درمان خانگی ورم پلک از جمله موضوعاتی است که افراد بسیاری بدون دانستن علت التهاب چشم آن را در اینترنت جستجو می‌کنند. برای بروز هر عارضه‌ای ابتدا باید به علت‌یابی پرداخت که البته گاها تشخیص علت نیازمند نظارت پزشکی است.
آنچه شما را به این نوشتار رسانده احتمالا ظاهر نازیبای پلک یا احساس درد و ناراحتی در آن‌‌ها است.
در همین ابتدا باید خاطر نشان کنیم که اگر تورم چشم‌های شما درد و سوزش را نیز به همراه دارد، تنها با خواندن مقالات اینترنتی به نتیجه درمان خانگی ورم پلک نخواهید رسید. بلکه بهترین راه، مراجعه به یک چشم پزشک حاذق است.
با این حال اغلب تورم‌های ناحیه چشم و اطراف آن می‌تواند با چند راهکار ساده تا حدود زیادی از بین برود.
ما در این نوشتار تلاش کرده‌ایم چند درمان خانگی ورم پلک را معرفی کنیم. البته در ابتدا به چیستی و چرای تورم پلک‌ها اشاره خواهیم کرد.
بد نیست بدانید که بلفاریت، اصطلاح پزشکی برای پلک‌های تحریک شده و متورم، یکی از شایع‌ترین اختلالات چشمی است.
اگرچه این بیماری می‌تواند مزمن (مداوم) باشد، اما ممکن است بتوانید اکثر موارد را خودتان با توصیه یک متخصص مراقبت از چشم مدیریت و اقدام به درمان خانگی ورم پلک کنید.
بلفاریت چیست؟
بلفاریت یک التهاب شایع پلک با مجموعه‌ای از علل پیچیده است. معمولا به بلفاریت بیماری حاشیه پلک نیز می‌گویند؛ زیرا فقط لبه‌های پلک را درگیر می‌کند.
این بیماری می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که برخی شرایط پوستی باعث تحریک شوند یا زمانی که باکتری‌ها منجر به عفونت می‌شوند.
در نتیجه پلک‌ها ممکن است قرمز، متورم و پوسته پوسته شوند. بلفاریت معمولا هر دو چشم را درگیر می‌کند.
با وجود غیر معمول بودن اما در برخی موارد بلفاریت فقط یک چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هنگامی که بلفاریت رخ می‌دهد، ممکن است به یک عفونت ثانویه نیز مبتلا شوید. اگرچه ناراحت کننده است، اما اکثر موارد مسری نیستند و باعث نابینایی نمی‌شوند.
بیشتر بخوانید: علائم آب مروارید به طور ناگهانی ایجاد نمی‌شوند
بلفاریت چقدر شایع است؟
اکثر اشکال بلفاریت بزرگسالان و کودکان هر دو جنس را به طور مساوی تحت تاثیر قرار می‌دهند. با این حال اشکال خاص، مانند بلفاریت استافیلوکوک (نام نوعی عفونت)، عمدتا زنان (80درصد موارد) را هدف قرار می‌دهد.
آیا انواع مختلفی از بلفاریت وجود دارد؟
بلفاریت با توجه به محل آن روی پلک‌ها به دو نوع تقسیم می‌شود:
دو نوع وجود دارد:
- بلفاریت قدامی: زمانی رخ می‌دهد که قسمت بیرونی جلویی پلک، جایی که مژه‌ها ظاهر می‌شوند، قرمز و متورم باشد
- بلفاریت خلفی: نوع رایج‌تر آن، زمانی اتفاق می‌افتد که غدد روغنی (میبومین) در قسمت مرطوب زیرین پلک به‌طور نامنظم روغن تولید می‌کنند
بیشتر بخوانید :درمان تنبلی چشم؛ تنبلی چشم شما را عینکی نمی‌کند!
علائم بلفاریت چیست؟
بلفاریت ممکن است باعث شود پلک شما احساس خارش کرده و قرمز، متورم و پوسته پوسته به نظر برسد. امکان دارد صبح با پوسته‌ای روی مژه‌ها و لبه‌های پلک خود از خواب بیدار شوید.
ترشحات چشم نیز می‌تواند بیشتر به رنگ زرد یا سبز باشد. در هر صورت شما باید علائم و دلایل را بشناسید تا بتوانید برای درمان خانگی ورم پلک خود کاری انجام دهید.
علائم دیگر شامل موارد زیر است:
- احساس سوزش در ناحیه پلک
- پلک زدن بیش از حد
- تاری دید
- پوسته شدن مژه‌ها و گوشه پلک‌ها
- خشکی چشم
- پلک‌های بهم چسبیده
- پوسته‌های اطراف چشم و پلک‌ها
- پلک‌های چرب
- خارش
- فتوفوبیا (حساسیت به نور)
- پلک قرمز و متورم
- چشم‌های قرمز و تحریک شده
بیشتر بخوانید: تنبلی چشم، شناخت دلایل و بهترین زمان درمان
چه چیزی باعث تورم و ورم چشم می‌شود؟
علل تورم چشم به خوبی شناخته نشده است و به ندرت یک علت وجود دارد. در ادامه علت هر نوع ورم چشم را می‌خوانید:
ورم چشم قدامی (بالایی)
- آکنه روزاسه: روزاسه باعث التهاب پوست صورت از جمله پلک‌ها می‌شود
- آلرژی: آلرژی به محلول لنزهای تماسی، قطره‌های چشمی یا لوازم آرایش می‌تواند باعث تحریک و ورم شود
- شوره سر (درماتیت سبورئیک): پوسته پوسته شدن شوره سر می‌تواند پلک‌ها را تحریک کرده و باعث التهاب و ورم چشم شود
- خشکی چشم: مجاری اشک خشک می‌تواند مقاومت باکتریایی را تغییر دهد و در نتیجه عفونت ایجاد کند
- شپش یا کنه در مژه‌ها (دمودیکوزیس): فولیکول‌ها و غدد مژه با کنه یا شپش دمودکس مسدود می‌شوند. یک مطالعه نشان داد که 30درصد از بیماران بلفاریت مزمن، کنه دمودکس داشتند
ورم چشم خلفی (پایینی)
اختلال عملکرد غده میبومین (MGD): در این عارضه منافذ غدد تولید کننده چربی در پلک مسدود و باعث خشکی چشم می‌شود که می‌تواند منجر به التهاب و عفونت شود.
این نوع علت رایج ممکن است قابل پیشگیری باشد. علاوه بر این بلفاریت خلفی نیز می‌تواند در اثر بیماری‌های پوستی مانند روزاسه یا شوره سر ایجاد شود.
بیشتر بخوانید: آستیگماتیسم؛ معضلی شایع در شکل قرنیه اما قابل درمان
علل متداول تورم پلک‌ها
گل‌مژه
گل‌مژه عفونتی است که در پلک قرار دارد و باعث قرمزی، تورم پلک و درد یا حساسیت خفیف می‌شود. این بیماری ناشی از باکتری است که می‌تواند در قاعده مژه یا در غدد چربی داخل پلک زندگی کند.
گل‌مژه‌ها مسری هستند، اما اکثر افراد از قبل باکتری‌های عامل گل‌مژه را در بدن خود دارند. خطر اصلی معمولا محدود به انتقال آن از یک چشم به چشم دیگر است.
گل‌مژه معمولا طی چند روز خود به خود بهبود می‌یابد. استفاده از کمپرس گرم به عنوان درمان خانگی ورم پلک می‌تواند به تسریع روند بهبودی کمک کرد.
شالازیون
شالازیون یک توده متورم روی پلک است که به دلیل گرفتگی غده چربی ایجاد می‌شود، اما معمولا مانند گل‌مژه دردناک نیست.
کمپرس گرم می‌تواند کمک کننده باشد، اما شالازیون برخی مواقع نیاز به درمان دارویی توسط پزشک خواهد داشت.
اگر تورم پلک بعد از چند روز بهبود نیافت، بهتر است درمان خانگی ورم پلک را رها کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
آلرژی
پوست اطراف چشم فوق‌العاده حساس است. اگر سوزش چشم یا تورم پلک را تجربه می‌کنید، به این فکر کنید که از چه محصولاتی استفاده کرده‌اید یا چه آلرژن‌هایی ممکن است باعث واکنش شوند. برخی از لوازم آرایشی، دستمال مرطوب صورت یا قطره‌های چشمی می‌توانند باعث التهاب شوند.
آلرژن‌های موجود در هوا مانند گرده و گرد و غبار نیز ممکن است منجر به پف کردن چشم شوند. اگر این علائم بدتر یا غیرقابل کنترل شدند، با پزشک خود مشورت کنید.
قطره‌های چشمی ضد هیستامین یا داروهای مبتنی بر استروئید امکان دارد به کاهش این واکنش‌های آلرژیک کمک کنند.
بیشتر بخوانید: آب مروارید و اثرات آن روی نعمت بینایی
راه حل‌های سریع برای درمان خانگی ورم پلک
برای درمان خانگی ورم پلک، این نکات می‌تواند به جلوگیری از عفونت و بهبود بیشتر علائم کمک کند:
- دست‌ها را مرتب بشویید و از لمس چشم آسیب دیده خودداری کنید. شرایطی مانند گل‌مژه مسری هستند و با لمس یا مالش زیاد به چشم دیگر سرایت می‌کند
- کمپرس گرم را چند بار در روز به مدت 10-15 دقیقه هر بار اعمال کنید
- ملافه‌ها و حوله‌ها را در صورت مشاهده علائم ورم چشم بشویید
- از استفاده لوسیون یا سایر لوازم آرایشی نزدیک پلک متورم خودداری کنید
- قطره‌های چشمی می‌توانند به مبارزه با خشکی چشم یا شستشوی هرگونه محرک کمک کنند
- اگر شرایط طی چند روز بهبود نیافت، برای گزینه‌های درمانی توصیه شده با پزشک خود مشورت کنید
بیشتر بخوانید: گل مژه مسری است؟ درمان خانگی و دارویی گل مژه
ورم پلک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
از آنجایی که ورک چشم می‌تواند به دلیل بسیاری از شرایط ایجاد شود، تشخیص آن دشوار است. هیچ آزمایشی برای این بیماری وجود ندارد. اما در ادمه چند مرحله را که پزشک برای تشخیص نوع بیماری انجام خواهد داد می‌خوانید:
- گزارش بیمار، در مورد علائم و سایر شرایط سلامتی برای تعیین عوامل خطر
- معاینه پلک خارجی، چراکه ظاهر پلک‌ها و شدت قرمزی، ترشح و تورم به تعیین نوع و شدت آن کمک می‌کند
- آزمایش ترشح پلک، که می‌تواند محتویات آن را ارزیابی کند، از جمله اینکه چه نوع و چه مقداری از باکتری‌ها در آن وجود دارد
- تست اشک، نمونه‌ای از اشک می‌تواند تعیین کند که آیا خشکی چشم یکی از عوامل موثر است یا خیر
- معاینه مژه، ارزیابی مژه‌ها در زیر میکروسکوپ می‌تواند کنه‌ها را تشخیص دهد
- بیوپسی پلک، به ندرت تورم شدید ممکن است نیاز به بیوپسی داشته باشد تا سرطان پوست یا سایر سلول‌های غیر طبیعی را رد کند. نوع بیوپسی با توجه به موقعیت ناحیه مورد آزمایش تعیین می‌شود. چشم‌پزشک پلک را با بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌کند. سپس از بیوپسی سوزنی برای نمونه برداری از سلول‌ها برای بررسی زیر میکروسکوپ استفاده می‌شود. ممکن است مقداری کبودی را تجربه کنید.
بیشتر بخوانید: خارش چشم | درمان، پیشگیری و علت خارش چشم
روشهای درمان خانگی ورم پلک
برای برخی از انواع ورم پلک، خودمراقبتی در خانه و پیگیری روشهای درمان خانگی ورم پلک ممکن است به تسکین علائم کمک کند. اگر فکر می‌کنید ورم پلک دارید، این نکات را امتحان کنید:
- از آرایش چشم خودداری کنید: برای کاهش سوزش، باید تا زمانی که عفونت تحت کنترل نیست، از آرایش چشم خودداری کنید
- پلک‌ها را تمیز کنید: از یک پارچه تمیز جدید برای شستن هر پلک استفاده کنید. چراکه به کاهش هرگونه باکتری از یک چشم به چشم دیگر کمک می‌کند
اگر چندین روز تمیز کردن دقیق پلک‌های شما باعث کاهش پوسته نمی‌شود، وقت آن است که به چشم پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید :13 درمان خروپف عاملی برای دوری از کشمکش‌های خانوادگی
دیگر روشهای درمان خانگی ورم پلک
تورم پلک معمولا با درمان خانگی ورم پلک درمان می‌شود. در برخی موارد ممکن است به داروهای تجویزی نیز نیاز باشد.
کمپرس چشم
- اولین درمان خانگی ورم پلک قرار دادن کمپرس گرم روی پلک آسیب دیده به صورت چندین بار در روز است
- برای تهیه کمپرس چشمی، یک دستمال یا دستمال کاغذی را با آب گرم خیس کنید. آن را برای چند دقیقه یا تا زمانی که کمپرس به مقدار دمای اتاق خنک شود، روی پلک خود نگه دارید
- همچنین می‌توانید از چای کیسه‌ای گرم به عنوان کمپرس چشم استفاده کنید. بگذارید چای کیسه‌ای بعد از دم کشیدن خنک شود
طبق گفته آکادمی چشم پزشکی آمریکا، کمپرس چای کیسه‌ای هیچ مزیت اضافی نسبت به آب گرم ندارد. با این حال، شکل آن ممکن است استفاده از آن را آسان‌تر کند
اسکراب پلک
- برای پایین نگه داشتن سطح باکتری‌ها، مهم است که پلک‌های خود را با یک پاک کننده ملایم و آب پاک کنید
- معمولا شامپو بچه برای این کار توصیه می‌شود، زیرا ملایم است و چشم را نمی‌سوزاند. همچنین می‌توانید از شستشوی پلک با فرمول خاص استفاده کنید
- برای پاک کردن پلک‌هایتان، یک قطره پاک‌کننده را روی یک حوله گرم بریزید و مالش دهید تا کف کند. چشمان خود را ببندید و به آرامی پلک را با حرکت افقی عقب و جلو بشویید. سپس با آب خنک بشویید
- این کار را دو بار در روز پس از استفاده از کمپرس گرم برای بهترین نتیجه انجام دهید. این روش می‌تواند به درمان خانگی ورم پلک کمک کند
- طبق تحقیقات، روغن درخت چای می‌تواند کنه‌های Demodex را کاهش داده و به رفع بلفاریت کمک کند. علاوه بر این، روغن درخت چای و نارگیل دارای خواص ضد میکروبی هستند، به این معنی که میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را به عنوان یک درمان خانگی ورم پلک از بین می‌برند
- روغن نارگیل همچنین دارای خواص ضد التهابی و ضد درد قوی است که به تسکین علائم بلفاریت و درمان خانگی ورم پلک کمک می‌کند
بیشتر بخوانید: 9 درمان خانگی خشکی گلو؛ زروستومیا را نابود کنید
درمان ورم چشم با مراجعه به پزشک
درمان بلفاریت به نوع و علت آن بستگی دارد. پس از بررسی تورم پلک و آزمایش‌ها، پزشک ممکن است درمان‌هایی را تجویز کند، از جمله:
- آنتی بیوتیک‌ها: استفاده از پماد آنتی بیوتیک تجویزی، مانند باسیتراسین چشمی روی پلک یا استفاده از قطره‌های چشمی آنتی بیوتیکی تجویزی، مانند ترکیبی پلی میکسین B و تری متوپریم ممکن است به رفع عفونت باکتریایی و کاهش تحریک کمک کند. گاهی اوقات برای موارد پایدارتر آنتی بیوتیک خوراکی تجویز می‌شود
- ضد التهاب: اگر پزشک تشخیص دهد که به داروی قوی‌تری نیاز دارید، می‌توانید یک قطره یا کرم استروئیدی به برنامه درمانی شما اضافه شود. استروئیدها برای کاهش التهاب تجویز می‌شوند. گاهی هم آنتی بیوتیک‌ها و هم داروهای ضد التهاب برای درمان بیماری‌های زمینه‌ای یا عفونت‌های ثانویه توصیه خواهند شد
- تعدیل کننده‌های ایمنی: نشان داده شده است که افزودن یک داروی تعدیل کننده ایمنی، مانندCyclosporine Ophthalmic (Restasis®) در موارد بلفاریت خلفی، التهاب را کاهش می‌دهد. این داروها پاسخ ایمنی طبیعی بدن را مسدود می‌کنند و التهاب را کاهش می‌دهند
- درمان علت ریشه‌ای: علاوه بر تسکین علائم، درمان علل ریشه‌ای که باعث ایجاد بلفاریت می‌شوند، مهم است. شرایط پوستی مانند شوره سر یا بیماری‌های چشمی مانند خشکی چشم می‌تواند منجر به عود بلفاریت بیشتر شود. در این موارد، شامپوی شوره سر یا قطره‌های چشمی برای خشکی چشم در کنار درمان خانگی ورم پلک کمک کننده است
بیشتر بخوانید: جراحی پلک یا بلفاروپلاستی چه عوارضی دارند؟
بلفاریت چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟
ورم چشم با رعایت بهداشت پلک و درمان خانگی ورم پلک قابل بهبود و کنترل است. در صورت عدم درمان، این عارضه ممکن است منجر به سایر بیماری‌های چشمی جدی‌تر، از جمله مشکلات قرنیه شود. بنابراین می‌توان با درمان خانگی ورم پلک از بروز عوارض جدی‌تر خودداری کرد.
عوارض عبارتند از:
- برآمدگی پلک: مثل شالازیون که تورم کوچک و بدون درد پلک است
- زخم قرنیه (کراتیتوس): زخم روی قرنیه می‌تواند ناشی از عفونت طولانی مدت یا تورم پلک باشد
- مشکلات مژه: مژه‌ها ممکن است بر اثر ورم پلک مزمن بریزند، در جهات عجیب رشد کنند یا روشن شوند
- چشم سرخ: برخی از انواع بلفاریت ممکن است به بیماری مزمن چشم تبدیل شوند
- گل مژه: گل مژه یک برآمدگی قرمز و دردناک پلک در نزدیکی مژه است
- خشکی چشم
- تحریک غدد اشک
بیشتر بخوانید: وزوز گوش؛ 15 علت صدای زنگی که می‌آید و دیگر نمی‌رود
چگونه از ورم پلک پیشگیری کنیم؟
بیشتر موارد ورم پلک قابل پیشگیری نیستند. برخی از عوامل خطر برای ورم چشم، مانند برخی بیماری‌های پوستی، خارج از کنترل خواهند بود. اما برای به حداقل رساندن علائم این عارضه، اقدامات روزمره‌ای وجود دارد که می‌توانید انجام دهید:
- دست‌ها و صورت را تمیز نگه دارید
- در مقابل میل به لمس خارش چشم صورت مقاومت کنید. در صورت لزوم از یک دستمال تمیز استفاده کنید
- قبل از خواب تمام آرایش چشم را پاک کنید
- اشک یا قطره‌های اضافی چشم را با دستمال تمیز پاک کنید
- به جای لنزهای تماسی از عینک استفاده کنید تا زمانی که ورم چشم برطرف شود
- از آرایش چشم خودداری کنید، مانند خط چشم، سایه چشم یا ریمل، زیرا ممکن است باکتری در وسایل آرایشی کمین کرده باشد و عفونت را در پی داشته باشد
یادداشت پایانی در ارتباط با درمان خانگی ورم پلک
روشهای درمان خانگی ورم پلک شامل استفاده از کمپرس گرم و شستشوی پلک با شامپو بچه است. شستشو با محلول‌های دارویی پلک که بلفاریت را درمان می‌کنند و بدون نسخه به فروش می‌رسند نیز می‌توانند به درمان موارد خفیف کمک کنند.
اگر روشهای درمان خانگی ورم پلک قادر به آرام کردن سوزش و التهاب نیستند، به چشم پزشک مراجعه کنید. ممکن است به قطره‌های چشمی، پمادهای موضعی یا آنتی بیوتیک‌های خوراکی و استروئید نیاز داشته باشید.