درمان خانگی سنگ مثانه: وقتی سنگ‌ها مهمان مثانه می‌شوند

درمان خانگی سنگ مثانه تنها با رژیم غذایی ممکن است. به خاطر داشته باشید اگر سنگ مثانه به اندازه‌ای رشد کرده باشد که ایجاد درد و ناراحتی کند، مراجعه به پزشک الزام‌آور می‌شود.

سنگ‌های مثانه توده‌های سختی از مواد معدنی در مثانه هستند. زمانی که مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ و متبلور شده باشند، سنگ تشکیل می‌دهند که در نهایت بیماری سنگ مثانه ایجاد می‌شود. این بیماری با عدم تخلیه کامل مثانه نمایان خواهد شد.

سنگ‌های مثانه کوچک ممکن است بدون درمان از بین بروند، اما گاهی اوقات درمان نیاز به دارو یا جراحی دارد. گفتنی است که سنگ مثانه در صورت درمان نشدن امکان دارد منجر به عفونت و سایر عوارض شود.

علائم ابتلا به سنگ مثانه

گاهی اوقات سنگ‌های مثانه – حتی سنگ‌های بزرگ – هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند. اما اگر سنگ دیواره مثانه را تحریک یا جریان ادرار را مسدود کند، علائم و نشانه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد زیر شکم
• درد در هنگام ادرار کردن
• تکرر ادرار
• مشکل در ادرار کردن یا قطع شدن جریان ادرار
• خون در ادرار
• ادرار کدر یا تیره رنگ غیرمعمول

بیشتر بخوانید: بواسیر یا هموروئید، رگ‌های متورم شده دردناک راست روده

علل بروز بیماری سنگ مثانه

زمانی که مثانه به طور کامل تخلیه نشود، می‌تواند ابتلا به سنگ مثانه را در پی داشته باشد که باعث می‌شود ادرار معمول به ادرار غلیظ تبدیل شود و همان‌طور که در بالا اشاره شد، ادرار غلیظ می‌تواند متبلور شده و سنگ تشکیل دهد.

برخی از عفونت‌ها می‌توانند منجر به سنگ مثانه شوند. گاهی اوقات یک بیماری زمینه‌ای که بر توانایی مثانه برای نگه داشتن، ذخیره یا دفع ادرار تاثیر می‌گذارد، می‌تواند منجر به تشکیل سنگ مثانه شود. علاوه بر این هر ماده خارجی موجود در مثانه باعث ایجاد سنگ مثانه می‌شود.

بیشتر بخوانید : نارسایی کلیه و شناخت کامل مراحل پنجگانه این بیماری

شایع‌ترین شرایطی که باعث ایجاد سنگ مثانه می‌شود عبارتند از:

• بزرگ شدن غده پروستات: بزرگ شدن پروستات (هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) می‌تواند باعث ایجاد سنگ مثانه در مردان شود. به طوری که بزرگ شدن پروستات می‌تواند جریان ادرار را مسدود کرده و از تخلیه کامل مثانه جلوگیری کند
• اعصاب آسیب دیده: به طور معمول، اعصاب پیام‌هایی را از مغز به عضلات مثانه می‌رسانند و عضلات مثانه را برای سفت شدن یا رها شدن هدایت می‌کنند. اگر این اعصاب آسیب ببینند (در اثر سکته مغزی، آسیب نخاعی یا سایر مشکلات سلامتی) ممکن است مثانه به طور کامل تخلیه نشود. این اختلال به مثانه نوروژنیک معروف است

سایر علل احتمالی سنگ مثانه عبارتند از:

• التهاب: التهاب مثانه که گاهی به دلیل عفونت‌های مجاری ادراری یا پرتودرمانی لگن ایجاد می‌شود، می‌تواند منجر به سنگ مثانه شود
• تجهیزات پزشکی: کاتترهای مثانه (لوله‌های باریکی که از طریق مجرای ادرار برای کمک به تخلیه ادرار از مثانه وارد می‌شوند) ممکن است باعث ایجاد سنگ مثانه شوند. همین‌طور برخی از وسایل پزشکی، مانند دستگاه پیشگیری از بارداری یا استنت ادراری می‌تواند زمینه‌ساز ابتلا به سنگ مثانه شوند، به طوری که کریستال‌های معدنی که بعدا تبدیل به سنگ می‌شوند، تمایل دارند روی سطوح این دستگاه‌ها تشکیل شوند
• سنگ کلیه: سنگ‌هایی که در کلیه و مجاری ادراری تشکیل می‌شوند مانند سنگ مثانه نیستند. آن‌ها به روش‌های مختلف توسعه می‌یابند. اما سنگ‌های کوچک کلیه ممکن است به داخل مثانه حرکت کنند و اگر دفع نشوند، می‌توانند به سنگ مثانه تبدیل شوند

بیشتر بخوانید: انواع سنگ کلیه به همراه علائم، تشخیص، درمان

عوامل خطر ابتلا به سنگ مثانه

مردان، به خصوص افراد بالای 50 سال، بیشتر در معرض سنگ مثانه هستند.

شرایطی که می‌تواند خطر ابتلا به سنگ مثانه را افزایش دهد عبارتند از:

• وجود مانع در مثانه یا هر شرایطی که جریان ادرار را از مثانه به مجرای ادرار – لوله‌ای که ادرار را از بدن خارج می‌کند – مسدود کند، می‌تواند منجر به تشکیل سنگ مثانه شود. دلایل مختلفی وجود دارد، اما شایع‌ترین آن بزرگ شدن پروستات است
• آسیب عصبی، سکته مغزی، آسیب‌های نخاعی، بیماری پارکینسون، دیابت، فتق دیسک و تعدادی از مشکلات دیگر می‌توانند به اعصابی که عملکرد مثانه را کنترل می‌کنند، آسیب بزنند
• ممکن است آسیب عصبی و شرایطی ایجاد شود که باعث انسداد خروجی مثانه شود. وجود این‌ها در کنار هم خطر ابتلا به سنگ را بیشتر می‌کند

بیشتر بخوانید: سنگ مثانه چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟ + راه‌های درمان

عوارض ابتلا به سنگ مثانه

سنگ‌های مثانه‌ای که دفع نمی‌شوند – حتی آن‌هایی که علائمی ایجاد نمی‌کنند – می‌توانند منجر به بروز عوارضی شوند، مانند:

• مشکلات مزمن مثانه: سنگ‌های مثانه درمان‌نشده می‌توانند باعث مشکلات ادراری طولانی‌مدت مانند درد یا تکرر ادرار شوند. سنگ‌های مثانه همچنین می‌توانند در دهانه‌ای که ادرار از مثانه خارج می‌شود به مجرای ادرار رسوب کرده و جریان ادرار را مسدود کند
• عفونت‌های دستگاه ادراری: عفونت‌های باکتریایی مکرر در دستگاه ادراری ممکن است به دلیل سنگ مثانه ایجاد شود

بیشتر بخوانید: درمان سنگ کیسه صفرا بدون عمل

نحوه جلوگیری از ابتلا به سنگ مثانه

سنگ‌های مثانه معمولا به دلیل یک بیماری زمینه‌ای ایجاد می‌شوند که پیشگیری از آن دشوار است، اما می‌توانید با رعایت نکات زیر شانس ابتلا به سنگ مثانه را کاهش دهید:

• در مورد علائم غیر معمول ادراری با پزشک خود مشورت کنید. تشخیص زودهنگام و درمان بزرگی پروستات یا سایر بیماری‌های اورولوژیک ممکن است خطر ابتلا به سنگ مثانه را کاهش دهد
• به مقدار زیاد مایعات بنوشید، نوشیدن مایعات بیشتر به ویژه آب امکان دارد به جلوگیری از سنگ مثانه کمک کند؛ زیرا مایعات غلظت مواد معدنی را در مثانه رقیق می‌کند. اینکه چقدر آب باید بنوشید به سن، اندازه، سلامت و سطح فعالیت شما بستگی دارد. از پزشک خود بپرسید که چه مقدار مایع برای شما مناسب است
• اگر مردی بالای 50 سال هستید، به خصوص اگر بزرگی پروستات دارید، با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما ممکن است تکنیک‌ها یا داروهای خاصی را برای کمک به تخلیه مثانه توصیه کند
• برای بیماران مبتلا به انواع خاصی از سنگ، اصلاح رژیم غذایی یا استفاده از داروهای خاص بر اساس نوع سنگ، ممکن است به کاهش سنگ‌های آینده کمک کند

بیشتر بخوانید: جراحی سرطان معده؛ درمان بیماری که اغلب دیر تشخیص داده می‌شود

چطور می‌توان سنگ مثانه را تشخیص داد؟

تشخیص سنگ مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• یک معاینه فیزیکی: پزشک احتمالا پایین شکم را معاینه می‌کند تا ببیند آیا مثانه بزرگ شده است یا تغییری ندارد. همچنین ممکن است برای تعیین اینکه آیا پروستات بزرگ شده است معاینه رکتوم انجام دهد
• یک آزمایش نمونه‌ ادرار: مقداری ادرار جمع‌آوری می‌شود و از نظر مقادیر میکروسکوپی خون، باکتری‌ها و مواد معدنی متبلور مورد بررسی قرار می‌گیرد. آزمایش ادرار همچنین به دنبال عفونت دستگاه ادراری است که می‌تواند باعث ایجاد سنگ مثانه شود
• سی تی اسکن: سی تی اسکن از اشعه ایکس و رایانه برای اسکن سریع و ارائه تصاویر واضح از داخل بدن استفاده می‌کند. سی تی می‌تواند سنگ‌های بسیار کوچک را نیز تشخیص دهد. این روش یکی از حساس‌ترین تست‌ها برای شناسایی انواع سنگ‌های مثانه است
• سونوگرافی: این آزمایش امواج صوتی را از اندام‌ها و سایر ساختارهای بدن منعکس می‌کند تا تصاویری ایجاد کند که به تشخیص سنگ‌های مثانه یاری برساند
• اشعه ایکس: عکس‌برداری با اشعه ایکس از کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه به پزشک کمک می‌کند تا تشخیص دهد که آیا سنگ مثانه دارید یا خیر. با این حال برخی از انواع سنگ‌ها را نمی‌توان در اشعه ایکس معمولی مشاهده کرد

بیشتر بخوانید: درمان زخم معده؛ درمان دیرهنگام مساوی با جراحی

 روش‌های درمان سنگ مثانه

اگر سنگ‌های مثانه به راحتی از طریق ادرار دفع نمی‌شوند باید برداشته شوند. چراکه که آن‌ها می‌توانند عوارضی مانند انسداد و عفونت بیشتر را در پی داشته باشند.

یک روش متداول برای شکستن سنگ‌های مثانه به نام سیستولیتولاپاکسی شناخته می‌شود که در آن یک لوله کوچک با یک دوربین در انتهای آن از طریق مجرای ادرار به مثانه وارد می‌شود تا سنگ را مشاهده کند.

پس از یافتن، پزشک از دستگاه‌های اولتراسوند یا مکانیکی برای شکستن سنگ به قطعات کوچک‌تر استفاده می‌کند و سپس می‌توان آن‌ها را خارج کرد.

وقتی سنگ‌های مثانه خیلی بزرگ هستند که نمی‌توانند بشکنند، جراحی باز مورد نیاز است که شامل ایجاد برشی در مثانه برای خارج کردن سنگ‌ها می‌شود.

اگر علائم و نشانه‌های سنگ مثانه را دارید، باید به پزشک مراقبت‌های اولیه (پزشک داخلی) مراجعه کنید.

سپس ممکن است به یک دکتر متخصص در درمان اختلالات دستگاه ادراری (اورولوژیست) ارجاع داده شوید. به طور معمول، سنگ‌های مثانه باید توسط متخصص اورولوژی از مثانه خارج شوند.

در کنار روش‌های درمان خانگی سنگ مثانه در صورت عدم بهبودی می‌توان از دیگر روش‌ها برای درمان استفاده کرد.

نوشیدن آب زیاد ممکن است به دفع طبیعی سنگ کوچک کمک کند. با این حال، از آنجایی که سنگ‌های مثانه اغلب به دلیل مشکل در تخلیه کامل مثانه ایجاد می‌شوند، ممکن است آب اضافی برای دفع سنگ کافی نباشد.

در بیشتر مواقع، باید سنگ‌ها را خارج کرد. چند راه برای انجام این کار وجود دارد:

بیشتر بخوانید: درمان کبد چرب با روش پزشکی و خانگی و تغییر سبک زندگی

درمان سنگ مثانه شامل موارد زیر است:

شکستن سنگ‌ها

در یک روش، ابتدا به شما داروهای بی‌حس کننده یا بیهوشی عمومی داده می‌شود تا بیهوش شوید. پس از آن، یک لوله کوچک با یک دوربین در انتهای مثانه وارد می‌شود تا پزشک سنگ را ببیند. سپس لیزر، سونوگرافی یا دستگاه‌های دیگر سنگ را به قطعات کوچک شکسته و از مثانه خارج می‌کنند.

عمل جراحی برای برداشتن

گاهی اوقات، سنگ‌های مثانه بزرگ یا خیلی سخت هستند که بتوان آن‌ها را تجزیه کرد. در این موارد، پزشک سنگ‌های مثانه را با جراحی خارج می‌کند.

اگر سنگ‌های مثانه نتیجه انسداد خروجی مثانه یا بزرگ شدن پروستات هستند، این مشکلات باید همزمان با سنگ‌های مثانه و معمولا با جراحی، درمان شوند.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی مسمومیت غذایی؛ درمان به راحتی ابتلا

درمان خانگی سنگ مثانه

هیچ مدرکی مبنی بر اینکه داروهای گیاهی برای درمان خانگی سنگ مثانه می‌توانند مفید باشند و سنگ را بشکنند، وجود ندارد.

این سنگ‌ها بسیار سخت هستند و معمولا برای برداشتن به لیزر، سونوگرافی یا روش‌های دیگر نیاز دارند.

همیشه قبل از مصرف هرگونه درمان دارویی جایگزین و آغاز درمان خانگی سنگ مثانه با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که ایمن باشد و هیچ مشکلی با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید ایجاد نمی‌کند.

درمان خانگی سنگ مثانه متداول است، بنابراین می‌توانید دستورات ارائه شده را در خانه خودتان تهیه کنید. برخی از ساده‌ترین‌ها روش‌های درمان خانگی سنگ مثانه عبارتند از:

• آب آناناس، گلاب و آب نبات شکر: 10 گرم آب آناناس، 10 گرم آب نبات شکر (یا مصری) و 10 گرم گلاب را با هم مخلوط کنید و بگذارید یک شب بماند. برای تسکین فوری صبح روز بعد بنوشید
• تخمه هندوانه: خوردن تخمه هندوانه در طول روز می‌تواند به تجزیه سنگ‌های مثانه و دفع آن‌ها از طریق ادرار کمک کند
• آب سیب: نوشیدن آب سیب خالص می‌تواند به تجزیه سنگ‌های مثانه کمک کرده و از رشد بیشتر آن جلوگیری کند
• آبرسانی: مقدار زیادی آب، آب میوه‌های شیرین نشده و آب نارگیل بنوشید تا به دفع سنگ‌های مثانه شما کمک کند. آب مرکبات مانند آب پرتقال نیز می‌تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ مثانه یاری برساند

بیشتر بخوانید: سرطان روده بزرگ؛ هر علائم و نشانه‌ای را جدی بگیرید

بهترین روش‌های درمان خانگی سنگ مثانه به گفته متخصصان اورولوژی

1. آب

اگر به طور منظم دچار تحریک مثانه می‌شوید، مهم است که مطمئن شوید که در طول روز به اندازه کافی آب می‌نوشید.

آب یکی از ساده‌ترین روش‌های درمان خانگی سنگ مثانه است؛ آب باعث ادرار کردن می‌شود و باکتری‌ها را از دستگاه ادراری خارج می‌کند.

هنگامی که باکتری‌ها به مدت طولانی در مجاری ادراری باقی می‌مانند، می‌توانند باعث عفونت شوند. به همین دلیل مهم است که به طور مداوم آب بنوشید. اگر طعم آب ساده را دوست ندارید، مقداری میوه یا سبزی به آن اضافه کنید.

2. میوه‌ها و سبزیجات با محتوای آب بالا

یکی دیگر از روش‌های درمان خانگی سنگ مثانه، راه‌هایی است که افراد بتوانند آب اضافی بدن خود را افزایش دهند.

میوه‌ها و سبزیجات معمولا از دسته غذاهایی هستند که آب بیشتری دارند. اما به خاطر داشته باشید میوه‌هایی که اسیدی هستند؛ می‌توانند مثانه را تحریک کنند، بنابراین بهتر است میوه‌ها و سبزیجاتی با محتوای آب بالا و غیراسیدی انتخاب کنید.

برخی از نمونه‌های آن عبارتند از: نارگیل، هندوانه، طالبی، پاپایا، هلو، کلم بروکلی، گل کلم، کلم پیچ و سبزی‌جات.

3. غذاهای غنی از فیبر

آنچه برای روده مفید است برای مثانه نیز فایده دارد. این به آن معنا است که غذاهای پرفیبر مانند غلات کامل، سیب زمینی و حبوبات همگی در سلامت مثانه نقش دارند.

دلیل مفید بودن غذاهای فیبری به عنوان درمان خانگی سنگ مثانه این است که مانند آب، دستگاه گوارش را در حرکت نگه می‌دارند.

4. زغال اخته و آب زغال اخته

از لحاظ تاریخی، پزشکان تصور می‌کردند که آب زغال اخته برای درمان خانگی سنگ مثانه و سلامت دستگاه ادراری مفید است.

البته که تحقیقات علمی نیز نشان داده که این ارتباط قوی است. اگر مصرف زغال اخته به‌عنوان میوه، آب‌میوه یا مکمل باشد، می‌تواند به طور کامل از سلامت مثانه حمایت کند.

زغال اخته حاوی آنتی اکسیدانی به نام پروآنتوسیانیدین (یا به اختصار PAC) است که توانایی باکتری‌ها را برای چسبیدن به دیواره دستگاه ادراری کاهش می‌دهد.

فقط به یاد داشته باشید، یک آب زغال اخته مملو از شکر را انتخاب نکنید، چراکه بیش از اینکه برای بدن و درمان خانگی سنگ مثانه مفید باشد، مضر است.

تکرار این نکته در مورد درمان خانگی سنگ مثانه ضروری است که اگر هرگونه درد یا تحریک مثانه را تجربه می‌کنید، هیچ غذا یا نوشیدنی نمی‌تواند جایگزین ویزیت پزشک شود.

بیشتر بخوانید: سرطان معده، علائم، تشخیص و هفت نوع درمان استاندارد

چشم انداز افرادی که سنگ مثانه دارند چیست؟

برخی از سنگ‌های کوچک مثانه ممکن است بدون درمان از بدن خارج شوند. اما برای اکثر افرادی که به خودی خود منتقل نمی‌شود، پزشکان می‌توانند آن‌ها را با روش‌های کم تهاجمی یا جراحی حذف کنند. با درمان مناسب، سنگ مثانه باعث مشکلات سلامتی طولانی مدت نمی‌شود.

سنگ مثانه درمان نشده می‌تواند منجر به درد، مشکل در ادرار کردن، خونریزی و عفونت شود. اگر بیماری (مانند BPH) دارید که می‌تواند منجر به سنگ مثانه شود، با پزشک خود صحبت کنید. اگر علت را درمان نکنید، ممکن است دوباره سنگ مثانه تشکیل شود.

چه زمانی باید در مورد سنگ مثانه به پزشک مراجعه کرد؟

اگر علائمی از سنگ مثانه دارید، با پزشک خود صحبت کنید. سنگ‌ها زمانی که در مثانه باقی می‌مانند به رشد خود ادامه می‌دهند. به همین دلیل مهم است که به محض مشاهده علائم، تحت درمان قرار بگیرید.

بدون درمان، سنگ مثانه می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی مانند عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری شود. عفونت ادراری مکرر ممکن است به دستگاه ادراری آسیب برساند.

یادداشت پایانی در ارتباط با درمان خانگی سنگ مثانه

اگر نشانه‌هایی از سنگ مثانه دارید، با پزشک خود صادق باشید. اگر سنگ‌ها برای دفع بیش از حد بزرگ باشند، درمان‌های موثرتری از درمان خانگی سنگ مثانه، در دسترس هستند.

مهم است که در اسرع وقت تحت درمان قرار بگیرید و به هرگونه بیماری که ممکن است باعث ایجاد سنگ مثانه شود رسیدگی کنید.

درمان زودهنگام علائم را کاهش می‌دهد، به شما کمک کند از آسیب طولانی مدت جلوگیری و از ایجاد مجدد سنگ مثانه پیشگیری کنید.

درمان خانگی سنگ مثانه موثر است؛ اما در صورتی که سنگ‌ها بزرگ باشند تنها روش‌های پزشکی درمان کننده هستند،  بنابراین قبل از انجام درمان خانگی سنگ مثانه با متخصص مشورت کنید.