سرطان رحم + مواردی که خانم‌ها باید به آن‌ها توجه کنند
سرطان رحم، دستگاه تولید مثل بانوان را هدف قرار می‌دهد. به این عارضه شایع، سرطان اندومتر هم می‌گویند. این سرطان همان طور که از اسمش پیداست در بافت رحم (اندومتریوم) ایجاد می‌شود. در ادامه برای شما بیشتر در مورد سرطان رحم، علل، علائم و درمان آن خواهیم گفت.
سرطان رحم چیست؟
رحم یک اندام با فضای خالی در لگن خانم‌ها است که از جنین از زمان رشد تا تولد محافظت می‌کند. سرطان‌های رحم در سلول های رحم و آندومتری شروع می‌شوند و به همین دلیل سرطان رحم به سرطان آندومتر معروف شده است.
ساختار رحم اینگونه است که لولههای فالوپ در بالاترین بخش به کناره‌های رحم متصل می‌شوند. این عضو زمانی دچار سرطان می‌شود که سلول‌های سالم به سلول‌های ناسالم تبدیل می‌شوند و آغاز به رشد غیرطبیعی می‌کنند.
این عارضه اگر درمان نشود به مثانه، رکتوم، واژن، لولههای فالوپ و تخمدان گسترش می‌یابد. با این وجود جای نگرانی نیست زیرا سلول‌های سرطانی در رحم به آرامی رشد می‌کنند و معمولا قبل از گسترش، در معاینه‌های روتین زنان تشخیص داده می‌شوند.
به یاد داشته باشید که سرطان با قسمتی که از آن تکثیر می‌شود، نام‌گذاری می‌گردد حتی اگر در مراحل بعدی به سایر قسمت‌های بدن هم گسترش پیدا کند. یعنی اگر سرطان رحم به مثانه گسترش یابد باز هم نام آن سرطان رحم است نه مثانه.
انواع دیگری از سرطان می‌تواند در رحم ایجاد شود از جمله سارکوم رحم اما آن‌ها بسیار کمتر از سرطان آندومتر شایع هستند.
سرطان آندومتر اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود زیرا اغلب باعث خونریزی غیرطبیعی واژن می‌شود. اگر سرطان آندومتر زود تشخیص داده شود، برداشتن رحم با جراحی اغلب سرطان آندومتر را درمان می‌کند.
بیشتر بخوانید: کیست تخمدان چیست و در چه صورتی خطرناک می‌شود؟
انواع سرطان رحم
در موارد نادر، سرطان رحم می‌تواند از دیواره ماهیچه‌ای رحم شروع شود. این نوع سرطان سارکوم رحم نامیده می‌شود و ممکن است به روش دیگری درمان شود.
سرطان رحم جدا از سایر سرطان‌های دستگاه تناسلی زنان مانند سرطان تخمدان و سرطان دهانه رحم است.
علائم
شایع‌ترین علامت سرطان رحم خونریزی غیرطبیعی واژن است. اگر فرد دوران یائسگی را گذرانده باشد، هرگونه خونریزی واژینال، غیرطبیعی تلقی می‌شود. اگر فرد هنوز یائسه نشده باشد نیز، خونریزی غیرطبیعی ممکن است شامل دوره‌های بسیار سنگین یا خونریزی بین دوره‌ها باشد.
علائم و نشانه‌های سرطان آندومتر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی واژن بعد از یائسگی
- خونریزی بین پریودها
- درد لگن
اگر سرطان رحم به مرحله پیشرفته‌تری برسد، ممکن است علائم بیشتری ایجاد کند. این علائم شامل موارد زیر است:
- درد در کمر، ساق پا یا لگن
- از دست دادن اشتها
- خستگی
- حالت تهوع
بیشتر بخوانید: اگر فیبروم رحمی شما را نگران کرده است، این مطلب را بخوانید
علل
پزشکان نمی‌دانند چه چیزی باعث سرطان آندومتر می‌شود. آنچه مشخص است این است که اتفاقی برای ایجاد تغییرات (جهش) در DNA سلول‌های آندومتر پوشش داخلی رحم رخ می‌دهد.
این جهش، سلول‌های طبیعی و سالم را به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل می‌کند. سلول‌های سالم با سرعت معینی تکثیر می‌شوند و سرانجام در یک زمان مشخص می‌میرند.
سلول‌های غیرطبیعی بدون کنترل رشد کرده و تکثیر می‌شوند و در زمان معینی نمی‌میرند. سلول‌های غیرطبیعی انباشته شده یک توده (تومور) را تشکیل می‌دهند.
سلول‌های سرطانی به بافت‌های مجاور حمله کرده و می‌توانند از تومور اولیه جدا شده و در نقاط دیگر بدن پخش شوند (متاستاز).
عوامل خطرساز
عواملی که خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
تغییر در تعادل هورمون‌های زنانه
تخمدان‌ها دو هورمون اصلی زنانه استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. نوسانات موجود در تعادل این هورمون‌ها باعث تغییراتی در آندومتر می‌شود.
وقتی یک بیماری میزان استروژن را افزایش می‌دهد اما سطح پروژسترون را در همان حد نگه می‌دارد، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را بیشتر کند.
نمونه‌ها شامل الگوهای تخمک‌گذاری نامنظم است که ممکن است در سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی و دیابت رخ دهند.
مصرف هورمون‌هایی که پس از یائسگی حاوی استروژن هستند اما پروژسترون ندارند، خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد.
یک نوع نادر تومور تخمدان که استروژن ترشح می‌کند نیز می‌تواند خطر سرطان آندومتر را افزایش دهد.
سال‌های بیشتر قاعدگی
شروع قاعدگی در سنین پایین قبل از 12 سالگی یا شروع یائسگی دیرتر خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد.
هرچه فرد دوره‌های قاعدگی بیشتری داشته باشد، اندومتر او بیشتر در معرض استروژن قرار گرفته است.
باردار نشدن
افرادی که هرگز باردار نبوده‌اند، در مقایسه با افرادی که حداقل یک بارداری داشته‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان آندومتر هستند.
سن بالا
با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان آندومتر افزایش می‌یابد. سرطان آندومتر اغلب پس از یائسگی رخ می‌دهد.
چاقی
چاقی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد. این امر ممکن است به این دلیل رخ دهد که چربی اضافی بدن، تعادل هورمون‌ها را تغییر می‌دهد.
هورمون درمانی سرطان سینه
مصرف داروی هورمون درمانی تاموکسیفن برای سرطان سینه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.
در صورت مصرف تاموکسیفن، این خطر را با پزشک خود در میان بگذارید. در بیشتر موارد، فواید تاموکسیفن بیشتر از خطر کوچک سرطان آندومتر است.
بیشتر بخوانید: دانسته‌هایتان در مورد سرطان سینه را تکمیل کنید
سندرم سرطان روده بزرگ ارثی
سندرم لینچ که به آن سرطان روده بزرگ غیرپلیپوزیس ارثی (HNPCC) نیز گفته می‌شود، سندرمی است که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و سایر سرطان‌ها از جمله سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد.
سندرم لینچ ناشی از یک جهش ژنی است که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. اگر یک نفر از اعضای خانواده مبتلا به سندرم لینچ تشخیص داده شده است، با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به این سندرم صحبت کنید.
در صورت تشخیص سندرم لینچ، از پزشک خود بپرسید که چه آزمایش‌هایی را باید برای غربالگری سرطان انجام دهید.
بیشتر بخوانید: آندومتریوز چیست و چه علائمی دارد؟
جلوگیری
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان آندومتر، ممکن است فرد بخواهد کارهای زیر را انجام دهد:
هورمون درمانی
فرد باید با پزشک خود در مورد خطرات هورمون درمانی پس از یائسگی صحبت کند. اگر شخص از درمان جایگزینی هورمون برای کنترل علائم یائسگی استفاده می‌کند، می‌بایستی در مورد خطرات و مزایای آن با پزشک خود مشورت کند، مگر اینکه تحت هیسترکتومی قرار گرفته باشد.
جایگزینی استروژن به تنهایی پس از یائسگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.
مصرف ترکیبی از استروژن و پروژسترون می‌تواند این خطر را کاهش دهد. هورمون درمانی خطرات دیگری را نیز به همراه دارد بنابراین باید در مورد مزایا و خطرات با پزشک صحبت کرد.
قرص‌های ضدبارداری
قرص‌های ضدبارداری را با تحقیق مصرف کنید. استفاده از داروهای ضدبارداری خوراکی به مدت حداقل یک سال ممکن است خطر سرطان آندومتر را کاهش دهد.
تصور می‌شود که کاهش خطر برای چندین سال پس از قطع مصرف قرص‌های ضد بارداری ادامه می‌یابد. هرچند، قرص‌های ضدبارداری خوراکی عوارض جانبی دارند، بنابراین با متخصص مشورت کنید.
وزن سالم را حفظ کنید
چاقی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد، بنابراین برای دستیابی به وزن سالم و حفظ آن تلاش کنید.
اگر نیاز به کاهش وزن دارید، فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و تعداد کالری دریافتی روزانه خود را کاهش دهید.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده هرگونه خونریزی غیرطبیعی واژینال در اسرع وقت به پزشک متخصص خود مراجعه کنید.
در حالی که بعید است علت آن سرطان رحم باشد اما بهتر است مطمئن شوید که مشکل جدی نیست. پزشک در مورد علائم شما سوال می‌کند و معاینه داخلی را ارائه می‌دهد.
آن‌ها در صورت لزوم برای انجام آزمایشات بیشتر به شما توصیه می‌کنند تا احتمال مشکل جدی را پیگیری کنید.
خونریزی ممکن است در نتیجه انواع دیگری از بیماری زنان نیز باشد مانند:
- آندومتریوز که در آن بافتی مانند پوشش داخلی رحم در خارج از رحم یافت می‌شود
- فیبروم یا پولیپ: رشد غیرسرطانی سلول‌ها که می‌تواند در داخل رحم ایجاد شود
- انواع دیگر سرطان‌های زنان نیز می‌توانند باعث خونریزی غیرمعمول واژن به ویژه سرطان دهانه رحم شوند
بیشتر بخوانید: علت سردرد بعد از قاعدگی، مشکلی که آسایش بانوان را تهدید می کند
تشخیص سرطان رحم
آزمایشات تشخیص سرطان رحم عبارت‌اند از:
معاینه جسمی
پزشک ممکن است شکم فرد را از نظر تورم بررسی کند. برای بررسی رحم، پزشک هنگام فشار دادن شکم شخص دو انگشت را داخل واژن قرار می‌دهد یا ممکن است از وسیله‌ای (اسپکولوم) که دیواره‌های واژن را جدا می‌کند (شبیه آزمایش غربالگری دهانه رحم) استفاده کند.
سونوگرافی لگن
سونوگرافی لگن از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم و تخمدان استفاده می‌کند. امواج صوتی وقتی با چیزی متراکم مانند تومور یا اندام برخورد می‌کنند، پژواک تولید می‌کنند.
سپس یک رایانه از این پژواک‌ها عکس می‌گیرد. سونوگرافی لگن به دو صورت انجام می‌شود و اغلب هر دو نوع را در یک نوبت انجام می‌دهند. سونوگرافی لگن معمولاً بین 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد. اگر چیزی غیرمعمول به نظر برسد، پزشک ممکن است نمونه‌برداری را پیشنهاد دهد.
سونوگرافی شکم
برای به دست آوردن تصاویر خوب از تخمدان‌ها و رحم در سونوگرافی شکم، مثانه باید کامل پر باشد بنابراین از فرد می‌خواهند قبل از آزمایش، آب بنوشد. برای این آزمایش، تکنسین مسئول سونوگرافی یک دستگاه کوچک به نام مبدل را روی شکم شخص قرار می‌دهد.
سونوگرافی ترانس واژینال
برای سونوگرافی واژینال نیازی به مثانه پر نیست. سونوگرافی یک ابزار عصا شکل را داخل واژن قرار می‌دهد. ممکن است سونوگرافی برای فرد معذب‌کننده باشد، اما دردناک نیست.
اگر از انجام سونوگرافی احساس ناراحتی یا خجالت می‌کنید از قبل با تکنسین صحبت کنید. می‌توانید بخواهید مسئول سونوگرافی حتما زن باشد یا شخص دیگری در اتاق همراه شما باشد.
بیوپسی آندومتر
بیوپسی آندومتر در مطب متخصص انجام می‌شود. او یک لوله بلند و باریک (پیپل) را به داخل واژن وارد می‌کند تا به آرامی سلول‌های داخل رحم را مکش کند.
سلول‌ها به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شوند تا بررسی شوند. ممکن است برخی از ناراحتی‌ها مشابه گرفتگی‌های قاعدگی وجود داشته باشند، بنابراین پزشک ممکن است قبل از عمل از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن استفاده کند.
هیستروسکوپی و بیوپسی
هیستروسکوپ، دستگاهی شبیه به تلسکوپ است که از طریق واژن به رحم وارد می‌شود و به متخصص زنان و زایمان یا انکولوژیست زنان اجازه می‌دهد داخل رحم را ببینند.
در طی این روش، بافت را نیز می‌توان برداشته و برای آزمایش بیشتر به آزمایشگاه ارسال کرد (بیوپسی).
آزمایش خون و ادرار
آزمایش خون و ادرار ممکن است برای ارزیابی سلامت عمومی و تصمیمات درمانی مورد استفاده قرار گیرد.
آزمایش‌های دیگر
اگر سرطان در رحم تشخیص داده شود ممکن است اسکن‌های دیگری انجام گردند تا پزشک متوجه شود آیا سرطان به سایر نقاط بدن سرایت کرده است یا نه. این آزمایش‌ها و اسکن‌ها شامل سی تی اسکن یا MRI می‌شوند.
برای انواع خاصی از سرطان رحم -مانند سارکوم- ممکن است از اسکن PET استفاده شود.
پس از تشخیص سرطان رحم
پس از تشخیص سرطان رحم، ممکن است فرد احساس شوک، ناراحتی، اضطراب یا گیجی کند. این مسائل پاسخ‌های عادی هستند.
واکنش افراد به تشخیص سرطان رحم متفاوت است. این دوره برای اکثر افراد زمان سختی خواهد بود، با این حال برخی از افراد موفق می‌شوند به فعالیت‌های عادی روزانه خود ادامه دهند.
ممکن است برای شخص مفید باشد که در مورد گزینه‌های درمانی خود با پزشکان، خانواده و دوستان خود صحبت کند، سوالاتش را مطرح کند و به هر میزانی که نیاز دارد، دنبال اطلاعات باشد.
این امر به فرد و اینکه چقدر می‌خواهد در تصمیم‌گیری در مورد درمان خود مشارکت داشته باشد مربوط می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی کمردرد زنان و رمز و رازهای آن را یاد بگیرید
درمان سرطان رحم
متداول‌ترین درمان سرطان رحم، برداشتن رحم با جراحی (هیسترکتومی) است. هیسترکتومی می‌تواند سرطان رحم را در مراحل اولیه خود درمان کند اما فرد دیگر نمی‌تواند باردار شود.
جراحی سرطان رحم -درمانی که نباید آن را با هیسترکتومی اشتباه گرفت- نیز به احتمال زیاد شامل برداشتن تخمدان‌ها و لولههای فالوپ است. گاهی اوقات پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی نیز تجویز می‌شود.
اگر فرد هنوز یائسه نشده باشد و هنوز بخواهد بچه‌دار شود، ممکن است از نوعی هورمون درمانی (پروژستوژن) استفاده شود.
حتی اگر سرطان پیشرفته و شانس درمان کم باشد، این درمان همچنان می‌تواند به تسکین علائم و طولانی شدن عمر کمک کند.
زندگی با سرطان رحم
زندگی با سرطان چالش برانگیز است و سرطان رحم می‌تواند به شیوه‌های خاصی بر زندگی افراد تأثیر بگذارد.
به عنوان مثال، در صورت انجام هیسترکتومی، ممکن است زندگی جنسی شخص تحت تأثیر قرار گیرد؛ به ویژه اگر تخمدان‌های او برداشته شوند.
در این حالت ممکن است داشتن رابطه جنسی از نظر فیزیکی دشوارتر باشد و همچنین میل جنسی کاهش یابد.
ممکن است برای فرد مفید باشد که با افراد دیگر در مورد وضعیت خود صحبت کند؛ از جمله اعضای خانواده، شریک زندگی یا سایر افراد مبتلا به سرطان رحم.
آمار
سرطان رحم شناخته شده‌ترین سرطان زنان در استرالیا است. خطر تشخیص سرطان رحم در 85 سالگی یک زن در استرالیا؛ 1 در 40 است.
تخمین زده می‌شود که 3267 مورد جدید سرطان رحم در استرالیا در سال 2021 تشخیص داده شود. شانس زنده ماندن از سرطان رحم به مدت حداقل پنج سال، 83 درصد است.
بیشتر بخوانید: درمان سردرد قاعدگی در طب سنتی یافت شد!
خلاصه
سرطان رحم (سرطان رحم یا اندومتر) یک سرطان شایع است که بر سیستم تولید مثل زنان تأثیر می‌گذارد. این بیماری بیشتر در زنانی رخ می‌دهد که یائسه شده‌اند.
علائم ممکن است به صورت خونریزی خفیف و ترشح آبکی شروع شود که امکان دارد با گذشت زمان شدیدتر شود. اکثر زنان مبتلا به سرطان رحم در دوران یائسگی بوده‌اند؛ بنابراین هرگونه خونریزی واژن، غیر معمول خواهد بود.
دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث سرطان رحم می‌شود اما موارد خاصی می‌توانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند. یکی از عوامل اصلی خطر ابتلا به سرطان رحم، افزایش سطح هورمونی به نام استروژن در بدن است.
تعدادی از عوامل می‌توانند باعث افزایش سطح استروژن شوند از جمله چاقی. همچنین با استفاده طولانی‌مدت از داروی تاموکسیفن که برای سرطان سینه استفاده می‌شود، افزایش کمی در احتمال ابتلا به سرطان رحم به وجود می‌آید.
دو نوع اصلی سرطان رحم وجود دارد. سرطان‌های آندومتر در پوشش داخلی رحم (آندومتر) شروع می‌شوند و حدود 95 از کل موارد را تشکیل می‌دهند. سارکوم‌های رحمی نوع دوم هستند که در بافت ماهیچه‌ای (میومتریوم) ایجاد می‌شوند و نوع نادرتری از سرطان رحم هستند.
همیشه نمی‌توان از سرطان رحم جلوگیری کرد اما تصور می‌شود که برخی موارد خطر را کاهش می‌دهند. این امر شامل حفظ وزن سالم و استفاده طولانی‌مدت از برخی از روش‌های پیشگیری از بارداری است.