مننژیت در کودکان؛ ویروس  و باکتری‌هایی که کودکانمان را تهدید می‌کنند

مننژیت در کودکان چقدر خطرناک است؟ احتمالا این پرسشی است که برای والدینی پیش می‌آید که پزشک بیماری کودک را مننژیت تشخیص داده است. ابتدا بهتر است این بیماری را بشناسیم. مننژها پرده‌هایی هستند که مغز و نخاع را می‌پوشانند. وقتی این پرده‌ها ملتهب شوند با بیماری مننژیت رو به روییم. این بیماری منشاء ویروسی یا باکتریایی دارد. گاهی نیز با مننژیت نوزادی رو‌به‌روییم که کودکان دو تا سه ماهه را درگیر خواهد کرد.  مسبب مننژیت در کودکان را بیماری‌هایی مانند اوریون، آنفولانزا و عفونت ویروسی می‌دانند. در این مقاله  از مجله علمی فرهنگی سیو طب درباره مننژیت در کودکان اطلاعات مفیدی در اختیارتان قرار می دهیم.

چرا کودکان به مننژیت دچار می‌شوند؟

شاید هیچ پزشکی نتواند دلیل اصلی ایجاد مننژیت در کودکان و بزرگسالان را برایتان بازگو کند. باید گفت در دهان و گلوی تمام کودکان و بزرگسالان باکتری هایی زندگی می‌‌کنند که عامل ایجاد این بیماری اند. اما در شرایط طبیعی هرگز خطرناک نیستند. دلایل گوناگونی وجود دارد که سبب می‌شود این باکتری‌ها برای برخی افراد خطرناک باشند و برای دیگری یک باکتری معمولی. باید گفت ویروس‌های گروه انتروویروس مثلا کوکساکی در کودکان مسبب بیماری مننژیت هستند. کودکانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، کودکانی که به سندرم خاصی مانند سندرم داسی شکل مبتلا هستند یا به سرشان ضربه جدی وارد شده مستعد مبتلا شدن به این بیماری خواهند بود.

در مورد نوزادان هم باید گفت مادران باردار قیل از زایمان باید از نظر داشتن باکتری مننژیت آزمایش بدهند. زیرا اگر نوزاد با این ویروس به دنیا بیاید با نوع حاد آن درگیر خواهد بود. اگر استخوان محافظت کننده از مننژ آسیب ببیند یا شکسته شود موجب آسیب بافتی خواهد شد و مننژیت رخ خواهد داد. در نگاه کلی هر عاملی که باعث التهاب در مننژ مغزی شود، مننژیت را پدید خواهد آورد.

گونه‌های مننژیت؛ ویروس یا باکتری

مننژیت گونه‌های متفاوتی دارد که هر کدام روش درمانی مربوط به خودشان را دارند. به این ترتیب مننژیت را به گونه هایی شامل مننژیت باکتریایی، مننژیت ویروسی، مننژیت مزمن و مننژیت قارچی تقسیم می‌کنند. باید دانست که در درجه نخست این عفونت‌های ویروسی هستند که بیماری را پدید می‌آورند. با کتری‌ها در جایگاه بعدی تولید مننژیت قرار دارند. عفونت‌های قارچی هم در رتبه‌های پایین‌تری قرار گرفته‌اند. پس می‌توان گفت:

• دلیل مننژیت ویروسی: عامل بیمار ویروسی از بیماری های دیگر است و خفیف خواهد بود.
• دلیل مننزیت باکتری: باکتریها به غشا و مایع اطراف مغز حمله می کنند.
• دلیل مننژیت قارچی: مننژیت کریپتوکوک ازنمونه های قارچی این بیماری است.

علائم مننژیت در کودکان؛ تب و سرفه در کودکان

نشانه‌های مننژیت در همه افراد یکسان نیست و با توجه به وضعیت بدنی واکنش‌های متفاوتی را سبب می‌شود. نخستین علامت مننژیت تب بالا است. سردرد شدید و سفت شدن گردن نیز از نشانه‌های برجسته این بیماری به شمار می‌رود. در برخی افراد مبتلا به مننژیت حالت تهوع و استفراغ همراه با گیجی و خواب آلودگی گزارش شده است. این در حالی است که کودک علاقه‌ای به خوردن و آشامیدن ندارد و گاهی به نور نیز حساس است. اگر کودک تب دارد ولی علائم دیگری مشاهده نشد، بررسی کنید که آیا بالای سر خود برآمدگی دارد یا خیر . همینطور سفتی بدن کودک را نیز به عنوان احتمالی برای مننژیت بدانید. از دیگر نشانه‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

نشانه‌های مننژیت با منشا ویروسی:

• کاهش اشتها
• تحریک پذیری بدن
• خواب آلودگی
• احساس ناراحتی و گریه
• بی خوابی و بی قراری
• ایجاد برآمدگی در قسمت نرم سر در نوزادان
• خشکی گردن

نشانه‌های مننژیت با عامل باکتری: 

• تغییر وضعیت ذهن و سطح آگاهی پایین
• حالت تهوع و استفراغ
• فوتوفوبیا و حساسیت به نور
• سر درد و تب زیاد
• گرفتگی گردن
• ایجاد راش پوستی در سطح پوست

پس این نشانه ها را رصد کنید و به محض بروز هریک نسبت به رصد نشانه های دیگر حساس باشید.

شیوه انتقال مننژیت در کودکان چگونه است؟

عامل انتقال ویروس یا باکتری مننژیت، بزاق‌هایی است که از گلو ترشح می‌شوند و افراد دیگر را مبتلا خواهند کرد. طبیعی است که این بزاق‌ها در هنگام صحبت کردن، سرفه کردن یا عطسه زدن منتشر خواهد شد. حتی تماس با سطحی که به این بزاق ها آلوده شده می‌تواند فرد را آلوده کند. پس اگر فردی به این بیماری مبتلاست باید تمام وسایل شخصی خود را از دیگران جدا کند. نظافت دستشویی‌ها هم بسیار اهمیت دارد؛ چرا که این بیماری از طریق مدفوع نیز منتقل خواهد شد. بوسیدن صورت، عامل مهم انتقال این بیماری به شمار می‌رود.

چه زمانی مننژیت خطرناک می‌شود؟

چگونگی این بیماری را به جز پزشک کسی نمی‌تواند معین کند. پزشک پس از معاینات اولیه لازم است آزمایش‌هایی را تجویز کند و با توجه به پاسخ این آزمایش ها شدت و ضعف مننژیت را به شما بگوید. مهمترین آزمایش تشخیصی، کشیدن مایع نخاعی است. پزشک کودک را به حالت جنینی می‌خواباند و با سرنگ مخصوص مایع نخاعی را از قسمت کمر کودک خارج می‌کند. این آزمایش پاسخ قطعی درباره علت پدید آورنده بیماری مننژیت در اختیارتان می‌گذارد.

البته آزمایش‌هایی مانند ادرار و خون نیز تجویز می‌شود که البته از دقت لازم برخوردار نیست. آزمایش مایع نخاعی دقیقا مشخص می‌کند بیماری در چه مرحله‌ای است و اگر درجه حاد بیماری تشخیص داده شود بلافاصله کودک باید تحت مراقبت‌های شدید پزشکی قرار گیرد. در غیر این صورت خطر مرگ، کودک را تهدید خواهد کرد.

درمان مننژیت؛ از درمان خانگی مننژیت تا درمان پزشکی

با تشخیص مننژیت در کودکان بلافاصله درمان آغاز خواهد شد و با توجه به نوع عامل پدید آورنده مننژیت می‌توان نوع مناسب درمان را آغاز کرد. چگونگی آغاز روند درمان برعهده پزشک است.

درمان مننژیت از نوع ویروسی

هنگامی که مننژیت از نوع ویروسی باشد نشان دهنده آن است که بدن کودکتان قوی است و می‌تواند مشکل را به مرور زمان حل کند. این نوع از مننژیت به مرور زمان خود به خود درمان می‌شود، ولی گاهی نیز پزشک دارو تجویز خواهد کرد. در این زمان نوشیدن مایعات و استراحت، بهترین راه درمان در خانه است تا علائم بیماری به مرور زمان از بین برود و کودک به حالت نرمال باز گردد.

درمان مننژیت از نوع با کتریایی

برای درمان منشا باکتری مننژیت، پزشکان از آنتی بیوتیک‌های قوی استفاده خواهند کرد. برای کامل شدن دوره درمان و بهبود نهایی، کودک باید دوهفته در بیمارستان بستری باشد تا داروها به صورت وریدی به وی تزریق گردد. این درمان زمانی کارآمد است که بیماری خیلی زود تشخیص داده شود.

درمان مننژیت قارچی و انگلی

 مننژیت قارچی با داروهای ضد قارچ به خوبی درمان خواهد شد. در زمینه منشا انگلی نیز بنا به تشخیص پزشک با یا بدون دارو، درمان آغاز می‌شود. اما در بیشتر موارد پزشک می‌کوشد منشا عفونت انگلی را از بین ببرد و در این میان از آنتی‌بیوتیک استفاده خواهد کرد.

مننژیت در کودکان چه عوارضی به همراه خواهد داشت؟

در طول بیماری مننژیت بیمار با حالاتی روبه رو می‌شود که ممکن است برای مدت‌ها او را درگیر کند. یعنی نشانه‌های این بیماری ممکن است به اندام‌های گوناگون بدن آسیب وارد کند. این عوارض ممکن است شامل ناتوانی در یادگیری، ضعف شنوایی  و آسیب مغزی باشد. گاهی در موارد حادتر اختلال در راه رفتن و تکرار تشنج یا نارسایی کلیه ممکن است گریبانگیر کودک شود. در این مقاله در باره مننژیت اطلاعات کاملی دراختیارتان قرار دادیم تا با توجه به این نشانه‌ها، به موقع برای درمان این بیماری در کودکان اقدام کنید.

دانستن چه نکاتی در مننژیت کودکان مهم است؟