ختنه کردن نوزاد قاتل بیماری‌های آلت تناسلی و سلامت جنسی
ختنه کردن نوزاد نوعی عمل جراحی برای برداشتن پوست اضافی آلت تناسلی است که در برخی مذاهب و فرهنگها رایج بر آن تاکید می‌شود.
در صورتی که این کار در دوران کودکی انجام نشود، امکان دارد در سنین بالاتر به دلایل پزشکی انجام بگیرد. در این مقاله به فواید و خطرات این کار و اینکه چطور بعد از ختنه کردن نوزاد از فرزندتان مراقبت کنید اشاره می‌کنیم.
ختنه چیست؟
ختنه یک روش جراحی برای برداشتن پوست انتهای آلت تناسلی است که پوست ختنه‌گاه نامیده می‌شود. در بسیاری از فرهنگها، ختنه یک آیین مذهبی یا یک سنت تشریفاتی به شمار می‌رود. این کار بیشتر در مذاهب یهودی و اسلامی رایج است.
در ایالات متحده، ختنه نوزاد به انتخاب خانواده انجام می‌شود. مرکز ملی آمار سلامت آمریکا تخمین می‌زند که حدود 64درصد از نوزادان پسر ختنه می‌شوند.
این تعداد در بین گروه‌های اجتماعی-اقتصادی، قومی و جغرافیایی متفاوت است. در سراسر جهان، ختنه بیشتر در ایالات متحده، کانادا، خاورمیانه، استرالیا و آفریقا رایج است. ختنه کردن نوزاد در آسیا، اروپا و آمریکای جنوبی بسیار کمتر انجام می‌گیرد.
اینکه آیا فرزندتان را ختنه کنید یا نه، یک انتخاب عمیقا شخصی است و تصمیم‌گیری در مورد این که آیا برای خانواده شما مناسب است یا خیر، نیازمند در نظر گرفتن عوامل زیادی می‌شود. علاوه بر جنبه‌های شخصی، فرهنگی و مذهبی مرتبط با تصمیم، سوالات پزشکی نیز وجود دارد.
ختنه را می‌توان در هر سنی انجام داد. به طور سنتی رایج‌ترین زمان انجام این کار بلافاصله پس از تولد نوزاد یا در ماه اول زندگی است.
از آنجایی که این فرآیند دردناک خواهد بود، از یک بی‌حس کننده موضعی برای بی‌حسی ناحیه استفاده می‌شود و در حالی که نوزاد هنوز بیدار است، جراحی انجام می‌گیرد.
در کودک بزرگ‌تر بیهوش کردن راه بهتری به نظر می‌رسد تا درد و خطر آسیب کمتری به آلت تناسلی وجود داشته باشد.
با بزرگ‌تر شدن کودکان، آن‌ها از اندام‌های جنسی خود آگاه‌تر می‌شوند، بنابراین تاثیرات روانی بیشتری با جراحی همراه است و کودکان دچار نگرانی خواهند شد.
بیشتر بخوانید: جراحی هموروئید کودکان سرپایی است؟ نگاهی به انواع درمان و عوارض‌ها
دلایل ختنه کردن نوزاد
- دلایل مذهبی
- نگرانی‌های بهداشتی
- احساس می‌کنند هم در دوران نوزادی و هم در مراحل بعدی زندگی برای سلامتی فرزندشان مفید است
- می‌خواهند پسرشان شبیه مردان دیگر خانواده باشد
- اگر کودک شما خیلی زود به دنیا بیاید یا با مشکلات آلت تناسلی خاصی همراه باشد، پزشک ممکن است توصیه‌هایی در مورد ختنه نیز داشته باشد
به ندرت پیش می‌آید که ختنه به دلایل پزشکی در پسران توصیه شود که در ادامه به آن دلایل می‌پردازیم:
پوست ختنه گاه تنگ (فیموزیس)
- جایی که پوست ختنه گاه آن‌قدر سفت است که نمی‌توان آن را روی سر آلت تناسلی به عقب کشید. این گاهی اوقات باعث درد در هنگام نعوظ آلت می‌شود و در موارد نادر دفع ادرار ممکن است دشوار باشد
عفونت مکرر (بالانیت)
- جایی که پوست ختنه‌گاه و سر آلت تناسلی ملتهب و عفونی می‌شود
پارافیموز
- جایی که پوست ختنه‌گاه پس از عقب کشیدن نمی‌تواند به موقعیت اصلی خود بازگردد و باعث تورم و درد سر آلت می‌شود. درمان فوری برای جلوگیری از عوارض جدی مانند محدودیت جریان خون به آلت تناسلی مورد نیاز است
تنگی پوست ختنه‌گاه
- balanitis xerotica obliterans (نوعی بیماری یا عارضه تناسلی مردانه است و می‌توان معادل تنگی پوست ختنه‌گاه را برایش در نظر گرفت): وضعیتی که باعث سفت شدن پوست ختنه‌گاه خواهد شد و در برخی موارد سر آلت تناسلی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد که ممکن است زخم و ملتهب شود
بیشتر بخوانید: جراحی فتق کودکان، علل عمل فتق اینگوینال
در چه مواردی ختنه کردن نوزاد لازم نیست
مواردی وجود دارد که در طی آن‌ها بهتر است فرزند پسر را ختنه نکرده یا در صورت اقدام به ختنه فرزند پسر با مشورت پزشک متخصص انجام شود.
- از جمله مواردی که مجاز نیست تا ختنه کردن نوزاد انجام شود؛ جاری شدن ادرار از تنه آلت تناسلی فرزند پسر خواهد بود
- از دیگر مواردی که از انجام ختنه کردن نوزاد باید صرف نظر کرد زمانی است که طول آلت تناسلی نوزاد بسیار کوچک و کمتر از نیم سانتی‌متر باشد. آلت تناسلی نوزاد در حالت استاندارد باید در حدود سه یا چهار سانتی‌متر طول داشته باشد
- در برخی موارد سوراخ آلت تناسلی به جای نوک در زیر سر آلت تناسلی قرار گرفته و پوست آلت به صورت کامل تشکیل نشده است که در اصطلاح به این مورد نوزاد ختنه شده گفته می‌شود. این مورد یک نوع بیماری و در چنین شرایطی به جای اینکه ادرار نوزاد از سر آلت خارج شود، ادرار او از زیر سر آلت می‌ریزد. در چنین مواردی نباید برای ختنه نوزاد اقدام کرد بلکه بعد از آنکه کودک حدود دو سال سن داشت، باید برای عمل جراحی خاص و ترمیم این قسمت اقدام شود
- از دیگر مواردی که ختنه فرزند پسر منع می‌شود مواردی است که نوزاد به بیماری‌های خونریزی مانند هموفیلی مبتلا باشد
بیشتر بخوانید: انواع جراحی دستگاه تناسلی کودکان + مراقبت‌های قبل و بعد از عمل
انواع روش‌های ختنه کردن نوزاد
گیره گومکو (Gomco)
ختنه با گیره یا کلامپ گومکو از جمله متداول‌ترین نوع در آمریکا به حساب می‌آید. برای جدا کردن پوست ختنه‌گاه از سر آلت تناسلی (معمولا با یک غشای نازک به هم متصل می‌شوند) از ابزار خاصی به نام پروب استفاده می‌شود.
سپس یک دستگاه زنگوله شکل روی سر آلت تناسلی و زیر پوست ختنه گاه قرار می‌گیرد (ممکن است برشی در پوست ختنه‌گاه ایجاد شود تا این امکان به وجود آید).
سپس پوست ختنه‌گاه به سمت بالا و بالای زنگوله کشیده می‌شود. یک گیره اطراف آن را سفت می‌کند تا جریان خون در ناحیه کاهش یابد. برای بریدن و برداشتن پوست ختنه‌گاه چاقوی جراحی به کار می‌آید.
گیره موگن برای ختنه کردن نوزاد (Mogen)
در این روش هم پوست ختنه‌گاه به وسیله پروب از نوک آلت تناسلی جدا می‌شود. پوست ختنه‌گاه از جلوی سر آلت بیرون کشیده شده و در یک گیره فلزی که شکافی در آن وجود دارد قرار گرفته و چفت می‌شود.
گیره فلزی در جای خود قرار خواهد گرفت تا پوست ختنه‌گاه با استفاده از یک چاقوی جراحی بریده شود و چند دقیقه همین طور باقی می‌ماند تا مطمئن شوید که خونریزی کنترل شده است.
تکنیک پلاستیبل (Plastibell)
این روش مشابه تکنیک گیره گومکو است. پس از جدا شدن با پروب، وسیله زنگوله شکل پلاستیکی زیر پوست ختنه‌گاه و بالای سر آلت تناسلی قرار می‌گیرد.
یک تکه بخیه مستقیما در اطراف پوست ختنه‌گاه بسته تا جریان خون به پوست ختنه‌گاه قطع شود. سپس با چاقوی جراحی پوست اضافی ختنه‌گاه را می‌برند، اما حلقه پلاستیکی روی آن باقی می‌ماند. حدود 6 تا 12 روز بعد حلقه خود به خود می‌افتد.
ختنه کردن نوزاد با لیزر
در این روش، بافت زیر پوست مجرای آلت تناسلی را با لیزر می‌سوزانند، اما نسبت به روش‌های گفته شده کمتر انجام می‌شود.
ختنه کردن نوزاد با دستگاه کلیپس نقره‌ای
مدرن‌ترین روش ختنه با استفاده از دستگاه جدیدی به نام کلیپس نقره‌ای است که تا قبل از این مورد استفاده قرار نمی‌گرفت.
در این روش پوست دور کلاهک آلت تناسلی با دستگاه برداشته و نیازی به حلقه یا بخیه نیست، بلکه پانسمان کوچکی انجام می‌شود. این دستگاه بدون خونریزی و بخیه کودکان را ختنه می‌کند.
بیشتر بخوانید: جراحی کیست کودکان + دانسته‌هایی برای والدین
برخی از فواید ختنه کردن نوزاد
- کاهش خطر عفونت‌های دستگاه ادراری (UTIs)، به ویژه در سال اول زندگی کودک. UTIs شدید یا مکرر می‌تواند منجر به آسیب کلیه یا حتی سپسیس (عفونت جریان خون) شود
- کاهش خطر ابتلا به HIV و همچنین برخی بیماری‌های دیگر که از طریق تماس جنسی مشترک هستند. (اما مهم است به یاد داشته باشید که ختنه یک پیشگیری کننده برای عفونت‌های مقاربتی نیست)
- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های پوستی که آلت تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند فیموز (ناتوانی در جمع شدن پوست ختنه‌گاه)
- خطر ابتلا به سرطان آلت تناسلی کاهش پیدا می‌کند (اگرچه این سرطان برای شروع بسیار نادر است)
- کاهش خطر سرطان دهانه رحم زنانی که با مردان ختنه شده ازدواج کرده‌اند
- بسیاری از پسران و مردان با برداشتن پوست ختنه‌گاه، رعایت بهداشت تناسلی را آسان‌تر می‌دانند. بهداشت خوب چه بعد از ختنه کردن نوزاد و چه بدون انجام آن باعث کاهش خطر عفونت ناشی از باکتری می‌شود
بیشتر بخوانید:جراحی لب شکری + سایر راه‌های درمان
خطرات و عوارض ختنه کردن نوزاد
ختنه کردن نوزاد یک عمل جراحی با حداقل خطرات در نظر گرفته می‌شود. در بیشتر مواقع هیچ عارضه‌ای وجود ندارد.
در موارد نادر، عوارض شامل گزینه‌های زیر خواهد بود:
- عفونت
عفونت نادر است زیرا پزشکان از تکنیک‌های استریل برای انجام این روش استفاده می‌کنند. بیشتر عفونت‌های مربوط به ختنه خفیف بوده و به راحتی با آنتی‌بیوتیک قابل درمان هستند.
علائم عفونت شامل تشدید قرمزی، چرک، درد و تورم در اطراف محل برش یا تب بیان می‌شود. در صورت مشاهده هر یک از این علائم با پزشک تماس بگیرید.
- خونریزی در محل
این احتمال بیشتر زمانی است که کودک دارای اختلال خونریزی باشد، به همین دلیل مهم است که پزشک را در مورد هرگونه سابقه خونریزی خانوادگی یا مشکلات لخته شدن مطلع کنید.
به ندرت یک رگ خونی کوچک در طول عمل سوراخ می‌شود. در بیشتر موارد این خونریزی به خودی خود متوقف، اما گاهی اوقات نیاز به بخیه‌زدن است.
- خطرات مرتبط با بیهوشی
بی‌حسی موضعی بسیار بی‌خطر است، اما گاهی اوقات باعث کبودی، خونریزی یا تحریک پوست می‌شود.
در موارد نادر می‌تواند باعث ریتم نامنظم قلب، مشکلات تنفسی، واکنش آلرژیک و به ندرت مرگ شود. این عوارض شایع نیستند و معمولا بیمارانی را درگیر می‌کنند که مشکلات پزشکی دیگری دارند.
- برداشتن ناقص پوست ختنه‌گاه
گاهی اوقات پوست بیش از حد باقی می‌ماند. این موضوع با افزایش سن کودک کمتر آشکار می‌شود. اگر پوست اضافی ناهموار باشد، ممکن است به یک روش اصلاحی نیاز باشد.
- آسیب به آلت تناسلی
در موارد نادر، سر آلت تناسلی در حین ختنه آسیب می‌ببیند. با این حال اقدامات احتیاطی که پزشکان انجام می‌دهند تقریبا همیشه از این اتفاق جلوگیری می‌کند
- پوست ختنه‌گاه ممکن است خیلی کوتاه یا خیلی بلند باشد
- پوست ختنه‌گاه به درستی بهبود نیابد
- پوست باقی مانده دوباره به انتهای آلت تناسلی بچسبد که نیاز به ترمیم جراحی جزئی دارد
بیشتر بخوانید: علت بوی بد دهان کودک؛ از التهاب لوزه‌ها تا بیماری لثه
بهترین زمان ختنه کردن نوزاد
ختنه کردن نوزاد در اکثر موارد 24 تا 72 ساعت بعد از تولد در بیمارستان و توسط جراح یا متخصص اطفال انجام می‌شود.
گاه برخی افراد ده روز پس از تولد نوزاد را به مطب می‌برند تا عمل ختنه انجام شود. درحقیقت بهترین زمان ختنه کردن نوزاد وقتی است که خطر زردی نوزاد برطرف شده باشد.
زیرا نگه داری از یک نوزادی که تازه به دنیا آمده و با مشکل زردی فیزیولوژیک نیز دست و پنجه نرم می‌کند به اندازه کافی دشوار است و ختنه کردن او در این زمان مشکل را دو چندان خواهد کرد.
اگر نوزاد شما در بدو تولد مشکل یا بیماری خاصی دارد برای ختنه کردن عجله نکرده و صبر کنید تا مشکل برطرف شود.
در نوزادان کم وزن نیز توصیه می شود که تا پایان 40 روز صبر کنید تا نوزاد به حد مطلوبی از وزن‌گیری برسد و بعد برای ختنه کردن نوزاد اقدام کنید.
عمل معمولا 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد و والدین در طول عمل می‌توانند کنار فرزندشان باشند.
بیشتر بخوانید :درمان تب کودکان و تاثیر شگفت انگیز مایعات و خوابیدن و گلاب
مراقبت از زخم جراحی ختنه کردن کودک
- بلافاصله پس از ختنه کردن نوزاد، گاز نرمی که با وازلین پوشانده شده است، به آرامی دور نوک آلت تناسلی پیچیده می‌شود تا از چسبیدن آن به پوشک کودک شما جلوگیری کند
- تعویض پوشک کودک را هر چند وقت یک‌بار که لازم است ادامه دهید. در صورت نیاز با هر بار تعویض پوشک، یک گاز شل جدید قرار دهید و وازلین را مجدد بمالید
- پوشک را شل ببندید و هنگام در آغوش گرفتن کودک‌تان ملایم باشید تا به آلت تناسلی که در حال بهبودی است فشار نیاورید.
- حمام کردن نوزاد بعد از ختنه، اکثر متخصصان اطفال فقط یک یا دو بار در هفته اول، حمام کردن نوزاد با اسفنج را توصیه می‌کنند، بنابراین تا زمانی که شما مرتب حمام می‌کنید، آلت تناسلی باید به طور کامل بهبود یابد
- در حالی که آلت تناسلی در حال بهبود است، هنگام قرار دادن نوزاد داخل و خارج وان آرام باشید و فقط شستن با آب گرم را انجام دهید
- پس از بهبود آلت تناسلی، می‌توانید آن را با آب و صابون بشویید
معمولا بین 7 تا 10 روز طول می‌کشد تا ختنه کردن نوزاد بهبود یابد. تا زمان انجام این کار نوک آلت ممکن است خام یا زرد باشد. در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر بعد از ختنه کردن نوزاد، فورا با پزشک تماس بگیرید:
- خونریزی که ادامه یابد
- قرمزی یا تورم در اطراف نوک آلت تناسلی بدتر شود
- تب
- علائم عفونت مانند وجود تاول‌های پر از چرک
- در 12 ساعت بعد از ختنه ادرار نکردن
بیشتر بخوانید: درمان زردی نوزاد در خانه با لامپ مخصوص
در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب بیان کردیم، ختنه کردن نوزاد از کارهایی است که در بسیاری از کشورهای جهان انجام می‌شود.
این کار روش‌های جراحی متفاوتی دارد و هر کدام می‌توانند نتیجه مطلوب را فراهم کنند. دلایل علمی، دینی و فرهنگی بسیاری وجود دارد که ختنه کردن نوزاد انجام شود.
انجام جراحی برای ختنه کردن نوزادان بهتر است در روزهای اولیه تولد صورت بگیرد، اما اگر شرایط خاصی وجود داشت، می‌توانید اندکی صبر کنید.