اوریون، ویروسی با عوارضی ساده تا احتمال خطر ناشنوایی و مرگ
اوریون یک عفونت ویروسی است و در درجه اول غدد تولید کننده بزاق که در نزدیکی گوش شما قرار دارند را تحت تاثیر قرار میدهد. اوریون می‌تواند باعث تورم یک یا هر دو این غدد شود. عوارض آن مانند کاهش شنوایی، جدی اما نادر هستند. درمان خاصی برای اوریون وجود ندارد. این بیماری یک عفونت ویروسی مسری است که قبل از معرفی واکسن MMR در کودکان شایع بود. با ما در سیوطب همراه باشید تا به تمامی زوایای آشکار و پنهان اوریون بپردازیم.
علائم اوریون
اوریون بیشتر از طریق تورم‌های دردناک در کنار صورت زیر گوش‌ها (غدد بناگوشی) قابل تشخیص است که به فرد مبتلا به آن ظاهری متمایز «صورت همستری» میدهد. سایر علائم این بیماری شامل سردرد، درد مفاصل و درجه حرارت بالا است که امکان دارد چند روز قبل از تورم غدد پاروتید ایجاد شود.
بیشتر بخوانید: درمان کوچکی اندام تناسلی در کودکان و ضرورت جراحی فالوپلاستی
چه زمانی باید به پزشک عمومی مراجعه کرد
اگر مشکوک به اوریون هستید، مهم است که با پزشک عمومی تماس بگیرید تا تشخیص درست داده شود. در حالی که اوریون معمولا جدی نیست، این بیماری علائمی مشابه انواع عفونت‌های جدی‌تر مانند تب غده‌ای و التهاب لوزه دارد.
پزشک عمومی معمولا پس از مشاهده و احساس تورم، نگاه کردن به موقعیت لوزه‌ها در دهان و بررسی دمای بدن فرد می‌تواند وجود بیماری را تشخیص دهد. اگر به جراحی می‌روید، از قبل به پزشک خود اطلاع دهید تا بتواند اقدامات احتیاطی لازم را برای جلوگیری از گسترش عفونت انجام دهد.
بیشتر بخوانید: درمان شب ادراری کودکان به روش‌های پزشکی، روان‌درمانی و طب سنتی
اوریون چگونه پخش می‌شود
اوریون مانند سرماخوردگی و آنفولانزا منتشر می‌شود. از طریق قطرات عفونی بزاق که می‌توان آن را استنشاق کرد یا از سطوح برداشته و به دهان یا بینی منتقل خواهد شد. یک فرد چند روز قبل از بروز علائم و چند روز پس از آن قابلیت انتقال را دارد. در طول این مدت، جلوگیری از سرایت عفونت به دیگران، به ویژه نوجوانان و بزرگسالان جوانی که واکسینه نشده‌اند، مهم است.
بیشتر بخوانید: سرخک در کودکان، زمان واکسیناسیون و تفاوتش با سرخجه
اگر اوریون دارید، می‌توانید با موارد زیر از گسترش آن جلوگیری کنید:
- شستن مرتب دست‌ها با صابون
- استفاده و دور انداختن دستمال کاغذی هنگام عطسه
- حداقل 5 روز پس از شروع اولین علائم از حضور در مدرسه یا محل کار اجتناب کنید
بیشتر بخوانید: درمان پا درد کودکان؛ معرفی همه راه‌های رفع درد پای خردسالان در خانه
پیشگیری از اوریون
شما می‌توانید با اطمینان از تزریق واکسن ترکیبی MMR برای اوریون، سرخک و سرخجه از کودک خود در برابر این بیماری محافظت کنید. واکسن MMR بخشی از برنامه روتین ایمن‌سازی در دوران کودکی است. به کودک شما باید 1 دوز در 12 تا 13 ماهگی و دوز دوم تقویت کننده در 3 سال و 4 ماهگی داده شود. پس از تزریق هر دو دوز، واکسن حدود 88درصد از اوریون محافظت می‌کند. هر کسی که در کودکی هر دو دوز واکسن MMR را نداشته باشد، می‌تواند با پزشک عمومی تماس بگیرد تا واکسینه شود.
بیشتر بخوانید: علت بوی بد دهان کودک؛ از التهاب لوزه‌ها تا بیماری لثه
درمان اوریون
در حال حاضر هیچ درمانی برای اوریون وجود ندارد، اما عفونت باید ظرف 1 یا 2 هفته از بین برود.
درمان برای تسکین علائم استفاده می‌شود و شامل موارد زیر است:
- استراحت در بستر و مایعات زیاد
- استفاده از مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن و پاراستامول (آسپرین نباید به کودکان زیر 16 سال داده شود)
- استفاده از کمپرس گرم یا خنک روی غدد متورم برای کمک به تسکین درد
بیشتر بخوانید: درمان تب کودکان و تاثیر شگفت انگیز مایعات و خوابیدن و گلاب
عوارض بیماری
اوریون معمولا بدون ایجاد آسیب جدی به سلامتی فرد از بین می‌رود. عوارض جدی نادر است. اما اوریون می‌تواند منجر به مننژیت ویروسی شود، اگر ویروس به لایه بیرونی مغز انتقال یابد. سایر عوارض شامل تورم بیضه‌ها یا تخمدان‌ها (اگر فرد مبتلا دوران بلوغ را سپری کرده باشد) می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان زردی نوزاد در خانه با لامپ مخصوص
چه کسانی تحت تاثیر قرار می‌گیرند؟
بیشتر موارد اوریون در بزرگسالان جوانی رخ میدهد که واکسن MMR را به عنوان بخشی از برنامه واکسیناسیون دوران کودکی خود دریافت نکرده‌اند و در کودکی اوریون نداشته‌اند. افراد مسنی که قبل از معرفی واکسن متولد شده‌اند، احتمالا در کودکی اوریون داشته‌اند. هنگامی که شما توسط ویروس آلوده شدید، معمولا یک ایمنی مادام‌العمر نسبت به عفونت پیدا می‌کنید.
واکسن MMR در سال 1988 معرفی شد. بزرگسالانی که بین سال‌های 1980 تا 1990 متولد شده‌اند ممکن است در کودکی واکسینه نشده باشند و کمتر از بزرگسالان مسن‌تر به اوریون در کودکی مبتلا شده‌اند. اوریون در حال حاضر در میان افرادی که در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000 متولد شده‌اند و در دوران کودکی واکسن MMR را از دست داده‌اند، شایع است.
بیشتر بخوانید: پماد هیدروکورتیزون نوزادان از فواید تا جایگزین آن
علائم اوریون معمولا 12 تا 25 روز پس از آلوده شدن به ویروس اوریون ایجاد می‌شود (این تاخیر به عنوان دوره کمون شناخته می‌شود). متوسط دوره کمون حدود 17 روز است.
تورم غدد پاروتید شایع‌ترین علامت اوریون است. غدد پاروتید یک جفت غده‌ای هستند که مسئولیت تولید بزاق را دارند. آن‌ها در دو طرف صورت، درست زیر گوش قرار دارند. هر دو غده معمولا تحت تاثیر تورم قرار می‌گیرند، اگرچه گاهی اوقات فقط یک غده تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. تورم می‌تواند باعث درد، حساسیت و مشکل در بلع شود.
علائم عمومی‌تر اغلب چند روز قبل از تورم غدد بناگوش ایجاد می‌شود. این موارد می‌تواند شامل گزینه‌های زیر شود:
- سردرد
- درد مفاصل
- احساس بیماری
- دهان خشک
- درد خفیف شکم
- احساس خستگی
- از دست دادن اشتها
- دمای بالای بدن
در حدود یک مورد از 6 مورد، اوریون هیچ علامت قابل توجهی ایجاد نمی‌کند.
بیشتر بخوانید: واکسن آبله مرغان و ضرورت تزریق آن
چه زمانی باید به دنبال مشاوره پزشکی باشید؟
اگر مشکوک به اوریون هستید، مهم است که با پزشک عمومی تماس بگیرید. در حالی که عفونت معمولا جدی نیست، این بیماری علائمی مشابه سایر عفونت‌های جدی‌تر مانند تب غدد و التهاب لوزه دارد. همیشه بهتر است به پزشک عمومی مراجعه کنید تا بتواند تشخیص را تایید یا رد کند.
اوریون توسط ویروس آن ایجاد می‌شود که متعلق به خانواده‌ای از ویروس‌ها به نام پارامیکسو ویروس است. این ویروس‌ها منبع شایع عفونت به خصوص در بیماری کودکان هستند.
هنگامی که به این بیماری مبتلا می‌شوید، ویروس از دستگاه تنفسی شما (بینی، دهان و گلو) به غدد پاروتید (غدد تولید کننده بزاق که در دو طرف صورت شما قرار دارند) حرکت می‌کند، جایی که شروع به تولید مثل خواهد کرد. این باعث تورم غدد می‌شود.
این ویروس همچنین می‌تواند وارد مایع مغزی نخاعی (CSF) شود، مایعی است که مغز و ستون فقرات شما را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند. هنگامی که ویروس وارد CSF شد، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن شما مانند مغز، پانکراس، بیضه‌ها (در پسران و مردان) و تخمدان‌ها (در دختران و زنان) گسترش یابد.
بیشتر بخوانید: درمان آبله مرغان و پیشگیری از آن به کمک واکسیناسیون
روش انتشار ویروس اوریون
اوریون یک ویروس معلق در هوا است و می‌تواند از طریق:
- یک فرد آلوده سرفه یا عطسه می‌کند و قطرات کوچکی از بزاق آلوده را ترشح خواهد کرد که می‌تواند توسط شخص دیگری تنفس شود
- یک فرد آلوده بینی یا دهان خود را لمس می‌کند، سپس ویروس روی یک شی مانند دستگیره در یا سطح کار منتقل می‌شود. اگر فرد دیگری بلافاصله آن شی را لمس کند، می‌تواند ویروس را به دستگاه تنفسی خود منتقل کند
- ظروف مشترک مانند فنجان، کارد و چنگال یا بشقاب با فرد مبتلا
- افراد مبتلا معمولا از چند روز قبل از تورم غدد پاروتید تا چند روز پس از آن بیشترین حالت عفونی را دارند. به همین دلیل، اگر تشخیص داده شد که اوریون دارید، توصیه می‌شود تا 5 روز پس از شروع علائم از حضور در محل کار یا مدرسه خودداری کنید
- اوریون همچنین می‌تواند توسط افرادی که به ویروس آلوده شده‌اند اما علائم واضحی ندارند منتقل شود
درمان آن بر تسکین علائم تا زمانی که سیستم ایمنی بدن شما با عفونت مبارزه کند متمرکز است. در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان این ویروس وجود ندارد. عفونت معمولا در عرض یک یا دو هفته از بین می‌رود.
بیشتر بخوانید: سرماخوردگی کودکان؛ چرا بچه ها بیشتر مریض می‌شوند؟
در این میان، اقدامات زیر ممکن است کمک کند:
- استراحت کافی در رختخواب داشته باشید تا زمانی که علائم شما برطرف شود
- برای تسکین درد از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا پاراستامول استفاده کنید (به کودکان 16 ساله یا کمتر آسپرین داده نشود)
- مقدار زیادی مایعات بنوشید، اما از نوشیدنی‌های اسیدی مانند آب میوه اجتناب کنید، زیرا می‌توانند غدد بناگوشی شما را تحریک کنند. آب معمولا بهترین مایع برای نوشیدن است
- یک کمپرس گرم یا خنک روی غدد متورم خود بمالید تا به کاهش درد کمک کنید
- خوردن غذاهایی که نیاز به جویدن زیاد ندارند، مانند سوپ، پوره سیب زمینی و تخم مرغ آب پز
اگر علائم شما پس از 7 روز بهبود نیافت یا به طور ناگهانی بدتر شد، برای مشاوره با پزشک خود تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت گوش کودکان؛ از تجویز آموکسی‌سیلین تا قطره گوش
جلوگیری از گسترش عفونت
اگر شما یا فرزندتان اوریون دارید، مهم است که از گسترش عفونت جلوگیری کنید، به ویژه در افرادی که از عفونت قبلی مصونیت ندارند و واکسینه نشده‌اند.
بهترین راه برای انجام این کار:
- تا 5 روز پس از اولین بروز علائم از حضور در مدرسه، دانشگاه یا محل کار خودداری کنید
- دست‌های خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویید
- همیشه هنگام سرفه و عطسه از دستمال کاغذی برای پوشاندن دهان و بینی خود استفاده کنید و بلافاصله پس از آن دستمال را در سطل زباله بیندازید
مشکلات متعددی وجود دارد که اغلب با اوریون رخ میدهد. این موارد می‌توانند نگران کننده باشند، اما به ندرت جدی هستند و معمولا با عبور عفونت بهبود می‌یابند.
بیشتر بخوانید: علت عفونت گوش کودکان؛ پشت پرده چه خبر است؟
عوارض شایع اوریون
بیضه متورم
درد و تورم بیضه (اورکیت) از هر 3 مردی که پس از بلوغ به اوریون مبتلا می‌شوند، یک نفر را تحت تاثیر قرار میدهد. تورم معمولا ناگهانی است و فقط یک بیضه را درگیر می‌کند. همچنین ممکن است بیضه گرم و حساس شود.
در پسران و مردان مبتلا، تورم بیضه به طور معمول 4 تا 8 روز پس از تورم غده پاروتید شروع می‌شود. گاهی تا 6 هفته بعد از تورم غدد تورم بیضه ایجاد خواهد شد.
هرگونه درد بیضه را می‌توان با استفاده از مسکن‌هایی مانند پاراستامول یا ایبوپروفن کاهش داد. اگر درد شدید است، با پزشک عمومی تماس بگیرید که ممکن است مسکن قوی‌تری را تجویز کند. استفاده از کمپرس سرد یا گرم روی بیضه و پوشیدن لباس زیر حمایتی نیز امکان دارد درد را کاهش دهد.
تقریبا کمتر از نیمی از مردانی که به اورکیت مرتبط با اوریون مبتلا می‌شوند، متوجه کوچک شدن بیضه‌های خود خواهند شد و تخمین زده می‌شود که از هر 10 مرد، 1 نفر در تعداد اسپرم‌های خود افت می‌کند (میزان اسپرم سالمی که بدن آن‌ها می‌تواند تولید کند). با این حال، به ندرت آن‌قدر موثر است که باعث ناباروری شود.
بیشتر بخوانید: شب ادراری کودکان و ۶ دلیل اصلی این ماجرا
تخمدان‌های متورم
از هر 15 زنی که پس از بلوغ به اوریون مبتلا می‌شوند، 1 نفر دچار تورم تخمدان‌ها (اوفوریت) می‌شود که می‌تواند باعث:
- درد زیر شکم
- درجه حرارت بالا
- مریض شدن
علائم اوفوریت معمولا زمانی از بین می‌روند که بدن با عفونت زمینه‌ای مبارزه کند.
بیشتر بخوانید: سردرد کودکان و توصیه‌هایی برای کنترل و درمان آن
مننژیت ویروسی
اگر ویروس اوریون به لایه محافظ بیرونی مغز (مننژها) گسترش یابد، مننژیت ویروسی رخ میدهد. بر خلاف مننژیت باکتریایی که به عنوان یک اورژانس پزشکی بالقوه تهدید کننده زندگی در نظر گرفته می‌شود، مننژیت ویروسی علائم خفیف‌تر و شبیه آنفولانزا ایجاد می‌کند و خطر عوارض جدی کم است. حساسیت به نور، سفتی گردن و سردرد از علائم شایع مننژیت ویروسی هستند. این موارد معمولا در عرض 14 روز از بین می‌روند.
بیشتر بخوانید: گلودرد کودکان را جدی بگیرید |سرماخوردگی یا کووید 19
پانکراتیت
حدود یک مورد از هر 25 مورد اوریون منجر به التهاب کوتاه مدت پانکراس (پانکراتیت حاد) می‌شود. شایع‌ترین علامت درد ناگهانی در مرکز شکم است.
سایر علائم پانکراتیت حاد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- احساس یا بیمار بودن
- اسهال
- از دست دادن اشتها
- درجه حرارت بالا
- حساس شدن شکم
زردی سفیدی چشم و پوست (یرقان) کمتر رایج است، اگرچه ممکن است در پوست سیاه یا قهوه‌ای کمتر قابل توجه باشد. اگرچه پانکراتیت همراه با اوریون معمولا خفیف است، امکان دارد در بیمارستان بستری شوید تا عملکردهای بدن شما تا زمان بهبودی پانکراس پشتیبانی شود.
بیشتر بخوانید: آبله مرغان کودکان و بیش از ۱۰ علامت تشخیص بیماری
عوارض نادر اوریون
عوارض نادر اما بالقوه جدی این بیماری شامل عفونت خود مغز است که به عنوان آنسفالیت معروف است. تصور می‌شود که این حالت در حدود یک مورد از هر 1000 مورد اوریون رخ دهد. آنسفالیت یک بیماری بالقوه کشنده است که نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان دارد.
از هر 25 فرد مبتلا به اوریون، یک نفر دچار کم شنوایی موقت می‌شود، اما از دست دادن دائمی شنوایی نادر است. تخمین‌زده می‌شود که این مورد برای یک نفر از هر 20000 فرد مبتلا رخ میدهد.
بیشتر بخوانید: عفونت گوش کودکان و علت عفونت گوش میانی، خارجی و داخلی کودکان
اوریون و بارداری
در گذشته تصور می‌شد که ابتلا به اوریون در دوران بارداری خطر سقط جنین را افزایش میدهد، اما شواهد کمی برای حمایت از این موضوع وجود دارد. اما به عنوان یک اقدام احتیاطی کلی، توصیه می‌شود که زنان باردار از تماس نزدیک با افرادی که به عفونت فعال اوریون (یا هر نوع عفونت دیگری) شناخته شده‌اند، خودداری کنند. اگر باردار هستید و فکر می‌کنید با فردی مبتلا تماس گرفته‌اید اما واکسینه نشده‌اید، برای مشاوره با پزشک عمومی یا مامای خود تماس بگیرید.
بیشتر بخوانید: مکیدن انگشت؛ رایج و کم‌خطر برای کودکان زیر 4 سال
اوریون یک بیماری ویروسی است که افراد را در هر سنی می‌تواند مبتلا کند. این بیماری را می‌توان با تزریق به موقع واکسن از خود دور کرد، اما ابتلا به آن هم، ایمنی مادام‌العمر ایجاد می‌کند. ابتلا به اوریون علائمی خاصی دارد که پس از دوره کمون در بدن افراد نشان داده می‌شود. اوریون درمان قطعی ندارد و فقط می‌توان در رفع علائم آن تلاش کرد تا دوره بیماری به پایان برسد.