
سوال درباره درمان خانگی مسمومیت غذایی از موضوعات پر تکراری است که اغلب با پاسخهای گوناگون مواجه میشود. اغلب افراد حداقل یک بار مسمومیت را تجربه کردهاند. البته که ابتلا به مسمومیت غذایی آمار بیشتری را به خود اختصاص میدهد؛ اما مسمومیت تنها به غذا محدود نمیشود، بسیاری از آلایندههای محیطی، سمها و حتی آلودگی هوا نیز میتوانند ایجاد مسمومیت کنند.
با این وجود روشها و راهکارهای سادهای وجود دارد که مبتلایان میتوانند برای بهبود وضعیت عمومی از آن استفاده کنند. به خاطر داشته باشید، اگر مسمومیت به احساس سردرد و سرگیجه ختم شود، نیازمند نظارت پزشکی است. بنابراین هر مسمومیتی را نمیتوان با روشهای خانگی درمان کرد. در ادامه این مطلب روشهای درمان خانگی مسمومیت غذایی را میخوانید:
نگاهی سریع به درمان مسمومیت غذایی
- مسمومیت غذایی از گروه بیماریهای گوارش است
- مسمومیت غذایی توسط باکتری یا ویروسهای موجود در غذا ایجاد میشود
- علائم ممکن است شبیه آنفولانزای معده (گاستروانتریت) باشد
- درمان خانگی مسمومیت غذایی بر جایگزینی مایعات و کاهش حالت تهوع و استفراغ متمرکز است
- در موارد شدید ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید
- برخی ازمسمومیتها هیچ آسیبی ایجاد نمیکنند، در حالی که برخی دیگر میتوانند باعث آسیب شدید یا مرگ شوند
- تشخیص بر اساس علائم، اطلاعات به دست آمده از فرد مسموم و اطرافیان و گاهی بر اساس آزمایش خون و ادرار است
بیشتر بخوانید: سرطان روده بزرگ؛ هر علائم و نشانهای را جدی بگیرید
مسمومیت غذایی چیست؟
مسمومیت غذایی توسط باکتریها، ویروسها یا سموم موجود در غذایی که میخوریم ایجاد میشود. برخی از این سموم به طور طبیعی در غذاها یافت میشوند، در حالی که برخی در محیط اطراف وجود دارند.
اگر مسمومیت غذایی دارید احتمالا علائم آنفولازای معده یا گاستروانتریت مانند گرفتگی شکم، اسهال یا استفراغ یا علائمی شبیه آنفولانزا خواهید داشت. مسمومیت غذایی همچنین میتواند باعث مشکلات طولانی مدت جدی مانند نارسایی کلیه شود. گاهی اوقات افراد بر اثر مسمومیت غذایی جان خود را از دست میدهند.
بیشتر بخوانید: سرطان معده، علائم، تشخیص و هفت نوع درمان استاندارد
علائم و نشانههای مسمومیت غذایی چیست؟
همانطور که در بالا اشاره شد مسمومیت غذایی شایعترین نوع مسمومیت است؛ از این رو در ادامه درمان خانگی مسمومیت و حالت تهوع را حول محور مسمومیت غذایی میخوانید.
نحوه نشان دادن مسمومیت غذایی بستگی به میکروب ایجاد کننده آن دارد. ممکن است فردی ظرف یک یا دو ساعت پس از خوردن یا نوشیدن غذا یا مایعات آلوده احساس بیماری کند. در موارد دیگر، علائم ممکن است تا چند هفته ظاهر نشوند. در بیشتر موارد، علائم در عرض 1 تا 10 روز از بین میروند.
علائمی که نشان میدهد مسمومیت غذایی داشته باشید عبارتند از:
- حالت تهوع (احساس بیماری)
- شکم درد و گرفتگی
- استفراغ
- اسهال
- تب
- سردرد و ضعف کلی
در موارد نادر، مسمومیت غذایی میتواند باعث سرگیجه، تاری دید یا احساس سوزن سوزن شدن در بازوها شود. در موارد بسیار نادر، ضعفی که گاهی با مسمومیت غذایی همراه است، باعث ایجاد مشکل در تنفس میشود.
بیشتر بخوانید: ریفلاکس معده چیست و چه علائمی دارد
چه چیزی باعث مسمومیت غذایی میشود؟
چه چیزی باعث مسمومیت سریع میشود؟ هنگامی که افراد چیزی میخورند یا مینوشند که آلوده به میکروب است، ممکن است با مسمومیت غذایی بیمار شوند. اغلب، افراد از طریق غذاهای حیوانی – مانند گوشت، مرغ، تخم مرغ، محصولات لبنی و غذاهای دریایی – دچار مسمومیت غذایی میشوند. اما میوهها، سبزیجات و سایر غذاهای خام شستهنشده نیز میتوانند آلوده باشند و افراد را بیمار کنند. حتی آب نیز میتواند باعث مسمومیت غذایی شود.
غذاها و مایعات میتوانند در طول آماده سازی، نگهداری و جابهجایی مواد غذایی آلوده شوند. مثلا:
- آبی که برای تهیه غذا استفاده میشود میتواند به مدفوع حیوانات یا انسان آلوده باشد
- گوشت یا طیور ممکن است در طول فرآوری یا حمل و نقل با میکروبها تماس پیدا کند
- باکتریها میتوانند غذاهایی را که در دمای نامناسب یا برای مدت طولانی نگهداری میشوند آلوده کنند
- آشپزها یا سایر افراد تهیه کننده غذا اگر دستهای خود را نشویید یا از ظروف کثیف استفاده کنند، میتوانند غذاها را آلوده کنند
- افرادی که دارای بیماری (مانند بیماری مزمن کلیه) یا سیستم ایمنی ضعیف هستند، نسبت به افرادی که از سلامت خوبی برخوردارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مسمومیت غذایی خواهند بود
بیشتر بخوانید: چگونه اسید معده را کاهش دهیم ؟
چه زمانی باید با دکتر تماس گرفت؟
اکثر موارد مسمومیت غذایی نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. شایعترین مشکل جدی مسمومیت غذایی کمآبی بدن است. بعید است کودک تا زمانی که مایعات کافی مینوشد و سلامت جسمی دارد دچار کم آبی شود.
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید با پزشک تماس بگیرید:
- استفراغی که بیش از 12 ساعت طول بکشد
- اسهال با تب بالاتر از 38.3 درجه سانتیگراد
- درد شدید شکم که پس از اجابت مزاج از بین نمیرود
- مدفوع خونی (اسهال یا مدفوع معمولی) یا استفراغ خونی
- مدفوع سیاه یا قهوهای
- ضربان قلب بالا
درمان خانگی مسمومیت و استفراغ کودکان و بزرگسالان امکان پذیر است اما در هر صورت اگر علائم بالا را دارید سریعاً به درمانگاه مراجعه کنید.
مهم است که مراقب علائم کم آبی بدن باشید که عبارتند از:
- تشنگی شدید
- ادرار کم یا بدون ادرار
- سرگیجه
- چشمهای گود رفته
- سبکی سر یا ضعف
بیشتر بخوانید: امپرازول چیست؟موارد استفاده و عوارض امپرازول
مسمومیت غذایی چگونه درمان میشود؟
اکثر مردم برای درمان مسمومیت غذایی نیازی به کمک پزشکی ندارند، زیرا علائم آنها غالبا شدید و طولانی نیست. با این حال افراد در گروههای پرخطر (مانند نوزادان و افراد مسن) باید زودتر به پزشک مراجعه کنند تا مطمئن شوند که دچار کمآبی نشدهاند. از این رو برای این دسته افراد از درمان خانگی مسمومیت غذایی استفاده نشود بهتر است.
نکاتی که باید جدی بگیرید:
درمان مسمومیت غذایی برای کودکان:
- اگر فرزند شما اسهال طولانی مدت یا اسهال خونی دارد
- اگر کودک شما کمتر از یک سال دارد و علائم مسمومیت غذایی را نشان میدهد
- اگر کودک شما درد شدید معده و استفراغ دارد و نمیتواند مایعات را نگه دارد
- اگر کودک شما نشانههایی از کمآبی بدن دارد، از جمله کاهش وزن، خستگی و تشنگی شدید
درمان مسمومیت غذایی کودکان در خانه ممکن است اما اگر فرزند شما شرایط حادی دارد حتماً به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: تغذیه کودکان در زمان اسهال؛ رژیم غذایی و مراقبهای ضروری
درمان مسمومیت غذایی برای بزرگسالان:
- بعد از 3 روز علائم دارند یا علائم بسیار شدید است
- هنوز نمیتوانند مایعات را بیش از 24 ساعت پس از بیمار شدن نگه دارند
- در استفراغ یا اسهال خون یا مخاط وجود دارد
بیشتر بخوانید: مشکلات گوارشی که باید جدی بگیرید
درمان خانگی مسمومیت غذایی در کودکان؛ برای مسمومیت غذایی چی بخوریم؟
بعد از مسمومیت چه بخوریم؟ اکثر موارد مسمومیت غذایی خفیف هستند و به طور کلی درمان خاصی نیاز نخواهد داشت. اما مهم است که اطمینان حاصل کنید که بدن کودک هیدارته است.
درمان مسمومیت غذایی در خانه با استفاده از مایعات
- به کودکتان مقدار کمی نوشیدنی بدهید، این کار به جلوگیری از کم آبی بدن کمک میکند
- بهتر است از یک مایع آبرسانی خوراکی مانند Gastrolyte، Hydralyte، Pedialyte یا Repalyte استفاده کنید. میتوانید این مایعات را بدون نسخه از داروخانه خریداری کنید. مطمئن شوید که مایع را با دقت طبق دستورالعمل روی بسته درست کردهاید
- اگر نمیتوانید مایع آبرسانی خوراکی درست کنید، میتوانید از آب لیموترش رقیق شده استفاده کنید. محتوای این آبمیوه باید یک چهارم آب و سه چهارم آبمیوه باشد. لیموناد کامل و آبمیوه کامل ممکن است اسهال را بدتر کند، بنابراین آنها را به کودک خود ندهید
- درمان مسمومیت با شیر در طب سنتی؛ اگر کودکی دارید که با شیر مادر تغذیه میکند، شیردهی خود را ادامه دهید، اما مقدار را بیشتر کنید. میتوانید بین دو شیردهی به کودکتان مایع آبرسانی خوراکی اضافی بدهید
- اگر کودک شما با شیشه شیر تغذیه میشود، فقط در 24 ساعت اول به او مایع آبرسانی خوراکی بدهید و سپس شیرخشک کامل را در تغذیههای کوچکتر و مکرر برایش فراهم کنید. شما همچنین میتوانید مایعات آبرسانی خوراکی اضافی را بین وعدههای غذایی استفاده کنید
درمان سریع مسمومیت غذایی با وادار کردن کودک به نوشیدن
- کودک شما ممکن است تمایلی به نوشیدن نداشته باشد. در این صورت میتوانید با دادن نوشیدنی از طریق سرنگ یا قاشق به کودک خود آب بدن او را به حد کافی برسانید.
درمان مسمومیت دارویی در منزل با غذا خوردن
چگونه مسمومیت دارویی را از بین ببریم؟ این سوالی است که بیشتر مادران دارای فرزند خردسال میپرسند. در ادامه 3 راهکار برای درمان مسمومیت دارویی در منزل معرفی میکنیم:
- ممکن است کودک شما از غذا خوردن امتناع کند. به خاطر داشته باشید نباید غذا را بیش از 24 ساعت قطع کنید
- اگر کودک شما گرسنه است، میتوانید همزمان با مایعات به او غذا بدهید. به طور کلی بهتر است با غذاهای ملایم مانند بیسکویت ساده، نان، برنج، سیب زمینی یا ژله شروع کنید
- از دادن لبنیات به مدت 7 تا 10 روز پس از یک دوره مسمومیت غذایی به کودک خود خودداری کنید، زیرا ممکن است اسهال طولانیتر شود
بیشتر بخوانید: هنگام اسهال چه چيزهايي بخوريم و نخوريم؟
درمان خانگی مسمومیت غذایی در بزرگسالان
در بیشتر موارد، افراد مبتلا به مسمومیت غذایی به خودی خود بدون درمان دارویی بهبود مییابند. شما میتوانید با جایگزینی مایعات و الکترولیتهای از دست رفته برای جلوگیری از کم آبی، مسمومیت غذایی را درمان کنید. در برخی موارد، داروهای بدون نسخه ممکن است به تسکین علائم شما کمک کنند.
هنگامی که دچار مسمومیت غذایی میشوید، امکان دارد بعد از خوردن غذا استفراغ کنید یا برای مدت کوتاهی اشتهای خود را از دست بدهید. هنگامی که اشتهای شما برگشت، اغلب میتوانید به رژیم غذایی عادی خود بازگردید. در ادامه درباره نوع خوراکیهایی که میتوانید به عنوان درمان خانگی مسمومیت غذایی مصرف کنید، بیشتر میخوانید:
بیشتر بخوانید: زخم معده چیست؟ علت زخم معده، علائم زخم معده، روش های درمان خانگی زخم معده
روشهای درمان خانگی مسمومیت غذایی عبارتند از:
چای و دمنوشها برای رفع مسمومیت غذایی!
در درمان خانگی مسمومیت غذایی انواع چای و دمنوشها موثر هستند، چراکه با هیدراته نگهداشتن بدن میتوانند مسیر روده را پاکسازی کنند. از میان انواع دمنوشها موراد زیر تاثیر بیشتری دارند:
- استفاده از چای زیره
- استفاده از چای زنجبیل
- استفاده از چای دارچین
- استفاده از چای نعناع فلفلی
- دمنوش بابونه
ترکیبات موثر؛ درمان مسمومیت با ماست!
بعد از مسمومیت چه بخوریم؟ ترکیب برخی میوهها میتواند به درمان مسمومیت فوری کمک کند. از جمله ترکیبات برای درمان خانگی مسمومیت میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان مسمومیت غذایی با عسل؛ ترکیب آویشن و عسل
- ترکیب تخم شنبلیله و ماست
- مصرف ریحان ( ترکیب با عسل، ترکیب با ماست)
دیگر موارد اثر بخش:
- مصرف سرکه سیب (یک قاشق همرا با آب)
- استفاده از لیمو و آب لیمو
- استفاده از جوز هندی
- مصرف موز
- مصرف عسل
- استفاده از پوره سیب زمینی
- استفاده از سوپ مرغ
برای جلوگیری از مسمومیت غذایی چه کارهایی لازم است؟
برای جلوگیری از مسمومیت غذایی، دستهای خود را مرتب بشویید
همیشه دستهای خود را بعد از:
- استفاده از توالت
- تعویض پوشک
- سیگار کشیدن
- فین کردن
- سرفه یا عطسه کردن
- دست زدن به حیوانات بشویید
بیشتر بخوانید: ترک سیگار را همین الان شروع کنید | اتفاقاتی که پس از ترک برایتان رخ میدهند
برای عدم نیاز به درمان خانگی مسمومیت غذایی هنگام تهیه غذا:
- قبل و بعد از دست زدن به گوشت خام، مرغ، صدف، ماهی، تخم مرغ یا محصولات، دستهای خود را حداقل به مدت 20 ثانیه با آب گرم و صابون بشویید
- تمام میوهها و سبزیجات را قبل از مصرف خوب بشویید
- از تختههای برش پلاستیکی برای برش ماهی، مرغ یا گوشت خام استفاده کنید. چراکه تمیز نگه داشتن آنها راحتتر است
- کلیه ظروف و سطوح باید قبل و بعد از استفاده برای تهیه غذا با آب گرم و صابون شسته شوند. یک لیتر آب مخلوط شده با یک قاشق چایخوری سفید کننده میتواند برای ضدعفونی سطوح و ظروف استفاده شود
- مرغ، گوشت گاو و تخم مرغ را قبل از مصرف به مدت مناسب بپزید
- گوشت خام، مرغ، غذاهای دریایی و آب آنها را از سایر غذاها دور نگه دارید
- از دماسنج گوشت برای اطمینان از پختن غذاها تا دمای داخلی مناسب استفاده کنید
هنگام انتخاب غذای مصرفی حتما این موارد را رعایت کنید:
- در هیچ غذایی از شیر غیر پاستوریزه استفاده نکنید
- در هیچ غذایی از تخم مرغ، مرغ و گوشت خام یا نیم پز استفاده نکنید
بیشتر بخوانید: تب مالت، به اندازه یک لیوان شیر غیر پاستوریزه نزدیک است
هنگام نگهداری مواد غذایی دقت کنید:
- غذاهای فاسد شدنی خام و پخته را فورا در یخچال یا فریز کنید
- یخچالها باید در دمای 40 درجه فارنهایت یا کمتر تنظیم شوند
- میوهها و سبزیجات، غذاهای پخته شده و غذاهای آماده را از گوشت خام و تخم مرغ خام دور نگه دارید
- سس مایونز، سس سالاد و هر غذایی که آنها را دارد در یخچال قرار دهید
مسمومیت غذایی چقدر طول میکشد؟
مدت زمانی که طول میکشد تا علائم ظاهر شوند به منبع عفونت بستگی دارد، اما میتواند از 30 دقیقه تا 8 هفته متغیر باشد، اما غالبا در عرض یک هفته برطرف میشوند.
گروههای پرخطر مسمومیت غذایی کدامند؟
افراد باردار، مسن، کودکان یا کسانی که سیستم ایمنی آنها به دلیل بیماری یا دارو ضعیف است، در معرض خطر مسمومیت غذایی و احتمالا عوارض جدی خواهند بود.
در صورت بارداری، عفونت لیستریا (یکی از عوامل ایجاد کننده مسمومیت غذایی) میتواند باعث سقط جنین شود. اگر علائمی را مانند آنفولانزای خفیف تجربه کردید، به فکر استفاده از درمان خانگی مسمومیت غذایی نباشید و بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: آلودگی هوا و حالت تهوع،مسمومیت در آلودگی هوا
یادداشت پایانی
درمان خانگی مسمومیت غذایی امکانپذیر است به شرط اینکه به طول مدت مسمومیت و بیماریهای زمینهای فرد مبتلا توجه شود. به یاد داشته باشید مسمومیت غذایی از شایعترین نوع مسمومیتها به شمار میآید، اما این شیوع گسترده نباید به معنای سهلانگاری در درمان قلمداد شود. اگر کودک یا بزرگسالی چندین روز دچار علائم مسمومیت است باید سریعا به پزشک مراجعه کند.
علاوه بر این استفاده از مواد خوراکی در درمان مسمومیت غذایی در خانه باید با دقت فراوان باشد. اگر به میوه یا گیاهی حساسیت دارید مصرف آن در طول درمان توصیه نمیشود. علاوه بر این قبل از مصرف مواردی که در بالا اشاره شد بهتر است با پزشک مشورت کنید. شناخت نوع مسمومیت میتواند روند درمان را تغییر دهد.
سلام وقت بخیر..
من صبح از خواب پاشدم معده درد داشتم بعد حالت تهوع
اشتهام کاملا کورشده بود میل به هیچی نداشتم ..فقط فکر میکردم دیشب چی خوردم …قلیون و سیگار کشیدم ..و املت اینا خوردم بعلاوه میوه و تخمه ….که قبلا هم اینها رو استفاده نکردم … چای زنجبیل خوردم یه خورده کمتر شد عرق نعنا هم خوردم شروع کردم رفلکس …تا اینکه یه جای نبات خوردم قلپ اول نه دوم بصورت وحشتناکی با فشار زیاد که بدنم همه درد میکنه بالا آوردم..جالب بود محتویات هیچ کدوم از چیزایی که خورده بودن نبود دیشب قبل از خوردن اونها شیرموز درست کردم با بستنی خوردم تمام محتویات مغزها و موزها بود و اسید معده ..متوجه شدم بستنی احتمالا میکروبی بوده .چه چیزی باید بخورم هنوز خیلی سرحال نیستم ،بی حالم ،بی اشتها ،ضعف بدنی هم دارم
سلام وقت بخیر..
من صبح از خواب پاشدم معده درد داشتم بعد حالت تهوع
اشتهام کاملا کورشده بود میل به هیچی نداشتم ..فقط فکر میکردم دیشب چی خوردم …قلیون و سیگار کشیدم ..و املت اینا خوردم بعلاوه میوه و تخمه ….که قبلا هم اینها رو استفاده نکردم … چای زنجبیل خوردم یه خورده کمتر شد عرق نعنا هم خوردم شروع کردم رفلکس …تا اینکه یه جای نبات خوردم قلپ اول نه دوم بصورت وحشتناکی با فشار زیاد که بدنم همه درد میکنه بالا آوردم..جالب بود محتویات هیچ کدوم از چیزایی که خورده بودن نبود دیشب قبل از خوردن اونها شیرموز درست کردم با بستنی خوردم تمام محتویات مغزها و موزها بود و اسید معده ..متوجه شدم بستنی احتمالا میکروبی بوده .چه چیزی باید بخورم هنوز خیلی سرحال نیستم ،بی حالم ،بی اشتها ،ضعف بدنی هم دارم
با سلام و وقت بخیر
من دیشب حدود ساعت ۱۱ رستوران رفتم و شله خوردم بعد یک پیاده روی کوچیک اومدم خونه ساعت ۴صبح از دلدرد شدید بیدار شدم رفتم دستشویی شدیدن اسهال بودم بعد استفراغ باز اسهال بعد استفراغ معدم شدید درد میکرد تا الان که ساعت ۱۲ظهره هنوز اسهالم دیگه فقط زردابه!!گاهی یهو معدم درد میگیره تیر میکشه باز آروم میشه فقط یک چایی نعنا خوردم،،نگرانیم بابت نوزادمه آیا مسمومیت روی کیفیت شیر تاثیر میزاره؟از بارداری گفته بودید اما در مورد شیردهی چیزی نگفتید،مسمومیتم خطرناکه حتمن باید به پزشک مراجعه کنم یا با همین درمان خانگی رفع میشه؟؟ ممنونم از مطالب مفیدتون?
من تو عرض یک ساعت استفراغ کردم اگه میشه کمکم کنید
سلام وقتتون بخیر نیازمند دانستن اطلاعات و عوامل و شرایط بیشتری است در صورت ادامه پیدا کردن علائم حتما به پزشک مراجعه کنید
سلام من تخم مرغ خوردم بعدش فهمیدم تاریخ انقضا گذشته بود یک هفته در عرض ۶ ساعت دو بار استفراغ کردم فقط چیزی میخورم حالت تهوع میگیرم میارم بالا تا الان که خداروشکر همینا بوده اگرکسی میتونه کمکم کنه راهنماییم کنه ممنون میشم
سلام وقتتون بخیر
بهتون پیشنهاد میکنیم در صورت ادامه داشتن علائم حتما به پزشک عمومی و یا گوارش مراجعه کنید.