علائم بارداری و شناخت نشانه‌های اولیه حاملگی
علائم بارداری می‌تواند به شما کمک کند تا پیش از اینکه آزمایش‌های مختلف و سونوگرافی را انجام دهید، تا حدود زیادی به بارداری خود پی ببرید. یکی از اولین علائم بارداری، تعویق عادت ماهانه و حالت تهوع است. در ادامه بیشتر در مورد علائم بارداری برای شما خواهیم گفت.
علائم بارداری چیست؟
بارداری تغییرات هورمونی زیادی را در زنان به وجود می‌آورد و این نوسانات هورمونی سبب بروز علائمی می‌شود که به کمک آنها می‌توان قبل از انجام آزمایش خون یا تست‌های دیگر، تا حدود زیادی به باردار بودن پی برد. علائم بارداری از این حیث حائز اهمیت است که بسیاری از کسانی که خود به دنبال بارداری هستند، برایشان مهم است که آیا حامله شده‌اند یا نه.
البته دقت کنید که علائم بارداری ممکن است در همه زنان یکسان نباشند. علائم بارداری ممکن است دو هفته بعد از انجام لقاح بروز کنند؛ اما برخی زنان امکان دارد دیرتر شاهد نشانه‌های حاملگی خود شوند. در حقیقت برخی زنان ممکن بعد از یک ماه از بارداری خود هنوز نشانه‌های خاصی را مشاهده نکنند.
می‌توانید پیش از مراجعه به آزمایشگاه، تست‌های خانگی را برای اطمینان از بارداری خود انجام دهید. به هر حال به احتمال زیاد در هفته اول به سختی می‌توانید از طریق نشانه‌ها به باردار شدن یا نشدن خود پی ببرید، زیرا تخمک به تازگی بارور شده و هنوز تغییرات هورمونی در بدن شما به طور گسترده رخ نداده است.
دقت کنید که هرچند علائم بارداری می‌توانند تا حدود زیادی خبر از حامله بودن شما بدهند، اما تنها راه تشخیص قطعی، آزمایش‌های بارداری و سونوگرافی است و حتی تست‌های خانگی نیز نمی‌توانند به طور قطعی بارداری را رد یا تایید کنند.
بیشتر بخوانید: نکاتی مهم در مورد آمادگی بارداری بعد از سقط
نشانه‌های اولیه
علائم بارداری اولیه شامل از دست رفتن قاعدگی، تهوع و استفراغ، تغییرات سینه، خستگی و تکرر ادرار است. بسیاری از این علائم همچنین می‌توانند توسط عوامل دیگری مانند استرس یا بیماری ایجاد شوند. در صورت مشکوک بودن به بارداری، به متخصص زنان و زایمان خود مراجعه کنید.
تغییرات هورمونی قابل توجهی در دوران بارداری رخ می‌دهند که این تغییرات علائم مختلفی را ایجاد می‌کنند. برخی از زنان بسیاری از علائم بارداری را تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر فقط علائم کمی را نشان می‌دهند. علائم بارداری پسر و علائم بارداری دختر در این مقطع زمانی تفاوتی نمی‌کنند.
علائم بارداری اولیه شامل تعویق قاعدگی، تغییرات سینه، خستگی، تکرر ادرار و تهوع و استفراغ (حالت تهوع صبحگاهی) است. با این حال، این علائم ممکن است توسط عوامل دیگری ایجاد شود و لزوماً به این معنی نیست که شما باردار هستید بنابراین اگر مشکوک هستید که باردار شده‌اید یک آزمایش بارداری خانگی انجام دهید و به متخصص زنان و زایمان خود مراجعه کنید.
طیف گسترده‌ای از تغییرات می‌تواند در مراحل بعدی بارداری در بدن شما ایجاد شوند از جمله کمردرد، سردرد، گرفتگی ساق پا، واریس، خارش یا سوزن سوزن شدن، یبوست، هموروئید، سوء هاضمه، واژینیت یا ترشحات واژن و تغییرات خلقی یا افسردگی.
در صورت داشتن هر گونه نگرانی دریغ نکنید و با متخصص زنان و زایمان صحبت کنید. در صورت مشاهده علائمی مانند خونریزی واژن، درد مزمن، درجه حرارت بالا، سردرد شدید یا از دست دادن بینایی، فوراً به متخصص زنان و زایمان متخصص مراجعه کنید. به طور کلی علائم اولیه بارداری می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- تعویق پریود
- حالت تهوع و استفراغ (اغلب به عارضه بیماری صبحگاهی نامیده می‌شود اما ممکن است در هر زمان رخ دهد)
- حساسیت و بزرگ شدن سینه
- خستگی
- دفع ادرار بیشتر از حد معمول به ویژه در شب
- اشتیاق برای برخی غذاها
- بیزاری از غذاهایی که معمولاً دوست دارید
- علاقه به طعم ترش یا فلز
بسیاری از علائم بارداری مانند از دست رفتن قاعدگی (آمنوره)، حالت تهوع (حالت تهوع صبحگاهی) یا خستگی می‌تواند ناشی از استرس یا بیماری باشد؛ بنابراین اگر فکر می‌کنید که باردار هستید یک آزمایش بارداری خانگی (آزمایش ادرار) انجام بدهید یا به آزمایشگاهی که آزمایش ادرار، آزمایش خون یا اسکن سونوگرافی را انجام می‌دهد مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: مهم‌ترین مواردی که باید در مورد آزمایش ژنتیک قبل از بارداری بدانید
تعویق پریود
تعویق قاعدگی اغلب اولین علامت بارداری احتمالی است. با این حال، با وجود بارداری، برخی از زنان در زمان مورد انتظار قاعدگی خود، دچار خونریزی خفیف می‌شوند.
تهوع و استفراغ
تهوع صبحگاهی شرایطی است که بیش از نیمی از زنان باردار را درگیر می‌کند. علائم شامل تهوع و استفراغ و از دست دادن اشتها است. اکثر زنان مبتلا به بیماری صبحگاهی فقط علائم را در صبح مشاهده نمی‌کنند بلکه آنها را در طول روز تجربه می‌کنند.
تهوع صبحگاهی معمولاً در حدود هفته چهارم تا ششم بارداری شروع می‌شود و ممکن است تا هفته دوازدهم برطرف شود اگرچه می‌تواند مدت طولانی‌تری ادامه پیدا کند یا در حدود هفته 32 بازگردد.
تغییرات سینه
در دوران بارداری، سینه‌ها پرتر، متورم و حساس می‌شوند. این تغییرات مشابه تغییراتی است که ممکن است در چند روز قبل از پریود مشاهده کرده باشید. در دوران بارداری، پوست اطراف نوک سینه تیره‌تر می شود و رگ‌های سینه واضح‌تر می‌شوند.
بیشتر بخوانید: دانسته‌هایتان در مورد سرطان سینه را تکمیل کنید
خستگی
خستگی شدید در اوایل بارداری شایع است. این امر به احتمال زیاد ناشی از افزایش شدید هورمون جنسی پروژسترون است. پروژسترون برای حفظ بارداری و کمک به رشد جنین مورد نیاز است اما متابولیسم شما را نیز کند می‌کند. سعی کنید در این مرحله اولیه تا جایی که می‌توانید بیشتر بخوابید یا استراحت کنید. سطح انرژی شما احتمالاً در حدود ماه چهارم بارداری هنگامی که جفت به خوبی ثابت شد، دوباره افزایش می‌یابد.
خستگی در دوران بارداری می‌تواند ناشی از کم‌خونی نیز باشد که بیشتر در اثر کمبود آهن ایجاد می‌شود. خوردن غذاهای غنی از آهن در پیشگیری از کم‌خونی و فقر آهن در دوران بارداری مهم است. درمان دارویی کم‌خونی در بارداری شامل مصرف مکمل‌های آهن است.
تکرر ادرار
بارداری باعث افزایش سطح مایعات بدن و افزایش کارایی کلیه می‌شود. رحم متورم نیز به مثانه فشار می‌آورد. در نتیجه اکثر زنان در هفته‌های اول پس از بارداری، تکرر ادرار را تجربه می کنند.
هوس‌های غذایی
هوس خوردن غذاهای خاص در دوران بارداری بسیار رایج است به ویژه برای غذاهایی که انرژی و کلسیم را تأمین می‌کنند مانند شیر و سایر محصولات لبنی. همچنین ممکن است متوجه ناخوشایندی ناگهانی برای غذاهایی شوید که قبلاً دوست داشتید.
برخی از زنان حتی طعم غیرمعمولی برای اقلام غیرغذایی مانند خاک یا کاغذ پیدا می‌کنند. این امر ممکن است نشان‌دهنده کمبود مواد مغذی باشد. در صورت بروز این مشکل با متخصص زنان و زایمان یا مامای خود صحبت کنید.
بیشتر بخوانید: درمان سردرد بعد از سزارین، بی‌وقفه و سریع
سایر علائم بارداری
بسیاری از علائم بارداری ممکن است نشان‌دهنده بیماری‌های دیگر نیز باشد. در صورت شک، به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید. به طور کلی، این نشانه‌ها نیز می‌توانند جزء علائم بارداری باشند:
- كمر درد
- تنگی نفس
- یبوست
- هموروئید
- سردرد
- سوزش سر دل و سوء هاضمه
- خارش پوست
- گرفتگی عضلات پا
- تغییرات خلقی (مانند گریه بی دلیل)
- سوزن سوزن شدن و بی حسی در دستان
- ترشحات واژن و واژینیت
- واریس و تورم پا
کمردرد
کمردرد در دوران بارداری می‌تواند بیش از یک زن از هر سه زن را درگیر کند. این امر معمولاً به دلیل شل شدن رباط‌ها و تغییر وضعیت به دلیل بارداری و جنین در حال رشد است. شما می‌توانید با پوشیدن کفش‌های پاشنه تخت، استفاده از صندلی‌هایی با پشت مناسب، اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین و انجام ورزش‌های ملایم به کاهش کمردرد در دوران بارداری کمک کنید. ورزش در آب می‌تواند کمردرد را کاهش دهد و فیزیوتراپی و طب سوزنی نیز ممکن است به شما کمک کند.
بیشتر بخوانید: آیا کمردرد در زنان شایع‌تر است؟ + بهترین راه‌های تشخیصی و درمانی
تنگی نفس
در شروع بارداری، هورمون پروژسترون ظرفیت ریه را افزایش می‌دهد. این امر به شما این امکان را می‌دهد که اکسیژن بیشتری را به جنین منتقل کرده و از شر مواد زائد مانند دی اکسید کربن که هر دوی شما تولید می‌کنید خلاص شوید. در هر تنفس، عمیق‌تر نفس می‌کشید و مقدار هوای بازدم به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند احساس تنگی نفس در شما ایجاد کند.
علاوه بر این، با نزدیک شدن به دوران بارداری، فشار بزرگ شدن رحم و جنین بر دیافراگم شما می‌تواند باعث شود تنفس‌تان بیشتر شود. در صورت بروز ناگهانی تنگی نفس همراه با هریک از موارد زیر، با متخصص زنان و زایمان یا ماما تماس بگیرید:
- درد
- تپش قلب
- خستگی شدید
بیشتر بخوانید: سزارین داشته باشیم یا زایمان طبیعی؟ کدام راه بهتر است؟
یبوست
یبوست به حرکات کم و سخت روده می‌گویند که مدفوع را سفت و دفع آن را دشوار می‌کند. یبوست یک مشکل رایج در بارداری است که ممکن است به دلیل کند شدن حرکت هضم در دستگاه گوارش یا فشار رحم در حال رشد شما روی راست روده ایجاد شود. اگر در دوران بارداری دچار یبوست شدید، توصیه می‌شود:
- روزانه مقدار زیادی آب بنوشید
- فیبر مصرفی خود را با استفاده از سبوس، گندم، میوه و سبزیجات تازه افزایش دهید
- ورزش‌های ملایم و کم‌فشار مانند شنا، پیاده‌روی یا یوگا انجام دهید
بدون مشورت با ماما یا متخصص زنان و زایمان از ملین‌های بدون نسخه استفاده نکنید. اگر تغییرات در رژیم غذایی و شیوه زندگی شما در درمان یبوست تاثیر نداشت، متخصص زنان و زایمان یا مامای شما می‌تواند ملینی تجویز کند که استفاده از آن در دوران بارداری بی‌خطر است.
بیشتر بخوانید : محاسبه سن بارداری؛ آموزش همه روش‌های تخمین زمان زایمان
بواسیر
ممکن است در اثر فشار یبوست یا فشار سر جنین، دچار هموروئید شوید. علائم معمولاً بلافاصله پس از تولد به خودی خود برطرف می‌شوند. اگر خونریزی ناشی از هموروئید، خارش، ناراحتی یا درد دارید، توصیه می‌شود:
- با افزایش مصرف روزانه آب و فیبر، یبوست را کاهش داده یا از آن جلوگیری کنید
- حدود 15 دقیقه در آب نمک گرم بنشینید مخصوصاً بعد از مدفوع
- از کرم هموروئید استفاده کنید
- در صورت ادامه خونریزی یا درد، با متخصص زنان و زایمان یا ماما مشورت کنید
بیشتر بخوانید : بواسیر یا هموروئید، رگ‌های متورم شده دردناک راست روده
سردرد
در صورت داشتن سردرد در دوران بارداری که توسط مسکن‌ها برطرف نشده است به ویژه در نیمه دوم بارداری، با متخصص زنان و زایمان یا مامای خود تماس بگیرید. سردرد مداوم می‌تواند با پره اکلامپسی همراه باشد، وضعیتی که می‌تواند با تحت تأثیر قرار دادن کلیه و در نتیجه افزایش فشار خون، خونی که به جنین می‌رسد را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: علت سردرد بعد از قاعدگی، مشکلی که آسایش بانوان را تهدید می کند
سوزش سر دل و سوء هاضمه
سوزش سر دل، رفلاکس یا سوء هاضمه، درد و ناراحتی ناشی از ورود اسید از معده و سوزاندن مری است. سوء هاضمه در دوران بارداری به دلیل فشار بزرگ شدن رحم بر اندام‌های شکم و عملکرد هورمون پروژسترون که باعث شل شدن ماهیچه بین مری و معده می‌شود، شایع‌تر است.
اگر دچار سوزش سر دل، رفلاکس یا سوء هاضمه هستید، توصیه می‌شود:
- وعده‌های غذایی کوچک و مکرر بخورید
- از خوردن غذا درست قبل از خواب اجتناب کنید
- با بالش‌های اضافی بخوابید تا سرتان بالا باشد
- لباس‌های گشاد بپوشید
- از هرگونه غذا یا مایعی که علائم را تشدید می‌کند، اجتناب کنید مانند غذاهای چرب (شامل غذاهای سرخ شده، گوشت چرب و شیرینی)، غذاهای تند (از جمله کاری و فلفل قرمز)، الکل و کافئین (شامل چای، قهوه، شکلات و کولا)
- قبل از مصرف آنتی اسیدها با متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید
اگر این راهکارها علائم شما را برطرف نمی‌کند، با متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید زیرا ممکن است دارویی را تجویز کند که ترشح اسید را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: علائم زایمان، اولین نشانه‌هایی که خبر از مادر شدن می‌دهند
خارش پوست
خارش گسترده روی بدن در دوران بارداری شایع نیست. این امر در صورت وجود، می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد، خواب را مختل کرده و نگذارد که شما از بارداری لذت ببرید. ممکن است علت مشخصی برای خارش وجود نداشته باشد. در موارد نادر ممکن است خارش به دلیل اختلال جدی کبد باشد. برای بررسی این امر می‌توان آزمایش خون انجام داد.
گرفتگی عضلات پا
گرفتگی عضلات پا به دلیل تجمع اسیدهایی است که باعث انقباضات غیرارادی ماهیچه‌های آسیب‌دیده می‌شود. تقریباً نیمی از زنان باردار معمولاً در شب این گرفتگی‌ها را تجربه می‌کنند. احتمال گرفتگی عضلات پا در سه ماهه دوم و سوم بیشتر است. اگر دچار گرفتگی عضلات پا می‌شوید، توصیه می‌شود:
در همان محدوده‌ای که حضور دارید آهسته قدم بزنید
ماهیچه‌های آسیب دیده را بکشید و ماساژ دهید تا تجمع اسیدها پراکنده شود
یک بسته گرم روی ماهیچه‌های آسیب‌دیده بمالید
اگر گرفتگی عضلات برای شما مشکل‌ساز است، با متخصص زنان و زایمان یا مامای خود در مورد انتخاب مصرف منیزیم لاکتات یا سیترات و همینطور زمان مصرف آنها در صبح یا عصر، مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: با دانستن این موارد، زایمان طبیعی بهتری داشته باشید
تغییرات خلق و خوی
برخی از زنان تازه باردارشده، تغییرات خلقی مانند تحریک‌پذیری را تجربه می‌کنند. سایر زنان باردار احساس سرخوشی می‌کنند. تصور می شود که هورمون‌های بارداری بر مواد شیمیایی در مغز تأثیر می‌گذارند و باعث تغییر خلق و خو می‌شوند.
در دوران بارداری، از هر 10 زن یک نفر دچار افسردگی می‌شود. افسردگی قابل درمان است بنابراین اگر در دوران بارداری احساس افسردگی می‌کنید، کمک به موقع بسیار مهم است. لطفاً در اسرع وقت با متخصص زنان و زایمان، ماما یا مشاور تماس بگیرید.
خلاصه علائم بارداری
خیلی از علائم بارداری نظیر از دست رفتن قاعدگی، تهوع یا خستگی ممکن است نشأت گرفته از اضطراب یا عارضه‌های دیگر باشد، پس چنانچه تصور می‌کنید که باردار هستید یک آزمایش بارداری خانگی انجام بدهید یا به آزمایشگاهی که آزمایش ادرار، آزمایش خون یا اسکن سونوگرافی را انجام می‌دهند، مراجعه کنید. دقت کنید که علائم بارداری ممکن است تا حدود زیادی خبر از حامله بودن شما بدهد اما تنها شیوه تعیین قطعی، آزمایش‌های بارداری و سونوگرافی است و حتی تست‌های خانگی هم نمی‌توانند به صورت قطعی بارداری را رد یا تایید کنند.