تب مالت چیست و چه علائمی دارد؟
تب مالت یک بیماری مشترک بین انسان و دام است و به‌شدت سرایت‌پذیری دارد. این بیماری که به نام بروسلوزیس نیز شناخته می‌شود، به وسیله نوعی باکتری عفونی و بیشتر از طریق شیر، پنیر و سایر لبنیات غیر پاستوریزه به انسان انتقال می‌یابد. در ادامه بیشتر در مورد این عارضه و راه‌های پیشگیری و درمان آن خواهیم گفت.
تب مالت چیست؟
تب مالت علاوه بر بروسلوز، با نام‌های دیگری نظیر سقط جنین واگیر (در حیوانات)، تب مواج، تب دیوانه و تب مدیترانه‌ای نیز شناخته می‌شود. هرچند سالانه چندصد هزار نفر به این عارضه مبتلا می‌شوند اما آمار مرگ و میر بر اثر این بیماری پایین است. باکتری ایجادکننده این اختلال از طریق شیر، پنیر و سایر محصولات لبنی غیرپاستوریزه انتقال می‌یابد و اغلب از راه هوا یا تماس مستقیم با حیوانات آلوده منتقل نمی‌شود، مگر در مواردی که تماس مداوم وجود داشته باشد.
تب مالت که جزء قدیمی‌ترین عارضه‌های مشترک بین انسان و حیوان است، در سراسر جهان وجود دارد اما شیوع آن در آسیای مرکزی بیشتر است. این اختلال اغلب از گاو، گوسفند، بز یا خوک به انسان منتقل می‌شود و در ایران نیز از گذشته تاکنون وجود داشته است. این بیماری عفونی از انسان به انسان منتقل نمی‌شود.
اگرچه حیوانات اهلی عامل اصلی انتقال تب مالت به انسان هستند، اما بروسلوز در حیوانات وحشی که در گله‌ها وجود دارند به عنوان مثال، گاومیش یا گوزن در آمریکای شمالی و گراز وحشی در آلمان نیز یافت می‌شود. در مورد این بیماری، انسان‌ها از سوی حیوانات وحشی فقط در معرض خطر محدودی هستند و عمدتا به دلیل عدم مجاورت یا تماس نزدیک و استفاده نادر از شیر و فرآورده‌های گوشتی این حیوانات، کمتر از طریق این حیوانات تب مالت می‌گیرند. هنوز مشخص نیست آیا تب مالت می‌تواند یک گله را به سرعت مبتلا کند یا خیر.
بیشتر بخوانید: سل، یک بیماری شایع که اگر درمان نشود می‌تواند مرگبار باشد
علت ایجاد تب مالت
بیماری بروسلوز، بسیاری از حیوانات وحشی و اهلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد از جمله:
گاو
بز
گوسفند
خوک و گراز وحشی
سگ‌ها به ویژه آن‌هایی که در شکار استفاده می‌شوند
گوزن
شتر
یک نوع بروسلوز همچنین گراز دریایی و برخی نژادهای نهنگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شایع‌ترین راه‌های انتقال باکتری از حیوانات به افراد عبارت‌اند از:
خوردن لبنیات خام
باکتری بروسلا از طریق شیر حیوانات آلوده، بستنی، کره و پنیرهای غیر پاستوریزه به انسان منتقل شود. این باکتری همچنین می‌تواند از طریق گوشت خام یا نپخته حیوانات آلوده منتقل شود.
استنشاق هوای آلوده
باکتری بروسلا به راحتی در هوا پخش می‌شود. کشاورزان، شکارچیان، تکنسین‌های آزمایشگاه و کارگران کشتارگاه ممکن است که باکتری‌ها را استنشاق کنند. البته برای افراد عادی این احتمال کم است.
لمس خون و مایعات بدن حیوانات آلوده
باکتری‌های موجود در خون، مایع منی یا جفت یک حیوان آلوده می‌توانند از طریق بریدگی یا زخم وارد جریان خون شما شوند. از آنجا که تماس عادی با حیوانات، لمس کردن، مسواک زدن یا بازی کردن باعث عفونت نمی‌شود، افراد به ندرت از حیوانات خانگی خود به تب مالت مبتلا می‌شوند. با این وجود، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند باید از دست زدن به سگ‌هایی که مبتلا به این بیماری هستند، خودداری کنند.
بروسلوز معمولاً از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود اما در موارد معدودی، زنان این بیماری را در هنگام تولد یا از طریق شیر مادر به فرزندان خود منتقل کرده‌اند. به ندرت، بروسلوز ممکن است از طریق فعالیت جنسی یا از طریق انتقال خون آلوده یا انتقال مغز استخوان گسترش یابد.
عوامل بروز تب مالت
در حالی که بروسلوز در ایالات متحده نادر است، در سایر نقاط جهان شایع‌تر است به ویژه:
- اروپای جنوبی شامل پرتغال، اسپانیا، ترکیه، ایتالیا، یونان، جنوب فرانسه
- اروپای شرقی
- مکزیک، آمریکای جنوبی و مرکزی
- آسیا
- آفریقا
- کارائیب
- خاورمیانه
مشاغلی که در معرض خطر بیشتری هستند
افرادی که با حیوانات کار می‌کنند یا با خون آلوده در تماس هستند در معرض خطر ابتلا به بروسلوز هستند. نمونه‌ها عبارت‌اند از:
- دامپزشکان
- دامداران
- پرورش‌دهندگان حیوانات اهلی
- کارگران کشتارگاه
- شکارچیان
- میکروبیولوژیست‌ها
بیشتر بخوانید: درمان سردرد کرونایی مهم‌تر است یا درمان خود کرونا؟
علائم به وجود آمدن تب مالت
علائم این بیماری مشابه بسیاری از بیماری‌های دیگر است که همراه تب هستند اما در این عارضه، درد عضلانی و تعریق شبانه شدیدتر است. مدت زمان بیماری می‌تواند از چند هفته تا چند ماه یا حتی یک سال متغیر باشد. در مرحله اول بیماری، تب شدید، عرق کردن (اغلب با بوی نامطبوع، بوی کپک‌زدگی و گاهی اوقات شبیه یونجه مرطوب) و درد مفاصل و ماهیچه‌ها اتفاق می‌افتد. علائم گوارشی در 70 درصد موارد بروز می‌کند و شامل موارد زیر است:
- تهوع
- استفراغ
- کاهش اشتها
- کاهش وزن ناخواسته
- درد شکم
- یبوست
- اسهال
- بزرگ شدن کبد
- التهاب کبد
- آبسه کبد
- بزرگ شدن طحال
این معضل علاوه بر ایران، در مناطقی نظیر پرتغال، فلسطین اشغالی، سوریه و اردن نیز شایع است. برخی از افراد مبتلا به بروسلوز مزمن هستند و علائم آن را سال‌ها حتی پس از درمان تجربه می‌کنند. علائم و نشانه‌های طولانی‌مدت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- تب‌های مکرر
- التهاب پوشش داخلی حفره‌های قلب (اندوکاردیت)
- التهاب مفاصل (آرتروز)
- آرتریت استخوان‌های نخاعی (اسپوندیلیت)
- آرتریت مفاصل در محل اتصال ستون فقرات و لگن (ساکروایلیت)
بیشتر بخوانید : کبد| انواع بیماری کبد| علت تا درمان
عوارض ناشی از بیماری تب مالت
بروسلوز می‌تواند تقریباً بر هر قسمتی از بدن، از جمله دستگاه تناسلی، کبد، قلب و سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد. بروسلوز مزمن ممکن است عوارضی را فقط در یک اندام یا در سراسر بدن ایجاد کند. عوارض احتمالی عبارت‌اند از:
التهاب پوشش داخلی حفره‌های قلب (اندوکاردیت)
التهاب پوشش داخلی حفره‌های قلب (اندوکاردیت) یکی از جدی‌ترین عوارض بروسلوز است. اندوکاردیت درمان نشده می‌تواند به دریچه‌های قلب آسیب برساند یا آن‌ها را از بین ببرد و علت اصلی مرگ و میر ناشی از بروسلوز است.
بیماری آرتروز
این بیماری که التهاب مفاصل نیز نام دارد با درد، سفتی و تورم در مفاصل به ویژه زانو، لگن، مچ پا، مچ دست و ستون فقرات مشخص می‌شود. التهاب مفاصل ستون فقرات (اسپوندیلیت) یا مفاصل متصل‌کننده ستون فقرات تحتانی و لگن (ساکروایلیت) می‌تواند به طور خاص سخت درمان شود و ممکن است باعث آسیب دائمی گردد.
التهاب و عفونت بیضه‌ها (اپیدیدیمو ارکیت)
باکتری‌هایی که باعث بروسلوز می‌شوند، می‌توانند اپیدیدیم را آلوده کنند. اپیدیم لوله پیچ خورده‌ای است که عروق دفرنس و بیضه را به هم متصل می‌کند. عفونت از آنجا ممکن است به خود بیضه سرایت کند و باعث تورم و درد شود. این عارضه و عفونت ناشی از آن، می‌تواند شدید باشد.
التهاب و عفونت طحال و کبد
بروسلوز همچنین می‌تواند طحال و کبد را تحت تأثیر قرار دهد و باعث بزرگ شدن بیش از اندازه معمول آن‌ها شود.
عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی
عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی شامل بیماری‌های بالقوه تهدیدکننده زندگی مانند التهاب غشاهای اطراف مغز و نخاع (مننژیت) یا التهاب خود مغز (انسفالیت) است.
تشخیص عارضه تب مالت
آزمایش خون به طور مشخص تعداد کم گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز خون را نشان می‌دهد. این نوع آزمایش افزایش آنزیم‌های کبدی مانند آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز را نیز نشان می‌دهد. در طول دوره‌های تب مالت، ملیتوکوکمی (وجود بروسلا در خون) معمولاً با کشت خون در محیط تریپتوز یا محیط آلبینی قابل اثبات است.
پیشگیری از معضل تب مالت
تب مالت سالانه بیش از 500 هزار نفر را در سراسر جهان مبتلا می‌کند. تعداد سالانه موارد گزارش شده در ایالات متحده تنها حدود 100 نفر است. دلیل این آمار کم، برنامه‌های واکسیناسیون تهاجمی حیوانات و پاستوریزاسیون شیر به میزانی قابل توجه است. اکثر موارد ایالات متحده در حال حاضر به دلیل مصرف محصولات لبنی غیرپاستوریزه وارداتی از مکزیک است.
تقریباً 60 درصد موارد بروسلوز انسانی در ایالات متحده در کالیفرنیا، تگزاس، آریزونا و فلوریدا رخ می‌دهد. برای کاهش خطر ابتلا به بروسلوز ، اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهید:
- بهتر است از شیر، پنیر و بستنی غیر پاستوریزه، صرف نظر از منشاء آن‌ها، خودداری کنید. اگر به کشورهای دیگر سفر می‌کنید، از خوردن غذاهای لبنی خام خودداری کنید.
- گوشت را کاملاً بپزید. یک برش کامل گوشت را بپزید تا به دمای داخلی 63 درجه سانتیگراد برسد و بگذارید حداقل سه دقیقه بماند. گوشت چرخ کرده را تا دمای 160 درجه فارنهایت (71 درجه سانتیگراد) بپزید. تمام طیور، را تا دمای 165 درجه فارنهایت (74 درجه سانتی گراد) بپزید.
- دستکش بپوشید. اگر دامپزشک، کشاورز، شکارچی یا کارگر کشتارگاه هستید، هنگام دست زدن به حیوانات بیمار یا مرده یا بافت حیوانات یا هنگام کمک به زایمان، دستکش لاستیکی بپوشید.
- در محیط‌های کاری پرخطر اقدامات ایمنی را انجام دهید و اگر در آزمایشگاه کار می‌کنید، همه نمونه‌ها را در شرایط ایمنی مناسب نگه دارید. کشتارگاه‌ها همچنین باید اقدامات حفاظتی مانند جداسازی ناحیه کشتار از سایر مناطق پردازش و استفاده از لباس محافظ را رعایت کنند.
- واکسیناسیون حیوانات اهلی
بیشتر بخوانید: انگل چیست؟ نشانه های وجود انگل در بدن چیست؟
زمان مراجعه به پزشک
بروسلوز تا زمانی که باکتری‌های زنده در حیوانات اهلی و وحشی یا مشتقات آن‌ها، از جمله محصولات لبنی وجود داشته باشد، مسری است. علاوه بر این، ثابت شده است که این باکتری‌ها در شرایط مطلوب (تاریکی، دمای سرد و غلظت نسبتا بالای CO2) تا دو سال در محیط، زیست می‌کنند و می‌توانند باعث بیماری شوند.
با همه این تفاسیر، تشخیص بروسلوز ممکن است دشوار باشد؛ به ویژه در مراحل اولیه، یعنی هنگامی که اغلب شبیه بیماری‌های دیگر مانند آنفلوآنزا است. در صورت افزایش سریع تب، درد عضلانی یا ضعف غیرمعمول و داشتن تب مداوم به پزشک مراجعه کنید.
درمان بیماری
بروسلوز معمولاً علائم شبه آنفلوآنزا از جمله تب، ضعف و کاهش وزن را ایجاد می‌کند. با این حال، این بیماری ممکن است در بسیاری از اشکال غیرمعمول ظاهر شود. در بسیاری از بیماران علائم خفیف هستند و بنابراین، تشخیص ممکن است در نظر گرفته نشود. دوره نهفتگی بیماری می‌تواند از 1 هفته تا 2 ماه متغیر باشد، اما معمولاً 2-4 هفته به طول می‌انجامد.
گزینه‌های درمانی شامل مصرف داکسی سایکلین 100 میلی گرم دو بار در روز به مدت 45 روز، به علاوه استرپتومایسین 1 گرم در روز به مدت 15 روز است. درمان اصلی جایگزین، داکسی سایکلین با دوز 100 میلی گرم، دو بار در روز به مدت 45 روز، به علاوه ریفامپیسین با دوز 600 تا 900 میلی گرم در روز به مدت 45 روز است.
تجربه نشان می‌دهد که استرپتومایسین ممکن است با جنتامایسین به مدت 7 تا 10 روز جایگزین شود اما در حال حاضر هیچ مطالعه‌ای با مقایسه مستقیم این دو درمان در دسترس نیست. درمان بهینه برای زنان باردار، نوزادان و کودکان زیر 8 سال هنوز مشخص نشده است. برای کودکان، گزینه‌ها شامل تری متوپریم و سولفامتوکسازول (کو تریموکسازول) همراه با آمینوگلیکوزید (استرپتومایسین، جنتامایسین) یا ریفامپیسین است.
هیچ واکسنی برای بروسلوز در انسان وجود ندارد. به همین دلیل مهم است که اقدامات دیگری را برای محافظت از خود در برابر باکتری‌ها انجام دهید.
بیشتر بخوانید: روش هاي خانگي درمان تبخال
عوامل بیولوژیکی که می توانند برای بیوتروریسم مورد استفاده قرار گیرند چیست؟
در حالی که هر گونه میکروب، باکتری یا ویروسی می‌تواند به طور بالقوه توسط اهداف تروریستی مورد استفاده قرار گیرد، تعدادی از عوامل بیولوژیکی وجود دارند که به احتمال زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرند. دلیل نگرانی این عوامل بر اساس دسترسی تروریست‌ها به آن‌ها و سهولت انتشار این عوامل است.
خلاصه
بروسلوز از 2000 سال پیش توصیف شده بود و سرانجام باکتری‌های عامل آن، در سال 1887 شناسایی شدند. این بیماری در سراسر جهان وجود دارد و معمولاً محدود به حیوانات است. بروسلوز ناشی از سویه‌های بروسلا است که می‌تواند انسان را از طریق بریدگی پوست، از طریق غشای مخاطی، از طریق استنشاق و خوردن گوشت آلوده یا سایر غذاهای مشتق از حیوان آلوده کند. باکتری‌ها می‌توانند در داخل سلول‌های انسان زنده بمانند و به اندام‌های مختلف گسترش یابند.
عوامل خطرساز شامل نوشیدن شیر غیرپاستوریزه ، خوردن پنیر پاستوریزه نشده و ارتباط نزدیک با حیوانات (کشاورزان، دامپزشکان) و شکارچیان و فرآوری‌کنندگان گوشت است. بروسلوز با شیر، گوشت یا پنیر که از حیوانات آلوده به دست می‌آید به انسان منتقل می شود. شیوع انسان به انسان در این بیماری بسیار نادر است.
همانطور که گفتیم این بیماری یک بیماری قدیمی است که با نام های مختلفی از جمله تب مدیترانه‌ای، تب مالت، تب معده و تب غیرطبیعی شناخته شده است. بروسلوز همچنان یکی از نگرانی‌های اصلی بهداشت عمومی در سراسر جهان است و شایع‌ترین عفونت مشترک بین انسان و حیوان است.
باکتری‌های بروسلا در اندام‌های تولید مثل حیوانات میزبان قرار می‌گیرند و باعث سقط جنین و عقیم شدن می‌شوند. آن‌ها به میزان زیادی در ادرار حیوان، شیر، مایع جفت و سایر مایعات دفع می‌شوند. دوازده گونه این باکتری شناسایی شده است که اساساً به دلیل منبع حیوانی یا ویژگی‌های عفونت نامگذاری شده اند. از این میان، 4 مورد دارای بیماری‌زایی متوسط تا قابل توجه تب مالت انسانی هستند.