ترک اعتیاد، بهترین روش برای عبور از ناممکن‌ها

این افسانه وجود دارد که اعتیاد اجتناب‌ناپذیر بوده و ترک اعتیاد غیر ممکن است؛ اما قطعا این‌طور نیست. در حقیقت، بیشتر افراد موفق به ترک اعتیاد خود می‌شوند. پذیرفتن اینکه به چیزی معتاد هستید و می‌خواهید تغییر کنید اولین قدم است، بنابراین با این تفکر، فرد در مسیر درست قرار دارد.

در زمان ترک انواع مواد مخدر یا عادات ناپسند سوالات بسیاری به وجود می‌آید. افراد شاید درباره ترک اعتیاد و بی خوابی سوال داشته باشند یا اینکه ترک اعتیاد در خانه چند روز طول می‌کشد. البته امکان دارد دانستن پاسخ این سوالات مفید باشد، اما بدون‌شک فرد باید وارد این کار شود و تجربه هر شخص با دیگری تفاوت دارد.

این مقاله نشان می‌دهد که چگونه می‌توان برنامه‌ای برای ترک اعتیاد داشت و آن را حفظ کرد، حتی اگر شرایط سخت باشد. همچنین به دلایل و چرایی سختی ترک اعتیاد خواهیم پرداخت.

چرا ترک اعتیاد این‌قدر سخت است؟

شاید شروع این موضوع به مباحث اعصاب و روان مرتبط باشد، اما حقایقی را باید بدانید. اعتیاد بر قشر جلویی مغز تاثیر می‌گذارد و کنترل و قضاوت فرد را تغییر می‌دهد. سیستم پاداش مغز نیز به گونه‌ای تغییر می‌کند که حافظه پاداش‌های قبلی را علیرغم عواقب منفی که می‌تواند داشته باشد، مورد توجه قرار می‌دهد. این حافظه باعث ایجاد اشتیاق یا افزایش میل برای مصرف مواد مخدر یا شروع دوباره آن می‌شود.

این تغییرات در مغز می‌تواند ترک انواع مواد مخدر و عادات را سخت کند، اما مهم است که به یاد داشته باشیم اعتیاد قابل درمان است. این کار با برنامه، منابع مناسب و بازیابی امکان‌پذیر است.

خبر خوب این است که می‌توان ترک کرد، اگرچه این یک فرآیند پیچیده است. عوامل زیادی مانند عامل‌های فیزیکی، روانی، احساسی و بیولوژیکی وجود دارند که ترک را دشوار می‌کنند. به دلیل همین پیچیدگی است که بسیاری از کارشناسان فرد را در فرایند ترک راهنمایی و همراهی می‌کنند. حتی هنوز تعداد زیادی از افراد در ترک سیگار هم به تنهایی موفق نیستند.

درک مدارا

تحمل و ترک عوامل کلیدی هستند که در اعتیاد نقش دارند. تحمل یک فرایند فیزیکی و روانی است. هرچقدر رفتاری بارها تکرار شود، ذهن و بدن حساسیت کمتری نسبت به آن خواهد داشت و برای به دست آوردن همان تاثیر اولیه به مقدار بیشتری از مواد یا آن رفتار نیاز دارد.

مواد مخدر، مانند الکل و مواد افیونی روی قسمت‌های خاصی از مغز کار کرده و تحمل فیزیکی ایجاد می‌کنند. رفتارهایی مانند رابطه جنسی و قمار باعث ایجاد هیجان می‌شوند که با گذشت زمان شدیدتر هم خواهند شد.

علائم خروج

هنگامی که فرد به یک ماده یا رفتار معتاد است، امکان دارد هنگام رهایی از مواد مخدر علائم ترک اعتیاد را تجربه کند. زمانی که فرد شروع به استفاده از ماده یا انجام مجدد رفتار می‌کنند، این علائم به طور موقت برطرف می‌شوند. اما مهم است بدانید که در سازنده‌ترین حالت، پس از ترک این علائم با گذشت زمان و اغلب به طور دائم از بین خواهند رفت.

علائم جسمی

معمولا هنگام ترک اعتیاد برخی علائم ناخوشایند خروج فیزیکی تجربه می‌شود. این علائم می‌تواند ترک سیگار را هم دشوارتر کند. تجربه در مورد ترک فیزیکی به ماهیت اعتیاد بستگی دارد، اما علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• تغییر اشتها
• احساس ناخوشی
• دردهای عضلانی
• حالت تهوع
• ناراحتی معده

خروج فیزیکی از الکل و مواد مخدر اغلب در طی چند روز برطرف می‌شود. با این حال این روند کاملا ناخوشایند است و می‎تواند خطرناک باشد.

علائم روانی

علاوه بر علائم جسمی ناخوشایند ترک اعتیاد، ممکن است علائم روانی نیز تجربه شود. این گزینه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• اضطراب
• میل شدید به افسردگی
• تحریک‌پذیری
• تغییرات خلق و خو
• مشکلات خواب

همان‌طور که باید در مورد علائم ترک فیزیکی با پزشک خود صحبت کنید، حتما علائم ذهنی و احساسی را نیز مورد بحث قرار دهید.

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت مرزی و مشکلات بسیاری که به وجود می‌آورد

چالش‌های هنگام ترک

وقتی رفتار اعتیادآور فرد به مرحله ایجاد تعارض می‌رسد با سایر قسمت‌های زندگی تعادل نخواهد داشت. حتی پس از تعهد به ترک و گذراندن مرحله خروج، این درگیری‌ها به سادگی از بین نمی‌روند.

معمولا افراد مبتلا به اعتیاد برای کنار آمدن با استرس به اعتیاد خود وابسته هستند. آن‌ها وقتی ترک می‌کنند، مکانیسم مقابله را از دست می‌دهند. به همین دلیل بسیار مهم است که روش‌های دیگر مقابله را آموزش ببینند.

یک درمانگر می‌تواند با این چالش‌های روزانه به فرد کمک کند. بدون استراتژی‌های مقابله‌ای سالم احتمالا فرد با تمایل شدید به بازگشت به رفتار اعتیادآور «یک بار دیگر» روبه‌رو خواهد شد.

گناه و توجیه

احساس ناراحتی‌ ایجاد شده در فرد که هنگام رفتار با او ایجاد می‌شود، می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای ایجاد تغییرات باشد. با این حال، گاهی اوقات این احساسات ممکن است برعکس عمل کند و باعث شود که فرد رفتارش را برای خود و دیگران توجیه کند. این فرآیند می‌تواند مانع تصمیم‌گیری برای ترک اعتیاد شود.

برخی از توجیه‌های رایج عبارت‌اند از:

• انکار: «مشکلی نیست.»
• به حداقل رساندن: «من قبلا کاهش داده‌ام.»
• مقایسه‌ها: «آلودگی خطرناک‌تر هم وجود دارد»، «دوستم خیلی بیشتر از من مواد مصرف می‌کند.»
• سرکشی: «من ترجیح می‌دهم زندگی کوتاه‌تری داشته باشم ولی خوشحال باشم تا اینکه دست از این کار بکشم و بدبخت باشم.»
• عقلانیت: «من هیچ وقت برای تامین هزینه عادتم دزدی نکرده‌ام»، «وقتی مشروب می‌خورم، معاشرت بیشتری دارم.»
• اطلاعات غلط: «سرطان در خانواده من ایجاد نمی شود»، «کاربرد دارویی دارد، بنابراین مشکلی نیست.»، «شکلات تنها درمان PMS است.»
• در نظر گرفتن رفتار خارج از زمینه: «در برخی فرهنگ‌ها، تعدد زوج قابل قبول است.»
• جلال و شکوه: «ملکه ویکتوریا قبلا …»، «پدرسالاران عهد عتیق همسرهای زیادی داشتند.»

درمان می‌تواند به فرد کمک کند تا با احساسات ناراحت کننده کنار بیاید و به او یاری رساند افکار غیرمنطقی‌ معتادکننده را از خود دور کند. توجه داشته باشید که حتی ترک سیگار هم آسان یا ساده نیست، اما یک گروه حمایتی خوب و برنامه درمانی به افراد کمک می‌کند تا در صورت آمادگی به آن برسد.

بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی با 35 روش فوق العاده موثر

روش منطقی و قدم به قدم برای ترک اعتیاد

 

تصمیم به ترک

1 . تهیه لیست تغییرات

فرد باید لیستی از تغییرات مثبتی که می‌خواهد در زندگی خود ایجاد کند را بنویسد. اکنون که تمام اثرات منفی اعتیاد خود را به تفصیل شرح داده است، به این فکر کند که پس از ترک اعتیاد این عادت جدید چقدر زندگی او را بهبود می‌دهد. او می‌بایستی تصویری از زندگی بعد از اعتیاد ایجاد کند و ببیند که می‌خواهد چگونه به نظر برسد؟

• شاید احساس آزادی کند که سال‌ها نداشته است
• زمان بیشتری را برای افراد، سرگرمی‌ها و سایر لذت‌ها خواهد داشت
• دوباره می‌تواند پس‌انداز کند

او می‌داند که برای سالم ماندن تمام تلاش خود را می‌کند و پس از ترک اعتیاد فوراً پیشرفت فیزیکی را احساس خواهد کرد. همچنین دوباره احساس غرور و اعتماد به نفس را تجربه می‌کند.

2. آثار مضر اعتیاد

ممکن است مواجهه با همه راه‌هایی که از آن طریق اعتیاد به فرد آسیب می‌رساند خوب نباشد، اما دیدن لیست روی کاغذ به او کمک می‌کند تا ترک اعتیاد فوری را در برنامه خود بگذارد. در این موارد باید یک قلم و یک تکه کاغذ آماده کرد و فهرستی شامل تمام اثرات منفی‌ اعتیاد را نوشت.

در وهله اول به دلیل اعتیاد بپردازید. از او بپرسید چه چیزی مانع از انجام این کار می‌شود یا اعتیاد چه کاری برای او انجام می‌دهد.

به این فکر کنید که اعتیاد چگونه بر سلامت جسمی تاثیر گذاشته است. آیا در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان، بیماری قلبی یا بیماری دیگری در نتیجه اعتیاد خواهد بود؟ شاید اعتیاد در حال حاضر ضرر جسمی قابل توجهی داشته است.

روش هایی را که به او آسیب روانی وارد کرده است، ذکر کنید. آیا از اعتیاد خود خجالت می‌کشد؟ در بسیاری از موارد اعتیاد منجر به شرم و خجالت، افسردگی، اضطراب و سایر مسائل روحی و روانی می‌شود.

اعتیاد چگونه بر روابط او با افراد دیگر تاثیر گذاشته است؟ آیا این امر او را از گذراندن وقت با افرادی که دوستشان دارد یا داشتن زمان کافی برای پیگیری روابط جدید منع کرده است؟

برخی از اعتیادها خسارت مالی زیادی را به دنبال دارند. مبلغی را که باید هر روز، هفته و ماه برای تهیه مواد خود هزینه کند، ذکر کنید. تعیین کنید که آیا اعتیاد او بر شغل و کارش تاثیر گذاشته است؟

اعتیاد چه دلخوری‌های روزانه‌ای ایجاد می‌کند؟ به عنوان مثال، اگر سیگاری است، شاید از این که هر بار برای روشن کردن سیگار نیاز به ترک دفتر دارد، خسته شده باشد.

بیشتر بخوانید: آدامس ترک سیگار؛ قبل از مصرف، همه عوارض آن را بدانید

3. نوشتن تعهد ترک

داشتن لیستی از دلایل محکم برای ترک به فرد کمک می‌کند تا در بلند مدت به برنامه خود پایبند باشد. دلایل ترک باید برای او مهم‌تر از ادامه رفتار اعتیادآور باشد. این مانع ذهنی سخت است، اما اولین قدم ضروری برای ترک هرگونه اعتیاد به شمار می‌رود.

هیچ کس غیر خود او نمی‌تواند فرد را مجبور به ترک مواد مخدر کند. دلایل واقعی و محکم برای ترک این عادت را بنویسید. فقط او می‌داند این دلایل چه چیزهایی هستند. در اینجا چند نمونه را بیان کرده‌ایم:

• تصمیم بگیرید که ترک می‌کنید زیرا می‌خواهید انرژی لازم را برای زندگی مجدد و کامل داشته باشید
• تصمیم بگیرید که ترک کنید زیرا پول شما برای حمایت از عادت شما تمام شده است
• تصمیم بگیرید که ترک کنید زیرا می‌خواهید شریک بهتری برای همسرتان باشید
• تصمیم بگیرید که ترک کنید زیرا تصمیم دارید روزی نوه‌های خود را ملاقات کنید

بیشتر بخوانید: درمان سردرد با روش‌های معالجه فوری دارویی و خانگی

تهیه برنامه برای ترک اعتیاد

1. تعیین تاریخ ترک

آن را برای فردا یا بیش از یک ماه دیگر تنظیم نکنید. تصمیم زودهنگام سازنده نیست و در مورد بیش از یک ماه نیز ممکن است شخص عزم خود را از دست بدهد. در دو هفته آینده قرار شروع را تعیین کنید. این موضوع به فرد زمان کافی برای آمادگی ذهنی و جسمی را می‌دهد.

انتخاب یک تاریخ که برای او معنی‌دار است را در نظر بگیرید تا به فرد دارای اعتیاد انگیزه دهد. روز تولد، روز پدر، روز فارغ‌التحصیلی فرزندان و… می‌تواند کمک کننده باشد.

بهتر است که فرد روز را در تقویم خود علامت‌گذاری کرده و آن را به اطرافیان خود اعلام کند. فرد باید آن را طوری بسازد که با فرا رسیدن روز به احتمال زیاد عقب‌نشینی نکند و با خود تعهد جدی داشته باشد که در آن تاریخ قصد ترک دارد.

فرد باید از هرگونه پشتیبانی پزشکی یا فیزیکی که ممکن است نیاز داشته باشد استفاده کند. اگر برخی از اعتیادها به شکل کامل متوقف شوند، می‌توانند تهدید کننده زندگی باشند.

2. حمایت شخصی و حرفه‌ای

ممکن است اکنون به نظر نرسد، اما فرد برای غلبه بر اعتیاد به همه حمایت‌هایی که می‌تواند در طول سفر به دست آورد نیاز خواهد داشت. از آنجا که بسیاری از مردم با اعتیاد مبارزه می‌کنند، بسیاری از موسسات وجود دارند که به عنوان سیستم‌های حمایتی عمل کرده و به اشخاص کمک می‌کنند تا انگیزه خود را نگه دارند. این موسسات نکاتی را برای موفقیت ارائه می‌دهند و فرد را تشویق خواهند کرد که در صورت شروع اشتباه، دوباره تلاش کند.

در صورت امکان، یک درمانگر یا متخصص بهداشت روانی را در منطقه خود پیدا کنید، زیرا آن‌ها می‌توانند به فرد در ایجاد بهترین برنامه درمانی (مانند مراقبت‌های سرپایی یا ادامه درمان) و پشتیبانی کمک کنند.

با یک درمانگر ماهر در کمک به افراد در زمینه اعتیاد قرار ملاقات بگذارید. کسی را پیدا کنید که فرد با او راحت باشد تا بتواند در ماه‌های آینده به او اعتماد کند. درمان شناختی رفتاری (CBT)، رفتار درمانی، مصاحبه انگیزشی، تکنیک‌های گشتالت و آموزش مهارت‌های زندگی از جمله تکنیک‌هایی است که برای کسانی که به دنبال ترک اعتیاد هستند موفق بوده‌اند.

یک محیط درمانی تضمین می‌کند که فرد دارای حریم خصوصی باشد و درمان بر اساس نیازها و اهداف خاص او انجام شود. از نزدیک‌ترین عزیزان و دوستان خود کمک بگیرید. به آن‌ها اطلاع دهید که این چقدر برای فرد دارای اعتیاد اهمیت دارد.

3. شناسایی عوامل محرک

هرکسی مجموعه‌ای از عوامل محرک دارد که باعث می‌شود به طور خودکار بخواهد عادت‌های خود را ترک کند. به عنوان مثال، اگر با اعتیاد به الکل دست و پنجه نرم می‌کنید، ممکن است حضور در یک محل خاص بدون احساس میل شدید به نوشیدن برای شما دشوار باشد. اگر به قمار معتاد هستید، گذر از کنار مکان قمار در راه بازگشت از محل کار ممکن است باعث شود شما را مجبور به توقف کند. دانستن عوامل محرک به افراد کمک می‌کند تا هنگام ترک اعتیاد با آن‌ها به راحتی روبه‌رو شوند.

• استرس اغلب محرک انواع اعتیاد است
• موقعیت‌های خاص، مانند مهمانی‌ها یا سایر گردهمایی‌های اجتماعی، ممکن است به عنوان محرک عمل کنند
• افراد خاصی می‌توانند محرک باشند

4. شروع به ترک عادت اعتیادآور

به جای ترک اعتیاد فوری، فرد باید این کار را با کاهش مصرف شروع کند. این روش برای اکثر مردم، ترک را آسان‌تر می‌کند و باعث می‌شود که با تمایل کمتر، به تدریج ترک کنند.

بیشتر بخوانید: عوارض آدامس ترک سیگار را با رعایت این نکات محدود کنید

5.آماده سازی محیط

به فرد بگویید وسایل یادآور اعتیاد خود را از خانه، ماشین و محل کار حذف کند. تمام اشیایی را که با عادت همراه است و همچنین سایر مواردی که او را به یاد این عادت می‌اندازند، کنار بگذارد.

جایگزینی اشیا را با مواردی که به او احساس مثبت و آرامش می‌دهند، در نظر بگیرید. یخچال را با غذای مفید پر کنید. او را با چند کتاب یا دی وی دی خوب به شرطی که حاوی محتوایی نباشند که می‌تواند به عنوان یک محرک عمل کنند، سرگرم کنید. شمع‌ها و سایر وسایل زیبا را در اطراف خانه قرار دهید.

ممکن است فرد دارای اعتیاد بخواهد اتاق خواب خود را تغییر دهد، مبلمان را مرتب کند یا فقط چند بالش جدید خریداری کند. تغییر محیط به او این حس را می‌دهد که شروعی تازه دارد.

ترک و رسیدن دروازه به خروج

1. رفتارهای اعتیادآور را طبق برنامه‌ریزی متوقف می‌کنیم

وقتی روز بزرگ فرا رسید، به قولی که به خودمان داده‌ایم عمل کرده و از مصرف دست برمی‌داریم. آن چند روز اول سخت خواهد بود. فرد را مشغول کنید و سعی کنید که مثبت‌اندیش باشد.

2. پر کردن وقت

اگر فرد به حواس پرتی نیاز دارد، می‌تواند ورزش، شروع سرگرمی جدید، آشپزی یا معاشرت با دوستان را در روز انجام دهد. پیوستن به یک باشگاه، تیم ورزشی یا نوع دیگری از گروه اجتماعی به او کمک می‌کند تا دوستان جدیدی پیدا کرده و فصل نوینی از زندگی خود را آغاز کند که اعتیاد بخشی از آن نیست. تعاملات اجتماعی مثبت می‌تواند باعث آزاد شدن مواد شیمیایی عصبی شود که بدون نیاز به دارو باعث ایجاد احساس شادی و رضایت خواهند شد.

ورزش مواد شیمیایی اندورفین مانند آن‌هایی که در اعتیاد آزاد می‌شوند را آزاد می‌کند. ورزش می‌تواند پنجره‌های بیشتری را برای سلامتی جدید و بهبود یافته باز کند و با ارائه چیز دیگری که احساس خوبی در فرد دارد، ضربه ترک اعتیاد را کاهش می‌دهد.

3. دور نگه داشتن عوامل محرک

از افراد، مکان‌ها و چیزهایی که باعث می‌شوند تا فرد بخواهد به عادات قدیمی خود بازگردد، دوری کنید. ممکن است لازم باشد مدتی یک روال کاملا جدید ایجاد کنید تا فرد به شرایط و حالت پایدار برسد.

4. تسلیم نشدن در برابر عقلانیت

 درد جسمی و روانی ترک اعتیاد واقعی است و احتمالا فرد شروع خواهد کرد که به خود بگوید عادت کردن به چیزهای جدید عادی نیست. به فرد دارای اعتیاد بگویید که به صدای دعوت کننده به مصرف دوباره گوش ندهد. از او بخواهید وقتی احساس می‌کند که ترک اعتیاد سخت است از کار خود دست نکشد. هر ذره ای از درد در نهایت ارزشش را خواهد داشت.

حرف‌های عقلانی متداول شامل این ایده است که «من انسان آزادی هستم» یا «همه ما باید روزی بمیریم». او باید در برابر این نگرش شکست‌گرا مقاومت کند.

به لیست دلایل ترک بازگردید تا به خاطر فرد بیاورید که چرا این کار را انجام می‌دهد. به او بگویید که به این فکر کند چرا ترک کردن مهم‌تر از معتاد ماندن است.

هر زمان که احساس خطر عود می‌کنید، از گروه‌های پشتیبانی و درمانگر کمک بخواهید.

بیشتر بخوانید :تریاک، ماده‌ای شدیدا مخدر و آسیب‌زا

5. اجازه ندهید عود پایان سفر باشد

همه گاه و بی‌گاه لغزش می‌کنند. این به آن معنا نیست که فرد باید تسلیم شود و در یک عود کامل به عادت‌های اعتیاد‌آور خود بازگردد. در صورت لغزش، به آنچه اتفاق افتاده برگردید و تعیین کنید که در صورت تکرار، فرد چه تغییراتی می‌تواند ایجاد کند. سپس از او بخواهید دوباره روی پای خود بایستد و شروع کند.

عودها گام‌های رو به جلو در این روند هستند و نباید آن‌ها را شکست در نظر بگیرید. زمان می‌برد تا عادت‌های جدید به طور کامل شروع به کار کنند. به جای تسلیم شدن، برنامه‌ای را در سر داشته باشید.

در صورت لغزش، اجازه ندهید احساس گناه و شرمندگی بر فرد حاکم شود. او باید تمام تلاش خود را بکند و تنها کاری که می تواند انجام دهد این است که به آن پایبند باشد.

6. جشن گرفتن دستاوردها

وقتی فرد به اهدافی که در پیش گرفته‌ است، دست پیدا می‌کند -هرچقدر هم کوچک باشد- برای او کار خوبی انجام دهید. ترک اعتیاد کار فوق‌العاده سختی است و فرد مستحق پاداش خواهد بود.

انجام این راه‌کارها و ثبات قدم می‌تواند برای ترک اعتیاد و مواد مخدر بسیار مفید باشد. همان‌طور که گفته شد، ترک و عود شاید بسیار اتفاق بیفتد، اما باید در این مسیر قرار داشت. برای مثال در ترک اعتیاد تریاک در بارداری، زنان در ماه‌های اول بسیار موفق هستند، اما متاسفانه طی دو سال اول پس از تولد، دوباره اعتیاد را از سر می‌گیرند. باید توجه داشت که استفاده از کمک متخصصان این حوزه و نزدیکان می‌تواند احتمال موفقیت ترک اعتیاد را افزایش دهد.