12 درمان خانگی زخم دهان و رهایی از دردهای آزار دهنده
درمان خانگی زخم دهان، شامل مجموعه راهکارهایی برای رهایی از این بیماری میشود که به داروهای خاص شیمیایی نیاز ندارد. زخم دهان نامی برای همان آفتهایی است که روی لثه, قسمتهای داخلی گونهها و لبها پدید میآیند. این زخمها آزار دهنده و شایع هستند و معمولا در عرض یک یا دو هفته بهبود مییابند.
زخمهای دهان چیست؟
زخم دهان از بین رفتن یا فرسایش دردناک بخشی از بافت ظریف داخل دهان (غشای مخاطی) است. این زخمها در بافت نرم لثه، زبان، گونههای داخلی، لبها و کام ایجاد میشوند.
زخم دهان معمولا زرد یا قرمز بوده که در بعضی مواقع بسیار دردناک و به اسم آفت شناخته میشوند. زنان، نوجوانان و افرادی که سابقه خانوادگی زخمهای دهانی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخمهای دهان هستند.
زخمهای دهان مسری نیستند و معمولا در عرض یک تا دو هفته از بین میروند. اما زخم شانکر (زخم روی زبان) بزرگ بسیار دردناک است یا اگر برای مدت طولانی بدون بهبودی ادامه یابد، باید با پزشک گوش و حلق و بینی مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: علت و درمان سفیدی زبان|درمان لکوپلاکیا در طب سنتی
انواع زخم دهان
سه نوع اصلی زخم دهان وجود دارد. این شامل:
- زخمهای جزئی یا مینور
آفتهای خفیف، زخمهای کوچک بیضی یا گردی هستند که در عرض یک تا دو هفته با یک درمان خانگی زخم دهان بهبود مییابند.
- زخمهای عمده یا ماژور
آفتهای اصلی بزرگتر و عمیقتر از زخمهای جزئی هستند. آنها دارای لبههای نامنظم بوده و ممکن است شش هفته طول بکشد تا بهبود یابند. زخمهای بزرگ دهان میتواند منجر به عارضههای طولانی مدت شوند که در این مرحله درمان خانگی زخم دهان شاید کارساز نباشد. احتمالا پس از پاک شدن زخمهای بزرگ یا ماژور بافت اسکار باقی میماند.
- زخمهای هرپتی فرم (HU)
زخمهای شانکر هرپتیفرم اندازهای دقیق دارند، در خوشههای 10 تا 100 تایی ایجاد میشوند و اغلب بزرگسالان را درگیر میکنند. این نوع زخم دهان دارای لبههای نامنظم و اغلب بدون ایجاد اسکار به شیوه درمان خانگی زخم دهان در عرض یک تا دو هفته بهبود مییابد.
بیشتر بخوانید: شوری دهان؛ درمان شوری دهان و بررسی عوارض شوری دهان
علل ایجاد زخم دهان
علت دقیق زخمهای دهان ناشناخته باقی مانده اما درمان خانگی زخم دهان در بیشتر موارد موثر خواهد بود. محققان ترکیبی از عوامل را در شیوع بیماری، حتی در یک فرد دخیل میدانند. محرکهای احتمالی برای آفتها که درمان خانگی زخم دهان را به دنبال دارند عبارتند از:
- آسیب جزئی به دهان شما در اثر کار دندانپزشکی، مسواک زدن بیش از حد، حوادث ورزشی یا گاز گرفتن تصادفی گونه یا لب
- خمیر دندانها و دهانشویههای حاوی سدیم لوریل سولفات
- حساسیتهای غذایی، به ویژه به شکلات، قهوه، توتفرنگی، تخم مرغ، آجیل، پنیر و غذاهای تند یا اسیدی
- رژیم غذایی فاقد ویتامین B-12، روی، فولات (اسید فولیک) یا آهن
- پاسخ آلرژیک به باکتریهای خاصی در دهان شما
- هلیکوباکتر پیلوری، همان باکتری که باعث زخم معده میشود
- تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی
- استرس عاطفی
- سوختگی ناشی از خوردن غذای گرم
شرایط و بیماریهای خاصی که باعث به وجود آمدن آفت شده و درمان خانگی زخم دهان را ناممکن میسازد عبارتند از:
- بیماری سلیاک، یک اختلال روده جدی ناشی از حساسیت به گلوتن (پروتئینی که در بیشتر غلات وجود دارد)
- بیماریهای التهابی روده، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- بیماری بهجت، یک اختلال نادر که باعث التهاب در سراسر بدن از جمله دهان میشود
- سیستم ایمنی معیوب که به جای پاتوژنها مانند ویروسها و باکتریها به سلولهای سالم دهان شما حمله میکند. مثل HIV که سیستم ایمنی را سرکوب میکند و درمان خانگی زخم دهان در این مرحله غیر ممکن است. بر خلاف تبخال، آفت با عفونت ویروس تبخال همراه نیست.
- سرطان دهان
بیشتر بخوانید: هپاتیت ب و مرگ خاموش
علائم زخم دهان
زخمهای آفتی معمولا در پوشش نرمتر دهان، لبها، گونهها، کنارههای زبان، کف دهان، پشت سقف دهان و اطراف ناحیه لوزهها ایجاد میشوند. این زخمها معمولا بزرگتر از پنج میلیمتر نیستند.
گاهی بیش از یک زخم آفتی ایجاد خواهد شد که این زخمها به هم متصل میشوند. بررسی علائم و درمان خانگی زخم دهان به علت آن بستگی دارد و موارد زیر را به صورت کلی در بر میگیرد:
- یک یا چند زخم دردناک در بخشی از پوست پوشاننده دهان
- پوست متورم اطراف زخمها
- ظاهر زخمها گرد که لبههای قرمز دارند و در وسط زرد، سفید یا خاکستری هستند
- مشکلات جویدن یا مسواک زدن به دلیل حساسیت
- تحریک زخمها توسط غذاهای شور، تند یا ترش
- از دست دادن اشتها
زخمهای دهان، در برخی از افراد تب، سستی و تورم غدد ایجاد میکنند.
بیشتر بخوانید: سرخک| علائم، عوارض و راههای پیشگیری از آن را بشناسید
علائم هرپتی فرم (HU) که درمان خانگی زخم دهان در این مرحله امکانپذیر خواهد بود:
- به صورت زخمهای بسیار دردناک در دهان ظاهر میشود
- خیلی سریع عود میکند، بنابراین عفونتها مداوم به نظر میرسند
- افزایش اندازه، در نهایت زخمها به هم میرسد و یک زخم بزرگ و پاره پاره تشکیل میدهد
- 10 روز یا بیشتر طول بکشد تا بهبود یابد
- در هر نقطه از دهان ظاهر میشود
آنها در زنان بیشتر از مردان یافت میشوند و در بزرگسالان مسنتر شایعتر هستند.
بیشتر بخوانید: انواع هپاتیت A تا E و بهترین روشهای پیشگیری از ابتلا
چه زمانی درمان خانگی زخم دهان بی اثر است و باید به پزشک مراجعه کرد؟
افرادی که اغلب دچار زخمهای دهانی میشوند ممکن است تشخیص زمان مراجعه به پزشک برایشان مشکل باشد. با این حال شرایطی وجود دارد که فرد باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند. برخی از این شرایط عبارتند از:
- ظاهر یک زخم بدون درد در یک یا چند ناحیه دهان
- زخمهای غیرعادی که در یک نقطه جدید در دهان ظاهر میشوند
- زخمهایی که در حال گسترش هستند
- زخمهایی که بیش از 3 هفته طول بکشد
- تب ظاهر شود
- زخمها پس از شروع یک داروی جدید ایجاد شوند
- عفونتهای باکتریایی ثانویه
بیشتر بخوانید: آنفلوانزا، ویروس روزهای سرد
12 راهکار طبیعی برای درمان خانگی زخم دهان
داروهای مختلفی در بازار در دسترس هستند که درمان خانگی زخم دهان را موقتی انجام میدهند. با این حال هیچ یک از این داروهای مرسوم درمان دائمی برای زخم دهان حاد نیستند.
درمان خانگی زخم دهان برای موارد ساده است و در این زمینه تا حدودی عملکرد مناسبی دارد. در مجله سلامت سیوطب لیستی از 12 درمان وجود دارد که به عنوان درمان خانگی زخم دهان عمل میکنند و همچنین میتوانند به طور کلی از این بیماری پیشگیری کنند.
- عسل
عسل دارای خواص مفید بسیاری است و ماده موثری برای درمان خانگی زخم دهان به شمار میرود. عسل را روی زخمها مالیده و بگذارید بماند. از آنجایی که زخمها داخل دهان هستند، عسل به طور تصادفی همراه با بزاق خورده میشود. ضروری است که هر چند ساعت یک مرتبه عسل را روی لکههای زخم بمالید.
عسل دارای خواص ضد میکروبی و به ترمیم سریع هر زخم باز کمک میکند. عسل علاوه بر کاهش زخم، از این ناحیه در برابر عفونت نیز محافظت میکند.
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری | چگونه به این عفونت مبتلا نشویم؟
- درمان خانگی زخم دهان با خمیر جوش شیرین
مقدار مساوی جوش شیرین و آب با هم مخلوط کرده تا خمیر غلیظی ایجاد شود. خمیر را روی زخم دهان بمالید و بگذارید خشک شود. پس از خشک شدن مخلوط، دهان خود را با آب بشویید. این کار باید سه بار در روز انجام شود.
جوش شیرین در واقع یک ترکیب شیمیایی به نام بیکربنات سدیم است. این ترکیب در بسیاری از محلولهای تمیز کننده خانه استفاده میشود.
همچنین به عنوان یکی از بهترین راههای درمان خانگی زخم دهان عمل میکند؛ زیرا میتواند درد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. جوش شیرین اسید تشکیل شده توسط زخم را خنثی کرده و در نهایت بیماری را درمان خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: تب مالت، به اندازه یک لیوان شیر غیر پاستوریزه نزدیک است
- روغن نارگیل
روغن نارگیل در طیف گستردهای برای درمان خانگی زخم دهان در بیشتر نقاط هند استفاده میشود. افراد بسیار کمی از خواص درمانی روغن نارگیل برای زخمهای دهان آگاه هستند.
به سادگی کمی روغن نارگیل را روی سطح زخم مالیده و بگذارید روی آن بماند. همانند عسل، روغن نارگیل دارای خواص ضد میکروبی است و به کاهش طبیعی زخم کمک میکند. همچنین روغن نارگیل به عنوان یک درمان ضد التهابی و ضد درد برای زخمهای دهان عمل میکند.
بیشتر بخوانید: سل، یک بیماری شایع که اگر درمان نشود میتواند مرگبار باشد
- درمان خانگی زخم دهان با آب نمک
یک قاشق غذاخوری نمک را در یک لیوان آب ولرم مخلوط کرده و کاملا غرغره کنید. پس استفاده آب نمک میتوان آب معمولی غرغره کرد تا شوری دهان از بین برود.
آب نمک مقداری از درد و ناراحتی زخم دهان را تسکین میدهد. خواص ضد عفونی کننده نمک برای درمان خانگی زخم دهان به خوبی شناخته شده است.
بیشتر بخوانید: کبد| انواع بیماری کبد| علت تا درمان
- خمیر دندان
خمیر دندان ساده میتواند در برابر زخمهای دهان نیز مفید باشد. هر خمیر دندان خوب حاوی خواص ضد میکروبی بوده، تورم و درد ناشی از زخمهای دهان را کاهش میدهد.
خمیر دندان را روی کل زخم دهان مالیده و اجازه دهید چند دقیقه روی زخم بماند. استفاده از خمیر دندان روی زخم بسیار دردناک خواهد بود که بر ای تسکین آن از ژل آلوئه ورا استفاده میکنند.
بیشتر بخوانید: انگل چیست؟ نشانه های وجود انگل در بدن چیست؟
- آب پرتقال
پرتقال منبع عالی ویتامین C است و به درمان خانگی زخم دهان کمک میکند. یک روش عالی برای درمان خانگی زخم دهان نوشیدن دو لیوان آب پرتقال تازه در روز است.
تحقیقات نشان داد کمبود ویتامین C احتمال دارد منجر به زخمهای دهان شود. جدای از این ویتامین C به عنوان تقویت کننده ایمنی بدن شناخته شده و به بدن در مقابله کردن با انواع عفونتها و بیماریها کمک میکند.
بیشتر بخوانید: روش هاي خانگي درمان تبخال
- روغن میخک
میخک یکی از پر مصرفترین ادویهها در هند، Garam Masala است. عصاره میخک در طیف گستردهای به عنوان راهی برای درمان خانگی زخم دهان و دندان درد استفاده میشود.
در صورت بروز زخم دهان، یک تکه پنبه را به روغن آغشته و مستقیما روی زخم قرار دهید. صبر کنید تا بافت زخم روغن را جذب کند.
قبل از استفاده از روغن میخک، دهان خود را با آب گرم شسته تا سطح زخم تمیز شود. میخک حاوی اوژنول و خواص ضد میکروبی است که به مقابله با تمام مشکلات دهان کمک میکند. درد و التهاب نیز با استفاده از این روغن درمان میشود.
بیشتر بخوانید: بیماریهای فصل بهار که به سراغمان می آیند کدامند؟
- شیر نارگیل
هنگامی که دهان زخم شده از شیر نارگیل برای غرغره کردن استفاده کنید. این از بهترین شیوههای درمان خانگی زخم دهان است.
هنگامی که سه تا چهار بار در روز تکرار شود، احتمالا اثر تسکین دهنده و همچنین کاهش درد ناشی از زخمهای خود را احساس خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: نشانه های آسیب ریه در اثر کرونا که باید بدانید
- پودر زردچوبه و درمان خانگی زخم دهان
زردچوبه یک ماده ضد عفونی کننده که تقریبا در تمام غذاها استفاده میشود. زردچوبه علاوه بر مبارزه با عفونتها در مبارزه با التهاب و درد ناشی از زخمهای دهان نیز موثر است. زردچوبه خواصی ضد میکروبی دارد.
کمی پودر زردچوبه و مقداری آب را مخلوط کرده تا خمیر غلیظی به دست آید. این خمیر را هر روز صبح و عصر چند دقیقه روی زخمها قرار دهید و سپس آن را به خوبی بشویید.
- سیر و نقش کلیدی آن در درمان خانگی زخم دهان
سیر یکی دیگر از مواد رایج در هر آشپزخانه است که به عنوان یک راهکار عالی برای درمان خانگی زخم دهان نیز عمل میکند. ترکیب آلیسین موجود در سیر از آن خاصیت ضد میکروبی ساخته و بدن را در برابر طیف وسیعی از عفونتها ایمن خواهد کرد.
برای استفاده از سیر، یک حبه را از وسط نصف کرده و به مدت یک یا دو دقیقه روی زخم قرار دهید. استفاده از سیر را دو یا سه مرتبه در روز تکرار کنید.
بیشتر بخوانید: راه های افزایش سیستم ایمنی بدن
- آب کلم
یک کلم خام را به اندازه کافی جوشانده و پوره کنید. این آب را سه تا چهار بار در روز بنوشید تا فواید آن توسط بدن دریافت شود. کلم دارای خواص ضد التهابی بوده و درد دهان را کاهش میدهد.
پوره کلم مصرف غذاهای جامد را راحت میکند، حتی اگر از زخمهای دهانی شدید هم رنج ببرید.
بیشتر بخوانید: بیماری و درمان کمبود گلبول سفید یا لکوپنی
- سرکه سیب و درمان خانگی زخم دهان
یک قاشق غذاخوری از سرکه سیب با نصف فنجان آب گرم مخلوط کرده و داخل دهان را با آن بشویید. یک یا دو دقیقه به تکرار ادامه دهید. سپس دهان خود را کاملا با آب معمولی بشویید. این کار را هر روز صبح و عصر تا زمانی که زخم بهبود یابد، تکرار کنید.
سرکه سیب دارای خواص ضد باکتریایی بسیار قوی است و میکروبهایی که باعث ایجاد زخم شدهاند را از بین میبرد. همچنین بهبودی زخم دهان را تسریع خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: تب چیست؟ درمان خانگی تب با موثرترین روش های فوق العاده | تب بر خانگی قوی
سخن پایانی
همانطور که بیان شد زخمهای دهان مسری نیستند و معمولا بعد از یک تا دو هفته خود به خود از بین میروند. اما اگر زخم شانکر (زخم روی زبان) بزرگ یا بسیار دردناک داشته باشید و برای مدت طولانی بهبودی نیابد، باید با پزشک مشورت کنید.
برخی از داروهای طبیعی در دسترس مثل زردچوبه، سیر، روغن میخک، آب پرتقال و… احتمال درمان خانگی زخم دهان را افزایش میدهند. با این حال انواع مختلفی از زخمهای دهان وجود دارد که هر کدام علت و درمان متفاوتی دارند. برخی از زخمهای دهان که در آنها خونریزی رخ میدهد شدیدتر از زخمهای معمولی هستند و امکان درمان خانگی زخم دهان در آنها امکانپذیر نیست. گاهی اوقات زخمها نشانهای از بیماریهای دیگر هستند که بررسی علائم و درمان این زخمهای دهانی به علت آن بستگی دارد.