تشخیص صافی کف پا؛ معرفی 6 روش اصلی برای بررسی قوس کف پا

تشخیص صافی کف پا در بزرگسالان آسان‌تر از کودکان است، زیرا قوس کف پا در بچه‌ها اغلب به دلیل وجود بافت‌های نرم و چربی در پاها قابل تشخیص نیست. اهمیت تشخیص صافی کف پا از آن حیث است که اگر باعث درد در پا یا سایر نواحی بدن مثل کمر شود، نیاز به پیگیری و درمان دارد. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب به بررسی راه‌های تشخیص صافی کف پا می‌پردازیم.

صافی کف پا

کف پای صاف اختلالی است که در آن، اشخاص فاقد قوس‌های طبیعی درکف پا هستند. به بیان دیگر، صافی کف پا یعنی تمام نقاط کف پا با زمین تماس داشته و هیچ‌گونه فاصله‌ای بین کف پا با سطح زمین وجود نداشته باشد.

این عارضه که می‌تواند در زمره بیماری‌های مفصلی قرار بگیرد، می‌تواند در یک یا هر دو پا وجود داشته باشد و شیوع فراوانی بین افراد در جامعه دارد. صافی کف پا شاید باعث درد در نواحی مختلف پا به ویژه مچ شود. قوس کف پا، به این ناحیه انعطاف بیشتری می‌دهد تا بتواند بهتر وزن بدن را تحمل کند.

بیشتر بخوانید: 8 ورزش برای کف پای صاف و حرکات اصلاحی قوس افتاده پا

صافی کف پا در کودکان

صافی کف پا در نوزادان و کودکان نوپا طبیعی است، زیرا قوس کف پا هنوز رشد نکرده است. در حالی که اکثر کودکان در سن 5/3 سالگی دچار قوس خواهند شد، برخی شاید دچار تاخیر یا ناهنجاری‌های ساختاری شوند که در تراز طبیعی استخوان‌های پا اختلال ایجاد می‌کند.

کف پای صاف معمولا با اختلالات ژنتیکی مرتبط است که ابتدا در دوران کودکی ایجاد می‌شود. اختلالاتی که می‌تواند این مشکل را ایجاد کرده و انجام فرایند تشخیص صافی کف را اجباری کنند. این موارد شامل گزینه‌های زیر می‌شوند:

• Calcaneovalgus (خم شدن بیش از حد استخوان ساق پا)
• تالوس عمودی مادرزادی (کف پا صاف مادرزادی)
• دیسپراکسی (اختلال هماهنگی رشدی)
• سندرم اهلرز دانلوس (بیماری مادرزادی که می‌تواند منجر به شل شدن مفاصل شود)
• عدم استحکام رباط‌ها
• متاتارسوس ادوکتوس (انگشتان رو به داخل)
• مشکلات استخوانی

بیشتر بخوانید: درمان خانگی پا درد و روش های ساده تسکین درد پا

صافی کف پا شاید با رشد کودک بیاید و برود. در طول جهش رشد، تغییر در سفتی عضلات ساق پا شاید باعث صافی کف پا شود. نمونه مشابه ژنو والگوم است که به نام زانوهای ضربدری نیز شناخته می‌شود و معمولا در سنین 2 تا 5 سالگی رخ می‌دهد و تا دوران نوجوانی خود به خود اصلاح می‌شود.

در برخی از کودکان، صافی کف پا خود به خود رفع نمی‌شود. در حالی که شاید هیچ توضیح ظاهری برای این پدیده وجود نداشته باشد. چاقی اغلب می‌تواند با وارد کردن فشار اضافی روی پایی که هنوز در حال رشد است در صافی کف پا نقش داشته باشد.

صافی کف پا در کودکان احتمالا تنها بین سنین نوجوانی زمانی پدیدار شود که ناهنجاری در راه رفتن آشکارتر شود. اگر این اختلال درمان نشود، می‌تواند پیشرفت کند و در ادامه زندگی شرایط بدتری ایجاد کند.

بیشتر بخوانید: درمان صافی کف پا؛ ارائه بهترین روش‌ها برای بازگرداندن قوس طبیعی پا

صافی کف پا در بزرگسالان

قوس‌های افتاده اصطلاحی است که برای توصیف فروپاشی استخوان‌ها و بافت‌های همبند (غضروف، استخوان‌ها، خون) میانی پا استفاده می‌شود. این وضعیت معمولا با زوال تاندون تیبیال خلفی که در امتداد مچ پا از سمت داخل قرار دارد، همراه است.

فیزیک معیوب پا می‌تواند بر ساختار قوس پا تاثیر بگذارند و منجر به شل شدن تدریجی رباط‌هایی شود که از استخوان‌های پا حمایت می‌کنند.

افتادگی قوس کف پا (همچنین به عنوان کف پای صاف اکتسابی بزرگسالان نیز شناخته می‌شود) بیشتر در زنان بالای 40 سال و افراد چاق رخ می‌دهد. آسیب‌دیدگی در گذشته، مانند شکستگی شاید منجر به از بین رفتن قوس شود.

برخی از شرایط دیگر مرتبط با صافی کف پای بزرگسالان:

بیشتر بخوانید:درمان درد ساق پا با کمک روش‌های خانگی، سنتی و جراحی

نابرابری طول ساق پا

نابرابری طول ساق پا می‌تواند باعث صافی کف پایی شود که باعث خواهد شد، اندام بلندتر مجبور شود با صاف کردن قوس آن را جبران کند.

بیشتر بخوانید: علت پا درد از زانو به پایین و بهترین روش‌های درمان خانگی و پزشکی

بارداری و صافی کف پا

بارداری به دلیل افزایش تولید الاستین، پروتئینی که خاصیت ارتجاعی پوست و بافت‌های همبند را افزایش می‌دهد، می‌تواند باعث صافی کف پا موقت یا دائمی شود.

بیشتر بخوانید: پا درد، شناخت 16 دلیل و بررسی 10 روش درمان خانگی درد پا

سندرم مارفان

سندرم مارفان یک اختلال ژنتیکی است که معمولا در 30 سالگی تشخیص داده می‌شود و بافت‌های همبند را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: درد پاشنه پا؛ معرفی 12 درمان برای این عارضه

آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به مفاصل خود حمله می‌کند.

بیشتر بخوانید: 8 علت درد کف پا از خار پاشنه تا متاتارسالژی،نوروپاتی محیطی و نوروما

اسکولیوز

اسکولیوز، انحنای غیرطبیعی ستون فقرات است که می‌تواند باعث راه رفتن ناهموار و ناپایدار شود که منجر به صافی کف پا شود.

بیشتر بخوانید: درمان پا درد؛ از داروهای ضدالتهابی،کیسه‌های یخ و کفش طبی

ارتباط کفش با صافی کف پا

کفش نیز می‌تواند در ایجاد صافی کف پا نقش داشته باشد. کفشی که به انگشتان فشار می‌آورد و از استراحت انگشتان در موقعیت طبیعی جلوگیری می‌کند یا یک کفش پاشنه بلند که باعث گشاد شدن بیش از حد عضلات کف پا می‌شود؛ همگی باعث تضعیف قدرت و انعطاف‌پذیری قسمت زیرین پا می‌شوند.

بیشتر بخوانید: علت درد ساق پا در شب، خستگی تا بیماری + بهترین درمان های خانگی

تشخیص صافی کف پا

تشخیص صافی کف پا معمولا شامل معاینه بصری پا است که با آزمایش‌های تصویربرداری پشتیبانی می‌شود. درمان‌ها شاید شامل داروهای مسکن بدون نسخه، ارتز، تمرینات ورزشی برای پا و به‌ ندرت جراحی باشد.

علت و درمان صافی کف پا بر اساس سن افراد متفاوت است. صافی کف پا در کودکان اغلب بدون مداخله برطرف می‌شود، در حالی که صافی کف پا یا قوس‌های افتاده در بزرگسالان دائمی و غیرقابل برگشت است.

بیشتر بخوانید: لگن درد؛ معرفی 10 نشانه مربوط به درد لگن و 10 راه تشخیص

در حالی که صافی کف پا معمولا توسط خود فرد تشخیص داده می‌شود، علت اصلی شاید نیاز به بررسی توسط متخصص پا و ارتوپد داشته باشد. این امر می‌تواند شامل یک معاینه بصری و همچنین آزمایش‌های تصویربرداری برای ارزیابی ساختار پا باشد.

متخصص پا معمولا با نگاه کردن به پای شما در حالت ایستاده می‌تواند صافی کف پا را تشخیص دهد. برخی از آزمایش‌های بصری مورد استفاده:

بیشتر بخوانید: درمان پا درد کودکان؛ معرفی همه راه‌های رفع درد پای خردسالان در خانه

1- تست رد پا برای تشخیص صافی کف پا

تست ردپای مرطوب با خیس کردن پاها و ایستادن روی سطح صاف و هموار انجام می‌شود. هرچه رد پا بین پاشنه و جلوی پا ضخیم‌تر باشد، پا صاف‌تر است. در مقابل، یک پا با قوس بلند فقط یک اثر باریک از قسمت بیرونی پا باقی می‌گذارد.

بیشتر بخوانید: 8 ورزش برای کف پای صاف و حرکات اصلاحی قوس افتاده پا

2- تشخیص صافی کف پا با تست بازرسی کفش

تست بازرسی کفش می‌تواند شواهدی مبنی بر معیوب بودن فیزیک پا ارائه دهد. اگر کف پای صافی دارید، ساییدگی بیشتری در قسمت داخلی کف پا به خصوص در ناحیه پاشنه پا ایجاد می‌شود.

در صورت وجود صافی کف پا، کفش نیز به سمت داخل ساییده خواهد شد. آزمایش انحراف انگشتان پا نیز زمانی انجام می‌شود که پزشک پشت سر شما می‌ایستد و تعداد انگشت‌هایی که به طرفین منحرف شده‌اند را بررسی می‌کند.

اگر زمانی که روی انگشتان پا می‌ایستید، قوس قابل مشاهده‌ای ایجاد می‌شود، شما کف پای صاف اما انعطاف‌پذیری دارید. در غیر این صورت، متخصصان احتمالا درمان صافی کف پای سفت را توصیه می‌کنند.

بیشتر بخوانید: ورم ساق پا یا ادم؛ تجمع مایعات و التهاب در بدن

3- آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص صافی کف پا

اگر درد پا زیادی را تجربه می‌کنید، پزشک شاید آزمایش‌های تصویربرداری را برای کمک به تشخیص صافی کف پا و علت اصلی آن تجویز کند. آزمایش‌های تصویربرداری مورد استفاده:

4- اسکن اشعه ایکس و توموگرافی کامپیوتری (CT)

اسکن اشعه ایکس و توموگرافی کامپیوتری (CT) برای تشخیص صافی کف پا و تشخیص آرتریت و ارزیابی بی‌نظمی در زاویه یا تراز استخوان‌های پا ایده‌آل هستند.

بیشتر بخوانید: ورزش پای پرانتزی؛ تمرینات موثر برای بهبودی ظاهر پاها

5- سونوگرافی برای تشخیص صافی کف پا

از سونوگرافی می‌توان برای تهیه تصاویر دقیق از آسیب بافت نرم، مانند پارگی تاندون استفاده کرد.

6- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) می‌تواند تصاویر دقیقی از آسیب استخوان و بافت نرم ارائه دهد که برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، تاندونیت یا آسیب پاشنه آشیل ایده‌آل است.

بیشتر بخوانید: سندروم پای بی قرار و روش‌های درمانی خانگی و دارویی

درمان صافی کف پا

درمان صافی کف پا پس از تشخیص صافی کف پا در کودکان و بزرگسالان می‌تواند متفاوت باشد. در هر دو مورد، معمولا یک روش محافظه‌کارانه ترجیح داده می‌شود و فقط برای موارد شدیدتر جراحی انجام می‌گیرد.

بیشتر بخوانید: لگن درد مردان بیانگر مشکل در اندام‌های تناسلی + 15 علت

درمان در کودکان

به طور کلی، صافی کف پا در کودکان نیازی به درمان ندارد و معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی قوس طبیعی ایجاد می‌شود. کودکانی که با پای برهنه در زمین‌های مختلف حرکت می‌کنند، معمولا در سنین 4 تا 6 سالگی رشد طبیعی قوس را خواهند داشت.

شواهد موجود نشان می‌دهد که استفاده از ارتز در کودکان با کف پای صاف به ندرت مفید است. هرچند استثنا شاید در کودکان با ناهنجاری‌های مادرزادی پا وجود داشته باشد.

جراحی حداکثر تا اوایل نوجوانی، زمانی که ساختار استخوان هنوز در حال رشد است، انجام می‌شود. سپس از ارتز برای اطمینان از بهبودی پا در موقعیت صحیح استفاده خواهد شد.

بیشتر بخوانید :درد استخوان دنبالچه؛ نگاهی به 11 نشانه کوکسیدینیا +7 علت

درمان غیرجراحی در بزرگسالان

قوس‌های افتاده در بزرگسالان اغلب نیازی به درمان ندارند. افرادی که علائم مداوم یا شدید دارند، شاید از ارتز و تمرینات ورزشی بهره‌مند شوند. قبل از اینکه جراحی در نظر گرفته شود، درمان‌های محافظه‌کارانه مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، کورتیکواستروئیدها، و ارتوزها یا بریس‌ها امتحان می‌شوند.

از ارتوز برای تغییر ساختار پا استفاده می‌شود. در طی چند هفته یا ماه، لایه‌هایی اضافه می‌شوند که به شما این امکان را می‌دهند تا به تدریج با کمترین ناراحتی خود را با این حس وفق دهید. کفی‌های مخصوص کف پای صاف نیز وجود دارند که باید تا آخر عمر استفاده شوند.

درمان همچنین باید شامل تمریناتی باشد که انعطاف و میزان قوس را افزایش می‌دهد. از جمله تکنیک‌هایی که معمولا توسط متخصصین پا و فیزیوتراپیست‌ها استفاده می‌شود:

1. تمرینات ورزشی پا، عضلات درونی پا را تقویت می‌کند. این تمرینات شاید شامل حرکت توپ‌های کوچک با انگشتان پا، چیدن وسایل با انگشتان پا یا نوشتن اعداد روی شن با انگشت شست پا است.
2. تمرینات کششی شاید برای تقویت عضلات ساق پا و تاندون آشیل مورد استفاده قرار گیرد که هر دو در هنگام سفت شدن می‌توانند قوس کف پا را مختل کنند.
3. حرکت سپ با صورت پایین یا Downward Dog یک حرکت یوگا است که همچنین هدف آن تقویت عضلات ساق پا و تاندون آشیل است.
4. ماساژهای درمانی، مانند چرخاندن یک توپ زیر پا، ممکن است به بهبود انعطاف‌پذیری قوس کمک کند و در عین حال درد را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: درمان درد مفاصل با روش‌های دارویی، خانگی و جراحی

عمل جراحی برای درمان صافی کف پا

در صورت نیاز، جراحی کف پای صاف می‌تواند باعث تسکین درد پایدار شود و حتی شاید یک قوس در جایی که وجود نداشته باشد، ایجاد کند. از آنجایی که علل و محل درد می‌تواند متفاوت باشد، هیچ دو جراحی هرگز شبیه هم نیستند. رویکرد جراحی در نهایت بر اساس سن، علائم و ماهیت تغییر شکل ساختاری شما خواهد بود.

دو نوع جراحی اصلی برای درمان صافی کف پا وجود دارد. رایج‌ترین آن‌ها جراحی ترمیمی است که مکان تاندون‌ها را تغییر می‌دهد و مفاصل خاصی را به هم می‌چسباند تا به درستی پا را ترمیم کند.

در روش دیگر، ایمپلنت فلزی در پشت پا گذاشته می‌شود تا صافی کف پا را اصلاح کند. جراحی پا می‌تواند پرهزینه باشد و شاید به زمان بهبودی طولانی نیاز داشته باشد.

احتمال دارد که برخی بیمه‌های درمانی هزینه‌های جراحی برای صافی کف پا را پرداخت نکنند. به عنوان مثال برخی بیمه‌ها تنها هزینه‌های پس از یک آسیب حاد، مانند پارگی تاندون که هیچ گزینه دیگری جز جراحی باقی نمی‌گذارد را پرداخت می‌کنند.

بیشتر بخوانید: درمان درد عضلانی با آسان‌ترین روش‌ها

یادداشت پایانی در ارتباط با تشخیص صافی کف پا و درمان آن

اگر علائم صافی کف پا شما را آزار می‌دهد، اولین اقدام این است که کفش‌هایی را پیدا کنید که ساختار غیرطبیعی پای شما را جبران کند. کفش‌های طبی و اصلاحی به‌صورت سفارشی هم ساخته می‌شوند، اما معمولا فرآیندی پرهزینه است.

یک گزینه کم‌هزینه‌تر داشتن کفی‌های سفارشی است که می‌توانید در صورت نیاز آن‌ها را داخل و خارج کنید. اما در بسیاری از موارد نیازی به کفش‌های طبی سفارشی یا ارتز نیست.

تنها چیزی که شاید واقعا نیاز داشته باشید کفش مناسبی است که به درستی و پس از تشخیص صافی کف پا شما برای پا طراحی شده باشد. با کمال تعجب، بسیاری از مشکلات پا به دلیل پوشیدن کفش‌های نامناسب و سایزی که مطابق اندازه پا نیست، به وجود می‌آید.

بیشتر بخوانید: خار پاشنه پا و 9 راه درمانی بدون جراحی و درمان آن با 7 حرکت ورزشی

هنگام انتخاب کفش، کفش‌هایی تهیه کنید که هرگونه ناهنجاری در راه رفتن شما را جبران کند. مثال‌ها عبارتند از:

• کفش راحتی که قوس پای شما را نگه می‌دارد و از وسط، کف آن خم نمی‌شود
• کفش‌هایی با کفی‌های قابل جابه‌جایی (با بیرون آوردن آن‌ها فضای کافی برای قرار دادن ارتزهای بدون نسخه یا نسخه‌ای به شما می‌دهد)
• کفش باید در نوک پا خم شود تا به جای داشتن یک کفی کاملا سفت، امکان حرکت طبیعی پا را فراهم کند
• باید از کفش‌هایی با قوس بلند اجتناب کنید، زیرا شاید باعث درد و کبودی شود

بیشتر بخوانید: درمان در رفتگی مچ پا به روش‌های مختلف به همراه شیوه تشخیص

بسیاری از مردم تا زمانی که درد پای آن‌ها غیرقابل تحمل شود منتظر می‌مانند و بعد از آن به یک متخصص پا مراجعه می‌کنند. مشکل این است که هرگونه آسیب وارد شده به پا شاید از قبل غیرقابل برگشت باشد یا اصلاح آن دشوار شود.

در پایان اگر درد پا، شما را از راه رفتن، ایستادن یا ورزش باز می‌دارد، باید به یک متخصص پا مراجعه کنید. اگر متوجه شوید که یک پا را بر پای دیگر ترجیح می‌دهید، باز هم این امر صدق می کند.

با تشخیص صافی کف پا و درمان زودهنگام این شرایط، شاید بتوانید از درد زانو، لگن یا کمردرد در سنین بالاتر جلوگیری کنید. یک متخصص پا و ارتوپد می‌تواند پس از تشخیص صافی کف پا، کفی‌ها یا ارتزهای مناسب پای شما را توصیه کند و شما را به بهترین فروشگاه راهنمایی کرده تا کفش‌های مناسب تهیه کنید.