قاعدگی بعد از زایمان و تاثیر شیردهی بر زمان بازگشت
قاعدگی بعد زایمان، اتفاقی است که شاید بعد از 9 ماه خلاصی از این پدیده، دوست نداشته باشید دوباره بازگردد؛ اما این یک واقعیت اجتناب‌ناپذیر است. حالا سوال اینجا است که چه عواملی در زمان بازگشت قاعدگی بعد زایمان دخیل هستند. شیردهی به نوزاد یکی از عواملی است که باعث می‌شود قاعدگی بعد زایمان دیرتر اتفاق بیفتد.
یعنی مادرانی که به نوزاد خود شیر می‌دهند، دیرتر از مادرانی که نوزادشان را با شیر خشک تغذیه می‌کنند، پریود می‌شوند. در حقیقت شیردهی به نوعی به بدن فرکانس می‌دهد. در این مقاله به بررسی همه ابعاد قاعدگی بعد زایمان می‌پردازیم و پاسخی برای سوالاتی که ممکن است در ذهن شما باشد ارائه خواهیم داد.
درباره قاعدگی بعد زایمان
قاعدگی بعد زایمان یکی از مسائلی است که فکر بسیاری از مادران را به خود مشغول می‌کند. بارداری شبیه یک انقلاب در بدن زنان است و یکی از اتفاقاتی که طی این فرآیند می‌افتد این است که خانم‌ها برای 9 ماه از عادت ماهانه راحت هستند.
بعد از وقوع تغییرات گسترده در بدن‌تان طی فرآیند پیچیده بارداری، نباید انتظار داشته باشید تا تاریخ یا نظم عادت‌های ماهانه شما مثل قبل از حاملگی باشد. بانوانی که نوزادشان را با شیر خودشان تغذیه نمی‌کنند، به طور متوسط 10 هفته پس از تولد فرزندشان طول می‌کشد تا تخمک‌گذاری آغاز شود و پریود شوند.
البته اگر این زمان عقب بیفتد جای نگرانی نیست، زیرا قاعدگی بعد زایمان ممکن است در مواقع نادری تا حدود 20 هفته نیز به طول بینجامد، اما نیاز است که به پزشک مراجعه کنید.
برای مادران شیرده این بازه زمانی می‌تواند طولانی‌تر باشد، اما این به آن معنا نیست که دوباره باردار نمی‌شوند و باید یک ماه پس از زایمان، از روش‌های جلوگیری از حاملگی برای رابطه جنسی استفاده کنند.
با همه این تفاسیر، باید بدانید قاعدگی بعد زایمان در همه زنان مشابه نیست و ممکن است در هر زن، زمان خاصی داشته باشد. علاوه بر زمان، نوع قاعدگی بعد زایمان نیز می‌تواند متفاوت باشد. بعضی بانوان پریودهای دردناک‌تر یا خونریزی بیشتری را تجربه می‌کنند.
برای اینکه با قاعدگی بعد زایمان راحت‌تر کنار بیایید لازم است که شناخت بیشتری از بدن خود داشته باشید.
بیشتر بخوانید: ترک‌های پوستی بعد از زایمان؛ اجتناب‌ناپذیر اما قابل درمان
زمان بازگشت قاعدگی
زمان بازگشت قاعدگی شما اغلب به شیردهی یا عدم شیردهی شما بستگی دارد و درست مانند زندگی پس از زایمان که زیر و رو می‌شود، امکان دارد متوجه شوید که دوره‌های قاعدگی شما بعد از بارداری تا حدودی متفاوت است.
اگر به نوزاد خود شیر نمی‌دهید، قاعدگی معمولا حدود 6 تا 8 هفته پس از زایمان باز می‌گردد. اما اگر شیر می‌دهید، زمان بازگشت پریود می‌تواند متفاوت باشد.
برخی مادران ممکن است در تمام مدت شیردهی پریود نشوند اما برای دیگران امکان دارد بعد از چند ماه این بازگشت اتفاق بیفتد، چه در حال شیردهی باشندچه این کار را انجام ندهند. اگر قاعدگی شما به سرعت بعد از زایمان برمی‌گردد و زایمان طبیعی داشته‌اید، ممکن است پزشک توصیه کند که از تامپون در اولین قاعدگی بعد زایمان استفاده نکنید.
بدن شما هنوز در حال بهبود است و تامپون‌ها به طور بالقوه می‌توانند باعث تروما شوند. از پزشک خود بپرسید که آیا می‌توانید در معاینه شش هفته‌ای پس از زایمان خود به استفاده از تامپون بازگردید.
بیشتر بخوانید: ریزش مو بعد از زایمان؛ آیا موهای از دست رفته باز می‌گردد؟
چرا قاعدگی بعد زایمان زنان شیرده دیرتر است؟
به طور معمول، زنانی که شیر می‌دهند به دلیل هورمون‌های بدن، دیرتر پریود می‌شوند یا حتی ممکن است گاهی پریود نشوند. پرولاکتین، هورمون مورد نیاز برای تولید شیر مادر می‌تواند هورمون‌های تولید مثل را سرکوب کند. در نتیجه، تخمک‌گذاری نمی‌کنید یا تخمک را برای لقاح رها نمی‌کنید. بدون این فرآیند به احتمال زیاد پریود نخواهید شد.
آیا قاعدگی بعد زایمان بر شیر مادر تاثیر می‌گذارد؟
هنگامی که پریود شما باز می‌گردد، ممکن است متوجه تغییراتی در میزان شیر خود یا واکنش کودک‌تان به شیر مادر شوید. تغییرات هورمونی که باعث پریود می‌شود امکان دارد شیر مادر را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
برای مثال، شاید متوجه کاهش میزان شیر خود یا تغییر در تعداد دفعاتی که کودک شما می‌خواهد شیر بخورد، شوید. تغییرات هورمونی همچنین ممکن است بر ترکیب شیر مادر و طعم آن برای کودک شما تاثیر بگذارد.
با این حال، این تغییرات معمولا بسیار جزئی هستند و نباید بر توانایی شما در شیر دادن به کودک تاثیر بگذارند.
بیشتر بخوانید: حمام بچه ها ، چگونه کودک خود را حمام کنیم؟
رابطه قاعدگی بعد بارداری و کنترل بارداری
برخی از شیردهی به عنوان یک روش طبیعی پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند. طبق گفته انجمن متخصصان بهداشت باروری آمریکا، در صورت تغذیه انحصاری با شیر مادر، از هر 100 زن به صورت سالانه، کمتر از یک نفر باردار می‌شود. اگرچه شیردهی باروری شما را کاهش می‌دهد اما تضمین مطلق برای باردار نشدن مجدد نیست.
نکته کلیدی در اینجا شیردهی انحصاری با شیر مادر است. به غیر از شیر مادر، با شیردهی انحصاری به نوزاد مایعات یا مواد جامد داده نمی‌شود. شیردهی که با این توصیف مطابقت ندارد، ممکن است از بارداری دیگر محافظت نکند.
اگر در حال شیردهی هستید و پریودتان برگشت، دیگر مقابل بارداری محافظت نمی‌شوید. همچنین مهم است که توجه داشته باشید که پیش‌بینی بازگشت باروری می‌تواند دشوار باشد.
شما قبل از شروع قاعدگی تخمک‌گذاری خواهید کرد، بنابراین امکان باردار شدن مجدد قبل از بازگشت قاعدگی وجود دارد. روش‌های ایمن و موثر کنترل بارداری برای کسانی که شیر می‌دهند در دسترس است.
گزینه‌های غیرهورمونی مانند دستگاه داخل رحمی (IUD)، کاندوم و دیافراگم همیشه برای شیردهی بی‌خطر هستند. همچنین برخی از گزینه‌های هورمونی کنترل بارداری وجود دارد که در دوران شیردهی ایمن در نظر گرفته می‌شوند. پزشک شما می‌تواند در مورد انواع خاصی از کنترل بارداری راهنمایی‌های مفیدی ارائه دهد. به طور کلی، قرص‌های ترکیبی با دوز پایین که حاوی استروژن و پروژسترون هستند، پس از زایمان، ایمن در نظر گرفته می‌شوند. استفاده از قرص‌های پروژسترون در دوران شیردهی نیز بی‌خطر است.
بیشتر بخوانید: معنی انواع گریه نوزاد، گریه های مختلف نوزاد به چه معناست؟
تفاوت‌ها در قاعدگی بعد زایمان
وقتی دوباره پریود شروع می‌شود، این احتمال وجود دارد که اولین پریود بعد از زایمان مانند دوره‌های قبل از بارداری شما نباشد. بدن شما بار دیگر در حال تطبیق با قاعدگی است. ممکن است برخی از تفاوت‌های زیر را تجربه کنید:
- گرفتگی و انقباضاتی که ممکن است قوی‌تر یا سبک‌تر از حد معمول باشد
- لخته‌های خون کوچک
- خونریزی بیشتر
- بی‌نظمی خونریزی
- افزایش درد
- طول چرخه نامنظم
اولین قاعدگی بعد از بارداری شما ممکن است سنگین‌تر از آنچه که قبلا عادت داشتید، باشد. همچنین امکان دارد با خونریزی شدیدتر همراه باشد، به دلیل افزایش مقدار پوشش داخلی رحم که باید ریخته شود.
همان‌طور که چرخه خود را ادامه می‌دهید، این تغییرات احتمالا کاهش می‌یابد. در موارد نادر، عوارضی مانند مشکلات تیروئید یا آدنومیوز می‌تواند باعث خونریزی شدید بعد از بارداری شود. آدنومیوز ضخیم شدن دیواره رحم است.
زنانی که قبل از بارداری آندومتریوز داشتند شاید بعد از زایمان پریودهای سبک‌تری داشته باشند. پریودهای سبک نیز می‌تواند ناشی از دو بیماری نادر، سندرم آشرمن و سندرم شیهان باشد.
سندرم آشرمن منجر به ایجاد بافت اسکار در رحم می‌شود. سندرم شیهان به دلیل آسیب به غده هیپوفیز شما ایجاد می‌شود که ممکن است نتیجه از دست دادن خون باشد.
بیشتر بخوانید: ترس از زایمان؛ هراسی طبیعی که باید درمان شود
علت درد در قاعدگی بعد زایمان
دوره‌های دردناک خفیف پس از زایمان می‌تواند توسط ترکیبی از عوامل متعدد ایجاد شود. آن‌ها عبارت‌اند از:
- افزایش تحرکات و تغییرات رحم
- هورمون‌های شیردهی
حفره رحم بعد از بارداری بزرگ‌تر می‌شود، به این معنی که لایه داخلی رحم بیشتری در طول قاعدگی ریخته می‌شود.
ویژگی‌های قاعدگی بعد از بارداری
فرقی نمی‌کند که از طریق واژینال یا سزارین نوزاد خود را به دنیا بیاورید، پس از زایمان احتمال دارد خونریزی و ترشحات واژن داشته باشید. بدن شما به ریختن خون و بافتی که رحم شما را پوشانده بود، ادامه می‌دهد.
در چند هفته اول، خون ممکن است سنگین‌تر شده و در لخته‌ها ظاهر شود. با گذشت هفته‌ها، این خون جای خود را به ترشحات واژینال معروف به لوچیا می‌دهد. لوچیا مایعی است که امکان دارد به رنگ شفاف تا کرمی سفید تا قرمز به نظر برسد.
این ترشح می‌تواند حدود شش هفته ادامه داشته باشد، یعنی زمانی که در صورت عدم شیردهی امکان دارد پریود شما برگردد. اگر ترشحات شما ظاهر لوچیا داشت، برای مدتی متوقف شد و سپس خونریزی مجدد را تجربه کردید، احتمالا این دوره پریود شما است.
اگر مطمئن نیستید که خونریزی‌ای که تجربه می‌کنید مربوط به زایمان است یا پریودتان، چند راه برای تشخیص وجود دارد:
لوچیا معمولا بیش از هفته اول پس از زایمان به رنگ قرمز روشن نیست. معمولا سبک‌تر است و می‌تواند آبکی یا سفید باشد. خونریزی قرمز روشن که شش هفته یا بیشتر پس از زایمان رخ می‌دهد، بیشتر احتمال دارد که پریود شما باشد.
خونریزی مربوط به بارداری می‌تواند با افزایش فعالیت افزایش یابد. اگر ترشحات شما با انجام فعالیت فیزیکی زیاد شده و در هنگام استراحت کاهش می‌یابد، به احتمال زیاد لوچیا است.
لوچیا همچنین بوی مشخصی دارد. لوچیا ممکن است بوی شیرین داشته باشد، زیرا با بافت باقی مانده از بارداری مخلوط شده است. هرگونه علائم را به پزشک خود گزارش دهید.
همچنین امکان دارد مدتی طول بکشد تا چرخه شما پس از تولد تنظیم شود. شاید متوجه شوید که اولین قاعدگی خود را دارید، یک سیکل را رد می‌کنید و سپس پریود دیگری را زودتر از حد انتظار شروع می‌کنید.
در طول اولین سال پس از زایمان، نوسان در طول دوره، زمان بین سیکل‌ها و شدت خونریزی می‌تواند طبیعی باشد. این امر مخصوصا اگر در حال شیردهی هستید، صادق است.
اکثر زنان پس از زایمان یک سیکل قاعدگی طبیعی بین 21 تا 35 روز با خونریزی 2 تا 7 روز دارند. چرخه قاعدگی می‌تواند با آنچه قبل از بارداری تجربه کرده‌اید، تغییر کند.
بیشتر بخوانید: آمادگی رحم برای بارداری؛ قاعدگی‌های شما منظم است؟
مراقب چه علائمی بعد از زایمان باشیم؟
مهم است که در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر با پزشک تماس بگیرید:
- استفاده بیش از یک پد در هر ساعت
- خونریزی که با درد ناگهانی و شدید همراه است
- یک تب ناگهانی
- خونریزی مداوم برای بیش از هفت روز
- لخته‌های خونی که بزرگ هستند
- ترشحات بدبو
- سردرد شدید
- مشکل در تنفس
- درد هنگام ادرار کردن
در صورت مشاهده این علائم یا هر چیز دیگری که مربوط به پریود شما است، با پزشک خود تماس بگیرید. برخی از این علائم امکان دارد نشان‌دهنده عفونت باشد.
بیشتر بخوانید: انسداد لوله‌های فالوپ رحمی؛ عارضه‌ای بدون علائم اما خطرناک برای باروری
نکات مهم در ارتباط با قاعدگی بعد زایمان
بازگشت به چرخه قاعدگی تنها یکی از بخش‌های بهبودی و بازگشت بدن به قبل از بارداری است. در برخی، قاعدگی ممکن است به دلیل افزایش هورمون مرتبط با شیردهی به تاخیر بیفتد.
تغذیه با شیر مادر به عنوان یک روش پیشگیری از بارداری، اشتباه نیست. داشتن یک روش پشتیبان، مانند پیشگیری از بارداری توسط داروها یا کاندوم، می‌تواند به محافظت بیشتر کمک کند.
اگر چیزی در مورد اولین قاعدگی بعد از بارداری غیرعادی به نظر می‌رسد، با پزشک خود تماس بگیرید. خونریزی بیش از حد یا نشانه‌های عفونت برای مادران نگران‌کننده است. به بدن خود گوش دهید و با آن ایمن رفتار کنید.
سخن آخر در ارتباط با قاعدگی بعد زایمان
از نظر تئوری، شیردهی قرار است بازگشت چرخه قاعدگی را به ویژه در شش ماه اول پس از زایمان به تاخیر بیندازد. در حوزه زنان و زایمان استفاده از این روش را به عنوان یک روش کنترل بارداری به نام روش آمنوره شیردهی (LAM) انتخاب می‌کنند، با این فرض که چرخه آن‌ها در دوران شیردهی باز نمی‌گردد.
مدت زمانی که شیردهی می‌تواند بازگشت باروری را به تاخیر بیندازد متفاوت است. این امر بستگی به تعداد دفعات شیردهی نوزاد، مدت زمان خوابیدن نوزاد در هر زمان و عوامل محیطی دارد، مانند:
- اختلالات خواب
- بیماری
- شرایط روحی و فیزیکی مادر
بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری
قاعدگی بعد زایمان در هر زنی متفاوت است. برای مثال، یک زن ممکن است تا 8 یا 9 ماه پس از زایمان پریود نشود؛ اما زن دیگری که به طور انحصاری از شیر خود برای تغذیه فرزندش استفاده می‌کند، تنها شش هفته پس از زایمان پریود شود.
اگرچه پزشکان تایید کرده‌اند که تاخیر در چرخه قاعدگی با شیردهی می‌تواند موثر باشد، مهم است که به خاطر داشته باشید که تکیه بر این روش برای کنترل بارداری موثرتر است اگر کودک شما شرایط زیر را دارد:
- زیر 6 ماه است
- تغذیه انحصاری با شیر مادر بدون بطری، پستانک یا غذای دیگر دارد
به خاطر داشته باشید که هرگونه نوسان در روال شیردهی، مانند اینکه نوزاد شما در طول شب بخوابد، می‌تواند باعث بازگشت چرخه شما نیز شود. برای اینکه خیال‌تان راحت باشد به تغذیه انحصاری با شیر مادر و شاخص قاعدگی بعد زایمان به عنوان پیشگیری از بارداری موثر در بیشتر از 9 هفته اعتماد نکنید.