روغن زیتون برای یبوست روشی جدید برای درمان نیست، بلکه از زمانهای دور تاکنون آن را برای رفع یبوست توصیه و تجویز میکنند. تعریف یبوست زمانی است که فرد کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج داشته باشد، یا دفع مدفوع او خشک، سخت و کوچک باشد. یبوست مشکل رایج گوارشی و افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار میدهد.
مصرف روغن زیتون برای مزایای تغذیهای، سلامتی و سایر فواید آن از قرنها قبل رواج دارد. محققان مصرف آن را با کاهش نرخ بیماری قلبی، کلسترول، چاقی و بسیاری از شرایط دیگر مرتبط میدانند.
این نوشتار از مجله سلامت سیوطب به موضوع روغن زیتون برای یبوست، نحوه مصرف و فواید آن میپردازد.
یبوست چیست؟ 4 علائم این عارضه ناخوشایند را بدانید
یبوست یک علامت شایع مشکلات گوارشی که زندگی را با چالش و ناراحتی روبرو میسازد. ویژگی افراد مبتلا به یبوست به شرح زیر است:
- کمتر از سه بار در هفته اجابت مزاج دارند
- مدفوع آنها سفت و خشک باشد
- دفع مدفوع آنها همراه با درد و باید زور زیادی بزنند
- احساس عدم دفع تمام مدفوع
بیشتر بخوانید: برای درمان یبوست چه بخوریم؟ ۸ نمونه از بهترین مواد غذایی
درمان یبوست و پاکسازی روده با روغن زیتون
مدفوع سفت و خشک به راحتی از طریق روده حرکت نمیکند. روغن زیتون قوی ترین گیاه ضد یبوست و راهی سالم برای حرکت مجدد مدفوع در روده محسوب میشود.
چربیهای موجود در روغن زیتون به صاف شدن داخل روده کمک و دفع مدفوع را آسانتر میسازد. همچنین با کنترل مدفوع در آب بیشتر، آن را نرمتر و دفعش را راحتتر میکند.
روغن زیتون ترشح صفرا در روده کوچک را تحریک میکند. صفرا برای جذب بهتر چربی در تجزیه آن نقش دارد. بیشتر صفرا در کبد بازیافت و حدود پنج درصد آن به روده بزرگ انتقال مییابد.
برخی از اسیدهای صفراوی با کمک به انقباض روده و افزایش ترشح آب به عنوان یک ملین طبیعی عمل میکنند. بنابراین، روغن زیتون از نظر تئوری به یبوست کمک میکند.
بیشتر بخوانید: ۷ درمان خانگی یبوست بزرگسالان؛ از مکمل منیزیم تا وازلین
مقدار مصرف روغن زیتون برای یبوست
مصرف یک قاشق غذاخوری روغن زیتون در صبح ناشتا، یبوست را برای بسیاری از بزرگسالان سالم تسکین میدهد. نباید بیش از یک قاشق غذاخوری روغن زیتون برای یبوست مصرف کرد. مصرف زیادتر روغن زیتون به اسهال و گرفتگی عضلات میانجامد.
یبوست در بین افراد تحت دیالیز شایع است. مطالعهای روی50 نفر در سال 2015، روغن زیتون، روغن بذر کتان و روغن معدنی را به یک اندازه در تسکین علائم یبوست موثر دانست. مردم روزانه 4 میلیلیتر روغن زیتون برای یبوست مصرف میکردند.
روغن زیتون و روغن بادام شیرین به عنوان نرمکننده عمل میکنند، اگر میزان جذب آنها از ظرفیت جذب روده کوچک بیشتر شود. البته مصرف خوب فیبر برای جلوگیری از یبوست در وهله اول توصیه میگردد.
بیشتر بخوانید: فلوس و روش استفاده برای درمان یبوست، نقرس و درد مفاصل
آیا روغن زیتون برای یبوست برای کودکان توصیه میشود؟
نوزادان و کودکان مبتلا به یبوست نباید روغن زیتون مصرف کنند. آکادمیاطفال آمریکا (AAP) مقدار کمی آب سیب یا گلابی، شربت کارو، آلوی پوره شـده را برای درمان یبوست نوزادان توصیه میکند. کودکان نوپا و بزرگتر با غذاهای پرفیبر مانند آلو، زردآلو و غلات کامل تسکین پیدا میکنند.
اگر تغییرات رژیم غذایی کمکی به رفع یبوست کودکان نکرد، باید برای درمان اضافی به پزشک مراجعه کنند.
بیشتر بخوانید: دایمتیکون برای ورم معده | فواید مصرف دایمتیکون| مقدار مصرف دایمتیکون
فواید روغن زیتون برای سلامتی
روغن زیتون نه تنها برای یبوست، بلکه فواید سلامتی دیگری نیز دارد. روغن زیتون یک عنصر اصلی در رژیم غذایی مدیترانهای که با کاهش خطر ابتلا به برخی بیماریها و عمر طولانیتر مرتبط است.
این روغن حاوی ترکیبات فنولیک که به دلیل حضور این ماده اثرات ضد التهابی، ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی دارد. در کاهش خطر بیماریهای دژنراتیو مانند بیماری پارکینسون، دیابت، بیماری قلبی، سرطانهای خاص و آرتریت نقش قابل توجهی دارد.
انجمن قلب آمریکا (AHA) مصرف روغن زیتون را برای سلامت بهتر قلب به دلیل حضور چربیهای غیراشباع سالم توصیه میکند. روغن زیتون همچنین حاوی ویتامین E است. ویتامین E یک ماده مغذی مهم که در حمایت از سیستم ایمنی نقش موثری دارد.
بیشتر بخوانید: شربت اسهال کودکان و معرفی ۷ داروی مختلف برای بیرونروی
انواع روغنهای دیگر در کنار روغن زیتون برای یبوست
استفاده از روغنها برای رفع یبوست روند جدیدی به شمار نمیآید. روغن کرچک از سالها قبل در درمان یبوست به کار میرود، اگرچه عملکرد آن با اثرات ملایم روغن زیتون متفاوت است. کاربرد درمانی روغن زیتون و روغن کرچک بیشتر از درمان یبوست با وازلین و شیاف گلیسرین است.
روغن کرچک با تاثیر بر ماهیچههای روده، باعث انقباض و حرکت آنها میشود. این انقباض روده را برای دفع مدفوع تحریک میکند.
گاهی اوقات افراد از روغن کرچک به دلیل ایجاد انقباض رحم، برای القای زایمان در یک بارداری عقب افـتاده بهره میبرند. پس فرد باردار نباید روغن کرچک را برای رفع یبوست مصرف کند. روغن معدنی و روغن بذر کتان نیز به نرم شدن مدفوع به روشی همانند روغن زیتون برای یبوست کمک میکند.
بیشتر بخوانید: قرص اسهال، یکی از رایجترین داروهای مورد استفاده عموم مردم
سایر درمانهای جایگزین روغن زیتون برای یبوست
اصلاح سبک زندگی روشی طبیعی برای جلوگیری و درمان یبوست
انتخاب شیوه زندگی سالم به جلوگیری از یبوست یا بهبود علائم خفیف آن کمک میکند. دیگر مواردی که در رفع یبوست باید به آن اشاره کرد:
- مصرف آب بیشتر
- ورزش
- مصرف فیبر بیشتر
ملینها جایگزین اصلی روغن زیتون برای یبوست
انواع مختلفی از ملینها در بازار موجود است. هر کدام اثرات متفاوتی بر بدن فرد دارند. اثربخشی هر نوع نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت به نظر میرسد.
جدول زیر انواع مختلف ملینها را نشان میدهد.
نوع ملین | نام ژنریک و تجاری | نحوه تاثیرگذاری | عوارض |
ملینهای محرک | سنا (Senokot) بیزاکودیل (Dulcolax) | تحریک ماهیچههای روده برای دفع سریع مدفوع | آروغ زدن، اسهال، گرفتگی عضلات، حالت تهوع، تغییر رنگ ادرار |
ملینهای اسمزی (مایع، پودر، شیاف، سالین)
| پلی اتیلن گلیکول یا PEG (MiraLAX)، لاکتولوز، شیر منیزیا | آب را به داخل روده هدایت تا مدفوع راحتتر دفع شود | نفخ، گرفتگی، گاز، حالت تهوع، افزایش تشنگی، اسهال |
ملینهای نرمکننده مدفوع | سدیم تثبیت شـده (کولاس) | با اجازه دادن به چربی و آب، مدفوع را نرمتر میسازد | عدم تعادل الکترولیت در صورت مصرف طولانی مدت |
شکل دهندههای فله | پسیلیوم (متاموسیل) متیل سلولز (سیتروسل) | مایعات را در روده جذب تا مدفوع حجیمتری ایجاد و نرمتر و راحتتر دفع گردد | در صورت مصرف با مایعات ناکافی، گاز، نفخ، گرفتگی و یبوست را بدتر میکند |
عوارض یبوست طولانی در صورت عدم درمان
مشکلات سلامتی طولانی مدتی که با ماندگاری یبوست برای چند هفته یا بیشتر به وجود میآید.
- هموروئید: وریدهای بزرگ در مقعد که باعث درد، تحریک، خونریزی و خارش میشود.
- پارگیهای کوچک در مقعد که درد یا خارش به همراه دارد
- توده بزرگی از مدفوع در رکتوم گیر میکند
- پرولاپس رکتوم، که در آن رکتوم از موقعیت طبیعی خود خارج میشود
یبوست طولانی مدت گاهی نشانهای از یک بیماری زمینهای است.
ملینهایی که باید از مصرف آنها اجتناب کرد
به جز ملینهای حجیم، همه انواع ملینها به فرد مبتلا به یبوست ناشی از دارو کمک میکنند. این ملینها مانند پسیلیوم با افزایش حجم مدفوع، روده بزرگ را متسع و به دفع آن کمک نمیکنند.
عدم مصرف کافی مایعات همراه با این ملین حجیم، حرکات روده را بسیار سفت میکند. پس تشدید درد شکمی و انسداد روده با مصرف این ملین دور از ذهن نیست.
برخی از داروهای اسمزی حاوی منیزیم و فسفات، مانند سیترات منیزیم و شیر منیزیا نیز فرد را با مشکل روبرو میسازد. بدن تا حدی این مواد را جذب و احتمال آسیب به افراد مبتلا به نارسایی کلیه در معرض خطر قرار میگیرند.
یادداشت پایانی درباره روغن زیتون برای یبوست
روغن زیتون برای یبوست از ملینهای پرکاربرد برای درمان این عارضه ناخوشایند است. اگرچه، به طور خاص از تاثیر روغن زیتون و تاثیر آن بر سندروم روده تحریکپذیر، تحقیقی در دست نیست.
18 میلیلیتر معادل یک قاشق غذاخوری در هر وعده روغن زیتون برای یبوست مصرف شود. عوارض جانبی روغن زیتون نادر است. مصرف مقدار زیاد روغن زیتون فرد را به اسهال مبتلا میسازد. ملینهای دارویی، روغنها و روشهای دیگری برای مدیریت یبوست وجود دارد. برای درمان یبوست طولانی مدت، مراجعه به پزشک گزینه مناسبتری برای درمان است.
سوالات متداول درباره درمان یبوست با روغن زیتون
چه دوزی از روغن زیتون برای یبوست لازم است؟
از آنجایی که روغن زیتون یک دارو نیست، دوز استاندارد توصیه شده برای یبوست وجود ندارد. مقدار مورد نظر 18 گرم معادل یک قاشق غذاخوری در هر وعده است.
انواع روغنهای مصرفی برای رفع یبوست کدام هستند؟
روغن زیتون، روغن کرچک، روغن معدنی و روغن بذر کتان
آیا روغن زیتون گزینه مناسبی برای درمان یبوست کودکان به شمار میآید؟
نوزادان و کودکانی درگیر یبوست برای درمان باید از مصرف روغن زیتون پرهیز کنند. آب سیب یا گلابی، شربت کارو، آلوی پوره شـده گزینههای مناسبی برای درمان یبوست نوزادان محسوب میشوند. آلو، زردآلو و غلات کامل نیز برای کودکان نوپا موثر هستند.