شخصیت اسکیزوئید و روشهای درمان بحران برقراری ارتباط
شخصیت اسکیزوئید دارای الگوهای طولانیمدت تفکر و عمل بوده و با آنچه جامعه معمول یا عادی میداند، متفاوت است. انعطافناپذیری شخصیت آنها باعث ناراحتی شدید و در بسیاری از زمینههای زندگی از جمله عملکرد اجتماعی و کاری اختلال ایجاد میکند. افراد مبتلا به این اختلال شخصیتی معمولا مهارتهای مقابلهای ضعیفی داشته و در ایجاد روابط سالم دچار مشکل هستند.
بر خلاف افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی یا افسردگی که آگاه به مشکل خود بوده اما قادر به کنترل آن نیستند، افراد مبتلا به اختلالات شخصیت اغلب از مشکل خود آگاه نیستند. آنها معتقد نیستند که چیزی برای کنترل دارند. از آنجایی که اغلب باور به بیمار بودن خود ندارند، افراد مبتلا به اختلالات شخصیت به دنبال درمان نمیروند. این نوع اختلال شخصیت نسبتا نادر و مردان را بیشتر از زنان تحت تاثیر قرار میدهد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید در معرض خطر افسردگی هستند.
بیشتر بخوانید: ۹ درمان اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاین؛ مقابله با تغییرات سریع در خلقوخو
اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
اختلال شخصیت اسکیزوئید (SPD) یک وضعیت مزمن و فراگیر است که با انزوای اجتماعی و احساس بیتفاوتی نسبت به افراد دیگر مشخص میشود. افراد مبتلا به این اختلالات اغلب عجیب و غریب به نظر میرسند. مبتلایان به اختلال شخصیت اسکیزوئید نسبت به روابط اجتماعی دور، جدا و بی تفاوت هستند به همین دلیل اغلب به عنوان دوردست یا گوشهنشین توصیف میشوند.
افراد دارای شخصیت اسکیزوئید معمولا تنها و فعالیتهای انفرادی را ترجیح میدهند و به ندرت احساسات شدید را ابراز میکنند. اگرچه نام آنها شبیه به هم و حتی علائم مشابهی هم دارند، اما اختلال شخصیت اسکیزوئید همان اسکیزوفرنی نیست. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید قادر به عملکرد نسبتا خوبی هستند. آنها تمایل به مشاغلی مانند افسران امنیت شبانه، کارکنان کتابخانه یا آزمایشگاه دارند که بتوانند به تنهایی کار کنند.
بیشتر بخوانید: عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی را بشناسید
علائم اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید اغلب گوشهگیر هستند. زندگی خود را به نحوی سازماندهی خواهند کرد که از تماس با افراد دیگر اجتناب کنند. بسیاری از آنها هرگز ازدواج نکرده و در بزرگسالی با والدین خود زندگی میکنند. سایر ویژگیهای رایج شخصیت اسکیزوئید را در مجله سلامت سیوطب بیان میکنیم و شامل موارد زیر است:
- از روابط نزدیک حتی با اعضای خانواده لذت نمیبرند
- مشاغل و فعالیتهای انفرادی را انتخاب میکنند
- از فعالیتها لذت کمی میبرند، از جمله رابطه جنسی
- هیچ دوست صمیمی ندارند، به جز اقوام درجه یک
- در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند
- نسبت به ستایش یا انتقاد بیتفاوت هستند
- گوشهگیر بوده و احساسات کمی نشان میدهند
- تخیلات واضحی از زندگی پیچیده درونی خود ایجاد میکنند
- فاقد انگیزه و اهداف هستند
بیشتر بخوانید: درمان اختلال دو قطبی به روشهای دارویی، بیمارستانی
اختلال شخصیت اسکیزوئید چقدر شایع است؟
ارزیابی دقیق شیوع اختلال شخصیت اسکیزوئید دشوار است، زیرا افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید به ندرت به دنبال درمان هستند. اختلال شخصیت اسکیزوئید مردان را بیشتر از زنان مبتلا میکند و در افرادی که بستگان نزدیک مبتلا به اسکیزوفرنی دارند شایعتر است. اختلال شخصیت اسکیزوئید معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع میشود.
چه چیزی باعث اختلال شخصیت اسکیزوئید میشود؟
اطلاعات کمی در مورد علت این اختلال وجود دارد، اما گمان میرود که ژنتیک و محیط در آن نقش دارند. برخی از متخصصان اعصاب و روان حدس میزنند دوران کودکی تیره و تار که در آن احساسات وجود نداشته، والدین، تحصیلات و تعاملات اجتماعی موجب پیدایش این اختلال میشوند. خطر بالای اختلال شخصیت اسکیزوئید در خانوادههای مبتلایان به اسکیزوفرنی نشان میدهد که استعداد ژنتیکی برای این اختلال امکان دارد ارثی باشد.
بیشتر بخوانید: انواع اختلال شخصیت و روش تشخیص هرکدام
اختلال شخصیت اسکیزوئید چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر علائم این اختلال وجود داشته باشد، پزشک ارزیابی را با مطالعه یک تاریخچه پزشکی کامل از بیمار و احتمالا یک معاینه فیزیکی آغاز میکند. اگرچه هیچ آزمایشی برای تشخیص اختلالات شخصیتی وجود ندارد، اما پزشک از آزمایشهای تشخیصی مختلفی برای یافتن علت علائم استفاده میکند.
اگر پزشک هیچ دلیل فیزیکی برای علائم شخصیت اسکیزوئید پیدا نکند، فرد را به روانپزشک یا روانشناس که به طور ویژه برای تشخیص و درمان بیماریهای روانی آموزش دیدهاند، ارجاع میدهد. روانپزشکان و روانشناسان از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی خاص طراحی شده برای شناسایی یک فرد از نظر اختلال شخصیت استفاده میکنند.
برای تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوئید، بیماران باید الگوی ثابتی داشته باشند که این الگوها عبارتند از:
- جدایی و بیعلاقهگی عمومی نسبت به روابط اجتماعی
- بیان محدود احساسات در تعاملات بین فردی
- عدم تمایل یا لذت بردن از روابط نزدیک، از جمله روابط با اعضای خانواده
- تمایل شدید به فعالیتهای انفرادی
- علاقه اندک به فعالیت جنسی با شخص دیگر
- لذت بردن از فعالیتهای اندک در صورت وجود
- فقدان دوستان نزدیک یا افراد مورد اعتماد، به جز اقوام درجه یک
- بیتفاوتی آشکار نسبت به تمجید یا انتقاد دیگران
- سردی عاطفی، جدایی
- شروع علائم از اوایل بزرگسالی
بیشتر بخوانید: اختلال دو قطبی یا افسردگی شیدایی در زنان و مردان
تشخیصهای افتراقی
پزشکان اختلال شخصیت اسکیزوئید را از طریق موارد زیر میتوانند تشخیص دهند:
- اسکیزوفرنی و اختلالات مرتبط
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید، بر خلاف مبتلایان به اسکیزوفرنی، مشکلات شناختی یا ادراکی (مانند پارانویا، توهم) ندارند. شخص مبتلا به اسکیزوفرنی دارای توهمات شدید و ارتباطش را با واقعیت از دست میدهد. ولی در اختلال شخصیت اسکیزوئید فرد دوره کوتاهی در توهم قرار دارد. در واقع افراد مبتلا به اسکیزوئید به تفاوت میان توهم و واقعیت اشراف دارند.
- اختلالات طیف اوتیسم
اختلالات اجتماعی و رفتارها یا علایق کلیشهای در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید کمتر برجسته است.
- اختلال شخصیت اسکیزوتایپی
این اختلال با ادراک و تفکر تحریف شده مشخص میشود. این ویژگیها در اختلال شخصیت اسکیزوئید وجود ندارند.
- اختلال شخصیت اجتنابی
انزوای اجتماعی شخصیت اسکیزوئید به دلیل جدایی و بیعلاقگی نسبت به روابط اجتماعی است، در حالی که در اختلال شخصیت اجتنابی به دلیل ترس از پذیرفته نشدن، خجالت یا طرد شدن از طرف سایرین خواهد بود.
- اسکیزوئید و افسردگی
مشابهت شخصیت اسکیزوئید و افسردگی بسیار زیاد است. در خیلی از مواقع این دو با هم اشتباه گرفته میشوند. در بیماری افسردگی شخص از موضع خود عقبنشینی نمیکند، عصبانی و خشمگین میشود و احساس گناه و ندامت در او پدیدار خواهد شد. در صورتی که شخصیت اسکیزوئید در مقابل مسائل بیتفاوت، سرد، رباتگونه و بیروح برخورد میکند.
بیشتر بخوانید: گاموفوبیا یا ترس از تعهد چیست؟ چقدر درمورد گاموفوبیا ازدواج میدانید؟
- اختلال شخصیت پارانوئید
پارانوئید در واقع بیاعتمادی فراگیر است و بیمار پارانوئیدی مدام در حال فکر به این موضوع که دیگران دنبال آسیب زدن، سو استفاده و تحقیر او هستند. به همین دلیل برای محافظت از خود در برابر دیگران از آنها فاصله گرفته یا به آنها حمله میکنند. بسیار کینهای، حسود و اهل نزاع و درگیری هستند. تفکر آنها انحرافی و مدام دنبال کشف رفتار، افکار بدخواهانه و تحقیرآمیز اطرافیانشان دیده میشوند.
شخصیت اسکیزوئید در معرض چه اتفاقات و بیماریهایی قرار دارد؟
- درگیری در محل کار و دانشگاه
- اختلال در برقراری روابط اجتماعی
- اقدام به خودکشی کردن
- ابتلا به اختلالات شخصیتی دیگر
- دچار افسردگی حاد شدن
- اعتیاد به مواد مخدر و الکل
- اضطراب مزمن
بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت مرزی و مشکلات بسیاری که به وجود میآورد
افراد مشهوری که دچار اختلال اسکیزوئید شدهاند
یافتن نمونههای قابل تایید از افراد مشهور مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید دشوار است. زیرا افراد مبتلا به این بیماری به ندرت تمایل به مشهور شدن دارند. بر اساس حدس کارشناسان آدام لانزا، مرد جوانی که افراد زیادی را در مدرسه ابتدایی سندی هوک کشت، از این اختلال رنج میبرد. اما از آنجایی که او اکنون مرده و انجام یک ارزیابی روانشناختی کامل از او غیرممکن است، نمیتوان از او به عنوان یک شخصیت اسکیزوئید قطعی نام برد.
یکی از وبلاگنویسان پرکار و مشهور، رابرت چین، بر این گمان است که افراد مشهور زیر دارای اختلال شخصیت اسکیزوئید هستند یا حداقل علائم این معضل را از خود نشان دادهاند:
- آلبرت انیشتین
- پیتر گرین
- مری تاد لینکلن
- واسلاو نیژینسکی
- چارلز داروین
- فروید زیگموند
- استیون هاوکینگ
- بیل گیتس
- اسحاق آسیموف
- بابی فیشر
- کارل مارکس
بیشتر بخوانید: شخصیت خودشیفته و آسیبهای خودشیفتگی
گزینههای درمانی اختلال شخصیت اسکیزوئید
افراد مبتلا به این اختلال به ندرت به دنبال درمان هستند، زیرا افکار و رفتار آنها عموما باعث ناراحتی آنها نمیشود. هنگامی که شخصی به دنبال درمان است، روان درمانی – نوعی مشاوره – بیشتر از همه پیشنهاد میشود. درمان احتمالا بر افزایش مهارتهای مقابلهای عمومی و همچنین بر بهبود تعامل اجتماعی، ارتباطات و عزت نفس متمرکز خواهد بود. از آنجایی که اعتماد جزء مهمی از درمان است، درمان میتواند برای درمانگر چالشبرانگیز باشد، زیرا افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید در ایجاد روابط با دیگران مشکل دارند. آموزش مهارتهای اجتماعی نیز میتواند جزء مهمی از درمان باشد.
- درمان شناختی رفتاری یا سایکوتراپی
درمان شناختی برای تغییر رفتار طراحی شده است. این راهکار یک درمان موفقیتآمیز برای شخصیت اسکیزوئید به شمار میآید. زیرا به شخص میآموزد که چگونه افکار و رفتار خود را در موقعیتهای اجتماعی تغییر دهد. درمان شناختی رفتاری احتمال دارد بیمیلی به روابط اجتماعی را تغییر دهد.
- گروه درمانی
گروه درمانی در تمرین مهارتهای اجتماعی کمک کننده است و باعث میشود در موقعیتهای اجتماعی راحتتر با دیگران همکاری کرد.
- درمان دارویی
معمولا از دارو برای درمان این اختلال استفاده نمیشود مگر اینکه سایر روشهای درمانی موثر واقع نشوند. هیچ داروی مورد تاییدی برای درمان اختلالات شخصیتی وجود ندارد. با این حال، بعضی از داروها برای درمان شرایطی که به دلیل اختلالات شخصیتی رخ میدهند، مانند افسردگی یا اضطراب استفاده میشود. بوپروپیون برای افزایش احساس لذت استفاده میشود. برای درمان احساس بیتفاوتی میتوان از داروهای ضد روانپریشی استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: اختلالات و علائم سوماتیک
عوارض اختلال شخصیت اسکیزوئید چیست؟
فقدان تعامل اجتماعی عارضه اصلی این اختلال است. افراد مبتلا به این اختلال شخصیت به ندرت خشن هستند، زیرا ترجیح میدهند با مردم تعامل نداشته باشند. شرایط همزمان مانند اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی و سایر اختلالات شخصیتی نیز ممکن است بیشتر از جمعیت عادی باشد.
بیشتر بخوانید: درباره اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) چه می دانید؟ راه های درمان سوء ظن
سخن پایانی
انزوای اجتماعی یکی از الگوهای ثابت در زندگی بیماران مبتلا به شخصیت اسکیزوئید است. این منزوی بودن نه به خاطر اجتماع و ترس از پذیرفته نشدن بلکه علاقهمند به تنهایی فعالیت کردن هست. این مشکل معمولا به سراغ شغلهایی انفرادی رفته تا راحتتر درگیر ذهنیات خود باشند. اگرچه برخی از رفتارهای آنها عجیب به نظر میرسد اما افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید به طور کلی قادر به عملکرد در زندگی روزمره هستند.
اشخاص دارای شخصیت اسکیزوئید روابط معناداری ایجاد نخواهند کرد و همچنین امکان دارد خانوادهای تشکیل ندهند. مطالعات نشان داده که آنها گاهی اوقات ممکن است دچار ناتوانی اجتماعی، مالی و کاری شوند. گاهی برای درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید از روش درمانی شناختی رفتاری بهره برده میشود که تاکید بر افزایش مهارتها، بهبودی تعامل، ارتباطات اجتماعی و اعتماد به نفس دارد. آموزش مهارتهای اجتماعی بخش مهمی از درمان است. اگر بیمار دچار مشکلاتی از قبیل افسردگی باشد برای درمان، دارو هم تجویز میکنند.