تعویض مفصل زانو؛ جراحی سخت با نتیجه ایدهآل با اطمینان گام بردار!
تعویض مفصل زانو که به آن آرتروپلاستی زانو یا تعویض کامل زانو نیز گفته میشود، یک روش جراحی برای درمان زانوی آسیب دیده در اثر آرتروز است. در این جراحی از قطعات فلزی و پلاستیکی برای ترمیم انتهای استخوانهایی که مفصل زانو را تشکیل میدهند استفاده میشود. این جراحی ممکن است برای افرادی که آرتریت شدید یا آسیب شدید زانو دارند در نظر گرفته شود.
هدف از جراحی تعویض مفصل زانو این است که قسمتهایی از مفصل زانو که آسیب دیدهاند را مجددا ترمیم کند و درد زانو را که با درمانهای دیگر قابل کنترل نیست، تسکین دهد. تعویض مفصل زانو (پوکانگا توری) شامل برداشتن قسمتهای آسیب دیده زانو و جایگزینی آنها با قطعات جدید ساخته شده از فلز و پلاستیک است.
نگاهی سریع به جراحی تعویض مفصل زانو
- جراحی تعویض مفصل زانو در صورتی انجام میشود که درد ناشی از آرتریت شدید یا آسیب دیگری به زانو مانع از انجام فعالیتهای روزانه شود
- این جراحی زمانی توصیه میشود که سایر درمانها مانند فیزیوتراپی موثر واقع نشده باشند
- افرادی که به طور فعال در مراقبتهای قبل و بعد از جراحی همکاری میکنند، احتمالا بهبودی بهتری خواهند داشت
- شما میتوانید با داشتن تناسب اندام و رعایت برخی مراقبتها، نتیجه جراحی خود را بهبود بخشید. این مراقبتها شامل ترک سیگار، ورزش، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و محدود کردن یا اجتناب از الکل است
بیشتر بخوانید: عوارض جراحی تعویض مفصل؛ گاهی عفونت از سرطان خطرناکتر است!
معنای تعویض مفصل زانو
تعویض مفصل زانو یک عمل رایج برای برداشتن قسمتهای فرسوده یا آسیب دیده و جایگزینی آنها با یک مفصل مصنوعی است تا به شما کمک کند راحتتر حرکت کنید و درد زانو را کاهش دهید.
انواع جراحی تعویض مفصل زانو
دو نوع اصلی تعویض مفصل زانو وجود دارد:
- جراحی تعویض کامل زانو
- جراحی تعویض جزئی زانو
بیشتر بخوانید: ورزش دیسک گردن| حرکات اصلاحی+کششی برای تقویت عضلات
تعویض کامل زانو
- جراح یک برش در امتداد کنار زانوی ایجاد میکند تا کاسه زانو نمایان شود و آن را به کناری حرکت میدهد. آنها انتهای آسیب دیده استخوان ران و ساق پا را برمیدارند و هر دو طرف مفصل و گاهی اوقات پشت کاسه زانو را با یک پروتز با اندازهگیری دقیق جایگزین میکنند
- ابتدا یک مفصل ساختگی قرار داده میشود تا جراح بتواند بررسی کند که مفصل کار میکند یا خیر. هرگونه تنظیمات انجام میشود و استخوانها قبل از نصب پروتز نهایی تمیز میشوند
- جراح انتهای استخوان ران شما را با یک قطعه فلزی خمیده و استخوان ساق پا را با یک صفحه فلزی صاف جایگزین میکند. یک اسپیسر پلاستیکی بین دو قسمت فلزی قرار داده میشود تا هنگام خم کردن زانوی اصطکاک را کاهش دهد
- این پروتز با سیمان جراحی در جای خود ثابت میشود و زخم تمیز و بخیه خواهد شد. در نهایت، یک پانسمان برای محافظت از زخم اعمال میشود. در برخی موارد آتل برای بیحرکت نگه داشتن پا قرار میگیرد، با این حال در بیشتر موارد توصیه میشود هر چه زودتر حرکت زانوی خود را شروع کنید
- طول مدت انجام این جراحی سه ساعت تخمین زده شده است
بیشتر بخوانید: التهاب مفاصل| عوامل خطرساز آرتریت را بشناسید
تعویض جزئی زانو
- اگر زانوی آسیب کمتری دیده باشد، جراح ممکن است فقط نیاز به تعویض یک طرف مفصل با استفاده از تعویض جزئی زانو داشته باشد
- بهبودی پس از این جراحی معمولا سریعتر خواهد بود و ممکن است نسبت به تعویض کامل زانو بهبود بیشتری در تحرک و حرکت طبیعیتری داشته باشید. آمار نشان داده است از هر چهار فرد مبتلا به آرتروز یک نفر برای تعویض جزئی زانو مناسب است
- برای جایگزینی جزئی زانو، جراح برش کوچک را با استفاده از ابزارهای کوچکتر انجام میدهد تا زمان بهبودی را تسریع کند، چراکه باعث کاهش جای زخم میشود. معمولا پس از جراحی نیازی به تزریق خون نیست
علاوه بر تعویض کامل و جزئی زانو، روشهای دیگری نیز وجود دارد که ممکن است مناسب باشند:
بیشتر بخوانید :درمان درد عضلانی با آسانترین روشها
تعویض کاسه زانو
این عمل جراحی تعویض مفصل کشکک رانی یا آرتروپلاستی مفصل کشکک رانی نیز نامیده میشود، در صورتی که فقط کاسه زانو آسیب دیده باشد، این جراحی پیچیدهتر از تعویض مفصل زانو است. اگر آرتروز دارید و نتایج درازمدت آن هنوز مشخص نیست، انتخاب این جراحی مناسب نخواهد بود.
بیشتر بخوانید: درمان درد مفاصل با روشهای دارویی، خانگی و جراحی
تعویض دوطرفه زانو
جراحی تعویض مفصل دو زانو نیز شناخته شده است، این روش شامل تعویض همزمان هر دو زانو است. اگر آرتروز در هر دو زانو مشکل ایجاد کند، این جراحی گزینه درمانی خواهد بود. نقطه مثبت جراحی تعویض مفصل دو زانو این است که به یک عمل جراحی و یک دوره بهبودی نیاز دارید. با این حال، این جراحی معمولا شامل یک دوره نقاهت طولانیتر و حمایت بیشتر در طول دوران نقاهت نسبت به تعویض یک مفصل زانو است.
بیشتر بخوانید: اگر این علائم آرتروز زانو را دارید، به دنبال بهبودی باشید
ترمیم یا اصلاح زانو
اگر علائم شما منحصر در از دست دادن استخوان، تغییر شکل یا ضعف رباط باشد، ممکن است به یک جراحی ترمیم یا اصلاح شده زانو نیاز داشته باشید. در صورت نیاز به تعویض مجدد زانو، گاهی اوقات از جراحی تعویض مفصل زانو نیز استفاده میشود.
پیشرفتهایی در جراحی
پیشرفتهای هیجانانگیز اخیر به این معنی است که جراحان اغلب میتوانند با استفاده از برشهای کوچکتر عمل کنند. بنابراین تاثیر کمتری بر عضلات و تاندونهای اطراف میگذارد و زمان بهبودی را تسریع میکند. به این عملهای جراحی مینی برش گفته میشود. در این نوع جراحیها مفاصل مصنوعی (پروتزها) را حتی میتوان با استفاده از اسکن MRI و پرینت سه بعدی ایجاد کرد تا اندازه و شکل آن به زانوی بیمار نزدیکتر باشد.
بیشتر بخوانید: چرا پی آر پی زانو یکی از بهترین روشهای درمان زانودرد است؟
علت نیاز به جراحی مفصل زانو
انواع مختلف آرتریت ممکن است مفصل زانو را تحت تاثیر قرار دهد.
- استئوآرتریت
یک بیماری دژنراتیو (فرسایشی- تخریبی) مفصلی است که بیشتر افراد میانسال و مسن را تحت تاثیر قرار میدهد، این عارضه ممکن است باعث تجزیه غضروف مفصل و استخوان مجاور در زانو شود.
- آرتریت روماتوئید
باعث التهاب غشای سینوویال و در نتیجه مایع سینوویال میشود. این عارضه میتواند درد و سفتی مفصل زانو را در پی داشته باشد.
- آرتریت تروماتیک
آرتریت ناشی از آسیب نیز میتواند باعث آسیب به غضروف زانو شود.
تمامی موارد ذکر شده عاملی هستند که میتواند بیماران را به انجام جراحی مفصل زانو سوق دهد.
زانو درد در اثر ساییدگی یا آسیب، معمولا در نتیجه آرتروز ایجاد میشود، اما میتواند در اثر تروما (آسیب) یا سایر شرایطی که به مفصل زانو آسیب میزند نیز ایجاد شود، مانند:
- نکروز آواسکولار یا مرگ مفصل زانو به دلیل کمبود خون
- دیسپلازی استخوان (رشد غیرمعمول استخوان)
- نقرس
- هموفیلی
- بدشکلی
بیشتر بخوانید :صدای تق تق زانو | اگر صدای زانو نگرانتان کرده این مطلب را بخوانید
چه کسانی به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز دارند؟
ممکن است در هر سنی به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز داشته باشید، با این حال، بالا رفتن سن خطر ابتلا به آرتروز را افزایش میدهد، به طوری که افراد بین 60 تا 80 سال به احتمال زیاد به تعویض مفصل زانو نیاز دارند. ژنتیک، آسیب قبلی زانو و شیوه زندگی نیز میتواند در اینکه آیا شما نیازمند تعویض مفصل زانو باشید یا خیر نقش داشته باشد، بنابراین در صورت داشتن علائم، به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
پزشک شما ممکن است تعویض مفصل زانو را توصیه کند اگر:
- انجام کارهای روزمره برای شما دشوار باشد
- به دلیل درد یا کاهش تحرک دچار افسردگی شده باشید
- تحرک شما کاهش یافته باشد
- کیفیت زندگی شما از جمله خواب تحت تاثیر قرار گرفته باشد
جراحی تعویض مفصل زانو میتواند درد را تسکین دهد و به شما کمک کند تا دوباره فعال شوید.
بیشتر بخوانید: درد جلوی زانو، علامتی که به شما در مورد کشکک زانو هشدار میدهد
انتخابهای بیهوشی قبل از جراحی
مشاور به شما کمک میکند تا تصمیم بگیرید کدام بیهوشی برایتان بهتر است. شما دو انتخاب بیهوشی عمومی یا نخاعی (اپیدورال) خواهید داشت، بنابراین کاملا بیهوش یا بیدار خواهید بود، اما نمیتوانید چیزی را از کمر به پایین احساس کنید. اگر گزینه انتخابی شما گزینه بیهوشی از طریق ستون فقرات یا اپیدورال است، یک آرامبخش به شما تزریق میشود تا کمک کند احساس آرامش بیشتری داشته باشید.
بیشتر بخوانید: زانودرد عصبی چیست و چگونه به آن دچار نشویم؟
نحوه جراحی تعویض مفصل زانو
- قبل از عمل، باید سعی کنید تا حد امکان فعال بمانید. همچنین باید سعی کنید عضلات اطراف زانوی خود را تقویت کنید تا به بهبودی خود کمک کنید
- در حین عمل، جراح زانوی شما را در حالت خم قرار میدهد تا مفصل را بهتر نمایان کند. سپس یک برش 15 تا 25 سانتیمتری زیر زانوی شما ایجاد میکنند و کاسه زانو را به کنار میبرند
- جراحان غضروف آسیب دیده و انتهای استخوان ران و ساق پا را خارج کرده و آنها را با یک مفصل مصنوعی جایگزین میکنند، سپس انتهای استخوان ران شما با یک پوسته فلزی و انتهای استخوان ساق پا با یک تکه پلاستیک صاف جایگزین میشود
- تمام قطعات مصنوعی که در زانوی شما قرار داده میشود، روی هم پروتز نامیده میشوند. پروتز از قبل به گونهای اندازهگیری میشود که بر مفصل شما منطبق باشد. هنگامی که پروتز در جای خود قرار گرفت، جراح زانو را خم میکند و میچرخاند تا عملکرد درست آن را بررسی کند
- جراحی با بیهوشی عمومی یا بیحسی نخاعی یا اپیدورال (شما بیدار هستید اما نمیتوانید چیزی از کمر به پایین خود احساس کنید) انجام میشود
بیشتر بخوانید: جراحی آرتروز زانو، یک تصمیم بسیار مهم
جراحی تعویض مفصل زانو چقدر طول میکشد؟
جراحی معمولا بین یک تا سه ساعت، بسته به اینکه آیا در حال تعویض کامل زانو هستید یا تعویض جزئی زانو، طول خواهد کشید.
مراقبتهای بعد از عمل تعویض مفصل زانو
- مشاور یا فیزیوتراپیست شما تمریناتی را توصیه میکند که میتوانید قبل از جراحی برای تقویت عضلات اطراف زانو انجام دهید
- همچنین ایده خوبی است که خانه خود را برای بعد از عمل آماده کنید تا تردد ایمن و راحتتر برای شما فراهم شود.
برای ایمنسازی لازم است:
- ترتیبی دهید که عصا یا واکر پیادهروی آماده داشته باشید
- یک نیمکت یا صندلی ثابت برای استفاده در حمام خود داشته باشید
- یک صندلی ثابت با تکیهگاه پشتی و یک بالشتک محکم داشته باشید
- نردههای ایمنی بالابر صندلی توالت در حمام یا نردههای ایمنی در امتداد راه پله داشته باشید
- اطمینان حاصل کنید که دسترسی به وسایل مهم آسان است
- فضای زندگی خود را طوری ترتیب دهید که هر چیزی که نیاز دارید در یک طبقه باشد تا مجبور به بالا رفتن از پله نباشید
- تحقیق کنید که جراحی تعویض مفصل زانو چه چیزی را شامل میشود تا بتوانید هرگونه سوالی را از تیم مراقبت خود بپرسید و بدانید که در روز پس از جراحی و در طول بهبودی خود چه انتظاری باید داشته باشید
- اکثر جراحیهای تعویض مفصل زانو با استفاده از بیهوشی عمومی انجام میشود. به طور معمول، شما نباید حدود شش ساعت غذا بخورید یا دو ساعت قبل از بیهوشی عمومی چیزی بنوشید
- به شما گفته میشود که از مصرف مایعات خاص (شیر) اجتناب کنید. در عوض، معمولا آب یا چای سیاه یا قهوه سیاه توصیه میشود. همچنین برای جلوگیری از لخته شدن خون در پای خود در حالی که بیحرکت هستید، باید در حین و بعد از عمل از جورابهای فشاری استفاده کنید
بیشتر بخوانید: رباط زانو نقشی اساسی در کارکرد مفصل دارد، پس مراقب آن باشید
اقامت شما در بیمارستان
میانگین مدت بستری در بیمارستان دو تا پنج روز است که تعویض کامل زانو بیشتر از تعویض جزئی زانو نیاز دارد.
بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل زانو
بهبودی ممکن است چندین ماه طول بکشد و برای بهبود تحرک خود باید تمرینات تعویض مفصل زانو و فیزیوتراپی را به طور منظم انجام دهید.
بیشتر بخوانید: زانوبند طبی مناسب زانودرد شما کدام است؟
عوارض جانبی کوتاه مدت
- بلافاصله پس از جراحی، ممکن است نیاز به تزریق اکسیژن یا تزریق خون داشته باشید. زخم شما احتمالا نیاز به تخلیه دارد و پانسمان شما باید به طور مرتب تعویض شود. ممکن است احساس خستگی زیادی کنید
- بعد از عمل، کمی درد در زانو خواهید داشت، بنابراین به شما مسکن میدهند و میتوانید زمانی که در خانه هستید به مصرف مسکنهای بدون نسخه ادامه دهید
- در ابتدا باید از عصا یا واکر پیادهروی استفاده کنید
- زانو و پاهای شما ممکن است متورم شده باشند، میتوانید پای خود را بالا نگه دارید یا از کیسه یخ در حوله به مدت 20 دقیقه هر سه تا چهار ساعت یک بار استفاده کنید. تیم مراقبت پس از جراحی شما را تشویق میکند که پا و مچ پا را حرکت دهید تا جریان خون در عضلات پا بهبود یابد و به کاهش تورم و جلوگیری از لخته شدن خون کمک کند. آنها همچنین تمرینات تنفسی و افزایش تدریجی سطح فعالیت شما را توصیه میکنند
- شما به شخصی نیاز دارید که بعد از عمل شما را به خانه ببرد و در انجام کارهای خانه برای چند روز اول که کمی تحرک را به دست میآورید کمک کند
- بخیههای زانوی شما حدود 10 تا 12 روز پس از عمل باید برداشته شوند یا اگر بخیههای قابل جذب باشند به تدریج ناپدید میشوند
بیشتر بخوانید: کشکک زانو چیست و چرا دانستن در مورد آن اهمیت زیادی دارد؟
درد بعد از تعویض زانو
هر فرد درد را متفاوت تجربه میکند و احتمالا برای مدتی پس از جراحی احساس ناراحتی میکنید. اما نگران نباشید، بعد از عمل به شما مسکن داده میشود و میتوانید تا در روزها و هفتههای بعد درد را مدیریت کنید.
فیزیوتراپی و درمان مداوم
بلافاصله پس از جراحی، فیزیوتراپیست شما را از طریق برخی تمرینات طراحی شده برای تقویت عضلات اطراف زانوی جدید، بهبود و بهینهسازی حرکت مفصل راهنمایی میکند. مهم است که بعد از ترک بیمارستان به انجام توصیههای فیزیوتراپیست ادامه دهید. مراقبتها به سرعت بخشیدن بهبودی شما کمک میکند تا بتوانید دوباره از فعالیتهای عادی لذت ببرید. باید خاطر نشان کنیم که شما باید حدود شش هفته پس از جراحی از یک وسیله کمکی برای راه رفتن استفاده کنید.
سبک زندگی شما پس از درمان
بسیاری از افراد پس از جراحی تعویض مفصل زانو از یک زندگی کامل و فعال لذت میبرند. شما نیز میتوانید در اکثر ورزشهای ملایم شرکت کنید، البته که استفاده از پابند یا زانو بند با تشخیص پزشک و مربی مشخص خواهد شد. رعایت موراد زیر میتواند به بهبود شما کمک کند:
- مراقب زانوی جدید خود باشید
- بعد از جراحی تعویض مفصل زانو باید از عصا یا واکر پیادهروی استفاده کنید، اما باید به تدریج میزان استفاده از آنها را کاهش دهید
- تمرینات تجویز شده توسط فیزیوتراپیست را برای جلوگیری از سفتی مفصل ادامه دهید
- هنگامی که بیرون هستید، حتما کفشهای مخصوص بپوشید
بیشتر بخوانید: درمان خانگی زانودرد|درمان گیاهی درد زانو با 15 روش موثر
ماندگاری تعویض مفضل زانو چقدر است؟
در اغلب مواقع تعویض مفصل زانو 20 سال یا بیشتر دوام میآورد. با این حال، تنها در یک مورد از هر 20 مورد جراحی، پس از 12 سال جراحی ترمیم لازم است. به خاطر داشته باشید، مفصل زانو مصنوعی میتواند فرسوده شود، به خصوص اگر فعالیتهای پر فشار انجام دهید یا اضافه وزن داشته باشید.
بیشتر بخوانید :درمان آرتروز زانو ، موثر ترین روش های معالجه آرتروز زانو
خطرات و عوارض جراحی تعویض مفصل زانو
اکثر افراد جراحی تعویض مفصل زانو را بدون عارضه انجام میدهند، اما همه جراحیها خطراتی را به همراه دارند و مشاور شما قبل از انجام احتمال بروز این عوارض را برای شما شرح خواهد داد.
- درد بعد از تعویض مفصل زانو یک عارضه جانبی کوتاه مدت رایج است که غالبا درد در شب رخ میدهد. تورم و ضعف نیز اغلب در کوتاه مدت ایجاد میشود
- مقداری جای زخم خواهید داشت که به تدریج با گذشت زمان محو خواهد شد
- لخته شدن خون در پا (ترومبوز ورید عمقی (DVT))
- دررفتگی کاسه زانو که میتوان آن را با جراحی ترمیم کرد
- رشد غیرطبیعی استخوان که ممکن است حرکت زانو را محدود کند و برای بازگرداندن حرکت نیاز به جراحی بیشتری داشته باشد
- شکستگی که احتمالا در حین یا بعد از جراحی رخ میدهد
- عفونت مفصل زانو که معمولا با آنتی بیوتیک و جراحی بیشتر درمان میشود
- بیثباتی نیز نیاز به جراحی بیشتر خواهد داشت
- سفتی مفصل
- تسکین محدود درد مداوم زانو
- آسیب عروق خونی، رباط یا عصب اطراف مفصل زانو
- بیحسی در اطراف محل جراحی
- خونریزی غیرمنتظره در مفصل زانو
علائم عوارض جدی
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس که نشانههای PE (لخته شدن خون در ریههای)
- پاها داغ، قرمز یا دردناک میشوند که نشانه DVT (لخته شدن خون در پا)
بیشتر بخوانید: 10 ورزش زانودرد که نتیجه آنها شما را شگفتزده میکند
علائم عفونت بعد از تعویض مفصل زانو
مایعات (خونابه) از زخم شما نشت میکند و باعث افزایش درد، قرمزی، تورم و حساسیت داخل و اطراف زانو میشود. اگر مفصل زانو شما عفونی شده باشد، معمولا به آنتی بیوتیک نیاز خواهید داشت. پس از برطرف شدن عفونت، برای نصب زانوی مصنوعی جدید باید یک جراحی تعویض مفصل زانو انجام دهید.
جدول زمانی درمان و بهبودی
اگرچه زمان درمان برای همه افراد متفاوت است، اما به طور کلی بهبودی پس از تعویض کامل زانو به معنای گذراندن دو تا پنج روز در بیمارستان است. در روز اول پس از جراحی، باید بتوانید با استفاده از یک وسیله کمکی راه رفته یا بایستید. بعد از یک هفته باید بتوانید به طور مستقل با عصا راه بروید.
بعد از چهار تا شش هفته، ممکن است بتوانید رانندگی کنید. پس از شش هفته، باید بتوانید بدون عصا راه بروید.
امکان دارد از سه ماه تا یک سال طول بکشد تا درد و تورم کاملا بهبود یابد. پس از دو سال، بهبودی شما کامل خواهد شد، زیرا زخمها از بین رفتهاند و در نهایت شما میتوانید با ورزش منظم قدرت عضلانی خود را افزایش دهید.
زمانی تقریبی بهبودی بعد از جراحی مفصل زانو:
- روز اول
باید بتوانید با استفاده از کمک راه رفته و بایستید
- 2-5 روز
میتوانید بیمارستان را ترک کنید
- 1 هفته
قادر به راه رفتن مستقل با عصا
- 4-6 هفته
ممکن است بتواند رانندگی کند
- 6 هفته
قادر به راه رفتن بدون عصا
- 3 ماه – 1 سال
معمولا بدون درد و تورم
- 2 سال
بهبودی کامل با بهبود بافت اسکار (زخم) و ترمیم عضلات با ورزش
بیشتر بخوانید: درمان زانودرد، معالجه درد زانو با روشهای موثر خانگی و دارویی
یادداشت پایانی
جراحی مفصل زانو گرچه در نگاه اول سخت به نظر میرسد، اما با مراجعه به پزشک میتوانید این جراحی را به مثابه زندگی دوباره بدانید. بسیاری از افراد که از راه رفتن به خاطر تحمل درد هراس دارند، میتوانند با این جراحی روند سالم زندگی خود را طی کنند.
لازم به ذکر است که انتخاب پزشک برای این جراحی از نکات بسیار مهم و حائز اهمیت است؛ بنابراین قبل از اقدام به جراحی تعویض مفصل زانو به دنبال بهترینها باشید.