علت موخوره را باید در مسائل غیر ژنتیکی، قومی و تاثیرات محیطی جستجو کرد. شدت حالت دادن به موها، محصولات مورد استفاده و به کارگیری وسایل گرمکننده (سشوار) از جمله رفتارهایی هستند که علت موخوره را شامل میشوند.
به یاد داشته باشید حتی اگر پوست سر پر از مو باشد، امکان دارد موها در نوک خود نازک شوند و تقریبا یک هفته در میان نیاز به اصلاح آن احساس شود. دو شاخه شدن مو شکلی نامنظم به مو داده و بینظم و وز به نظر میرسد، در نتیجه کل ظاهر فرد را بههمریخته خواهد کرد.
برخی از شرایط محیطی مانند آب و هوا (باد، باران، خورشید)، آلودگی و شیوه زندگی نیز در زمره علتهای موخوره قرار میگیرند. در این مقاله از مجله سلامت سیوطب به بررسی علت موخوره و نحوه پیشگیری از آن خواهیم پرداخت.
موخوره چیست؟
موخوره در دنیای پزشکی بهعنوان «تریکوپتیلوز» یا «اسکیزوتریکیا» شناخته میشود. زمان مواجهه با پدیده موخوره اولین سوالی که در ذهن نقش میگیرد این است که علت موخوره چیست؟ چند شاخه شدن انتهای مو گاهی اوقات در نتیجه ساییدگی یا شکافتن فیبر مو ایجاد میشود، اگرچه گهگاه موخوره در قسمت میانی مو و نه در انتهای مو رخ میدهد.
هنگامیکه کوتیکولها (فلسهای روی هم قرار گرفته که هسته تار مو را میپوشانند) آسیب میبینند، صاف روی فیبر قرار نمیگیرند. این به این معنی است که نور به خوبی از روی مو منعکس نمیشود و افرادی که موخوره دارند اغلب متوجه کمبود درخشندگی و عمق موهای خود میشوند. کوتیکولهای آسیبدیده دارای انعطافپذیری کمتری هستند و به آرامی روی هم قرار نمیگیرند و نیز تمایل بیشتری به گره خوردن و شکستن دارند.
بیشتر بخوانید: عوارض فیلر مو؛ از هماتوم و خارش تا حساسیت
5 نوع مختلف موخوره و نحوه جلوگیری از شکاف انتهایی مو
دو شاخه شدن انتهای مو که از نظر علمی به عنوان Trichoptilosis شناخته میشود عمدتا به دلیل استرس شیمیایی و مکانیکی روی تار مو رخ میدهد. عوامل استرسزای شیمیایی شامل آرامبخشها، سفیدکنندهها و درمانهای کراتینه هستند. نمونههایی از عوامل استرسزای مکانیکی نیز عبارتند از: شانه کردن، حالت دادن و مالیدن به پارچههای زبر.
در واقع، انواع مختلفی از موخوره وجود دارد. نوع آن به عنوان نقشه راهی است که علت موخوره و روش کنترل را از آن میتوان استخراج کرد. در ادامه به اصول اولیه معنایی موخوره، تاثیر آن بر زیبایی مو و آنچه میتوان در مورد آن انجام داد میپردازیم.
بیشتر بخوانید: درمان شوره سر با استفاده از تکنیکهای پزشکی و ۱۰ روش خانگی
1. تقسیم دو رشتهای نوک مو
تقسیم پایه رایجترین نوع موخوره است و به شکل Y به نظر میرسد. این حالت یکی از مراحل اولیه آسیب مو است. در این نوع موخوره، سلولهای قشر مغز هنوز در کنار هم قرار دارند، اما شروع جدا شدن بخشهای بزرگ تبدیل به علت موخوره شده است. علت موخوره دو شاخهای را باید در خشکی مو، اصطکاک ناشی از لباس و شانه کردن خشن جستجو کرد.
بیشتر بخوانید: ۱۱ دلیل نازک شدن موی سر و بررسی دلایل خالی شدن موی سر
2. گره تک رشته
گرهخوردگی در موهای مجعد و پیچدار بسیار رایج است و زمانی اتفاق میافتد که یک تار روی خود بپیچد و ایجاد گره کند. گره تک رشته به طور کلی منجر به شکستگی مو در هنگام شانه کردن و حالت دادن میشود. شکستن تارهای مو در حین دستکاری نیز منجر به آسیب دیدن آن و تبدیل به علت موخوره در انتهای آن خواهد شد.
این گرهها از دستکاری مو در حین شامپو زدن، جمع شدن موها روی هم و مرطوب کردن نامناسب به وجود میآیند.
تقریبا غیرممکن است که به طور کامل از گرههای تکرشتهای اجتناب کرد و فقط امکان کاهش دارند. قبل از شامپو زدن موها از باز بودن کامل موها اطمینان حاصل کنید.
هنگام شستن موها از روش دست دعا (موها را بین دو دست قرار دادن) استفاده کنید تا به حالت صاف و کوتیکول در حرکت رو به پایین کمک کند و موها بدون گره خوردن باقی بمانند.
بیشتر بخوانید: ۱۰ درمان خانگی چربی سر و از بین بردن چربی مو بدون شستشو
3. تقسیم شفت میانی (موخوره ناقص)
این نوع موخوره در هر نقطه از ساقه مو میتواند ایجاد شود و مانند سوراخی در ساقه مو به نظر میرسد. معمولا موخوره ناقص روی حلقه منحنی یا خم تار مو تشکیل میشوند (موهای پیچخورده دارای خمیدگیهای زیادی هستند). سپس نوعی ساییدگی یا مالش ساقه مو نیز باعث جدا شدن کوتیکول داخلی به صورت طولی و در نتیجه علت موخوره خواهد شد.
شانه کشیدن مرطوب، پوشیدن موها به مدت طولانی به حالت خیلی سفت، حالت دادن گرمای بیش از حد و مواد شیمیایی که رطوبت پوست را از بین میبرند علت ایجاد این نوع موخوره است.
برای پیشگیری از این نوع آسیب مو باید به علت موخوره دقت کرد. قبل از استفاده از برس روی موها، گرههای مو با انگشت باز شود و تا آنجا که امکان دارد گرهها با ملایمت و به صورت دستی از بین بروند. بیش از حد سفت کردن کش مو به تارهای مو آسیب جدی وارد میکند که به عنوان یک علت موخوره شناخته میشود.
بیشتر بخوانید: عوارض کراتینه مو زنان و مردان به همراه معرفی گزینههای جایگزین
4. موخوره شمعی یا مخروطی
شمع یا مخروطی نمونه دیگری از آسیب قابل توجه مو است. اگر موها شبیه انتهای یک شمع است (انتهای رشته از بقیه نازکتر است، مانند فتیله شمع)، بیانگر از دست دادن قابل توجه کوتیکول بیرونی است. علت موخوره مخروطی استفاده از مواد شیمیایی و گرمای بیش از حد است. برای جلوگیری از شکافتن شمعی مو استفاده از گرما روی موها محدود شود. گرما بدترین دشمن مو است. با کم آب شدن مو، کوتیکول شروع به بلند شدن کرده و مو را در برابر عناصر خشن، آسیبپذیر میکند؛ بنابراین برای محافظت مو در برابر حرارت، استفاده از ابزارهای حرارتی سرامیکی تاثیر بهتری دارد.
اگر موها از قبل شکاف خورده باشند، رنگ کردن، دکلره، پر کردن یا صاف شدن موها فقط به مو ضرر بیشتری میرساند. حالتدهنده عمیق و استفاده از پروتئین بازسازیکننده برای موهایی که تحت درمان شیمیایی قرار میگیرند ضروری است. علاوه بر این، هنگام استفاده از گرما و مواد شیمیایی در موها، اصلاح مکرر ضروری خواهد بود.
بیشتر بخوانید: درمان چربی موی سر از تبلیغات تا واقعیت ۷ راه معجزهگر
5. موخوره درختی یا پَر گونه
این نوع موخوره شبیه یک درخت یا پر خواهد بود. انتهای آن مانند یک دوشاخه به نظر میرسد، اما ممکن است شکافهایی در بالای رشته نیز وجود داشته باشد، به خصوص در یک طرف.
برای یافتن علت موخوره درختی رژیم غذایی را باید بررسی کرد. امکان دارد نشانه هوازدگی بیش از حد باشد که به معنی وجود چندین روش ناسالم مراقبت از مو است. یک علت موخوره درختی احتمال دارد به دلیل رژیمی فاقد پروتئین و رطوبت کافی باشد. همچنین کوتاه نکردن به موقع نیز میتواند علت موخوره درختی باشد.
بیشتر بخوانید: درمان شپش سر، انواع روشها خانگی و دارویی و طول درمان
8 علت موخوره شایع
برای فهمیدن علت موخوره ابتدا به ریشه این عبارت میپردازیم. اصطلاح پزشکی برای موخوره تریکوپتیلوزیس است که شکافتن موها را معنا میدهد.
تریکوپتیلوز فرآیندی را توصیف میکند که یک ساقه مو به دلیل گرمای بیش از حد و استفاده نادرست از هم جدا میشود. علت اصلی این امر استرس فیزیکی است که از گرما یا نیروی فیزیکی ناشی خواهد شد. در ادامه به معرفی علل اصلی موخوره خواهیم پرداخت.
بیشتر بخوانید: شوره سر، عوامل و راههای درمان به روش پزشکی و خانگی
1. بلیچینگ (بلوند کردن)
با وجود آگاهی افراد از ضررهای آن اما همواره به وفور این کار در سراسر دنیا انجام میشود. بلوند کردن مو برای افراد با موهای تیره زمان زیادی را میطلبد و برای به دست آوردن رنگ پلاتینیوم عالی باید چندین دور سفید کردن انجام پذیرد. به صورت کلی رنگ کردن مو نیاز به دکلره شدن آن دارد تا رنگها با شفافیت تمام ظاهر شوند.
بلیچینگ با نفوذ مواد شیمیایی به کوتیکولهای مو انجام میشود و رنگدانه طبیعی را کاملا از بین میبرد. درواقع نه تنها رنگ را از بین میبرد، بلکه ساختار مو را نیز تغییر خواهد داد. به همین دلیل بسیاری از افرادی که موهای خود را بلوند کردهاند، موهایی شل، خشک و شکننده دارند و این اصلیترین علت موخوره است.
دکلره کردن بر خلاف طبیعت مو است. اساسا مو رنگ طبیعی خود را تغییر نمیدهد و رنگ کردن آن نوعی مبارزه با حالت و ویژگی طبیعی آن است؛ به همین دلیل علت اصلی موخوره به حساب میآید.
بیشتر بخوانید: ۱۰ بافت مو مناسب؛ آشنایی با سادهترین و زیباترین روشها
2. هایلایت و رنگآمیزی مو
هایلایت یا رنگآمیزی به اندازه دکلره کردن آسیبزننده نیست. با این حال، هنوز هم میتواند موها را تا حدی خراب کند. هر فرآیند رنگ کردن مو، روش پیچیدهای برای نفوذ به موها برای تغییر رنگ آن دارد. در اینجا چند مثال مطرح شده است:
رنگهای دائمی
این رنگها شروع به باز کردن کوتیکولهای مو (خارجیترین قسمت ساقه مو) میکنند تا رنگ دائمی در مو رسوب کند. هنگامی که این اتفاق میافتد، رنگ با لایه داخلی مو (قشر) تعامل میکند و رنگهای آن را از بین میبرد. این فرآیند به دلیل اثرات تغییر بافتی منجر به آسیب و علت موخوره، بخصوص از نوع دو شاخه میشود.
بیشتر بخوانید: ریزش مو و پیشگیری با آسانترین، ماندگارترین و ارزانترین روشها
هایلایت
هایلایت رنگ کردن بخشها یا نوارهای خاصی از مو است. به این ترتیب کمتر آسیبرسان به نظر میرسد. به یاد داشته باشید رنگهای مورد استفاده برای هایلایتها حاوی آمونیاک هستند که میتوانند به کوتیکولها آسیب بزنند و رطوبت را در ساقه مو از بین ببرند. در نتیجه، هایلایت باعث ایجاد موخوره و خشکی مو خواهد شد.
3. صاف کردن مو
صاف کردن مو به دو روش انجام شده و اشاره به تغییر بافت طبیعی مو دارد. صاف کردن شیمیایی مو یا فر کردن آن به روش شیمیایی به عنوان علت موخوره شناخته میشوند. صاف کردن مو اغلب روی موهای درشت طبیعی یا موهای مجعد برای دستیابی به بافت صافتر انجام میشود و عکس آن نیز رایج است.
پرمس یکی از مضرترین درمانهای شیمیایی برای از بین بردن فری موها است. پرمس به عنوان یک علت موخوره منجر به شکستگی و شکافتن انتهای مو خواهد شد.
بیشتر بخوانید: شپش سر، روش تشخیص و راههای پیشگیری از شیوع
4. ابزارهای حرارتی
آسیب حرارتی مو ناشی از سشوار کشیدن و استفاده از اتوهای صاف و فر کننده است؛ زیرا اینها باعث تغییر پیوندهای نگهدارنده مو خواهند شد. تحقیقات نشان میدهد که هر چه زمان استفاده از آنها طولانیتر و دمای آنها داغتر باشد، سطح موها مستعد آسیب بیشتری خواهد بود. این مورد همان علت موخوره داشتن است.
بیشتر بخوانید: برای درمان موخوره، راهی جز کوتاه کردن مو وجود دارد؟
5. بُرس کشیدن و لوازم جانبی
درمان گرما و رنگ مو تنها عواملی نیست که به عنوان علت موخوره تعریف شود.
استفاده از لوازم جانبی مو، شستن، خشک کردن با حوله، یا برس زدن مو به گونهای که فشار فیزیکی زیادی به تارها وارد کند مو را دچار آسیب خواهد کرد. هرکدام از این عوامل در جای خود به عنوان یک علت موخوره به ویژه برای موهای خیس ایفای نقش میکنند.
6. خشکی مو
هنگامی که از علت موخوره صحبتی به میان میآید خشکی مو یکی از مهمترین عوامل است. خشکی مو در ایجاد دو شاخه شدن انتهای آن نقش زیادی دارد. موهای خشک فاقد روغن طبیعی بوده و به همین دلیل تمایل به شکافتن در انتها در آن بالا خواهد بود. موهای مرطوب شده تمایل به ایجاد دو شاخه شدن کمتری دارد و برای مدت طولانی سالم و در حالت خوب باقی میماند.
بیشتر بخوانید: علت آسیب های مو
7. نیروهای مکانیکی
نیروهای مکانیکی مانند مالش بیش از حد مو، محکم بستن آن در حالت دم اسبی و… سلامت موها را به خطر میاندازد و در نهایت تبدیل به یک علت موخوره در انتهای مو خواهد شد. پوشیدن روسری که همیشه با نوک موها در تماس است میتواند علت موخوره شود، به خصوص اگر جنس آن از پنبه باشد. استفاده از پارچههای صاف مانند ساتن برای روکش بالش و روسری تا حدودی مانع ایجاد موخوره خواهد شد.
8. قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب
درست مانند ابزارهای حالتدهنده حرارتی، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید نیز موها را خشک و ضعیف میکند و در نتیجه موجب موخوره خواهد شد.
بیشتر بخوانید: فواید ماسک شیر و عسل برای پوست و مو
7 راه برای جلوگیری از ایجاد موخوره
هرچقدر موهای فرد قوی باشد اما امکان آسیبپذیری در برابر ساییدگی و پارگی روزانه دور از ذهن نخواهد بود.
1. بعد از شستن موها با ملایمت با آن برخورد کنید
موهای خیس آسیبپذیرتر هستند، مهم است که پس از شامپو زدن و حالت دادن به موها به آرامی از آن مراقبت کرد. برخی از افراد عادت دارند موهای خود را با حوله خشک کنند که میتواند آسیبرسان باشد.
مالش مکرر باعث شکستگی مو شده و در نهایت یک علت موخوره به حساب میآید. یک علت موخوره دیگر آسیب دیدن کوتیکولهای مو بر اثر مالش شدید است. موها را با حوله و بسیار ملایم باید خشک کرد تا از شکستگی و آسیب جلوگیری به عمل آید.
2. باز کردن موها
موهای درهم، چه خیس و چه خشک، شانه کردن یا برس زدن آنها را دشوار خواهد کرد؛ بنابراین همیشه قبل از خشک کردن، برس زدن یا حالت دادن، موها را باز کنید.
آکادمی پوست آمریکا (AAD) استفاده از شانه دندانه پهن را توصیه میکند. دندان پهنتر به شانه اجازه میدهد تا بدون آسیب رساندن به انتهای مو یا ایجاد شکستگی در موها سُر بخورد.
بیشتر بخوانید: سفیدی مو ، روش های رفع سفید شدن مو با ویتامین ها
3. آبرسانی مو
مرطوب نگهداشتن مو نکتهای کلیدی برای جلوگیری از ایجاد موخوره است. خشکی، موها را به خصوص در انتهای آن ضعیف کرده و باعث آسیب و شکاف موها میشود.
برای افزایش رطوبت مو، از ماسک موی هفتگی استفاده شود. ماسک مو حالتدهندهای عمیق است که علاوه بر کاهش خشکی، وز بودن مو را هم از بین میبرد. ماسک مو یک علت موخوره را حل و خطر آسیب را به حداقل میرساند و در نتیجه فرد دارای موهایی نرمتر و درخشانتر خواهد شد.
میتوان ماسک موی آماده خرید یا آن را با استفاده از مواد زیر تهیه کرد:
- روغن نارگیل
- آلوئه ورا
- عسل
- روغن زیتون
- موز
بیشتر بخوانید: خواص پوست سیب زمینی برای رشد مو و رفع سفیدی مو
4. پرهیز از وسایل حرارتی
استفاده از وسایل گرمایشی بر روی موها به عنوان یک علت موخوره، خصوصا به صورت استفاده روزانه، موجب خشکی مو و تغییر ساختار پروتئین مو خواهد شد.
در صورت امکان، اجازه دهید مو پس از شستن در هوا خشک شود و سپس بدون استفاده از اتوی فر، اتوی صاف یا سشوار، مو را حالت دهید.
اگر برای خشک کردن مو نیاز به استفاده از وسایل گرمکن هست، سعی کنید تنظیم حرارت را در حالت کم قرار دهید.
5. کمتر بُرس کشیدن
مو نیازی به 100 ضربه برس در روز ندارد. برس زدن بیش از حد موها غیر از آسیب زدن، تبدیل به علت موخوره نیز خواهد شد. برس زیاد باعث شکستگی مو میشود.
هنگام برس زدن یا شانه کردن مو، از کشیدن آن برای باز شدن گره مو خودداری شود. در صورت نیاز برای خلاص شدن از شر گرهها، از محصول بازکننده بهره ببرید.
6. استفاده از پارچه صاف و ابریشمی
وقتی از علت موخوره صحبت به میان میآید بعضی از عوامل آسیب مو در شب نهفته است. محافظت از موها در شب از ایجاد موخوره جلوگیری میکند. به جای خوابیدن روی روبالشی نخی، برای کاهش اصطکاک از روبالشی ابریشمی یا ساتن استفاده کنید.
خوابیدن روی روبالشی ابریشمی یا ساتن به مو اجازه چرخش راحت میدهد. داشتن اصطکاک کمتر بین روبالشی و موها به جلوگیری از آسیب و شکستگی مو کمک میکند. استفاده از روسری ساتن یا ابریشمی در واقع حذف یک علت موخوره و کمک به تقویت مو است.
7. بین رنگگذاری مو زمان بیشتری لحاظ شود
درمانهای شیمیایی مانند رنگ کردن، پر کردن یا شل کردن مو به عنوان علت موخوره شناخته شده است به خصوص اگر همزمان بیش از یک درمان یا رنگ کردن مد نظر باشد.
برای از بین بردن علت موخوره، کاهش احتمالی آسیب، شکستگی و شکاف موها اقدامات زیر قابل انجام است:
- بین دفعات رنگ کردن مو زمان بیشتری قرار دهید. در صورت امکان 8 تا 10 هفته بین درمانهای لمسی فاصله درنظر بگیرید
- استفاده از یک نوع درمان شیمیایی در یک زمان یعنی حذف یک علت موخوره
- هفتهای یکبار از ماسک مو استفاده شود یا هر مرتبه هنگام شستن مو نرمکننده فوری بکار ببرید
راههای خانگی جلوگیری از ایجاد موخوره
- عصاره دانه یولاف سیاه + عصاره چغندر: موها را میپوشاند و با ایجاد رطوبت، ضعف انتهای موها را در آینده به حداقل میرساند.
- عصاره میوه نخل + روغن سبوس برنج: از موها در برابر اشعه ماوراء بنفش (علت موخوره) محافظت میکند، همچنین باعث درخشان شدن مو و کاهش کدری آن خواهد شد.
- روغن هسته انگور + عصاره دانه کتان: موهای آسیبدیده در اثر حرارت را مرطوب کرده و تارهای مو را احیا میکند.
- روغن نارگیل + آلوئه ورا: تعادل رطوبت را دوباره تقویت میکند و باعث هیدراتاسیون طولانی مدت مو میشود.
آیا برخی از افراد بیشتر در معرض موخوره هستند؟
اگرچه هر کسی امکان دارد یک علت موخوره را تجربه کند اما افراد آفریقاییتبار بیشتر در معرض خطر هستند. طبق یک مطالعه در سال 2015، موهای با بافت آفریقایی بسیار مستعد آسیب هستند و این به دلیل قرار گرفتن ساقههای موی بیضیشکل آنها است.
همچنین دارای انحنای طبیعی فولیکولهای مو، رشد کندتر و تراکم کمتر مو هستند. این عوامل باعث میشوند موهای با بافت آفریقایی شکنندهتر و همچنین ایجاد گرهها و دو شاخه شدن انتهای موها بیشتر شود.
یک علت موخوره که شاید به آن کمتر پرداخته شده باشد در زنان یائسه است. در دوران یائسگی با کاهش سطح استروژن، روغنهای طبیعی تولیدشده در پوست سر کاهش مییابد. موها خشکتر و احتمال شکستن آنها بیشتر به نظر میرسد.
یادداشت پایانی
به طور کلی، موخوره ظاهر موهای فرد را تا حدودی تحت تاثیر قرار میدهد و در دراز مدت باعث آسیب آن شود. وقتی نوبت به موخوره میرسد، پیشگیری روشی کلیدی است. اگرچه ممکن است شخص قصد حذف ابزارهای حالتدهنده را نداشته باشد، اما استفاده از آنها باید کمتر شود.
اگر راهی برای ترمیم موخوره وجود ندارد، میتوان آسیب را کمتر کرد. یکی از گزینهها استفاده از روغن نارگیل، روغن بادام یا نوع دیگری از مرطوب کنندهها در انتهای موها خواهد بود. این محصولات نه تنها به موها درخشندگی میبخشند، بلکه موها را صاف و چند شاخه شدن انتهای آن را میپوشاند.
هنگامیکه تار مو شکافته یا شکسته میشود، تنها راه حل برای بازگرداندن فیبر سالم، مراجعه به آرایشگر مو برای اصلاح است. با یافتن علت موخوره و کنترل آن میتوان برنامه پیشگیری از ایجاد مجدد موخوره را شروع کرد.
به خاطر داشته باشید که انتهای مو رشد میکند و ساقه مو را شکافته خواهد کرد؛ بنابراین برای جلوگیری از آسیب بیشتر، باید موهای آسیبدیده را کوتاه کرد. گزینه دیگر تغذیه مناسب موها و دوری از عادات خاص است که به سلامت کلی و ظاهر موها کمک شایانی میکند.
در واقع علت موخوره در انتهای مو، ضعیف شدن ساقه و شکافتن فیبر است. پس پیشگیری از ایجاد موخوره به صورت کنترل آسیب و همچنین اجرای روال مناسب مراقبتی برای حفظ رطوبت و انعطافپذیری ساقه مو بسیار بهتر خواهد بود. سپاس از اینکه تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید. سوالات خود را با ما در میان بگذارید.