خواص گیاه عدس و تاثیرات شگفت انگیز آن در رژیم غذایی
همانطور که می‌دانید عدس یک دانه خوراکی است که در بسیاری از غذاها می‌توان از آن استفاده کرد، این دانه جز خانواده حبوبات بوده و سرشار از خواص مفید است.
دانه عدس معمولا به صورت دو بخش مجزا درون یک پوسته قرار گرفته است. پوسته روی عدس قابلیت جداسازی دارد که از این رو می‌توان آن را با پوست یا بدون پوست پخت و نوش‌جان کرد. عدس جز حبوبات‌های قدیمی شناخته می‌شود به گونه‌ای که از دیرباز (حدودا بیش از 9000 سال) وجود داشته و مردم از آن به عنوان یک خوراکی مفید استفاده می‌کردند و از خواص گیاه عدس بهره‌مند می‌شده‌اند.
در گذشته مردم عدس‌ها را تنها با پوست میل می‌کردند و با اختراع ماشین آلات تولید آرد توانستند از عدس بدون پوست نیز استفاده کنند. خواص گیاه عدس بسیار زیاد است و پوست آن دارای مقدار بسیار زیاد فیبر رژیمی است.
همانطور که احتمالا در ذهنتان حدس زدید، عدس بدون پوست از این خاصیت محروم است زیرا پس از فرآیند جداسازی پوست به وسیله دستگاه، مواد مغذی پوست از بین خواهد رفت. دانه عدس انواع و اقسام مختلفی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از: عدس سیاه، قرمز، قهوه‌ای، ماش، لپه، دال عدس، عدس ماکاچیادو، عدس سبز فرانسوی.
یکی از خواص گیاه عدس این است که حاوی پروتئین بسیار زیاد بوده که این منبع پروتئین به نسبت گوشت و مرغ یک منبع به نسبت ارزان قیمت اما مفید است. از دیگر خواص مهمی که برای عدس می‌توان در نظر گرفت این است که دارای اسیدهای آمینه مانند ایزولئوسین و لیزین است و علاوه بر اینها حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی نیز هست. ما در این مقاله از مجله اینترنتی پزشکی سیوطب قصد داریم شما را بیشتر با این دانه و خواص مربوط به آن آشنا کنیم، پس همراه ما در این مطلب باشید.
نگاهی سریع به مقاله خواص گیاه عدس:
- عدس یکی از حبوبات بسیار پرخاصیت قدیمی است
- ارزش غذایی و خواص گیاه عدس آنقدر بالاست که افراد می‌توانند از آن به جای پروتئین استفاده کنند
- خواص گیاه عدس برای همه یکسان نیست گاهی مصرف عدس برای برخی از افراد که بیماری کلیوی دارند، مضر است
بیشتر بخوانید: خواص عناب و ویژگی های شگفت انگیز آن برای سلامتی
ارزش غذایی و خواص گیاه عدس
خواص گیاه عدس بسیار است مانند بسیاری دیگر از حبوبات حاوی فیبر زیادی است. فیبری که در آب عدس موجود است، می‌تواند شما را از آسیب‌های قلبی و عروقی حفظ کند. چرا که فیبر موجود خواه یا ناخواه میزان کلسترول خون را کنترل می‌کند.
علاوه بر این در مورد خواص گیاه عدس گفته می‌شود یک منبع کامل از فسفر، منگنز و همچنین مس بوده که مس موجود در آن برای ساختن هموگلوبین و کلاژن بسیار مفید و لازم است.
همانطور که در بالا نیز بیان کردیم، عدس حاوی پروتئین بسیار زیادی است که برای رشد استخوان‌های بسیار مفید و از گرفتگی عضلات جلوگیری و به سلامت دندان‌ها کمک می‌کند. یکی از حبوبات‌هایی که عملکرد سیستم ایمنی بدن را افزایش می‌دهد، عدس است.
بیشتر بخوانید: ۱۱ خواص اسفناج، سلامت پوست و مو تا بهبود مغز و پیشگیری از سرطان
شاید بارها در رژیم‌های غذایی مختلف مشاهده کرده‌اید که از عدس زیاد استفاده شده و برایتان همیشه جای سوال بوده است که چرا عدس؟ عدس دارای مواد معدنی بسیاری است که به متابولسیم انرژی و انتقال واکنش‌های عصبی کمک زیادی می‌کند. در ارزش غذایی عدس، فولات دیده شده، دقیقا همان چیزی که مسئولیت ساخت همه‌ی سلول‌های بدن به خصوص گلبول‌های قرمز را برعهده دارد. این ماده مفید برای رشد جنین نیز لازم است.
از دیگر خواص گیاه عدس پتاسیم است که PH خون را تنظیم می‌کند. عدس از دسته حبوباتی است که باعث هضم غذا می‌شود چرا که ترشح اسیدکلریدریک در معده را تحریک می‌کند. ماده‌ی معدنی موجود در این گیاه به انقباض عضلات کمک کرده و برای انتقال واکنش‌های عصبی لازم است. با وجود ویتامین B1 و B2 و سایر ویتامین‌ها، عدس در متابولیسم انرژی همه‌ی سلول‌ها نقش مهمی را ایفا می‌کند.
بیشتر بخوانید: ۱۲ غذای فقر آهن؛ خوراکی‌هایی برای رفع کم‌خونی
علاوه بر ویتامین B1 و B2 در عدس ویتامین B3 نیز که باعث تولید انرژی از گلوسیدها و چربی‌های مصرف شده می‌شود. همچنین این ویتامین در بدن به روند تشکیل DNA کمک می‌کند. همانطور که احتمالا در بسیاری از مقالات مطالعه کرده‌اید ویتامین B6 باعث تولید گلبول‌های قرمز در بدن می‌شود که اکسیژن بیشتری را به سلول‌ها می‌رسانند. وجود این ویتامین عملکرد سیستم ایمنی بدن را نیز بهبود می‌بخشد.
به طور کلی و خلاصه خواص گیاه عدس عبارت است از:
- پروتئین
- فولات
- فیبر (هم نامحلول و هم محلول)
- اهن
- پتاسیم
- منگنز
بیشتر بخوانید: خواص انبه برای پوست تا پیشگیری از سرطان
خواص گیاه عدس و تاثیر آن بر سلامت انسان
عدس سدیم و چربی اشباع کمی دارد و در آن پتاسیم، فیبر، فولات و مواد شیمیایی گیاهی به نام پلی فنول‌ها که فعالیت آنتی اکسیدانی دارند، زیاد است. این خواص گیاه عدس محققان را بر آن داشته تا تأثیرات آن‌ها را بر بیماری‌های مزمن مطالعه کنند.
عدس همچنین حاوی نشاسته مقاوم دیر هضم است که جذب کربوهیدرات‌ها را با اثرات کاهش قند خون به تاخیر می‌اندازد و همچنین منبعی از پروبیوتیک است که فلور روده را تغذیه می‌کند تا از بیماری‌های گوارشی جلوگیری کند.
مطالعات حیوانی نشان داده است که عدس می‌تواند فشار خون، کلسترول خون و گلوکز خون را کاهش دهد. مطالعات انسانی نشان داده است که عدس ممکن است سطح کلسترول را در افراد مبتلا به دیابت بهبود ببخشد و ممکن است در برابر سرطان سینه در زنان محافظت کند. ما در ادامه مزیت استفاده از عدس را بیان کرده‌ایم با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: خواص تخم گشنیز و تاثیر آن بر دیابت، مغز، قلب و دستگاه گوارش
مزیت مصرف عدس در غذاهای روزانه
همانطور که پیش‌تر بیان کردیم خواص گیاه عدس بسیار زیاد است. عدس جز آن دسته از موادغذایی است که شما باید آن را در برنامه غذایی خود قرار دهید تا بتوانید از مزایا و خواص آن بهره‌مند شوید. خواص گیاه عدس و مزیت استفاده آن به شرح زیر است:
عضله سازی:
عدس منبع بسیار کامل پروتئین است که به نسبت سایر منابع پروتئین قیمت مناسبی دارد. بدن برای رشد و ترمیم اندام‌ها و عضلات به پروتئین نیاز دارد که از طریق خوردن عدس آن را به دست می‌آورد. همچنین از دیگر خواص گیاه عدس، وجود اسید آمینه‌های ضروری است. (اسیدآمینه در عدس جوانه‌زده بیشتر است.) اسیدآمینه ماده‌ای است که به ساخت عضلات و همچنین عملکرد مفید بدن کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: خواص چای سبز و نقش آن در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان
کنترل دیابت:
مطالعاتی که توسط برخی محققان انجام شده، حاکی از آن است که عدس بیشتر از سایر حبوبات و موادغذایی دارای فیبر رژیمی است. فیبر رژیمی موجود در عدس باعث کنترل سطح خون و درنتیجه کنترل دیابت می‌شود. یکی دیگر از مزایای فیبر رژیمی این است که سرعت جذب غذا به وسیله خود را کند می‌کند به همین دلیل سطح قند خون ثابت خواهد ماند.
بهبود گوارش:
همانطور که دقیقا در گزینه قبل از خواص گیاه عدس بیان شد، عدس سرشار از فیبر رژیمی است. به همین دلیل اگر شما این حبوبات را به طور منزل در برنامه غذایی خود بگنجانید باعث بهبود وضعیت گوارش شما خواهد شد. افراد مبتلا به یبوست باید از عدس بیشتر استفاده کنید زیرا این حبوبات حرکت روده را تسهیل می‌بخشد.
سلامت قلب:
گیاه عدس، حاوی چربی ناچیز اما پروتئین بالا و فوق‌العاده‌ای است که همین موضوع باعث شده تا افراد بتوانند بدون نگرانی از چربی‌های اضافی و بالا رفتن کلسترول از این حبوبات استفاده کنند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت یکی دیگر از خواص گیاه عدس، حفظ سلامت قلب است. همچنین عدس با وجود اینکه دارای منیزیم است، ماهیچه‌های قلبی- عروقی را بهبود می‌بخشد و فشار خون را کنترل می‌کند.
بیشتر بخوانید: خواص گل ختمی به همراه بیش از ۲۰ خاصیت دارویی و سلامتی
پیشگیری از تصلب شریان:
بسیاری از پزشکان و محققان براساس برخی مطالعات به این نتیجه رسیدند که فرد با خوردن عدس، آنتی اکسیدان بالایی را به بدن خود می‌رساند که همین امر احتمال بیماری تصلب شرایین را کاهش می‌دهد. همچنین آنتی اکسیدان‌ها باعث خنثی شدن رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شوند که به همین دلیل از صدمات سلولی و ژنی که موجب پیری می‌شوند، پیشگیری خواهند کرد.
پیشگیری از سرطان:
در برخی از موادغذایی مانند عدس، گندم، بادام‌زمینی، نخود و سویا یک نوع پروتئین گیاهی وجود دارد که به آن لکتین گفته می‌شود. این ماده ارزش بسیار بالایی دارد و تاثیر فوق‌العاده‌ای روی سلول‌های سرطانی دارند.
شاید برای شما سوال باشد که لکتین چگونه باعث جلوگیری از سرطان می‌شود؟
در پاسخ به این سوال باید گفت لکتین با سمی کردن سلول‌های سرطانی، سلول سرطانی را وارد مرحله خزینه‌یاخته‌ای می‌کند. در حقیقت لکتین باعث می‌شود که به طور بالقوه، مانع رشد سلول‌های سرطانی را شود.
سرشار از اسید فولیک:
عدس حاوی ویتامین ب-کمپلکس مانند فولات یا اسید فولیک است. اسید فولیک برای خانم‌ها به خصوص خانم‌های باردار نقش مهمی را ایفا می‌کند و از تولد یک کودک ناقص جلوگیری می‌کند. متخصصان براساس مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که کمبود اسید فولیک باعث نقص در لوله‌ی عصبی جنین می‌شود. علاوه بر همه‌ی این موارد فولات موجود در عدس به تشکیل سلول‌های قرمز خون کمک زیادی می‌کند.
بیشتر بخوانید: خواص زعفران برای بهبود مشکلات روحی، جسمی و درمان بیماری‌ها
کنترل وزن:
همانطور که گفته شد یکی از خواص گیاه عدس، میزان فیبر بسیار بالای آن است. به همین دلیل فرد با مصرف مرتب عدس احساس سیری می‌کند و اشتهای کاذبش کنترل می‌شود. همین امر به کنترل وزن و حتی کاهش آن نیز کمک شایانی می‌کند.
سیستم عصبی سالم:
در گذشته بسیاری از مردم و حتی متخصصان بر این باور بودند که ریزمغذی‌هایی مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی هیچ کمکی به مغز نمی‌کنند. اما به مرور زمان و با پیشرفته‌تر شدن علم با تحقیقات بیشتر به این نتیجه رسیدند که ویتامین‌ها و موادمعدنی برای عملکرد مغز به یک اندازه بسیار مهم و ضروری هستند.
همانگونه که چندی قبل اشاره شد، یکی از خواص گیاه عدس وجود ویتامین‌ها و مواد معدنی است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت عدس یکی از موادغذایی است که به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: خواص گل گاوزبان + نکاتی مهم در مورد مصرف این گیاه بی‌نظیر
آهن فراوان:
بدن برای تولید هموگلوبین نیاز به آهن دارد. یکی از خواص گیاه عدس وجود مقدار زیاد آهن در آن است که همین امر می‌تواند برای بدن بسیار مفید باشد. اگر شما تنها یک فنجان عدس که برابر با 200 گرم است را در طول روز مصرف کنید، 36 درصد از آهن روزانه بدن خود را تامین کرده‌اید.
بهبود سوخت‌وساز:
ویتامین‌های زیادی نظیر ویتامین B3 در عدس موجود است که وضعیت دستگاه گوارش و عصبی را بهبود می‌بخشد. همین امر موجب بهبود فرآیند سوخت‌وساز بدن نیز می‌شود. از دیگر فوایدی که این ویتامین‌های دارند می‌توان به کنترل کلسترول، کاهش خطر بیماری‌هایی مانند آلزایمر، آب مروارید، پوکی استخوان و دیابت اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: غذاهای کم کالری | ۱۳ غذا که به طرز شگفت‌آوری سیرکننده هستند
آیا مصرف عدس برای همه بی‌خطر است؟
برای بسیاری از مردم، عدس یک ماده بسیار مفید و در عین حال بی‌خطری است که همیشه می‌توانند از آن در یک رژیم غذایی متعادل استفاده کنند. اما با این وجود، لازم است بدانید که عدس نیز مانند سایر حبوبات حاوی ترکیبات طبیعی است که معمولا آن‌ها را به عنوان ضدمغذی می‌شناسند. این ترکیبات طبیعی شامل اسید فیتیک هستند که با مواد مغذی مانند آهن و روی مرتبط‌اند و جذب مواد معدنی را در بدن سخت‌تر می‌کنند. اسید فیتیک در عدس به نسبت سایر موادغذایی مانند ذرت، گندم و سویا کمتر است.
به همین دلیل برخی از افراد با خوردن عدس دچار آلرژی خواهند شد و به عدس حساسیت دارند.
همچنین خوردن عدس برای افرادی که دچار بیماری کلیوی هستند توصیه نمی‌شود. زیرا یکی از خواص گیاه عدس پروتئین بالاست که برای بیماران کلیوی یا افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند، خطرناک است.
یادداشت آخر
در این نوشتار پیرامون یکی از پرکاربردترین و البته مقوی‌ترین حبوبات که عدس است مواردی را ذکر کردیم. خواص گیاه عدس آنقدری است که به راحتی می‌تواند جایگزین گوشت و مرغ و بسیاری از مولتی ویتامین‌ها شود. البته افرادی که دچار بیماری‌های خاص و آلرژی هستند باید با آگاهی به خواص گیاه عدس آن را مصرف کنند.
در این مقاله در باب خواص گیاه عدس مطالبی را عنوان کردیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.