خواص چای سبز و نقش آن در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان
خواص چای سبز که طی سال‌های اخیر به یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها در جهان تبدیل شده است بسیار گسترده است. چای سبز و فواید بی‌شمارش برای سلامتی و بهبودی بیماری‌ها باعث شده که مصرف آن به عنوان یک نوشیدنی روزمره طرفداران زیادی پیدا کند.
چای سبز سرشار از انواع آنتی‌اکسیدان است؛ ترکیباتی که تاثیر بسیار مهمی بر سلامت انسان دارند. بهبود کارکرد مغز، سوزاندن چربی، پیشگیری و محافظت در برابر انواع سرطان و کاهش خطر بیماری‌های قلبی از جمله مهم‌ترین فواید آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز محسوب می‌شوند.
علاوه بر این خاصیت مهم، خواص بسیاری برای چای سبز شناسایی و به صورت علمی اثبات شده‌اند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم تا دریابیم چرا چای سبز از دیرباز نه فقط به عنوان یک نوشیدنی معمول و روزمره بلکه به عنوان یک دارو توسط مردم در سراسر دنیا استفاده می‌شود.
با شناخت این 9 مورد از مهم‌ترین خواص چای سبز برای سلامتی احتمالا شما هم این نوشیدنی را به برنامه روزمره خود اضافه خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: خواص گل گاوزبان + نکاتی مهم در مورد مصرف این گیاه بی‌نظیر
1. مهم‌ترین خواص چای سبز برای سلامتی از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی آن نشات گرفته‌اند
چای سبز فقط یک نوشیدنی ساده برای رفع تشنگی نیست. ترکیبات متعدد و مفیدی که در گیاه چای سبز وجود دارد، می‌تواند آن را به یک نوشیدنی ثابت در رژیم غذایی روزمره تبدیل کند.
چای به طور کلی سرشار از پُلی‌فنول‌هاست؛ گروهی از آنتی‌اکسیدان‌ها که به عنوان ترکیبات شیمیایی طبیعی، فواید بسیاری چون کاهش تورم و التهاب و کمک به مقابله با سرطان به همراه دارند.
علاوه بر این، چای سبز حاوی کاتچین مشهور به «EGCG» است؛ نوعی آنتی‌اکسیدان طبیعی که به پیشگیری از تخریب سلول‌ها و عملکرد بسیاری دیگر از فرآیندهای سلولی مولکولی در بدن کمک می‌کند.
چنین ترکیباتی، می‌توانند میزان تشکیل رادیکال‌های آزاد در بدن را کاهش دهند و از سلول‌ها و مولکول‌های بدن در برابر تخریب محافظت کنند. رادیکال‌های آزاد نقش مهمی در فرآیند پیر شدن بدن و ایجاد بسیاری از بیماری‌ها ایفا می‌کنند.
ترکیب EGCG یکی از قدرتمندترین آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز است که توانایی و تاثیر آن در بهبود بیماری‌های مختلف توسط تحقیقات و بررسی‌های علمی مورد تایید قرار گرفته‌است. در حقیقت EGCG اصلی‌ترین عامل ایجادکننده خواص چای سبز و فواید آن در حوزه‌های پزشکی و سلامت به‌شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید : خواص سرکه سیب و راه‌های بهره بردن از این خواص
2. چای سبز باعث بهتر شدن عملکرد مغز می‌شود
چای سبز نه تنها شما را بیدار و هشیار نگه می‌دارد، بلکه واقعا به تقویت عملکرد مغز نیز کمک می‌کند. کافئین موجود در چای سبز -که به‌عنوان یکی از محرک‌های مغز شناخته شده‌است- کلیدی‌ترین نقش را در این مورد بازی می‌کند.
گرچه میزان کافئین موجود در چای سبز به اندازه قهوه نیست اما برای ایجاد پاسخ‌های لازم در مغز کافی است. در واقع میزان کافئین چای سبز به مقداری است که تاثیرات مثبت آن ایجاد می‌شود و در عین حال، عوارض ناخوشایند ناشی از مصرف زیاد کافئین را نیز به همراه نخواهد داشت.
کافئین جلوی اشباع شدن ادنوسین (یکی از واسطه‌های عصبی که در مواقع مختلف خصوصا هنگام خواب تولید می‌شود) در مغز را می‌گیرد و به این صورت راه را برای بیشتر شدن میزان دیگر واسطه‌های عصبی دوپامین و نوراپینفرین باز می‌کند که باعث افزایش هوشیاری و بهبود عملکرد ذهن می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند کافئین می‌تواند جنبه‌های مختلفی از عملکرد مغز از جمله خلق‌وخو (مود)، هوشیاری و آمادگی حواس پنج‌گانه، سرعت عکس‌العمل بدن و حافظه را بهبود ببخشد.
البته در میان خواص چای سبز، کافئین تنها ماده موثر در بهبود عملکرد مغز نیست. چای سبز حاوی مقداری آمینو اسید تیانین (یا اِل- تیانین) است که می‌تواند از سد خونی-مغزی (BBB) عبور کرده و به انتقال پیام‌های عصبی کمک کند.
تیانین موجب افزایش فعالیت واسطه‌های عصبی گابا (GABA) در مغز می‌شود که تاثیر ضد اضطراب دارد. همچنین تیانین سطح دوپامین و میزان تولید امواج آلفا در مغز را افزایش می‌دهد.
تحقیقات نشان می‌دهد که تیانین و کافئین تاثیر متقابل نیز دارند؛ یعنی ترکیب این دو در کنار هم می‌تواند نتیجه مضاعف و قدرتمندتری در بهتر شدن عملکرد مغز به جا بگذارد. در واقع به دلیل وجود هم‌زمان تیانین و مقدار کمی کافئین، چای سبز نوع متفاوتی از هوشیارسازی را نسبت به قهوه ایجاد می‌کند.
بسیاری از افراد گزارش کرده‌اند که با مصرف چای سبز به جای قهوه، انرژی مداوم‌تر و باثبات‌تری را تجربه کرده‌اند و در هنگام کار نیز عملکرد موثرتری داشته‌اند.
بیشتر بخوانید: خواص خرما و فواید شکت‌انگیز این خوراکی گرمسیری
3. چای سبز چربی‌سوزی را افزایش می‌دهد
اگر به ترکیبات موجود در انواع داروهای چربی‌سوزی گیاهی نگاه کنید، به احتمال بسیار زیاد چای سبز را در میان آن‌ها ببینید. در واقع یکی از مهم‌ترین خواص چای سبز که در تحقیقات علمی به اثبات رسیده، تاثیر آن در بالا رفتن ضریب متابولیسم (سوخت‌وساز بدن) و افزایش چربی‌سوزی است که آن را به یکی از پرطرفدارترین محصولات گیاهی برای لاغری تبدیل کرده‌است.
تحقیقات نشان می‌دهد، در افرادی که مطابق یک برنامه منظم چای سبز مصرف کرده‌اند -در مقایسه با دیگران که دارونما دریافت کرده‌اند- میزان اکسید شدن (سوختن) چربی‌ها می‌تواند تا 17 درصد افزایش یابد. البته در نتیجه برخی دیگر از پژوهش‌ها نیز، تاثیر خاصی از چای سبز در چربی‌سوزی مشاهده نشده که نشان می‌دهد میزان این تاثیرگذاری ممکن است به شرایط جسمی و ویژگی‌های هر فرد بستگی داشته باشد.
همچنین کافئین موجود در چای سبز هم می‌تواند عملکرد فیزیکی بدن را بهبود ببخشد. کافئین می‌تواند اسیدهای چرب را از بافت چربی جدا کند و به حرکت در بیاورد، تا با قرارگرفتن در دسترس چرخه متابولیسم، به عنوان سوخت مورد استفاده قرار گیرند.
4. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز و کاهش خطر برخی سرطان‌ها
سرطان به دلیل رشد بی‌رویه و غیرقابل کنترل سلول‌ها آغاز می‌شود و یکی از مهم‌ترین دلایل مرگ و میر در سراسر جهان است. تحقیقات نشان می‌دهند که تخریب سلولی ناشی از اکسید شدن بیش از حد، می‌تواند به التهاب مزمن سلول‌ها و در نهایت بیماری‌های مزمن از جمله انواع سرطان منجر شود. تنها عامل بازدارنده در برابر این روند، انواع آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که می‌توانند شدت اکسید شدن بافت‌ها را کاهش دهند و از ایجاد التهاب مزمن و بیماری‌های پیامد آن، پیشگیری کنند.
چای سبز بهترین منبع برای بسیاری از قدرتمندترین آنتی‌اکسیدان‌های شناخته‌شده در طبیعت است. تحقیقات نشان می‌دهند بسیاری از خواص چای سبز و ترکیبات موجود در آن، در کاهش خطر انواع مشخصی از سرطان مانند سرطان سینه، سرطان روده بزرگ و سرطان پروستات موثرند.
نکته مهم در این میان این است که متخصصان توصیه می‌کنند برای استفاده کامل از خواص چای سبز در پیشگیری از سرطان، بهتر است به آن شیر اضافه نشود؛ زیرا تحقیقات نشان می‌دهد ترکیب چای سبز با شیر در بسیاری موارد منجر به کم‌شدن میزان آنتی‌اکسیدان‌ها می‌شود.
بیشتر بخوانید: خواص آب انار| ۱۲ خاصیت این آبمیوه بهشتی و خوشمزه
نقش خواص چای سبز در کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
سرطان سینه یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در میان زنان است و کاهش خطر ابتلا به این نوع سرطان، در کنار جلوگیری از روند پیرشدن سلول‌ها یکی از مهم‌ترین خواص چای سبز برای زنان محسوب می‌شود.
تحقیقات و مشاهدات علمی نشان می‌دهد که زنانی که بیشتر از همه چای سبز مصرف می‌کنند، به صورت تقریبی بین 20 تا 30 درصد کمتر در معرض ریسک به وجود آمدن سرطان سینه هستند.
بیشتر بخوانید :دانسته‌هایتان در مورد سرطان سینه را تکمیل کنید
کاهش چشمگیر خطر سرطان روده بزرگ
سرطان روده بزرگ (کولون) که سالانه افراد بسیاری را در سراسر جهان درگیر می‌کند، یکی از انواع سرطان است که معمولا با بالا رفتن سن و شدت گرفتن روند تخریب و اکسید شدن سلول‌های بدن، احتمال ابتلا به آن افزایش می‌یابد.
تحقیقات نشان می‌دهند میزان تاثیرگذاری چای سبز بر کاهش خطر سرطان روده بزرگ به مراتب از دیگر انواع سرطان بالاتر است. مجموع بررسی 29 تحقیق علمی در خصوص این تاثیر، نشان می‌دهد کسانی که چای سبز می‌نوشند 42 درصد کمتر احتمال دارد به سرطان روده بزرگ مبتلا شوند.
چای سبز و کاهش خطر سرطان پروستات
سرطان پروستات نیز یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در میان مردان است که با مصرف چای سبز می‌توان خطر بروز آن را کاهش داد. سرطان پروستات معمولا در سنین بالاتر و در دوران پیری بروز پیدا می‌کند؛ چرا که در این دوران روند اکسید شدن و تخریب سلول‌ها با بالا رفتن سن شدت بیشتری به خود می‌گیرد. خواص چای سبز برای مردان خصوصا از میانسالی به بالا، به پیشگیری از خطر سرطان پروستات محدود نمی‌شود. آنتی‌اکسیدان‌های قدرتمند موجود در چای سبز با مقابله در برابر روند تخریب سلول‌ها، می‌توانند سرعت و تاثیر روند پیری در بافت‌های بدن را تا حدودی کاهش دهند.
بیشتر بخوانید: آيا تا به حال كاربرد پزشكي فلفل قرمز را مي دانستيد؟
5. چای سبز از مغز در برابر پیر شدن محافظت می‌کند
چای سبز نه تنها در کوتاه‌مدت عملکرد مغز را بهبود می‌بخشد، بلکه در روند طولانی‌مدت و با بالا رفتن سن می‌تواند از مغز شما در برابر تبعات آن -که به عنوان پیری مغز شناخته می‌شود- محافظت کند.
بیماری آلزایمر یکی از مشهورترین بیماری‌های تخریب‌گر عصبی است و شایع‌ترین عامل بروز عارضه زوال عقل (Dementia) خصوصا در سنین کهنسالی محسوب می‌شود.
یکی دیگر از شایع‌ترین بیماری‌های تخریب‌گر عصبی نیز، بیماری پارکینسون است که روند آن با مرگ سلول‌های عصبی تولیدکننده دوپامین در مغز همراه است.
تحقیقات مختلف آزمایشگاهی و برخی تحقیقات روی حیوانات نشان می‌دهند ترکیبات کاتچین (نوعی آنتی‌اکسیدان) موجود در چای سبز مانند EGCG می‌توانند از جنبه‌های مختلفی سلول‌های عصبی را در برابر روند بیماری‌های تخریب‌گری چون آلزایمر و پارکینسون محافظت کنند و احتمال بروز زوال عقل را کاهش دهند.
6. خواص چای سبز از بین برنده بوی بد دهان است
ترکیب‌های کاتچین موجود در چای سبز برای سلامت دهان و دندان نیز مفید هستند. آزمایش‌ها نشان می‌دهند، کاتچین‌ها می‌توانند رشد باکتری‌ها در دهان را سرکوب و خطر بروز عفونت‌های احتمالی را کاهش دهند.
استرپتوکوک میوتانس یکی از رایج‌ترین باکتری‌هایی است که در فضای دهان رشد می‌کند و باعث ایجاد پلاک (جرم) دندان‌ها و در نهایت عفونت‌ها، پوسیدگی‌ها و خالی شدن دندان می‌شود. در بسیاری از موارد بوی بد دهان می‌تواند به دلیل افزایش فعالیت و تکثیر این‌گونه باکتری‌ها باشد. کاتچین‌های موجود در چای سبز، با تغییر وضعیت شیمیایی و زیستی فضای دهان، امکان و فضای رشد باکتری‌هایی چون استرپتوکوک میوتانس را کاهش می‌دهند و به برطرف شدن بوی بد دهان کمک می‌کنند.
بیشتر بخوانید: فواید نوشیدن آب ترشی برای سلامتی
7. نقش خواص چای سبز در پیشگیری از دیابت نوع 2
آمار مبتلایان به دیابت نوع 2 در دهه‌های اخیر روند افزایشی داشته و امروزه این بیماری بر اساس تخمین‌ها بین 8 تا 10 درصد از مردم را در سراسر جهان درگیر خود کرده است.
دیابت نوع 2 بر اثر بالا رفتن سطح قند خون شکل می‌گیرد که در نتیجه مقاومت به انسولین و اختلال در تولید انسولین توسط پانکراس اتفاق می‌افتد. مطالعات علمی نشان می‌دهد چای سبز می‌تواند میزان حساسیت بدن نسبت به انسولین را بالا ببرد و با پایین آوردن احتمال بروز مقاومت به انسولین، موجب کاهش سطح قند خون و پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 شود.
برخی تحقیقات در ژاپن نشان داده‌است، کسانی که بیشتر از همه چای سبز می‌نوشند 42 درصد کمتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دارند.
همچنین بررسی 7 پژوهش مختلف که روی حدود 287 هزار نفر انجام شده، نشان می‌دهد خطر دیابت نوع 2 مصرف‌کنندگان چای سبز را 18 درصد کمتر از دیگران تهدید می‌کند.
8. نقش خواص چای سبز در پیشگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی
بیماری‌های قلبی-عروقی خصوصا سکته‌ها و نارسایی قلبی، از جمله شایع‌ترین عوامل مرگ و میر در سراسر جهان هستند.
مطالعات علمی نشان می‌دهند چای سبز می‌تواند باعث بهبودی و تاثیرگذاری بر بعضی از مهم‌ترین عواملی شود که در شکل‌گیری بیماری‌های قلبی نقش دارند؛ عواملی چون میزان کلی کلسترول و میزان کلسترول بد (LDL) در خون از جمله این موارد هستند.
همچنین چای سبز با اشباع کردن سطح آنتی‌اکسیدان در خون، از اکسید شدن کلسترول‌های LDL جلوگیری می‌کند و خطر بروز نارسایی و سکته‌های قلبی را به طور محسوسی کاهش می‌دهد.
با توجه به خواص چای سبز در کنترل مهم‌ترین عوامل خطرساز در شکل‌گیری بیماری‌های قلبی، جای تعجب نیست که آمارها نشان می‌دهد کسانی که چای سبز می‌نوشند 31 درصد کمتر در معرض خطر مرگ بر اثر بیماری‌های قلبی-عروقی قرار دارند.
بیشتر بخوانید: فواید آب آلبالو برای سلامتی
9. چای سبز چگونه به عملکرد ریه کمک می‌کند؟
التهاب و کاهش کیفیت عملکرد ریه و دستگاه تنفسی، یکی از عوارضی است که بسیاری از مردم به طور روزانه با آن مواجه هستند. این التهاب می‌تواند به دلیل سرما خوردگی، آلرژی‌ها، اختلالات تنفسی، آسم، برونشیت، مصرف دخانیات و… به وجود بیاید.
تحقیقات نشان می‌دهد نوشیدن چای سبز با دارا بودن انواع پُلی‌فنول که خاصیت ضد التهابی دارد، می‌تواند به کاهش التهاب در نقاط مختلف بدن همچون ریه کمک کند.
یک تحقیق در کره جنوبی نشان داده است از میان هزار نفر بزرگسال، کسانی که روزانه حداقل دو فنجان چای سبز نوشیده‌اند در مقایسه با دیگران عملکرد ریوی بهتری از خود نشان داده‌اند.
همچنین از دیگر خواص چای سبز برای ریه، می‌توان به تاثیر عصاره آن در مقابله با عارضه فیبروز ریوی اشاره کرد.
فیبروز ریوی (بیماری بافت همبند ریوی) یکی از شایع‌ترین عارضه‌های ریه است که معمولا افراد بالای 40 سال را درگیر می‌کند. این عارضه در حقیقت تخریب شکل طبیعی و اختلال در عملکرد بافت ریه است. بافت ریه فیبروز شده به تدریج دچار جراحت و زخم می‌شود و با افزایش نارسایی تنفسی و سرفه‌های خشک، این جراحت‌ها می‌توانند شکل مزمن به خود بگیرند و در برخی موارد در صورت منجر شدن به نارسایی ریوی، به مرگ نیز منجر شوند.
در برخی تحقیقات جدید، پزشکان دریافته‌اند وجود آنتی‌اکسیدان کاتچین EGCG که مهم‌ترین خاصیت چای سبز محسوب می‌شود، می‌تواند روند تخریب بافت ریه در بیماران فیبروز ریوی را کاهش دهد و یا از تخریب سلول‌های ریه که منجر به بروز اختلال بافت همبند ریوی (فیبروز) می‌شود، تا حدودی پیشگیری کند.
بیشتر بخوانید: خواص قارچ چیست؟ هفت دلیل برای خوردن قارچ
خلاصه
چای سبز طیف وسیعی از خواص و فواید را برای سلامتی انسان به همراه دارد. خواص چای سبز دامنه گسترده‌ای از چربی‌سوزی و لاغری، تا پیشگیری بلندمدت از بروز بسیاری از بیماری‌های مزمن و خطرناک قلبی، مغزی و سلولی را شامل می‌شود و مصرف روزانه آن باعث بهبود عملکرد ذهن و بدن می‌شود.
با مرور مهم‌ترین خواص چای سبز می‌توان دریافت که چرا این نوشیدنی کهن، مفید و شفابخش در نقاط مختلف جهان بخشی از برنامه غذایی روزانه بسیاری از مردم را تشکیل می‌دهد.