علت بی خوابی و سردرد همزمان + راه حل‌ها

علت بی خوابی و سردرد می‌تواند مشترک باشد هرچند به دلیل عوامل گوناگون دخیل در بی خوابی و سردرد، ممکن است یک یا چند فاکتور متفاوت در این دو عارضه موثر باشند. شاید برای شما هم اتفاق افتاده که بی خوابی داشته باشید و همزمان سردرد هم حس کنید. در ادامه بیشتر در مورد علت بی خوابی و سردرد صحبت خواهیم کرد:

علت بی خوابی و سردرد

پژوهش‌های بسیاری نشان می‌دهند بی خوابی می‌تواند عامل دو نوع سردرد تنشی و میگرن باشد. در سوی دیگر، سردرد هم می‌تواند عامل بی خوابی باشد یعنی در برخی مواقع شخص را از به خواب رفتن باز می‌دارد و در بعضی مواقع از خواب بیدار می‌کند. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کم خوابی REM با ایجاد سردرد رابطه دارد.

 Rapid eye movement sleep که به طور مخفف به آن REM Sleep می‌گویند، به معنی خواب همراه با حرکات سریع چشم است. این پدیده یکی از مراحل خواب است که در آن بدن در حالت خواب عمیق بوده و مغز هنوز بیدار است. سردرد در زمان خواب ممکن است سبب کم شدن کیفیت خواب شود. اهمیت خواب باکیفیت در این است که خواب خوب برای سلامت بدن ضروری است و باعث می‌شود ما در طول روز عملکرد بهتری داشته باشیم.

سردردهای صبح‌گاهی اغلب می‌توانند به دلیل کم خوابی، اختلال آپنه انسدادی خواب یا میگرن باشند. بیشترین زمان بروز حملات میگرنی، صبح‌ها است. سردرد بی خوابی همچنین می‌تواند مربوط به افسردگی، اضطراب، کمبود تحرک و ورزش نکردن و داروهایی که خواب خوب را سخت‌تر می‌کنند باشد.

بیماران مبتلا به میگرن مزمن که شامل سردرد در 15 روز یا بیشتر در هر ماه است هم اغلب دچار بی خوابی هم هستند. به طور کلی، معمولا کسانی که سردردهای مکرر دارند، دچار بی خوابی و کم خوابی هم هستند. این عوامل متعدد و متنوعی که به آن‌ها اشاره کردیم، گاهی تشخیص دلیل اصلی یا مشترک بی خوابی و سردرد را دشوار می‌کنند.

معضل دیگر این است که گاهی تشخیص اینکه بی خوابی دلیل سردرد شده یا سردرد علت بی خوابی است نیز دشوار می‌شود.

شرایط رایجی که ممکن است باعث کم خوابی شوند عبارت‌اند از:

• خرناس یا خروپف
• اضطراب
• افسردگی
• آپنه خواب
• دندان قروچه
• استفاده از بالش نامناسب

بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی با 35 روش فوق العاده موثر

انواع سردردهای مرتبط با خواب

میگرن

افرادی که با میگرن زندگی می‌کنند در مقایسه با عموم مردم بین 2 تا 8 برابر بیشتر دچار اختلالات خواب می‌شوند. کسانی که با میگرن مزمن زندگی می‌کنند در 15 روز یا بیشتر در ماه سردرد دارند و تقریباً دو برابر بیشتر از افرادی که سردردهای مکرر دارند، دچار بی خوابی می‌شوند.

این میزان بالاتر از حد طبیعی به دلیل بیماری‌های همراه میگرن و برخی عوامل شیوه زندگی میگرنی است که خواب خوب را دشوارتر می‌کند. خوشبختانه می‌توان از الگوهای خواب خاصی برای تشخیص اختلالات خواب برای درمان استفاده کرد.

بیشتر بخوانید: درمان میگرن با روش های دارویی و خانگی

خروپف و آپنه خواب

خروپف منظم یک عامل سردرد مزمن روزانه است. خروپف ممکن است اولین علامت تنفس غیرطبیعی جدی باشد اما همه خروپف‌ها، آپنه انسدادی خواب (وقفه تنفسی) ندارند. این عارضه، وضعیتی است که باعث توقف موقت تنفس هنگام خواب می‌شود. آپنه خواب سبب بد خوابی می‌شود. بیماران اغلب با سردرد بیدار می‌شوند یا بعد از خواب احساس سرحال بودن ندارند.

علائم آپنه خواب شامل مکث‌های آشکار در تنفس، بیداری، ادرار شبانه، تعریق شبانه و خواب آلودگی در طول روز است. بخش قابل توجهی از سردردهای مربوط به آپنه خواب با درمان آپنه بهبود می‌یابند یا متوقف می‌شود.

دندان قروچه

بیدار شدن از خواب با سردرد مبهم و مداوم یا درد در فک می‌تواند علامت ساییدن بیش از حد دندان‌ها باشد که ممکن است سبب اختلالات گیجگاهی فکی شود. در حالی که بسیاری از افراد هر از چند گاهی دندان‌های خود را می‌سایند یا می‌فشارند، دندان قروچه مکرر معروف به عارضه دندان قروچه می‌تواند به دندان‌ها آسیب برساند و نشانه استرس بیش از حد و خواب ضعیف باشد.

تغییرات ساده رفتاری مثل کاهش استرس یا استفاده از محافظ دهان، می‌تواند از دندان قروچه که علت بی خوابی و سردرد است جلوگیری کند.

سردرد صبح‌گاهی

شایع‌ترین زمان بروز میگرن در صبح زود است. مردم در اوایل صبح آسیب‌پذیر هستند زیرا اثر اکثر داروهای ضددرد و داروهای بدون نسخه در عرض 4 تا 8 ساعت از بین می‌رود؛ به خصوص اگر بیش از حد از این داروها استفاده شود. علاوه بر این، بسیاری از مردم هنگام شروع سردرد در خواب هستند، بنابراین بهترین زمان را برای مصرف داروهای میگرن از دست می‌دهند و ساعاتی بعد در صبح که این داروها را مصرف می‌کنند، اثر کمتری می‌بینند.

سردرد هیپنیک

سردرد هیپنیک یک اختلال سردرد اولیه نادر است که با سردردهای مکرر که فقط در هنگام خواب اتفاق می‌افتند مشخص می‌شود. این عارضه گاهی اوقات به عنوان «سردردهای ساعت زنگ دار» شناخته می‌شود زیرا در شب ایجاد می‌شود و فرد را از خواب راحت بیدار می‌کند. این سردردها می‌تواند بین 15 دقیقه تا 4 ساعت طول بکشد. عوامل ایجاد این درد می‌توانند علت بی خوابی و سردرد باشند.

اگرچه این سردردها معمولاً بدون هیچ‌گونه علائم دیگری رخ می‌دهند، برخی از افراد علائم مشابه میگرن مانند تهوع، حساسیت به نور یا صدا را همراه با سردرد خود گزارش می‌دهند. گاهی اوقات ممکن است لازم باشد به متخصص خواب مراجعه کنید تا علل جدی‌تر سردرد را بررسی کنید.

سردرد خوشه‌ای

پیدایش سردرد خوشه‌ای می‌تواند در پی علت بی خوابی و سردرد افراد باشد. سردرد خوشه‌ای یکی دیگر از سردردهای اصلی است که ممکن است در هنگام خواب ایجاد شود. این حملات طاقت‌فرسا شدید اغلب در عرض یک ساعت پس از خوابیدن ایجاد می‌شود. این درد بیشترین شدت را در اطراف یا پشت یک چشم دارد. این دردها بین 20 دقیقه تا 3 ساعت به طول می‌انجامند. سردرد خوشه‌ای با افتادگی پلک، قرمزی چشم و گرفتگی سوراخ بینی همراه است.

بیشتر بخوانید: عوارض کم خوابی | با از دست دادن تنها 8 ساعت خواب چه خیانتی به خود می‌کنیم؟

ارتباط خواب، سردرد و خلق و خو

مناطقی از مغز و البته پیام‌رسان‌های شیمیایی، بر خواب، سردرد و خلق و خو تأثیر می‌گذارند؛ بنابراین خواب ناکافی یا بی‌کیفیت احتمال سردرد و تغییر خلق و خو را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال افرادی که با میگرن زندگی می‌کنند و همچنین بی خوابی را تجربه می‌کنند اغلب از اضطراب یا افسردگی رنج می‌برند.

اهمیت خواب سالم

تغییرات خواب می‌تواند باعث ایجاد خواب آرام و منظم و کاهش سردرد باشد و علت بی خوابی و سردرد برشمرده شود. تغییرات ساده مانند ایجاد زمان خواب و بیداری منظم و همچنین خوابیدن بین 7 تا 8 ساعت در روز، می‌تواند دنیایی از تغییرات را ایجاد کند. کارشناسان همچنین اجتناب از مصرف موادی که باعث اختلال خواب می‌شوند مانند کافئین، نیکوتین و الکل را توصیه می‌کنند.

در حقیقت، داشتن خواب کافی بخش مهمی از سالم ماندن است. هنگام خواب، بدن، خود را ترمیم می‌کند تا مغز و بدن بتوانند در زمان بیداری عملکردی بهینه داشته باشند. اما همان طور که گفتیم، خواب خوب شبانه می‌تواند به جلوگیری از سردرد نیز کمک کند.

این موضوعی است که کارشناسان می‌گویند. پیش از این اشاره کردیم که مطالعات مختلف کمبود خواب را با سردردهای میگرنی و تنشی مرتبط کرده‌اند. حالا این دو را با یکدیگر مقایسه می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی در شب با آسان‌ترین روش‌ها

مقایسه میگرن با سردرد تنشی

میگرن باعث ایجاد سردردهای قابل توجه و گاهی ناتوان‌کننده می‌شود و علائم آن عبارت‌اند از:

• درد، معمولاً فقط در یک طرف سر
• دردی که ساعت‌ها تا چند روز طول می‌کشد
• حساسیت به نور و صدا
• حالت تهوع
• استفراغ

سردردهای تنشی اما باعث ایجاد درد خفیف تا متوسط ​​در بالا، کناره‌ها و پشت سر می‌شوند و معمولاً با نور یا صدا تشدید نمی‌گردند.

تحقیقات معتبر نشان می‌دهند که انواع دیگری از سردردها مانند خوشه‌ای، همی‌کرانیا کانتینوا و سردردهای هیپنیک، می‌توانند در هنگام خواب ایجاد شوند.

پیوند سردرد و بی خوابی

در سال 2011، محققان دانشگاه ایالتی میسوری مطالعه‌ای را منتشر کردند که نشان می‌داد کمبود خواب REM (حرکت سریع چشم) که پیش از این در همین مقاله به آن اشاره کردیم، با سردردهای دردناک‌ مرتبط است. خواب REM در فواصل 90 تا 120 دقیقه ای در طول شب اتفاق می‌افتد و نام خود را از حرکات سریع چشم که در این مرحله از خواب رخ می‌دهد، گرفته است. این مرحله از خواب ویژگی‌های زیر را دارد:

• رویاپردازی
• حرکات بدن
• تنفس سریع‌تر
• افزایش ضربان قلب

دانشمندان معتقدند خواب REM برای ذخیره خاطرات، یادگیری و تنظیم خلق و خو ضروری است.

محققان آن مطالعه در سال 2011 دریافتند که کمبود خواب باعث افزایش پروتئین‌هایی در بدن می‌شود که باعث درد مزمن می‌شوند. به نظر می‌رسد که این پروتئین‌ها آستانه تحمل بدن را برای تجربه درد کاهش می‌دهند و می‌توانند باعث ایجاد سردردهای میگرنی شدید شوند.

یک تحقیق معتبر در سال 2018 هم کمبود خواب را با سردردهای تنشی مرتبط دانست و باید به دنبال علت بی خوابی و سردرد مشترک بود. شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد کم خوابی می‌تواند آستانه تحمل درد بدن را کاهش دهد.

پژوهش دیگری در سال 2015 دریافت که افراد مبتلا به بی خوابی و سایر مشکلات خواب نسبت به افرادی که این مشکلات را تجربه نمی‌کنند در مقابل درد حساس‌تر هستند. محققان از مردم خواستند که یک دست خود را در آب سرد بگذارند و 106 ثانیه در آن نگه دارند. کسانی که بی خوابی دارند بیشتر احتمال دارد دست خود را از آب سرد بردارند تا کسانی که بی خوابی ندارند. به نظر می‌رسید افرادی که هم بی خوابی و هم درد مزمن دارند نسبت به آب سرد حساس‌ترن،د زیرا کمترین آستانه تحمل درد را دارند.

چقدر باید بخوابیم؟

بی خوابی می‌تواند خوابیدن را برای شما دشوار کند یا باعث شود زود بیدار شوید و نتوانید دوباره بخوابید. هر خوابی که کمتر از هفت ساعت باشد برای اکثر بزرگسالان کوتاه‌مدت تلقی می‌شود. بزرگسالان برای سلامتی به هفت تا نه ساعت خواب در شب نیاز دارند. در اینجا به میزان خواب یک فرد در هر سنی اشاره می‌کنیم:

• نوزاد 3 ماهه 14 تا 17 ساعت
• 4 تا 11 ماه 12 تا 15 ساعت
• 1 تا 2 سال 11 تا 14 ساعت
• 3 تا 5 سال 10 تا 13 ساعت
• 6 تا 13 سال 9 تا 11 ساعت
• 14 تا 17 سال 8 تا 10 ساعت
• 18 تا 64 سال 7 تا 9 ساعت
• 65 سال یا بیشتر سن 7 تا 8 ساعت

همان‌طور که بر اساس شواهد، کم خوابی می‌تواند باعث سردرد شود، خواب زیاد نیز می‌تواند باعث سردرد شود. پس علت بی خوابی و سردرد در این حالت با خواب زیاد هم می‌تواند اشتراک داشته باشد.

پیشگیری از علت بی خوابی و سردرد

• در اتاق خواب تلویزیون نگذارید
• در آستانه خواب مطالعه نکنید
• در رختخواب موسیقی گوش نکنید
• از تکنیک‌های تجسم برای کوتاه کردن زمان به خواب رفتن استفاده کنید
• شام خود را حداقل چهار ساعت قبل از خواب بخورید
• از دو ساعت قبل از زمان خواب، مایعات زیاد یا نوشیدنی‌های الکل‌دار و کافئین‌دار ننوشید
• چرت زدن طولانی‌مدت در طول روز را متوقف کنید

بیشتر بخوانید: دلایل کم خوابی (9 علت اصلی که ممکن است از آن‌ها بی‌خبر باشید)

درمان علت بی خوابی و سردرد

ارتباط بین سردرد و اختلالات خواب پیچیده اما واقعی است. افرادی که سردردهای مزمن و میگرن را تجربه می‌کنند تا هشت برابر بیشتر در معرض اختلال خواب هستند. از سوی دیگر، کم خوابی یا کیفیت پایین خواب می‌تواند باعث سردرد شود. این موضوع می‌تواند به یک چرخه تبدیل شود که برای شکستن آن به زمان نیاز است.

درمان سردرد تنشی

مسکن‌های بدون نسخه (OTC) و داروهای تجویزی می‌توانند ناراحتی را هنگام بروز سردرد تنشی کاهش دهند. این داروها شامل موارد زیر هستند:

• مسکن‌هایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
• داروهای ترکیبی حاوی مسکن
• تریپتان‌ها که داروهای تجویزی هستند و برای درمان میگرن استفاده می‌شوند

برای جلوگیری از تکرار سردردهای تنشی، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای مانند آمی تریپتیلین و پروتریپتیلین

داروهای ضد افسردگی دیگر مانند ونلافاکسین و میرتازاپین (رمرون، رمرون سلتاب)

داروهای ضد تشنج مانند توپیرامات (توپاماکس) و شل‌کننده‌های عضلانی

درمان سردرد میگرنی

سردردهای میگرنی شدیدتر از سردردهای تنشی هستند؛ بنابراین درمان آن‌ها کمی تهاجمی‌تر است. اگر میگرن دارید، داروهای تجویزی زیر و مسکن‌های بدون نسخه ممکن است علائم شما را کاهش دهند:

مسکن‌هایی مانند آسپرین، استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است درد خفیف میگرنی را کاهش دهند. داروهایی که به طور خاص برای میگرن طراحی شده‌اند، کافئین را با آسپرین ترکیب می‌کنند ، مانند میگرن اکسدرین که ممکن است برای میگرن متوسط ​​مفید باشد.

ایندومتاسین می‌تواند درد میگرن را تسکین دهد و به صورت شیاف موجود است. اگر حالت تهوع دارید و نمی‌توانید داروی خوراکی مصرف کنید، این گزینه می‌تواند مفید باشد. تریپتان‌ها می‌توانند به مسدود کردن مسیرهای درد در مغز کمک کنند. آنها این کار را با اتصال به گیرنده‌های سروتونین و کاهش تورم عروق خونی انجام می‌دهند.

این نوع دارو به صورت قرص، اسپری بینی و تزریق در دسترس است. قرص تریپتان و ناپروکسن، در کاهش علائم میگرن در اکثر افراد بسیار موثر است.

خلاصه

سردرد اغلب می‌تواند نشانه‌ای از اختلال خواب باشد. کمبود خواب می‌تواند در روز بعد اثرات جسمی داشته باشد. افراد مبتلا به اختلالات خواب اغلب در طول روز دچار سردردهای مزمن می‌شوند.

خواب بیش از حد نیز می‌تواند باعث سردرد شود. این حالت زمانی رخ می‌دهد که افراد مبتلا به سردرد مزمن یا میگرن سعی می‌کنند خواب از دست رفته را برطرف کنند. ممکن است بعد از خواب بیش از حد طولانی یا چرت زدن با سردرد از خواب بیدار شوید. در نهایت با تشخیص علت بی خوابی و سردرد می‌توان به درمان هر دو آن‌ها دست پیدا کرد.