علت آبریزش چشم چیست؟ در جواب به این سوال باید گفت که علل مختلفی برای جاری شدن بیش از حد اشک از چشمها وجود دارد. علتهایی مثل ورود گرد و غبار به چشم، سرماخوردگی، انسداد مجاری اشکی، عفونت چشم، گل مژه و بیماریهای خاصی مانند سندروم شوگرن یا فلج بل میتواند از دلایل آبریزش چشم باشد.
هر کدام از این علتها به روش درمانی خاصی نیاز دارند؛ به عنوان مثال عفونت چشم با مصرف آنتیبیوتیکها درمان میشود، در صورتی که برای درمان انسداد مجاری اشکی به جراحی سادهای نیاز است.
همچنین در مواردی که علت آبریزش چشم جدی نباشد، افراد میتوانند از روشهای طب سنتی و خانگی برای درمان بیماری خود استفاده کنند. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب به بررسی علت آبریزش چشم خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
اشک چیست؟ و علت اب امدن از چشم چیست؟
غدد زیر پوست پلک بالایی اشک تولید میکنند که حاوی آب و نمک است. هنگام پلک زدن، اشک در کره چشم پخش شده و آن را مرطوب نگه میدارد. در کنار غدد تولیدکننده اشک، غددی وجود دارند که روغن یا چربی تولید میکنند تا مانع تبخیر سریع اشک یا ریختن آن از چشم شوند.
اشک به طور معمول از طریق مجاری اشک تخلیه و سپس تبخیر میشود. وقتی بیش از حد اشک تولید شود، مجرای اشک پر شده و سپس آبریزش چشم رخ میدهد. در اغلب موارد آبریزش بیش از حد چشم بدون درمان برطرف میشود؛ اما گاهی به مشکلی مزمن تبدیل خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ۱۹ ماسک خانگی چشم برای از بین بردن سیاهی دور چشم
علت سوزش و آبریزش چشم چیست؟
گاهی با عطسه سادهای اشک از چشمها سرازیر میشود. از دیگر علل آبریزش چشم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هنگام احساساتی شدن
- خنده زیاد
- سرفه یا عطسه
- هنگام استفراغ کردن
- خوردن ماده غذایی خیلی ترش یا تند
- خمیازه کشیدن
این موارد طبیعی هستند و هیچ مشکلی در چشم یا مجاری تولیدکننده اشک وجود ندارد.
بیشتر بخوانید: تاری دید ناگهانی؛ معرفی ۱۸ علت تاربینی ناگهانی و تاری دید لحظه ای
برخی دیگر از علت آبریزش چشم عبارتند از:
- شرایط آب و هوایی مانند گرد و غبار، باد، سرما و آفتاب
- عوامل محیطی مانند نور و دود
- التهاب پلک (بلفاریت)
- مژه در حال رشد یا تریشیازیس (Trichiasis)
- ورود اجسام خارجی، مواد شیمیایی یا گازها و مایعات تحریککننده در چشم
- آسیبدیدگی مانند بریدگی یا خراش روی چشم
بیشتر بخوانید: انواع عمل چشم؛ از ترابکولکتومی و لیزیک تا PRK و جراحی شبکیه چشم
رایجترین بیماریهایی که باعث آبریزش چشم میشوند
گاهی اوقات علت آبریزش چشم، یک بیماری است که نیاز به درمان دارد. در ادامه با شایعترین بیماریهای که باعث آبریزش چشم میشوند آشنا خواهیم شد.
1. سندروم خشکی چشم؛ علت ریزش اشک از یک چشم یا هر دو تا
یکی از شایعترین علل آبریزش چشم، سندروم خشکی چشم است. خشکی شدید چشمها باعث تولید اشک اضافی میشود و از آنجایی که غدد چربی در چشمها روغن کافی برای این حجم اشک تولید نمیکنند، به طور مداوم اشک از چشمها سرازیر میشود.
خشکی یک علت آبریزش چشم است که باعث مشکلات بینایی، سوزش، التهاب و قرمزی در چشمها خواهد شد.
بیشتر بخوانید: درمان خشکی چشم؛ مقابله با شرایطی که اشک، کم و بیکیفیت است!
2. مجاری اشک مسدود شده؛ علت اشک چشم در افراد مسن
مجاری اشک، سیستم تخلیه طبیعی چشمها است که همان سوراخهای کوچک در گوشه چشم هستند. وقتی اشک تولید میشود با کمک پلکها روی سطح چشم را شسته و سپس از طریق مجاری اشکی تخلیه خواهد شد. در صورت مسدود بودن این مجاری، اشک در سطح چشم جمع شده و روی صورت سرازیر میشود.
عوامل متعددی مانند افزایش سن، التهاب، عفونت و آسیب باعث انسداد مجاری اشکی خواهند شد.
بیشتر بخوانید: انواع بیماری های قرنیه که باعث آسیب، التهاب قرنیه و تاری دید میشوند
3. اکتروپیون و انتروپیون؛ سرازیر شدن اشک از چشم راست یا چپ
پلکها به عنوان شیشههای محافظ جلوی چشم عمل میکنند. آنها هنگام پلک زدن اشک را در سطح چشم پخش میکنند و رطوبت اضافی را از بین میبرند. هرگونه بیماری یا مشکلی در پلکها روی آبریزش چشمها تاثیر میگذارد. اکتروپیون (Ectropion) و آنتروپیون (Entropion) شرایطی هستند که روی پلکها تاثیر میگذارند. به این صورت که:
- اکتروپیون: در این بیماری پلک پایین به سمت بیرون میچرخد. این امر باعث افتادگی پلکهای پایینی میشود و پاک کردن تمام چشم هنگام پلک زدن را برای پلکها سخت میکند
- انتروپیون: در این حالت پلک پایین چرخشی به سمت داخل کره چشم دارد. با انتروپیون، مژهها تمایل دارند که به طور مداوم روی چشم مالیده شوند که این حالت باعث تحریک چشمها و گاهی آسیب به قرنیه میشوند
بیشتر بخوانید: درمان دوبینی چشم، چگونگی تست و معرفی شیوه های درمانی دیپلوپی
4. چشم صورتی؛ سرازیر شدن اشک از چشم چپ یا راست
چشم صورتی یا ورم ملتحمه نوعی التهاب چشم است و یکی از شایعترین علتهای آبریزش چشم به شمار میرود. این التهاب معمولا در اثر ابتلا به ویروسهایی مانند ویروس سرماخوردگی ایجاد میشود و باعث ایجاد علائمی مانند تولید مخاط چشم (بیش از حد)، قرمزی پلک و تاری دید خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ۵ درمان قرمزی چشم با ساده ترین روش های خانگی وتخصصی
5. آلرژی علت جمع شدن آب در چشم
افراد زیادی در سراسر دنیا به مواد خاصی آلرژی یا حساسیت دارند. قرار گرفتن در معرض آلرژنها مانند گرد و غبار، موی حیوانات، مواد شیمیایی و بعضی از دارو باعث بروز علائمی میشود که از آنها میتوان آبریزش بینی یا چشم، عطسه، سرفه و بثورات پوستی را نام برد.
پس با این اوصاف میتوان گفت که علت آبریزش چشم در برخی افراد، برخورد با ماده آلرژیزا است.
بیشتر بخوانید: درمان زخم داخل پلک چشم و ۱۷ دلیل برای ایجاد زخم پلک
6. گل مژه؛ علت اشک آمدن از چشم یا سوزش آن
در مواردی گل مژهها، این تودههای قرمز دردناک در امتداد پلک، علت آبریزش چشم بیش از حد هستند. گل مژه معمولا توسط باکتریها ایجاد میشود و به طور طبیعی پس از یک یا دو روز به شرطی که آن را به حال خود رها کنیم ناپدید خواهد شد.
توجه داشته باشید که استفاده از کمپرس گرم روی چشم به کاهش درد و آبریزش چشم به دلیل گل مژه کمک میکند.
بیشتر بخوانید: گل مژه مسری است؟ درمان خانگی و دارویی گل مژه
7. فلج بل (Bell’s Palsy)؛ علت آبریزش چشم
این وضعیت باعث ضعیف شدن یا فلج شدن عضلات صورت، افتادگی یا سفت شدن قسمت آسیبدیده میشود. فلج بل علاوه بر آبریزش چشم علائمی مانند آبریزش چشم، بیماری خشکی چشم یا ناتوانی در بستن پلک را ایجاد میکند.
بیشتر بخوانید: تاری دید صبحگاهی؛ بررسی۱۰ علت عدم وجود دید واضح در هنگام صبح
8. سندروم شوگرن؛ آمدن اشک از چشم چپ نشانه چیست؟
این بیماری در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به سیستمهای خودی ایجاد میشود. در سندروم شوگرن سیستم ایمنی به صورت ویژه به غدد مسئول تولید اشک و بزاق حمله میکند و علائمی مانند خشکی دهان، خشکی یا آبریزش شدید چشم را ایجاد خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: ۶ درمان انحراف چشم؛ معرفی همه راههای رفع استرابیسم
9. علت آبریزش چشم در سرماخوردگی چیست؟
سرماخوردگی یکی از بیماریهای رایج در جوامع و افراد مختلف با هر سنی است. به طور معمول سرماخوردگی باعث گرفتگی بینی و گوش و آبریزش بینی و چشم میشود. در مواردی که سینوسها دچار التهاب و عفونت شوند نیز گرفتگی و آبریزش چشم و بینی آغاز میشود.
در چنین مواردی بخور آب گرم بهترین راه برای باز کردن مجاری بینی و اشکی است.
بیشتر بخوانید: درمان تاری دید و شناخت روش درمان سریع تار شدن ناگهانی چشم
10. مصرف بعضی داروها باعث آبریزش چشم میشوند
گاهی آبریزش چشم به عنوان عارضه جانبی مصرف بعضی داروها رخ میدهد. از جمله داروهایی که باعث آبریزش چشم میشوند میتوان داروهای شیمی درمانی، اپی نفرین، اکوتیوفات یدید و پیلوکارپین را نام برد.
بیشتر بخوانید: میلیا، انواع، علل ایجاد و ۶ درمان خانگی این ضایعه پوستی
علت آبریزش چشم در کودکان و نوزادان چیست؟
در بیشتر موارد علت آبریزش چشم در نوزادان و کودکان، مسدود بودن مجاری اشکی است که با بزرگ شدن کودک یا نوزاد بر طرف میشود. گاهی اوقات در کنار آبریزش چشم، مایع چسبندهای در اطراف چشم کودک ایجاد میشود که پیشنهاد میشود والدین با آغشته کردن پنبهای تمیز به مقداری آب مقطر آن را پاک کنند.
بیشتر بخوانید: علت خشکی چشم چیست؟ دلایل بروز و روشهای پیشگیری
علت آبریزش چشم در بزرگسالان چیست؟
مانند نوزادان، بزرگسالان و افراد مسن نیز دچار مسدود شدن مجاری اشکی میشوند که در این حالت جراحی کوچکی این مشکل را حل میکند. البته قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و آلوده به دلیل حرفه شغلی نیز یکی دیگر از شایعترین علتهای آبریزش چشم در بزرگسالان به شمار میرود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی ورم پلک؛ به دنبال درمانهای پزشکی بلفاریت نباشید!
چه زمانی باید برای رفع علت آبریزش چشم به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز علائم زیر برای درمان علت آبریزش چشم به پزشک مراجعه کنید:
- از دست دادن بینایی یا اختلالات بینایی
- زخم یا خراشیدگی در چشم
- آلوده شدن چشم با مواد شیمیایی
- ترشح یا خونریزی از چشم
- گیر کردن جسم خارجی در داخل پلک
- چشمهای قرمز، تحریک شده، متورم یا دردناک
- کبودی غیرقابل توضیح در اطراف چشم
- حساسیت در اطراف بینی یا سینوسها
- مشکلات چشمی همراه با سردرد شدید
- آبریزش چشم که مدت طولانی ادامه داشته باشد
بیشتر بخوانید: درمان سوزش چشم؛ دست از خاراندن چشمها بردارید!
درمان یا رفع علت آبریزش چشم؛ درمان آبریزش چشم در طب اسلامی و پزشکی نوین
با توجه به اینکه علت آبریزش چشم متفاوت است، پس هر کدام از این علتها نیز روش درمانی خاصی دارند. در ادامه با تعدادی از روشهای درمان آبریزش چشم آشنا خواهیم شد.
1. درمان ورم ملتحمه برای رفع علت اشک امدن از چشم در سرماخوردگی یا بیماریهای ویروسی
به طور معمول این بیماری ویروسی خود به خود بهبود مییابد؛ اما در موارد شدید پزشکان قطرههای آنتیبیوتیکی را برای بیمار تجویز میکنند. در این حالت بیمار باید در ساعت مشخصی قطره چشمی را مصرف کند تا علائم ایجادشده بهبود یابند.
بیشتر بخوانید: علائم آب مروارید به طور ناگهانی ایجاد نمیشوند
2. درمان تریشیازیس یا خارج کردن جسم خارجی از چشم
برای درمان تریشیازیس (Trichiasis) یا مژه در حال رشد به سمت داخل چشم و خارج کردن جسم خارجی مانند گرد و غبار، پزشکان جسم را با کمک شستشوی چشم یا پنس پزشکی خارج میکنند. در بیشتر موارد بعد از خارج کردن جسم، چشم را به خوبی شستشو میدهند.
3. درمان اکتروپیون علت آبریزش چشم در افراد مختلف
اگر به دلیل بیماری اکتروپیون، پلک به سمت خارج چشم چرخیده باشد، بیمار به جراحی نیاز دارد. در این حالت پزشک تاندونی را که پلک را در جای خود نگه میدارد سفت میکند.
بیشتر بخوانید : درمان تنبلی چشم؛ تنبلی چشم شما را عینکی نمیکند!
4. درمان مجاری اشکی مسدود شده با جراحی داکریوسیستورینوستومی
در این جراحی کانال اشکی جدیدی از کیسه اشک به داخل بینی ایجاد میکنند تا اشک تولید شده از این طریق خارج شود. به این روش جراحی داکریوسیستورینوستومی (dacryocystorhinostomy) میگویند.
5. درمان آلرژی چشمی برای رفع آبریزش چشم و بینی
در ابتدا بیمار باید از ماده آلرژن دوری کند، سپس پزشک با توجه به نوع ماده آلرژن و آلرژی ایجاد شده از داروهای خاصی استفاده میکند. این داروهای ضد آلرژی معمولا شامل:
- آنتیهیستامینها
- ضد احتقانها
- اسپری بینی کرومولین سدیم
- قطرههای چشمی
بیشتر بخوانید: تنبلی چشم، شناخت دلایل و بهترین زمان درمان
6. درمان خانگی آبریزش چشم و بینی؛ درمان آبریزش چشم و بینی در سرماخوردگی و دیگر شرایط
با درمانهای خانگی میتوان بعضی از مواردی که علت آبریزش چشم هستند را بدون مراجعه به پزشک درمان کرد. این روشهای خانگی عبارتند از:
- استراحت دادن به چشم و عدم تماشای تلویزیون و استفاده از کامپیوتر
- استفاده از قطرههای اشک مصنوعی برای جلوگیری از خشکی چشم
- نگه داشتن پارچهای گرم و مرطوب روی چشم آسیبدیده و ماساژ دادن آرام پلک برای رفع انسداد مجاری اشک
- خودداری از قرارگیری در معرض آلرژنها
- استفاده از دستمال مرطوب ضدعفونی شده برای پاک کردن چشم و پلک از آلودگیها
- محافظت از چشم در برابر نور خورشید و استفاده از عینک آفتابی و کلاه
با رعایت این اقدامات به راحتی آبریزش چشم را کنترل یا از آن جلوگیری کنید.
بیشتر بخوانید: آستیگماتیسم؛ معضلی شایع در شکل قرنیه اما قابل درمان
درمان آبریزش چشم در طب اسلامی و سنتی با روشهای مختلف
در طب سنتی روشهای مختلفی برای درمان علت آبریزش چشم وجود دارد. در ادامه با تعدادی از روشهای درمان و رفع علت آبریزش چشم آشنا خواهیم شد.
بیشتر بخوانید: ۸ عفونت چشم؛ علل ابتلا، علائم و اقدامات درمانی که حتما باید بدانید!
7. استفاده از کمپرس سرد؛ بهترین درمان خانگی آبریزش چشم در سرماخوردگی
در مواردی که علت آبریزش چشم، ورود اجسام خارجی مانند گرد و غبار یا آلرژی باشد میتوان از کمپرس سرد استفاده کرد. در چنین مواردی به صورت زیر عمل کنید:
- پارچهای تمیز را در آب سرد فرو ببرید و آب اضافی آن را بگیرید
- دستمال را رو پلک بسته قرار دهید
- بعد از یک دقیقه دوباره پارچه را در آب سرد فرو ببرید و دوباره روی چشم خود قرار دهید
- این کار را برای 5 تا 10 دقیقه تکرار کنید
بیشتر بخوانید: آب مروارید و اثرات آن روی نعمت بینایی
8. استفاده از شیر مادر برای آبریزش چشم نوزاد؛ بهترین درمان آبریزش چشم در سرماخوردگی کودکان
مطالعات نشان دادهاند که شیر پستان مادر برای درمان آبریزش چشم نوزاد بسیار موثر است و التهاب و عفونت چشم را از بین میبرد. پس کافی است که:
- مادر چند قطره از شیر خود را در چشم نوزاد بچکاند
- این کار را باید روزی 3 تا 4 مرتبه تکرار کرد تا عفونت درمان شود
9. درمان آبریزش چشم با گلاب؛ بهترین کار برای درمان آبریزش چشم کودک در سرماخوردگی
گلاب خواص آنتیسپتیک و ضد درد دارد و به همین دلیل از این ماده در قطرههای چشم استفاده میکنند. در صورت بروز آبریزش چشم میتوانید:
- 2 قطره گلاب خالص را به صورت مستقیم در چشم خود بچکانید
- این کار را روزی 2 مرتبه تکرار کنید
همچنین میتوانید مقداری گلاب را با آب مقطر ترکیب کرده و با آن چشمان خود را بشویید.
بیشتر بخوانید: خارش چشم | درمان، پیشگیری و علت خارش چشم
یادداشت پایانی
علت آبریزش چشم یا همان اپیفورا (epiphora) عوامل مختلفی است که از آنها میتوانیم به سرماخوردگی، عفونت چشم، بیماری چشم صورتی، آلرژی و گل مژه اشاره کنیم.
به طور معمول آبریزش چشم با التهاب و قرمزی چشم و اطراف پلک همراه است که در موارد شدید باعث تورم و سوزش چشم نیز خواهد شد. بیشتر علل گفته شده برای آبریزش چشم، ساده بوده و نیاز به درمانهای تخصصی ندارند؛ اما در مواردی که برای طولانی مدت ادامه داشته باشد و باعث اذیت شدن بیمار و ایجاد علائم جدیتری مانند تاری دید شود، درمان پزشکی نیاز است. سپاس از اینکه ما را تا انتها همراهی نمودید.
سوالات متداول در مورد علت آبریزش چشم
1. بهترین درمان آبریزش بینی و اشک چشم در سرماخوردگی چیست؟
استراحت دادن به چشم، شستشوی آن با آب و قطرههای چشمی، استفاده از دستمال تمیز برای پاک کردن چشم و مصرف داروهای تجویزی برای درمان سرماخوردگی.
2. برای ابریزش چشم و بینی چه باید کرد؟
در ابتدا باید علت آبریزش چشم و بینی مشخص شود. سپس با مشورت پزشک داروها و راهکارهای درمانی را انجام داد تا آبریزش چشم و بینی قطع شود.
3. درمان خانگی آبریزش چشم چیست؟
استراحت دادن به چشم، استفاده از اشک مصنوعی، نگه داشتن پارچه گرم و مرطوب روی چشم و استفاده از دستمال مرطوب و تمیز برای پاک کردن چشم.