قره قاط و معرفی 13 خاصیت دارویی و سنتی این میوه جنگلی
قره قاط یک میوه جنگلی است که خواص دارویی فوق‌العاده‌ای دارد. این میوه سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C و منگنز بوده و میزان زیادی ویتامین‌های گروه B، K و پتاسیم دارد.
ویتامین C و سایر آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این میوه می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و خون را تصفیه کنند. این میوه برای سلامتی قلب و جوان‌سازی پوست بسیار عالی و موثر است. همچنین باید گفت که این میوه چربی ناچیز و فیبر بالایی دارد و به همین دلیل از آن می‌توان در رژیم لاغری و کاهش وزن استفاده کرد.
در طب سنتی از میوه قره قاط برای تهیه مرهم‌های مختلفی استفاده می‌شود. این مرهم‌های مختلف در درمان زخم‌های عفونی، کاهش درد دررفتگی مفصل، سوختگی‌های خفیف و تسکین علائم روماتیسم مفصلی استفاده می‌شوند.
در این مقاله به بررسی خواص میوه قره قاط و توصیه‌هایی در مورد منع مصرف آن برای اشخاص مختلف می‌پردازیم، با ما همراه باشید:
بیشتر بخوانید: جاوشیر چیست، بررسی فواید آن بر اعصاب و بیماری های سرد بلغمی
آشنایی با میوه جنگلی قره قاط
قره قاط (Redcurrant) که با نام علمی Ribes rubrum شناخته می‌شود یک میوه جنگلی در کشورهای بومی اروپای غربی، شمال ایتالیا، اسپانیا، لهستان، پرتغال و شمال آسیا است.
این میوه جنگلی با نام‌های دیگری نیز شناخته می‌شود که عبارت‌اند از:
- قره قات
- قارا قات
- قره
- توت قرمز
این گیاه بوته‌ای بوده و ارتفاع آن به 1 تا 1.5 متر و گاهی حتی 2 متر می‌رسد و باید گفت که قابلیت کشت صنعتی نیز دارد.
بیشتر بخوانید: خواص اسپند| آشنایی با مهمترین فواید و عوارض آن
ویژگی‌های درخت قره قاط
قره قاط یک درختچه برگ‌ریز است که در شرایط ایده‌آل به سرعت رشد می‌کند. رشد سالانه ساقه‌های متعدد این گیاه در بهار بیشتر به چشم می‌خورند. در مورد ریشه‌های آن باید گفت که سطحی و ریز هستند و در اثر کشت مکرر یا جابه‌جایی به راحتی آسیب می‌بینند.
گیاه قره قاط نسبت به سرما مقاوم بوده و در اصل برای تکمیل رشد و میوه دهی خود نیاز به یک سرمای طولانی دارد. همچنین باید اضافه کرد که این گیاه بلوغ کوتاهی دارد و در خاک غنی از مواد معدنی و آلی، رطوبت متوسط و خاک زهکشی شده خوب رشد می‌کند.
بیشتر بخوانید: فلوس و روش استفاده برای درمان یبوست، نقرس و درد مفاصل
مشخصات ظاهری بوته قره قاط
در مورد مشخصات ظاهری این گیاه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· ویژگی‌های بارز شاخ و برگ بوته قره قاط
این گیاه برگ‌های متناوب، منفرد، لبه‌دار و افرامانند با 3 تا 5 لوب دندانه‌دار درشت دارد. برگ‌های قره قاط به رنگ سبز کم‌رنگ هستند و به راحتی توسط نور شدید خورشید می‌سوزند.
لازم به ذکر است که اندازه و تعداد برگ‌های این گیاه تحت تنش کم‌آبی کاهش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: ریحان، ریحان مقدس، ریحان تایلندی و تمامی خواص جادویی این گیاهان
· گل‌های این گیاه بوته‌ای
گل‌های این گیاه مویز شکل بوده و به سمت پایه ساقه‌های یک‌ساله و به صورت خار روی ساقه‌های مسن‌تر دیده می‌شوند. این گل‌ها در اوایل بهار با رشد بوته ظاهر شده و هر جوانه می‌تواند حداکثر 20 گل بدهد.
با توجه به شرایط محیطی گل‌ها پس از 70 تا 100 روز به میوه تبدیل می‌شوند.
بیشتر بخوانید : سورنجان چیست و چگونه گیاهی سمی قابلیت درمانی دارد
· میوه قره قاط
میوه‌ها به صورت یک زنجیره از شاخه‌ها آویزان می‌شوند که این حالت چیدن آن‌ها را راحت‌تر می‌کند؛ مانند سایر گیاهان و بوته‌هایی که ثمر دارند، میوه این گیاه نیز از بالا به پایین می‌رسد.
بیشتر بخوانید :قرنفل چیست؟ کاربردها و خواص درمانی گیاه میخک
خواص قره قاط برای سلامتی
قره قاط منبع عالی آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C و منگنز است. آنتی‌اکسیدان‌ها از بدن در برابر اثرات استرس محافظت می‌کنند و همچنین باعث تقویت سیستم ایمنی و دفع بیماری‌ها می‌شوند. در ادامه چندین نمونه از خواص مختلف میوه جنگلی قره قاط را معرفی خواهیم کرد:
بیشتر بخوانید: فواید حجامت برای پوست صورت و بدن
خواص بی‌نظیر قره قاط برای زیبایی پوست
قره قاط سرشار از مواد مغذی مفید برای پوست است. این میوه ویتامین‌های مختلفی همچون ویتامین‌های گروه B و C دارد. همان‌طور که گفته شد ویتامین C یک آنتی‌اکسیدان قوی بوده که با آسیب رادیکال‌های آزاد در سلول‌های پوست مبارزه می‌کند و حتی می‌تواند روند آسیب‌دیدگی را معکوس کند (خاصیت ترمیم‌کنندگی دارد).
همچنین این ویتامین‌ها به بازسازی سلول‌های پوست کمک کرده و باعث بهبود آسیب‌های مضر اشعه ماوراء بنفش می‌شوند. به همین دلیل از این میوه برای ساخت محصولات مراقبت و ترمیم‌کننده پوست استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید: حجامت درمانی و مزاياي درماني آن
تقویت خون با قره قاط
قره قاط منبع خوبی از آهن بوده که برای تشکیل گلبول‌های قرمز خون ضروری است. گلبول‌های قرمز حدود 40 تا 45درصد از کل ترکیب خون را تشکیل می‌دهند. این گلبول‌ها بسیار مهم هستند، زیرا انتقال خون و سایر مواد مغذی به سلول‌ها و اندام‌های مختلف بدن را بر عهده دارند.
به همین دلیل کمبود آهن می‌تواند عواقب زیادی داشته باشد که با مصرف غذاهای غنی از آهن، از جمله میوه‌هایی مانند قره قاط می‌توان از آن جلوگیری کرد.
بیشتر بخوانید : رایحه درمانی چیست؟ کاربردها و مزایای روغن درمانی
تقویت سیستم ایمنی بدن
ویتامین C می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به آن در مبارزه با باکتری‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا کمک کند. قره قاط سرشار از ویتامین C است، به همین دلیل خوردن این میوه خوش‌طعم می‌تواند به بدن توانایی مبارزه با ویروس سرماخوردگی و حتی انواع خاصی از سرطان‌ها را بدهد.
همچنین باید اشاره کرد که ویتامین C نقش آنتی‌اکسیدانی در دستگاه تنفسی ایفا می‌کند؛ بنابراین می‌تواند منبعی برای تسکین آسم باشد. لازم به ذکر است که ویتامین C موجود در قره قاط دارای آنتی‌هیستامین pr بوده که از بعضی آلرژی‌ها جلوگیری کرده یا می‌تواند اثرات آن‌ها را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: حجامت،برش‌هایی شفابخش؛ بهترین زمان برای انجام حجامت چه موقعی است؟
رفع یبوست با قره قاط
این میوه خوشمزه مقدار زیادی فیبر دارد. فیبرها بخش ضروری یک رژیم غذایی متعادل به شمار می‌روند که برای عملکرد درست دستگاه گوارش مهم هستند. این مواد به جذب آب در قسمت پایین دستگاه گوارش، تمیز کردن فیزیکی روده و دفع مواد زائد کمک می‌کنند.
فیبرها در سیستم گوارش ما انسان‌ها قابلیت هضم و جذب ندارند، به همین دلیل باعث حجیم شدن مواد زائد روده و به حرکت روده برای دفع مدفوع کمک می‌کنند. به همین دلیل خوردن میوه‌هایی مانند قره قاط، سیب و سبزیجات مختلف در رژیم غذایی ضروری است.
بیشتر بخوانید: بیماری‌های طبع سرد؛ از ام اس تا کم‌شنوایی
قلب سالم با خوردن قره قاط
پتاسیم موجود در قره قاط یک ماده معدنی مفید برای قلب است که نقش مهمی در سلامت قلب و عروق دارد. همچنین این ماده به جلوگیری از فشارخون بالا و کاهش فشارخون کمک می‌کند. پتاسیم برای سایر اندام‌های بدن از جمله کلیه‌ها عالی بوده و باعث کاهش خطر سکته نیز می‌شود.
بیشتر بخوانید : غذاهای مناسب برای مزاج گرم و تر، فهرست غذاهای خوشمزه برای دموی‌ها
کاهش وزن با خوردن میوه جنگلی قره قاط
قره قاط ارگانیک کالری کمی دارد و هر فنجان از آن حاوی فقط 63 کالری است. چربی این میوه کم بوده و فیبر آن بالا است، همین موضوع باعث می‌شود که این میوه به یک خوراکی ایده‌آل برای کاهش وزن تبدیل شود.
بیشتر بخوانید : درمان مزاج گرم و خشک؛ صحرای تن صفراوی‌ها درمان می‌شود؟
قره قاط شاخص گلیسمی پایینی دارد
شاخص گلیسمی (glycemic index) غذاها و نوشیدنی‌ها را بر اساس پتانسیل افزایش قند خون آن‌ها رتبه‌بندی می‌کند. غذاهای دارای شاخص گلیسمی بالا مانند برنج و نان سفید به راحتی در سیستم گوارشی تجزیه شده و باعث افزایش قند خون و سطح انسولین بعد از هضم می‌شوند که به دنبال آن سطح قند خون به سرعت کاهش می‌یابد.
در حالی که قند موجود در قره قاط به آرامی وارد جریان خون می‌شود و به همین دلیل از سقوط قند خون به صورت ناگهانی، میل به قند و تغییرات خلقی جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: مریم گلی | یک ادویه با ۵ خاصیت دارویی فوق‌العاده
پیشگیری از آلزایمر با قره قات
یکی از خواص بسیار عالی و مهم قره قاط پیشگیری از آلزایمر است. این میوه می‌تواند باعث قوی شدن و بهبود فعالیت‌های مغزی شده و از فراموشی و آلزایمر پیشگیری کند. همچنین باید گفت که مصرف منظم این میوه از زوال عقل نیز جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید : رزماری و ۱۳ خاصیت از رشد مو تا تسکین درد
خواص تأثیرگذار این میوه بر سلامت دندان‌ها، لثه و استحکام استخوان‌ها
مصرف این میوه خوشمزه می‌تواند نقش مهمی در محافظت از دندان‌ها و درمان بیماری‌های لثه داشته باشد. همچنین باید گفت که قره قاط منبع خوبی از ویتامین K است که در حفظ کلسیم در بافت‌های استخوانی نقش مهمی دارد. همچنین مصرف کافی ویتامین K دفع کلسیم در ادرار را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید : اگر مزاج سرد و تر دارید، حواستان را به این نکات جمع کنید
فواید قره قاط برای معده
قره قاط ملین، مسهل و ضد باکتریایی است که از این خاصیت این میوه می‌توان برای درمان عفونت‌های معده و روده استفاده کرد.
خواص قره قاط برای چشم
مصرف منظم قره قاط برای حفظ سلامتی چشم‌ها مناسب است. از این میوه در طب سنتی و حتی در تولید داروهای امروزی برای درمان پیری چشم، مشکلات شبکیه چشم در بیماران دیابتی، بهبود دید در شب و مشکلات نزدیک‌بینی استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید : مزاج گرم و تر، دلیلی برای چاقی و پرخوری؟
درمان واریس با قره قاط
واریس پا را می‌توان با مصرف این میوه درمان کرد. به این صورت که:
- از میوه آن برای کاهش وزن (کاهش فشار به رگ‌های خونی در اثر افزایش وزن) و تقویت سیستم ایمنی و بافت‌های بدن استفاده کرد
- ماساژ رگ‌های واریسی با عصاره یا مرهم این میوه
درمان اسهال خفیف با مصرف این میوه
در طب سنتی و مفردات دارویی از میوه قره قاط برای درمان اسهال خفیف استفاده می‌کنند.
بیشتر بخوانید : نگاهی به مزاج گرم و خشک از دیدگاه طب سنتی تخصصی
سایر کاربردهای قره قاط در طب سنتی
در طب سنتی از این میوه جنگلی در موارد مختلفی استفاده می‌شود. در ادامه چند نمونه از این کاربردهای را بیان می‌کنیم:
- این میوه هضم‌کننده خوبی برای غذاها، ملین (روان کننده مدفوع) و تب‌بر است
- از معجون این میوه برای تسکین علائم روماتیسم استفاده می‌شود
- با استفاده از این میوه می‌توان مرهمی برای تسکین پیچ‌خوردگی یا کاهش درد دررفتگی استفاده کرد
- این میوه خواص تب‌بر، عرق آور، تنظیم‌کننده قاعدگی، اشتهاآور و ادرارآور دارد
- چای تهیه شده از برگ‌های خشک‌شده قره قاط می‌تواند علائم نقرس و روماتیسم را تسکین دهد و به عنوان محلولی برای قرقره کردن و رفع عفونت‌های دهان نیز از آن استفاده می‌شود
- از این میوه می‌توان در تهیه ماسک‌های مراقب پوستی (حتی در خانه) برای رفع خستگی و بی‌روحی پوست استفاده کرد
- مصرف میوه قره قاط برای تسکین بعضی بیماری‌های پوستی مانند اگزما و آکنه موثر است
- خوردن این میوه به تصفیه خون، تقویت سیستم ایمنی بدن و بافت‌های پوست کمک می‌کند
- از این میوه برای تهیه مرهم برای التیام و جلوگیری از عفونت زخم‌ها استفاده می‌کنند. همچنین مرهم این میوه می‌تواند برای درمان سوختگی‌های خفیف نیز استفاده شود
- اگر میوه قره قاط به طور منظم مصرف شود، برای بیماران دیابتی، بیماران قلبی، سرطانی و افرادی که از پیری رنج می‌برند معجزه می‌کند
بیشتر بخوانید : افراد دارای مزاج سرد و خشک حتما باید این مطلب را بخوانند
توصیه‌های پزشکی و موارد منع مصرف قره قاط
این میوه فواید زیادی دارد، اما در مواردی مصرف آن توصیه نمی‌شود. این موارد شامل:
- مصرف ترکیبات دارویی از قره قاط در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود
- مصرف ترکیبات دارویی از این میوه برای افرادی که بیماری‌های کبدی و بیمارانی که داروهای ضدانعقاد خون مصرف می‌کنند با تجویز پزشک امکان‌پذیر است
- اگزالات موجود در این میوه نسبتا بالا است، به همین دلیل مصرف آن برای افرادی که سابقه سنگ کلیه یا سنگ کیسه صفرا دارند ممنوع است
- استفاده بیش از حد از این میوه می‌تواند باعث مشکلاتی در معده و روده شود مانند اسهال
یادداشت پایانی
قره قاط (Ribes rubrum) یک میوه جنگلی از خانواده انگور فرنگی است که در بخش‌های غربی اروپای شمال آسیا رشد می‌کند. این میوه خواص فراوانی دارد که از آن‌ها می‌توان به داشتن آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند ویتامین C و منگنز و ویتامین‌های گروه‌های B، پتاسیم و فیبر بالا اشاره کرد.
هر کدام از این خواص گفته شده می‌تواند تاثیرات بسیار خوبی در بدن بگذارد. به عنوان مثال ویتامین C باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، تصفیه خون، جوان‌سازی و ترمیم پوست می‌شود. همچنین این میوه با کالری کم و فیبر بالایی که دارد می‌تواند انتخاب خوبی برای قرارگیری در رژیم لاغری و رفع یبوست باشد.
از دیگر خواص دارویی قره قاط می‌توان به تهیه مرهم برای زخم‌ها، سوختگی‌های خفیف، کاهش درد دررفتگی و هضم غذا اشاره کرد. ممنون که با ما همراه بودید. سوالات خود را با تیم سیوطب در میان بگذارید.