ریزش مو معضلی است که امروزه زن و مرد نمی‌شناسد یا خودمان حداقل یک مقطع در زندگی دچارش شدیم یا اطرافیانمان با آن دست به گریبان هستند. ریزش مو هرچند با افزایش سن بیشتر اتفاق می‌افتد، اما امروزه میان جوانان نیز بسیار شایع است. این معضل شایع در بیشتر مواقع قابل درمان است، در این مقاله می‌خواهیم ریزش مو، علل، عوامل و راه‌های درمان آن را زیر ذره‌بین ببریم.
درباره ریزش مو
ریزش مو عارضه‌ای است که موهای هر بخش از بدن در آن کم می‌شود. البته این نام امروزه اغلب برای کاهش حجم مو سر و کم‌پشت شدن آن استفاده می‌شود. این اتفاق تاثیر زیادی در زیبایی شخص دارد.
ریزش مو یا آلوپسی (alopecia) ممکن است به علل هورمونی، خودایمنی، عوارض دارو، آنمی، وراثت یا چربی بیش از حد پوست سر اتفاق بیفتد. حدود 40درصد خانم‌های زیر چهل سال دچار معضل ریزش مو هستند، اما همان‌طور که گفتیم این اختلال اغلب قابل درمان است. این آمار برای اشخاص بالای 50 سال به حدود 50درصد می‌رسد.
ریزش موی ارثی که با افزایش سن اتفاق می‌افتد، شایع‌ترین علت ایجاد این معضل است. ریزش مو در مردان اغلب طبق الگوی طاسی مردانه در یک یا چند ناحیه سر اتفاق می‌افتد و در زنان بیشتر به صورت نازک شدن و کم پشت شدن در کل سر ایجاد می‌شود.
دقت کنید که هر ریزش مویی به عنوان یک مشکل قلمداد نمی‌شود، زیرا همه ما به صورت طبیعی روزانه 100 تار مو از دست می‌دهیم. پس مشاهده هر مویی روی برس، بالش یا لباس‌تان نباید نگران‌تان کند.
ممکن است آلوپسی یک بیماری خود ایمنی ناشی از نقص ایمنی فولیکول‌های مو باشد. عوامل ایجاد این عارضه شامل سابقه خانوادگی این بیماری است. در میان دوقلوهای همسان، اگر یکی مبتلا باشد، دیگری نیز حدود 50درصد احتمال دارد که مبتلا شود.
مکانیسم زیربنایی شامل ناتوانی بدن در شناخت سلول‌های خود و تخریب فولیکول مو به واسطه سیستم ایمنی است. درمان جامعی برای این بیماری مشخص نیست.
برای درمان این عارضه ممکن است از اقداماتی برای تسریع رشد مجدد مو مانند تزریق کورتیزون استفاده شود. پوشش سر برای محافظت از سرما و آفتاب برای پیشگیری از این اختلال توصیه می‌شود.
در برخی موارد، موها دوباره رشد می‌کنند و این حالت دوباره عود نمی‌کند. در برخی موارد دیگر، ریزش مو و رشد مجدد در بلندمدت اتفاق می‌افتد. افرادی که تمام موهای بدنشان از بین می‌رود، کمتر از 10درصد بهبود می‌یابند.
بیشتر بخوانید : شپش سر، روش تشخیص و راه‌های پیشگیری از شیوع
ریزش مو هرچند با افزایش سن بیشتر اتفاق می‌افتد، اما مختص بزرگسالان نیست و در کودکان نیز ممکن است دیده شود.
برخی از افراد ترجیح می‌دهند اجازه دهند ریزش مو بدون درمان و پنهان کردن، ادامه یابد. برخی دیگر ممکن است آن را با مدل مو، آرایش، کلاه یا روسری بپوشانند. برخی اشخاص دیگر یکی از درمان‌های موجود را برای جلوگیری از ریزش بیشتر مو یا بازگرداندن رشد انتخاب می‌کنند.
قبل از پیگیری درمان، با پزشک خود در مورد علت و گزینه‌های درمانی خود صحبت کنید.
بیشتر بخوانید :برای درمان موخوره، راهی جز کوتاه کردن مو وجود دارد؟
علائم ریزش مو
در مردان، موها اغلب از پیشانی شروع به عقب نشینی می‌کنند. طاسی با الگوی زنانه؛ ریزش موی تکه تکه (آلوپسی آره آتا) است که گاهی اوقات با خارش یا درد پوست سر همراه می‌شود.
ریزش موی تکه تکه (آلوپسی آره‌آتا) با فشار مکرر روی مو می‌تواند باعث نوعی ریزش مو به نام آلوپسی کششی شود.
آلوپسی کششی برای زنان یائسه به طور فزاینده‌ای رایج شده و آلوپسی فیبروزان فرونتال را نیز تجربه می‌کنند که در آن خط مو به عقب حرکت می‌کند. ریزش مو بسته به اینکه چه چیزی باعث آن می‌شود، می‌تواند به طرق مختلف ظاهر شود. ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی ظاهر شود و فقط پوست سر یا کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
علائم و نشانه‌های ریزش مو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
نازک شدن تدریجی موهای بالای سر
نازک شدن تدریجی موهای بالای سر، شایع‌ترین نوع ریزش مو است که با افزایش سن؛ افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در مردان، موها اغلب در خط موی پیشانی شروع به عقب‌نشینی می‌کنند.
زنان معمولا قسمتی از موهای خود را از دست می‌دهند. یک الگوی رایج ریزش مو در زنان مسن‌تر، عقب نشینی خط مو (آلوپسی فیبروزان پیشانی) است.
نقاط طاسی دایره‌ای یا تکه تکه‌ای
برخی از افراد به صورت نقاط طاسی دایره‌ای یا تکه‌ای روی پوست سر، ریش یا ابرو، موهای خود را از دست می‌دهند. پوست شما ممکن است قبل از ریزش مو دچار خارش یا درد شود.
سستی ناگهانی مو
یک شوک فیزیکی یا روحی می‌تواند باعث سستی مو شود. ممکن است در هنگام شانه کردن یا شستن موها، تعداد انگشت‌شماری مو بیرون بیاید. این نوع ریزش مو معمولا باعث نازک شدن کلی مو می‌شود اما موقتی است.
ریزش موی کل بدن
برخی از شرایط و درمان‌های پزشکی، مانند شیمی‌درمانی برای سرطان، می‌تواند منجر به ریزش مو در سراسر بدن شما شود. موها معمولا دوباره رشد می‌کنند.
تکه‌های پوسته ریزی که روی پوست سر پخش می‌شوند
تکه‌های پوسته ریزی که روی پوست سر پخش می شوند نشانه کرم حلقوی پوست سر است. این عارضه ممکن است با موهای شکسته، قرمزی، تورم و گاهی تراوش همراه باشد.
بیشتر بخوانید: علت آسیب های مو
علل ریزش مو
افراد معمولا روزانه 50 تا 100 تار مو از دست می‌دهند. این اتفاق قابل توجه نیست زیرا موهای جدید در همان زمان در حال رشد هستند. ریزش مو زمانی اتفاق می‌افتد که موهای جدید جایگزین موهای ریخته شده نشوند.
این معضل معمولا به یک یا چند مورد از عوامل زیر مرتبط است:
سابقه خانوادگی (وراثت)
شایع‌ترین علت ریزش مو، یک بیماری ارثی است که با افزایش سن رخ می‌دهد. این بیماری آلوپسی آندروژنیک، طاسی با الگوی مردانه و طاسی با الگوی زنانه نامیده می‌شود.
این اختلال معمولا به تدریج و در الگوهای قابل پیش‌بینی رخ می‌دهد. عقب‌نشینی خط مو و لکه‌های طاسی در مردان و نازک شدن موها در امتداد تاج سر در زنان از جمله این الگوها است.
تغییرات هورمونی و شرایط پزشکی
شرایط مختلفی از جمله تغییرات هورمونی به دلیل بارداری، زایمان، یائسگی و مشکلات تیروئید می‌تواند باعث ریزش موی دائم یا موقت شود. شرایط پزشکی شامل آلوپسی آره آتا (al-o-PEE-she-uh ar-eA-tuh) که مربوط به سیستم ایمنی بدن است و باعث ریزش موی تکه‌ای، عفونت‌های پوست سر مانند کرم حلقه‌ای و یک اختلال به نام تریکوتیلومانیا می‌شود.
داروها و مکمل‌ها
ریزش مو می‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی داروها باشد، مانند داروهایی که برای سرطان، آرتریت، افسردگی، مشکلات قلبی، نقرس و فشار خون بالا استفاده می‌شود.
پرتودرمانی به سر
بعد از پرتودرمانی به سر، امکان دارد موها مانند قبل رشد نکنند. این امر یک اتفاق بسیار استرس‌زا است. بسیاری از افراد چندین ماه پس از یک شوک فیزیکی یا احساسی، نازک شدن کلی مو را تجربه می‌کنند. این نوع ریزش مو موقتی است.
مدل مو
آرایش بیش از حد مو یا مدل مویی که موهای شما را سفت می‌کند، می‌تواند باعث نوعی ریزش مو به نام آلوپسی کششی شود. اگر جایی از سر زخم رخ دهد مثل جای بخیه، این مشکل می‌تواند دائمی باشد.
زایمان، بیماری یا سایر عوامل استرس‌زا
چند ماه پس از زایمان، بهبودی پس از یک بیماری یا انجام عمل، ممکن است موهای بیشتری را در برس یا بالش خود مشاهده کنید. این امر همچنین می‌تواند پس از یک دوره استرس‌زا مانند طلاق یا مرگ یکی از عزیزان در زندگی شما رخ دهد.
اگر استرس متوقف شود، بدن شما دوباره تنظیم می‌شود و ریزش بیش از حد متوقف خواهد شد. هنگامی که ریزش متوقف می‌شود، اکثر افراد می‌بینند که موهایشان طی 6 تا 9 ماه تراکم طبیعی خود را به دست می‌آورند.
بیشتر بخوانید: فواید ماسک شیر و عسل برای پوست و مو
عوامل ریزش مو
تعدادی از عوامل می‌توانند خطر ریزش مو را افزایش دهند، از جمله:
- سابقه خانوادگی طاسی از طرف مادر یا پدر
- سن
- کاهش وزن قابل توجه
- برخی بیماری‌ها مانند دیابت و لوپوس
- فشار خون
- تغذیه نامناسب
پیشگیری از ریزش مو
بیشتر طاسی‌ها به دلیل ژنتیک (طاسی با الگوی مردانه و طاسی با الگوی زنانه) ایجاد می‌شوند. این نوع ریزش مو قابل پیشگیری نیست. این نکات ممکن است به شما در جلوگیری از انواع قابل پیشگیری از ریزش مو کمک کند:
- با موهایتان ملایم رفتار کنید. هنگام برس زدن و شانه کردن، به خصوص زمانی که موهایتان خیس است، از کشیدن مو خودداری کنید. یک شانه با دندانه پهن ممکن است به جلوگیری از کندن مو کمک کند
- از روش‌های آسیب‌زننده به مو مانند فر کردن، خودداری کنید. کشیدن و بستن مو را با کش‌هایی که از نوار لاستیکی استفاده می‌کنند، محدود کنید
- از پزشک خود در مورد داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید و ممکن است باعث ریزش مو شوند، سوال کنید
- از موهای خود مقابل نور خورشید و سایر منابع نور ماورابنفش محافظت کنید
- سیگار نکشید، برخی از مطالعات ارتباط بین سیگار کشیدن و طاسی را در مردان نشان می‌دهد
- اگر تحت درمان با شیمی‌درمانی هستید، از پزشک خود در مورد کلاه خنک‌کننده بپرسید. این کلاه می‌تواند خطر ریزش مو را در طول شیمی‌درمانی کاهش دهد
بیشتر بخوانید: سفیدی مو ، روش های رفع سفید شدن مو با ویتامین ها
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر از ریزش مداوم مو در خود یا فرزندتان مضطرب هستید و می‌خواهید درمان را دنبال کنید، به پزشک مراجعه کنید. زنانی که دچار عقب نشینی خط مو (آلوپسی فیبروزان پیشانی) هستند، با پزشک خود در مورد درمان زودهنگام صحبت کنند تا از طاسی دائمی قابل توجه جلوگیری کنید.
همچنین اگر هنگام شانه زدن یا شستن موهای خود یا فرزندتان متوجه ریزش موی ناگهانی یا تکه تکه یا بیشتر از حد معمول ریزش شدید با پزشک خود صحبت کنید. ریزش ناگهانی مو می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد که نیاز به درمان دارد.
تشخیص ریزش مو
ریزش مداوم مو اغلب نشان دهنده یک مشکل اساسی سلامتی است. پزشک یا متخصص پوست می‌تواند علت این بیماری را بر اساس معاینه فیزیکی و سابقه سلامتی شما تعیین کند.
در برخی موارد، تغییرات ساده در رژیم غذایی می‌تواند کمک کننده باشد. پزشک شما همچنین ممکن است داروهای تجویزی شما را تغییر دهد. اگر متخصص پوست شما به یک بیماری خودایمنی یا پوستی مشکوک باشد، ممکن است از پوست سر شما نمونه‌برداری کند.
این موضوع شامل برداشتن دقیق بخش کوچکی از پوست برای آزمایش آزمایشگاهی است. مهم است که به خاطر داشته باشید که رشد مو یک فرآیند پیچیده است.
تعیین علت دقیق ریزش مو ممکن است زمان ببرد.
بیشتر بخوانید: خواص پوست سیب زمینی برای رشد مو و رفع سفیدی مو
درمان ریزش مو
دارو
احتمالا داروها اولین دوره درمان ریزش مو خواهند بود. داروهای بدون نسخه (OTC) معمولا از کرم‌ها و ژل‌های موضعی تشکیل شده‌اند که مستقیما روی پوست سر می‌مالید. رایج‌ترین محصولات حاوی ماده‌ای به نام ماینوکسیدیل (Rogaine) هستند.
طبق گفته آکادمی پوست آمریکا (AAD)، پزشک شما ممکن است ماینوکسیدیل را همراه با سایر درمان‌های ریزش مو توصیه کند. عوارض جانبی ماینوکسیدیل شامل تحریک پوست سر و رشد مو در نواحی مجاور مانند پیشانی یا صورت است.
داروهای تجویزی نیز ممکن است ریزش مو را درمان کنند. پزشکان داروی خوراکی فیناستراید (Propecia) را برای طاسی با الگوی مردانه تجویز می‌کنند. شما این دارو را روزانه برای کاهش ریزش مو مصرف می‌کنید. برخی از مردان با مصرف فیناستراید؛ رشد موهای جدید را تجربه می‌کنند.
عوارض جانبی نادر فیناستراید شامل کاهش میل جنسی و اختلال در عملکرد جنسی است. طبق گفته گروهی از متخصصان، ممکن است بین استفاده از فیناستراید و سرطان پروستات ارتباط وجود داشته باشد.
پزشکان، کورتیکواستروئیدهایی مثل پردنیزون هم تجویز می‌کنند. افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا می‌توانند از این دارو برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی استفاده کنند. کورتیکواستروئیدها از هورمون‌های ساخته شده توسط غدد فوق کلیوی شما تقلید می‌کنند.
مقدار زیاد کورتیکواستروئید در بدن، التهاب را کاهش می‌دهد و سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند.
شما باید عوارض جانبی این داروها را به دقت بررسی کنید. عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:
- گلوکوم، مجموعه‌ای از بیماری‌های چشمی که می‌تواند منجر به آسیب عصب بینایی و از دست دادن بینایی شود
- احتباس مایعات و تورم در ساق پا
- فشار خون بالا
- آب مروارید
- قند خون بالا
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از کورتیکواستروئید ممکن است شما را در معرض خطر بیشتری برای شرایط زیر قرار دهد:
- عفونت‌ها
- از دست دادن کلسیم از استخوان‌ها که ممکن است منجر به پوکی استخوان شود
- پوست نازک و کبودی
- گلو درد
- گرفتگی صدا
سایر روش‌های درمان
گاهی اوقات، داروها برای جلوگیری از ریزش مو کافی نیستند. روش‌های جراحی برای درمان طاسی وجود دارند.
جراحی کاشت مو
جراحی کاشت مو شامل حرکت دادن شاخه‌های کوچک پوست، هر کدام با چند تار مو، به قسمت‌های طاس پوست سر است. این روش برای افرادی که دارای طاسی ارثی هستند به خوبی جواب می‌دهد، زیرا آن‌ها معمولا موهای بالای سر را از دست می‌دهند.
از آنجایی که این نوع ریزش مو پیشرونده است، در طول زمان به چندین عمل جراحی نیاز خواهید داشت.
کاهش پوست سر
در کاهش پوست سر، جراح بخشی از پوست سر شما را که فاقد مو است برمی‌دارد. سپس جراح ناحیه مورد نظر را با تکه‌ای از پوست سر شما که دارای مو است، می‌بندد.
گزینه دیگر فلپ است که در آن جراح آن قسمت از پوست سر را که دارای مو است روی یک تکه طاس قرار می‌دهد. این روش نیز یک نوع کاهش پوست سر است.
انبساط بافت نیز می‌تواند نقاط طاس را بپوشاند. این روش نیاز به دو عمل جراحی دارد. در اولین جراحی، جراح بافت قسمتی از پوست سر شما که دارای مو است و در کنار نقطه طاسی قرار دارد را گشاد می‌کند.
این روش پس از چند هفته، قسمتی از پوست سر شما را که دارای مو است، کش می‌آورد و بزرگ‌تر می‌کند.
در جراحی دوم، جراح ناحیه منبسط شده پوست سر را که مو دارد، روی نقطه طاس می‌کشد.
این درمان‌های جراحی برای طاسی معمولاًگران هستند و خطراتی نیز به همراه دارند. این خطرات شامل موارد زیر است:
- رشد موهای تکه تکه
- خون‌ریزی
- عفونت
- ممکن است پیوند شما انجام نشود به این معنی که باید جراحی را تکرار کنید
بیشتر بخوانید :رزماری و 13 خاصیت از رشد مو تا تسکین درد
آیا رشد مجدد مو امکان‌پذیر است؟
بله، درمان می‌تواند به توقف یا کاهش ریزش مو کمک کند. همچنین ممکن است به رشد مجدد مو یاری برساند. هرچه درمان زودتر شروع شود، بهتر عمل می‌کند. بدون درمان، به ریزش مو ادامه خواهید داد.
سخن آخر
ریزش مو یا آلوپسی وضعیتی است که در آن مو از برخی یا همه قسمت‌های بدن از بین می‌رود. این پدیده انواع مختلفی دارد و گاهی باعث ایجاد چند لکه طاسی روی پوست سر می‌شود که هر کدام به اندازه یک سکه هستند.
این بیماری ممکن است باعث استرس روانی شود. اغلب اشخاصی که ریزش مو می‌گیرند، بیماری‌های جدی ندارند؛ مگر در موارد معدودی که تمام موهای پوست سر (آلوپسی توتالیس) یا تمام موهای بدن از بین می‌رود (آلوپسی یونیورسالیس).
ریزش مو ممکن است مقطعی یا دائمی باشد؛ در ریزش موی مقطعی با برطرف شدن علت ریزش مثل کمبود ویتامین یا استرس، مشکل برطرف می‌شود.