سرطان پروستات و آشنایی با مراحل مختلف پیشرفت سرطان
سرطان پروستات از جمله بیماری‌هایی است که در ناحیه پروستات ایجاد شده و اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، بسیار آسان‌تر قابل درمان است. پروستات یک غده گردویی شکل کوچک در مردان بوده که بین آلت تناسلی و مثانه قرار دارد. پروستات وظایف مختلفی دارد که شامل تولید مایع تغذیه کننده و انتقال اسپرم، ترشح آنتی ژن اختصاصی پروستات – پروتئینی که به مایع منی کمک می‌کند تا حالت مایع خود را حفظ کند و کمک به کنترل ادرار است.
سرطان پروستات یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است. بسیاری از سرطان‌های پروستات به کندی رشد می کنند و به غده پروستات محدود می‌شوند، جایی که ممکن است آسیب جدی به سلامت بیمار وارد نکنند. با این حال، در حالی که برخی از انواع سرطان پروستات به کندی رشد می‌کنند و ممکن است به حداقل درمان نیاز داشته باشند یا حتی بدون درمان بتوان آن‌ها را کنترل کرد، انواع دیگر تهاجمی هستند و می‌توانند به سرعت پخش شوند.
از هر 8 مرد یک نفر در مقطعی از زندگی خود به سرطان پروستات مبتلا می‌شود. با این حال، تنها 1 نفر از هر 41 مورد از این موارد می‌میرند. این مساله به این دلیل است که درمان به خصوص در مراحل اولیه موثر است. غربالگری معمول پزشکان را قادر می‌سازد تا بسیاری از موارد سرطان پروستات را قبل از گسترش تشخیص دهند.
بیشتر بخوانید: درمان سنگ کلیه؛ از آشامیدن آب و مصرف مسکن تا درمان‌های تهاجمی
علائم سرطان پروستات
سرطان پروستات ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامت ایجاد نکند. اما سرطان پروستات که پیشرفته‌تر باشد ممکن است علائم و نشانه‌هایی مانند:
- مشکل در ادرار کردن
- کاهش نیرو در جریان ادرار
- خون در ادرار
- خون در منی
- درد استخوان
- کاهش وزن بدون تلاش
- اختلال در نعوظ
اگر علائم یا نشانه‌های مداومی دارید که شما را نگران می‌کند، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.
بیشتر بخوانید: درمان تکرر ادرار؛ از افزایش فواصل تخلیه ادرار تا اصلاح رژیم غذایی
علل سرطان پروستات
مشخص نیست چه چیزی باعث سرطان پروستات می‌شود. پزشکان می‌دانند که سرطان پروستات زمانی آغاز خواهد شد که سلول‌های پروستات تغییراتی در DNA خود ایجاد می‌کنند. DNA سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. این تغییرات به سلول‌ها می‌گوید که سریع‌تر از سلول‌های عادی رشد و تقسیم شوند. سلول‌های غیرطبیعی به زندگی خود ادامه می‌دهند، زمانی که سلول‌های دیگر می‌میرند.
سلول های غیرطبیعی انباشته شده، توموری را تشکیل می‌دهند که می‌تواند رشد کرده و به بافت مجاور حمله کند. با گذشت زمان، برخی از سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند جدا شده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند (متاستاز).
بیشتر بخوانید: درمان بی اختیاری ادرار؛ از تقویت مثانه تا تمرینات عضلات لگن
عوامل خطر در سرطان پروستات
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند عبارتند از:
سن بالا
خطر ابتلا به سرطان پروستات با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. این خطر برای بعد از 50 سالگی بیشتر شایع است.
نژاد
به دلایلی که هنوز مشخص نشده است، افراد سیاه پوست نسبت به سایر نژادها در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات هستند. در افراد سیاهپوست، سرطان پروستات نیز به احتمال زیاد تهاجمی یا پیشرفته است.
سابقه خانوادگی
اگر یکی از خویشاوندان خونی مانند والدین، خواهر و برادر یا فرزند مبتلا به سرطان پروستات باشد، ممکن است خطر شما افزایش یابد. همچنین اگر سابقه خانوادگی ژن‌هایی دارید که خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند (BRCA1 یا BRCA2) یا سابقه خانوادگی بسیار قوی سرطان سینه داشته باشید، خطر ابتلا به سرطان پروستات ممکن است بیشتر باشد.
چاقی
احتمال ابتلا به سرطان پروستات در افرادی که چاق هستند در مقایسه با افرادی که وزن سالمی دارند بیشتر است. اگرچه مطالعات نتایج متفاوتی داشته است. در افراد چاق، سرطان به احتمال زیاد تهاجمی‌تر است و احتمال بازگشت آن پس از درمان اولیه بیشتر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: درمان درد سنگ کلیه با استفاده از دارو روش‌های خانگی
مراحل و درجات سرطان پروستات
دانستن مرحله و درجه سرطان پروستات به تیم درمانی کمک می‌کند تا بهترین گزینه‌های درمانی را انتخاب کنند.
درجه بندی سرطان پروستات چیست؟
درجه سرطان نشان می‌دهد که سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های طبیعی چه شکلی پیدا کرده‌اند. این ویژگی‌ها به تیم درمان نشان می‌دهد که سرطان با چه سرعتی در حال رشد است و خطر گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن به چه اندازه‌ای وجود دارد.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی سنگ مثانه: وقتی سنگ‌ها مهمان مثانه می‌شوند
امتیاز گلیسون سرطان پروستات
سال‌ها است که از سیستم امتیازدهی گلیسون برای درجه‌بندی سلول‌های سرطانی گرفته‌شده در طول بیوپسی استفاده می‌شود. به سرطان پروستات نمره گلیسون از 6 تا 10 داده می‌شود. هر چه این امتیاز بالاتر باشد، احتمال انتشار سلول‌های سرطانی در بدن بیشتر است.
سیستم درجه بندی ISUP برای سرطان پروستات
- این سیستم جدید سرطان را بسته به نمره گلیسون بین 1 تا 5 درجه‌بندی می‌کند
- هر چه درجه کمتر باشد احتمال گسترش سرطان کمتر است
- این امتیاز به تیم درمان سرطان کمک می‌کند تا درمان را برنامه‌ریزی کند
- درجه (1) در 3+3=6 سلول‌های سرطانی احتمالا به کندی رشد می‌کنند
- به تفاوت بین 3+4 و 4+3 که هر دو نمره گلیسون 7 هستند توجه کنید
- درجه (2) در 3+4=7 اکثر سلول‌های سرطانی به نظر می‌رسد به کندی رشد می‌کنند. اما برخی از سلول‌ها وجود دارند که به نظر می‌رسد با احتمال بیشتری با سرعت متوسط رشد کنند
- درجه (3) در 4+3=7 اکثر سلول‌های سرطانی احتمالا با سرعت متوسط رشد می‌کنند. اما برخی از سلول‌ها هستند که به نظر می‌رسد آهسته رشد می‌کنند
- درجه (4) در 4+4=8 همه سلول‌های سرطانی یافت شده به نظر می‌رسد نسبتا سریع رشد می‌کنند
- به تفاوت بین 4+5 و 5+4 که هر دو نمره گلیسون 9 هستند توجه کنید
- درجه (5) در 4+5=9 به نظر می‌رسد که اکثر سلول‌های سرطانی با سرعت متوسط رشد می‌کنند. اما برخی از سلول‌ها هستند که احتمالا سریع‌تر رشد می‌کنند.
- درجه (5) در 5+4=9 به نظر می‌رسد که بیشتر سلول‌های سرطانی به سرعت رشد می‌کنند
- درجه (5) در 5+5=10 به نظر می‌رسد همه سلول‌های سرطانی به سرعت رشد می‌کنند
بیشتر بخوانید: ۱۰ درمان خانگی نارسایی کلیه،نابودی تجمع سموم در بدن
مرحله‌بندی سرطان پروستات چیست؟
مرحله سرطان پروستات اندازه سرطان و گسترش آن به سایر قسمت‌های بدن شما را توصیف می‌کند. مرحله‌بندی با استفاده از سیستم تومور، گره و متاستاز انجام می‌شود. تومور اندازه سرطان اولیه را مشخص می‌کند.
- T1 تومور را نمی‌توان توسط حس لامسه حس کرد یا در سونوگرافی تشخیص داد
- T2 پزشک می‌تواند تومور را احساس کند اما به نظر نمی‌رسد که به فراتر از پروستات گسترش یافته باشد
- T3 تومور به نظر می‌رسد که از پروستات به بافت اطراف گسترش یافته است
- T4 تومور به اندام‌های اطراف مانند مثانه یا رکتوم رشد کرده است
- T1-T3 مرحله سرطان پروستات
- T4 پروستات T4 سرطان پروستات
بیشتر بخوانید: درمان ادرار خونی در صورت تشخیص سریع، به راحتی انجام می‌شود
مرحله میزان گسترش سرطان
- M0 سرطان به اندام‌های دیگر سرایت نکرده است
- M1 سرطان به سایر نقاط بدن فراتر از لگن گسترش یافته است
بیشتر بخوانید: علائم بواسیر؛ از خارش مقعد تا نشت مدفوع
علائم و چگونگی تشخیص ابتلا به سرطان پروستات به شرح زیر است
اغلب هیچ علامتی در مراحل اولیه سرطان پروستات وجود ندارد، اما غربالگری می‌تواند تغییراتی را که ممکن است نشان دهنده سرطان باشد، تشخیص دهد. Screening Trusted Source شامل آزمایشی است که سطح PSA را در خون اندازه‌گیری می‌کند. سطوح بالا نشان می‌دهد که ممکن است سرطان وجود داشته باشد.
مردانی که علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- مشکل در شروع و حفظ ادرار و اختلال در ناحیه کلیه و مجاری ادراری
- میل مکرر به ادرار کردن، به خصوص در شب
- جریان ضعیف ادرار
- خون در ادرار یا منی
- ادرار دردناک یا انزال
- درد در پشت، لگن یا لگن
بیشتر بخوانید: بواسیر یا هموروئید، رگ‌های متورم شده دردناک راست روده
علائم پیشرفته
افراد مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته نیز ممکن است هیچ علامتی نشان ندهند. علائم بالقوه به اندازه سرطان و محل انتشار آن در بدن بستگی دارد. علاوه بر موارد فوق، سرطان پیشرفته پروستات می‌تواند علائم زیر را نیز شامل شود:
- درد استخوان
- کاهش وزن غیرقابل توضیح
- خستگی
بیشتر بخوانید: نارسایی کلیه و شناخت کامل مراحل پنجگانه این بیماری
جلوگیری از سرطان پروستات
شما می‌توانید خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهید اگر:
یک رژیم غذایی سالم پر از میوه‌ها و سبزیجات
از انواع میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید. میوه‌ها و سبزیجات حاوی بسیاری از ویتامین‌ها و مواد مغذی هستند که می‌توانند به سلامت شما کمک کنند.
اینکه آیا می‌توانید از طریق رژیم غذایی از سرطان پروستات پیشگیری کنید، هنوز به طور قطعی ثابت نشده است. اما خوردن یک رژیم غذایی سالم با انواع میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند سلامت کلی شما را بهبود بخشد.
غذاهای سالم را به جای مکمل‌ها
هیچ مطالعه‌ای نشان نداده است که مکمل‌ها در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات نقش دارند. در عوض، غذاهای غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی را انتخاب کنید تا بتوانید سطوح سالم ویتامین‌ها را در بدن خود نگه داشته باشید.
ورزش در بیشتر روزهای هفته
ورزش سلامت کلی شما را بهبود می‌بخشد، به حفظ وزن کمک می‌کند و خلق و خوی شما را بهتر می‌کند. سعی کنید بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. اگر تازه شروع به ورزش کرده‌اید، آهسته شروع کنید و هر روز به زمان بیشتری برای ورزش برسید.
حفظ وزن سالم
اگر وزن فعلی شما مناسب است با انتخاب یک رژیم غذایی سالم و ورزش در بیشتر روزهای هفته برای حفظ آن تلاش کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، ورزش بیشتری انجام دهید و تعداد کالری‌هایی که در روز می‌خورید را کم گنید. از پزشک خود برای ایجاد یک برنامه برای کاهش وزن سالم کمک بخواهید.
مشورت با پزشک
در مورد افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات با پزشک خود صحبت کنید. اگر خطر ابتلا به سرطان پروستات در شما بسیار بالا است، امکان دارد شما و پزشک‌تان داروها یا درمان‌های دیگری را برای کاهش این خطر در نظر بگیرید. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مصرف مهارکننده‌های 5-آلفا ردوکتاز، از جمله فیناستراید (Propecia، Proscar) و دوتاستراید (Avodart)، ممکن است خطر کلی ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. این داروها برای کنترل بزرگی غده پروستات و ریزش مو استفاده می‌شوند.
بیشتر بخوانید: انواع سنگ کلیه به همراه علائم، تشخیص، درمان
نحوه درمان سرطان پروستات
براساس نظر متخصصان درمان به مرحله سرطان بستگی دارد و در میان روش‌های مختلف سنجش، نمره گلیسون و سطح PSA گزینه‌های خوبی به شمار می‌رود. همچنین شایان ذکر است که بسیاری از گزینه‌های درمانی صرف نظر از مرحله سرطان ممکن است قابل استفاده باشند.
بیشتر بخوانید: سنگ مثانه چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟ + راه‌های درمان
سرطان پروستات در مراحل اولیه
اگر سرطان کوچک و موضعی باشد، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
پزشک امکان دارد به طور مرتب سطح PSA خون را بررسی کند، اما هیچ اقدا‌می فوری انجام ندهد. سرطان پروستات به کندی رشد می‌کند و خطر عوارض جانبی درمان شاید از نیاز به درمان فوری بیشتر باشد.
عمل جراحی
یک جراح ممکن است عمل پروستاتکتو‌می رادیکال را برای برداشتن تومور انجام دهد. علاوه بر برداشتن پروستات، این روش امکان دارد شامل برداشتن بافت اطراف، وزیکول‌های منی و غدد لنفاوی مجاور نیز باشد. پزشک می‌تواند این روش را با استفاده از جراحی باز، لاپاراسکوپی یا لاپاراسکوپی به کمک ربات انجام دهد.
پرتو درمانی
در این روش از پرتو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آن‌ها استفاده می‌کنند. پرتو درمانی شاید از گزینه‌های درمان سرطان پروستات در مراحل اولیه باشد.
بیشتر بخوانید: درمان سنگ کیسه صفرا بدون عمل
سرطان پروستات پیشرفته
همان‌طور که سرطان رشد می‌کند، می‌تواند در سراسر بدن پخش شود. اگر گسترش یابد یا پس از بهبودی دوباره عود کند، گزینه‌های درمانی تغییر خواهند کرد. گزینه‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
شیمی‌درمانی
این گزینه از داروهایی برای کمک به توقف رشد سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. در حالی که می‌تواند سلول‌های سرطانی را در سراسر بدن از بین ببرد، ممکن است اثرات نامطلوب ایجاد کند.
هورمون درمانی
آندروژن‌ها هورمون‌های مردانه هستند. آندروژن‌های اصلی تستوسترون و دی هیدروتستوسترون نام دارند. به نظر می‌رسد مسدود کردن یا کاهش این هورمون‌ها باعث توقف یا تاخیر در رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. یکی از گزینه‌ها انجام عمل جراحی برای برداشتن بیضه‌ها است که بیشتر هورمون‌های بدن را تولید می‌کند. داروهای مختلف نیز می‌توانند کمک کنند.
احتمال مرگ در سرطان پروستات
مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات به بالاترین میزان در دو دهه اخیر خواهد رسید. علیرغم کاهش مرگ و میر در اکثر سرطان‌ها، مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات در ایالات متحده در حال افزایش است. سرطان در دو دهه گذشته با افزایش 5درصدی نسبت به سال گذشته‌اش به رکورد بالایی دست پیدا کرده است.
خاتمه
در این مقاله به عمده مباحثی که در زمینه سرطان پروستات و گریدهای آن مطرح می‌شود پرداختیم. همان‌طور که در بخش‌های قبلی به آن اشاره کردیم اگر در مراحل ابتدایی این بیماری را تشخیص دهید در کوتاه‌ترین زمان می توانید روند درمان را پشت سر بگذارید. در نتیجه احتمال موفقیت روند درمان بسیار زیاد است. از سوی دیگر نیز بهتر است نسبت به علائم و نشانه‌هایی که در اثر این بیماری تجربه می‌کنید حساس باشید تا شرایط‌تان مورد غفلت قرار نگیرد.