا به دلیل بهداشت نامناسب دهان، کم آبی بدن، خوردن غذاهای بدبو یا برخی شرایط پزشکی مثل عفونت نهفته در بدن ایجاد می‌شود.
لازم به ذکر است که تجمع ترشحات ناشی از آلرژی، سرماخوردگی و سینوزیت شایع‌ترین علت بوی بد دهان کودک است.
سایر علل شمال مواردی مانند پوسیدگی دندان و آبسه‌های دندانی، تنفس دهانی، جسم خارجی بینی، بیماری‌هایی مانند مشکلات گوارشی، آسم، اختلالات کبدی و رژیم غذایی می‌شود.
بوی بد دهان برای برخی از والدین نگران کننده است. بنابراین آگاهی از علل شایع به کاهش بسیاری از استرس‌های مرتبط با بوی بد دهان کمک می‌کند.
رفع بوی بد دهان در کودکان با استفاده از توصیه‌هایی امکان‌پذیر است. بوی بد دهان در سنین مختلف با توجه به عوامل تاثیرگذار به وجود خواهد آمد.
بیشتر بخوانید: سردرد کودکان و توصیه‌هایی برای کنترل و درمان آن
علت بوی بد دهان کودک، نوزاد نوپا و نوجوانان
غذاهای بدبو
غذاهایی با بوی تند یکی از دلایل اصلی ایجاد هالیتوز در کودکان هستند. هضم غذا با اولین لقمه شروع می‌شود.
سیر، پنیر، پیاز و سایر غذاهای تند شروع به تجزیه در دهان می‌کنند که این یک علت بوی بد دهان کودک است.
سیر و پیاز هر دو حاوی ترکیبات گوگردی هستند که ساعت‌ها در دهان ماندگار و جذب جریان خون میشوند که با بازدم کودک آزاد خواهند شد.
بیشتر بخوانید: از بین بردن بوی سیر با ۱۳ راهکار؛ از چای خشک تا قهوه
خوشبختانه این علت بوی بد دهان کودک موقتی و نشان‌دهنده مشکلی در سلامت دهان و دندان کودک شما نیست.
متاسفانه فرزندتان با مسواک زدن به طور کامل از بوی بد دهان کودک ناشی از غذاهای تولید کننده گوگرد خلاص نمی‌شود.
بیشتر بخوانید :درمان تب کودکان و تاثیر شگفت انگیز مایعات و خوابیدن و گلاب
نفس صبحگاهی
تنفس صبحگاهی فقط یک علت بوی بد دهان کودک و همچنین در نوجوانان و بزرگسالان نیست، بلکه حتی باعث بوی بد دهان در نوزادان و کودکان نوپا می‌شود. همه افراد بدون توجه به سن یا تعداد دندان‌هایشان باکتری‌های ایجاد کننده بو را در دهان خود دارند.
در شب، هنگام خواب تولید بزاق صورت می‌گیرد، بنابراین این باکتری شسته نمی‌شود. وقتی بچه‌ها از خواب بیدار میشوند، نفس‌هایشان بو می‌دهد. هنگامی که کودک شما دندان‌های خود را مسواک می‌زند نفس صبحگاهی از بین می‌رود.
بیشتر بخوانید: درمان زردی نوزاد در خانه با لامپ مخصوص
مشکلات گوارشی
هضم ضعیف، یبوست یا اختلالات روده‌ای می‌توانند علت بوی بد دهان کودک شوند. اگر مرتبا دچار ریفلاکس معده می‌شوید، بوی غذاهایی که به تازگی مصرف کرده‌اید به راحتی حس می‌شود و دلیل آن هم بازگشت غذاها به سمت مری خواهد بود.
ریفلاکس معده از جمله عواملی است که از آن به عنوان دلیل بوی بد دهان کودک 8 ساله هم نام می‌برند.
بازگشت اسید معده به علت عدم بلوغ کامل ماهیچه‌هایی بین مری و معده به وجود می‌آید. این شرایط به ندرت جدی تلقی شده و با رشد کودک نیز از شدت آن کاسته می‌شود.
معمولا رفلاکس معده پس از 18 ماهگی متوقف می‌شود. ولی در بعضی موارد بررسی‌ها بیانگر این است که حتی علت بوی بد دهان کودک 9 ساله هم ناشی از ترشح اسید معده و برگشت آن به مری است.
بیشتر بخوانید: واکسن آبله مرغان و ضرورت تزریق آن
بهداشت ضعیف دهان
چندین ناحیه در دهان وجود دارد که ذرات غذا در آن حبس خواهند شد. واکنش میکروارگانیسم‌ها در این ناحیه باعث بوی بد دهان می‌شود.
از جمله این نواحی می‌توان به سطوح دندان‌ها، شیارها، فضاهای بین دندان‌ها و لثه‌ها؛ همچنین منافذ سطح زبان اشاره کرد.
بی‌توجهی به بهداشت دهان و دندان در کودکان از مسائل مهمی است که علت بوی بد دهان کودک از آن منشعب می‌شود.
پوسیدگی بین دندان‌ها، سطوح دندان یا حتی دندان تحت ترمیم هم می‌تواند علت بوی بد دهان کودک باشد.
بی‌توجهی والدین به بهداشت دهان و دندان کودکان، مسواک نزدن در طول روز یا تغذیه نامناسب از غذاهای چسبناک و شیرین، بوی بد دهان را تبدیل به نوعی بیماری کودکان می‌کند.
اکثر کودکان در برابر مسواک زدن دندان های خود در طول روز مقاومت می‌کنند و در این مورد لجبازی نشان می‌دهند.
والدین نیز از رفتارهای روزمره خسته شده و به راحتی از این موضوع می‌گذرند، بنابراین فرزندان را به حال خود رها می‌کنند.
بیشتر بخوانید: درمان آبله مرغان و پیشگیری از آن به کمک واکسیناسیون
نگرانی‌های دندانی مانند حفره‌ها، عفونت‌ها یا ترمیم‌های شل
پوسیدگی دندان (حفره) در بچه‌ها بوی نامطبوع نفس آن‌ها را به دنبال دارد و این خود می‌تواند یک علت بوی بد دهان کودک باشد.
همچنین احتمال بیشتری وجود دارد که غذا در ناحیه آسیب دیده دندان گیر کرده و بوی بد دهان را در کودکان تشدید کند. آبسه دندان نیز منجر به بوی بد شدید در دهان کودکان می‌شود زیرا این یک عفونت است.
زخم‌های دهانی نیز می‌تواند علت بوی بد دهان کودک باشد. اگر کودک شما تاج یا پرکردگی دندان شل یا شکسته داشته باشد منجر به هالیتوزیس می‌شود زیرا باکتری‌ها در زیر ترمیم تجمع می‌کنند.
بیشتر بخوانید :درمان عفونت گوش کودکان؛ از تجویز آموکسی‌سیلین تا قطره گوش
دهان خشک علت بوی بد دهان کودک
خشکی دهان یک اصطلاح فانتزی که خود علت بوی بد دهان در کودکان است، به همان روش نفس صبحگاهی عمل می‌کند.
بزاق کافی تولید نمی‌شود، بنابراین باکتری‌ها و ذرات غذا شسته نخواهند شد و بویی از دهان احساس می‌شود.
در حالی که نفس صبحگاهی به سرعت از بین می‌رود، خشکی دهان به دلیل بیماری یا دارو پایدارتر است.
از طرف دیگر، اگر خشکی دهان ناشی از کم‌آبی بدن باشد، نوشیدن آب بیشتر درمانی آسان برای بوی بد دهان خواهد بود.
گرمای معده
داغ شدن معده به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود مثل سرماخوردگی شکمی، رژیم نامناسب غذایی، هضم بد غذا و استرس زیاد که در کل باعث ایجاد بوی بد دهان در کودکان و افراد می‌شود.
بیشتر بخوانید: علت عفونت گوش کودکان؛ پشت پرده چه خبر است؟
بیماری لثه یا بیماری پریودنتال
ژنژیویت یک بیماری التهابی است که منجر به بدبو شدن دهان کودکان خواهد شد. اگر پلاک نرم و تارتار (پلاک سفت شده) در اطراف و زیر خط لثه و در بین دندان‌ها ایجاد شود، باکتری‌ها و سموم موجود در پلاک می‌توانند باعث التهاب و عفونت لثه شوند.
عفونت هرگز بوی خوبی نمی‌دهد، به همین دلیل است که یکی از علائم بیماری لثه در کودکان بوی بد و عود مکرر است.
بیشتر بخوانید: شب ادراری کودکان و 6 دلیل اصلی این ماجرا
تنفس دهانی
تنفس دهانی علت بوی بد دهان در کودکان نوپا می‌شود؛ زیرا خشکی دهان به همراه دارد. اگر کودک شما به دلیل گرفتگی بینی از طریق دهان نفس می‌کشد، هالیتوز باید کوتاه مدت باشد و پس از رفع گرفتگی بینی از بین برود.
تنفس دهانی در کودکان نیز می‌تواند عادتی باشد که نه تنها منجر به بوی بد دهان می‌شود، بلکه باعث ایجاد مشکلات ارتودنسی نیز خواهد شد.
بیشتر بخوانید: آبله مرغان کودکان و بیش از 10 علامت تشخیص بیماری
جسم خارجی در بینی
خارج کردن جسم خارجی در بینی مانند نخود، لوبیا یا قطعات کوچک اسباب‌بازی باعث عفونت در بینی و ایجاد بوی بد دهان می‌شود.
علامت مهم این عارضه تخلیه چرک از سوراخ‌های بینی است. این امر به ویژه در کودکان و نوجوانانی که معمولا چیزهای جدید را امتحان می‌کنند اتفاق می افتد.
بیشتر بخوانید: عفونت گوش کودکان و علت عفونت گوش میانی، خارجی و داخلی کودکان
لوزه‌ها
در کودکان، عفونت لوزه‌ها به صورت گل کلم ظاهر می‌شود که گاهی با شیارهای عمیق همراه است. این شیارها در اثر تجمع مواد غذایی در این نواحی شکل می‌گیرد و در نتیجه باعث ایجاد بوی بدی در دهان می‌شود.
لوزه‌های بزرگ و شیاردار بعضی اوقات علت بوی بد دهان کودک 5 ساله هستند. بیماران پس از مصرف غذاهایی مانند پسته، آجیل و میوه‌های خشک گاهی به دلیل تجمع این مواد در شیارها، دچار بوی بد دهان میشوند.
بیماری‌ها و عفونت‌ها
عوارض تنفسی مانند سینوزیت، آسم و بزرگ شدن آدنوئید هم یک علت بوی بد دهان کودک در نظر گرفته می‌شود.
بیماری‌هایی مانند دیابت، عفونت معده، نارسایی کلیه، مشکلات کبدی و سرطان دهان منجر به بوی بد دهان می‌شود که در کودکان نادر است.
در کودکانی که تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند، عفونت‌های قارچی به عنوان شواهدی برای ایجاد بوی بد دهان دیده میشوند.
بیشتر بخوانید: سرخک در کودکان، زمان واکسیناسیون و تفاوتش با سرخجه
داروها
برخی داروها باعث خشکی دهان میشوند. آنتی‌هیستامین‌ها، آرام بخش‌ها و فنوتیازین‌ها تولید بزاق را کاهش می‌دهند.
بنابراین، شستشوی خود به خودی حفره دهان کاهش پیدا می‌کند که علت بوی بد دهان کودک است.
استفاده نامناسب و بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها باعث از بین رفتن باکتری‌های مفید در دهان می‌شود.
بیشتر بخوانید: کم خوابی کودکان، مشکلی غم‌انگیز که کودکان را آزار می‌دهد
علائم هالیتوزیس
بسیاری از افراد از علت بوی بد دهان کودک خود بی‌اطلاع هستند. بوی بد دهان اغلب به منابع آن بستگی دارد. برخی از علائم و نشانه‌های رایج بوی بد دهان عبارتند از:
- لوزه‌های متورم
- خشکی دهان
- خون‌ریزی لثه
- طعم نامطبوع یا مزه ترش در دهان
- سطح سفید زبان
- پوسیدگی و خرابی دندان‌ها
- GERD (بازگشت اسید به مری)
بیشتر بخوانید: درمان کوچکی اندام تناسلی در کودکان و ضرورت جراحی فالوپلاستی
بوی بد دهان گاهی بیانگر ابتلا به یکی از بیماری‌های زیر است:
- عارضه‌های تنفسی مانند سینوس، آسم و بزرگ شدن آدنوئید از دلایل شایع بد بویی دهان به شمار می‌رود
- هالیتوز گاهی منشا روانی دارد و بیمار با تصور بد بو بودن دهان خود در این مورد وسواس پیدا می‌کند. البته این ناراحتی روانی معمولا در مورد کودکان مصداق ندارد
درهرحال بد بو بودن طولانی مدت دهان نیاز به تشخیص صحیح و درمان مناسب دارد. طبعا هر چه سریع‌تر برای درمان اقدام شود، برای کودک بهتر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: سردرد کودکان همراه تب، می‌تواند دلایلی جدی داشته باشد
تشخیص علت بوی بد دهان کودک
پزشکان میزان شدت و علت بوی بد دهان کودک را با استفاده از تکنیک‌های حسی یا ابزارهای خاص، اندازه‌گیری می‌کنند.
در روش حسی یا ارگانولپتیک، متخصص بالینی به فاصله‌ای در حدود 12سانتی‌متر از دهان بیمار می‌ایستد و از او می‌خواهد بازدم انجام دهد، به شدت بوی بد دهان، بر اساس درجه‌بندی بین یک تا پنج نمره داده می‌شود. علاوه بر آن، ضایعات پشت زبان نیز ارزیابی می‌شود.
یکی دیگر از روش‌ها، استفاده از دستگاه مانیتورینگ سولفید است که هالیمتر نام دارد. لوله‌ای انعطاف‌پذیر وارد دهان یا بینی می‌شود و پس از آن که بیمار به مدت 10ثانیه نفس خود را حبس نمود، این دستگاه میزان گاز سولفید هیدروژن را اندازه‌گیری می‌کند. اگر میزان اندازه‌گیری شده بیشتر از (PPB 75) باشد، بوی بد دهان تشخیص داده می‌شود.
بیشتر بخوانید: گلودرد کودکان را جدی بگیرید |سرماخوردگی یا کووید 19
سوالات متداول در مورد علت بوی بد دهان کودک
آیا مصرف دارو نیز می‌تواند باعث ایجاد بوی بد دهان کودکان شود؟
بله، برخی از داروها باعث کاهش میزان ترشح بزاق کودک شده و در نهایت علت بوی بد دهان کودک میشوند. داروهای ادرار‌آور نیز منجر به کاهش آب بدن کودکان میشوند.
بیشتر بخوانید: درمان شب ادراری کودکان به روش‌های پزشکی، روان‌درمانی و طب سنتی
آیا ارتودنسی باعث ایجاد بوی بد دهان بچه‌ها می‌شود؟
سیم‌ها باعث میشوند مواد غذای در زیر آن‌ها قرار گیرد و علت بوی بد دهان کودک میشوند ولی با رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان می‌توان از بروز این عارضه جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانید: اوریون، ویروسی با عوارضی ساده تا احتمال خطر ناشنوایی و مرگ
شیوه صحیح شستن دندان کودکان چیست؟
از کودک خود بخواهید سه بار در روز و هر بار به مدت دو دقیقه مسواک بزند. برای کودک زیر سه سال به اندازه یک دانه برنج و برای کودکان بزرگ‌تر به اندازه یک نخود خمیر دندان روی مسواک بمالید و بر فرآیند مسواک زدن کودک خود نظارت داشته باشید. اطمینان حاصل کنید کودک شما علاوه بر دندان، زبانش را هم می‌شوید.
بیشتر بخوانید: مکیدن انگشت؛ رایج و کم‌خطر برای کودکان زیر 4 سال
چه بیماری‌هایی می‌توانند علت بوی بد دهان بچه‌ها باشند؟
بیماری‌هایی مانند دیابت نوع یک و دو، بیماری‌های ریه و مشکلات کلیوی هم باعث ایجاد بوی بد دهان بچه‌ها میشوند.
آیا دهان‌شویه هالیتوز را در کودکان درمان می‌کند؟
اگر قبلا اقدامات بهداشتی لازم مانند استفاده از مسواک و نخ دندان و نیز نوشیدن آب کافی را انجام داده‌اید گزینه بعدی استفاده از یک دهان شویه مناسب است. یک دهان‌شویه ملایم نعنایی در از بین بردن بوی بد دهان کودک کمک کننده خواهد بود.
بیشتر بخوانید: چگونه حملات میگرن را در کودکان کاهش دهیم ؟
پیشگیری و درمان
بهداشت دهان و دندان شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، تمیز کردن پشت زبان، خیس نگه داشتن دهان کودک و شستشوی دهان است. درمان سینوزیت و آلرژی در رفع بوی بد دهان کودکان موثر خواهند بود.
کودکان در سنین پایین، پس از هر وعده غذایی یا قبل از خواب، دندان‌ها را باید با مسواک بدون استفاده از خمیر دندان تمیز کنند.
اگر کودک عادت به مکیدن شست دارد، باید مرتبا دستانش را با آب و صابون شست و در آخر، پستانک او باید در آب جوش استریل شود تا باکتری‌های مضر از بین برود.
استفاده از میوه‌ها و سبزیجاتی مانند کرفس، هویج، جعفری، کاهو، قارچ، اسفناج، سیب، پرتقال، لیمو، انجیر، توت‌فرنگی و رژیم انگور کودکان، مانع از تشکیل پلاک و در نتیجه رفع بوی بد دهان می‌شود. البته مصرف مایعات به خصوص آب و لیموناد را فراموش نکنید.
بیشتر بخوانید: سرماخوردگی کودکان؛ چرا بچه ها بیشتر مریض میشوند؟
علت بوی بد دهان کودک ممکن است گذرا باشد، مخصوصا هنگام بیدار شدن در صبح که پس از خوردن صبحانه و مسواک زدن برطرف می‌شود.
بوی بد طبیعی است. علت بوی بد دهان کودک ناشی از کاهش بزاق در طول شب و عدم فعالیت محیط دهان است که بستری برای فعالیت میکروبی فراهم می‌کند. لازم به ذکر است که این مشکل پس از صرف غذا عموما باید برطرف شود.
کودکانی که تورم و التهاب مداوم لوزه‌ها دارند، به دلیل تولید مواد خمیری از غدد، از بوی بد دهان رنج می‌برند. این بیماران پس از برداشتن لوزه باید از شر این مشکل خلاص شوند.
اگرچه در بیشتر موارد علت بوی بد دهان کودک نگران کننده نیست، اما طولانی مدت بودن این موضوع نیازمند تشخیص صحیح و درمان مناسب است. طبیعتا اگر درمان با سرعت عمل همراه باشد، برای سلامتی کودکان بهتر است.
بیشتر بخوانید: پماد هیدروکورتیزون نوزادان از فواید تا جایگزین آن
جمع‌بندی
در نهایت می‌توان گفت که هالیتوزیس یا بوی بد دهان بیشتر از آنکه به عنوان یک مشکل اجتماعی در ارتباط با بهداشت نامناسب دندان یا بیماری‌های حفره دهان در نظر گرفته شود، می‌تواند ناشی از آسیب‌شناسی در سطوح دیگر باشد.
اگر شما نیز به تازگی متوجه شده‌اید که دهان کودک شما بوی ناخوشایندی می‌دهد با رعایت یک روال بهداشتی روزانه، دندان‌های او را تمیز نگه داشته و بوی بد را به حداقل برسانید.
مواردی به جز این مانند نوشیدن آب فراوان، جویدن آدامس بدون قند و کاهش کافئین نیز به جریان بزاق کمک کرده و سبب تقویت طراوت نفس میشوند.
در صورتی که با رعایت این موارد بوی بد دهان برطرف نشد، بهترین کار مراجعه به یک دندانپزشک با تجربه است تا پرونده و سوابق سلامتی کودک را مورد بررسی قرار دهد.
دندانپزشک می‌تواند بهترین برنامه‌های درمانی را برای مراقبت از پوسیدگی‌ها یا بیماری‌های لثه توصیه نماید و علت بوی بد دهان کودک را به راحتی تشخیص دهد.