عفونت در خون با 5 روش درمانی برای جلوگیری از ابتلا به سپسیس
عفونت در خون که با نام علمی سپتی سمی شناخت می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که عفونتی در جریان خون وارد شده و در سراسر بدن پخش شود. این بیماری مانند سایر بیماری‌های عفونی باید خیلی سریع درمان شود تا از ابتلا بیمار به شرایط وخیم‌تر مانند سپسیس و حتی مرگ جلوگیری شود.
باید گفت که عفونت در خون با روش‌های مختلفی قابل درمان است که از آن‌ها می‌توان به داروهای آنتی‌بیوتیکی، ضدقارچی و ضدویروسی اشاره کرد. همچنین در موارد شدید پزشکان اقدام به تصفیه خون بیمار یا جراحی برای خارج کردن آبسه عفونی یا بافت‌های مرده می‌کنند. باید گفت که انتخاب نوع روش درمانی عفونت در خون به نوع عامل بیماری‌کننده، شدت عفونت و سلامت کلی بیمار بستگی دارد.
در این مطلب از مجله علمی پزشکی سیوطب به بررسی عفونت در خون خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
نگاهی سریع به موضوع عفونت در خون
- سپسیس و عفونت در خون با هم متفاوت بوده و باید گفت که در مواردی عفونت خون باعث بروز سپسیس خواهد شد
- آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص عفونت در خون وجود دارد
- سپتی سمی نیاز به درمان فوری دارد
بیشتر بخوانید: خارش ناف؛ ۶ علت و روش‌های درمان خارش که در مواقع ضروری به کار می‌آیند
عفونت در خون یا سپتی سمی چیست؟
سپتی سمی (Septicemia) که گاهی به آن مسمومیت خون نیز می‌گویند، عفونتی است که زمانی رخ می‌دهد که میکروب‌ها وارد جریان خون شده و پخش می‌شوند. میکروب‌ها معمولا باکتری هستند اما امکان دارد که ویروس یا قارچ نیز باشند.
بیشتر بخوانید: مونونوکلئوز عفونتی مسری و ۳ مورد از عوارض بیماری بوسه
تفاوت سپسیس با عفونت در خون
برخی افراد از واژه‌های سپتی سمی و سپسیس به گونه‌ای استفاده می‌کنند که گویی معنای مشابهی دارند؛ اما از نظر فنی، سپتی سمی عفونتی است که زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری یا سایر میکروب‌ها وارد جریان خون شده و در سراسر بدن پخش می‌شوند. این حالت گاهی باعث سپسیس می‌شود که واکنش بدن به عفونت است.
بیشتر بخوانید: تالاسمی بیماری ارثی خونی با ۳ روش درمانی تخصصی
عفونت خون چه زمانی خطرناک است؟
به طور کلی باید گفت که هر گونه عفونتی خطرناک است و باید خیلی سریع درمان شود. در صورت عدم درمان عفونت در خون باعث بروز سپسیس و شوک سپتیک شده که بسیار خطرناک و کشنده است.
باید گفت که این بیماری در افرادی که بدن ضعیفی دارند بیشتر خطرناک بوده و عوارض شدید ایجاد خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: درمان عفونت ناف با ۵ روش راحت در کمتر از یک هفته
عفونت در خون نشانه چیست؟
در بیشتر موارد بدن و سیستم ایمنی با عفونت‌ها مبارزه کرده و آن‌ها را سرکوب می‌کنند. هنگامی عفونت پیشرفت می‌کند که بدن توانایی مقابله با آن را نداشته باشد که این موضوع نشانه بروز موارد زیر است:
- بالا بودن شدت عفونت
- قوی بودن عامل عفونی
- مقاوم شدن بدن نسبت به داروها
- مقاوم شدن عامل بیماری نسبت به داروها
- ضعف در سیستم ایمنی به دلیل بیماری و مشکلات جسمی دیگر
بیشتر بخوانید : انواع بیماری های عفونی و ۳ راهکار مصونیت در برابر این بیماریها
چه چیزی باعث سپتی سمی می‌شود؟
اما چه چیزی باعث سپتی سمی می‌شود؟ باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها از راه‌های مختلفی وارد جریان خون می‌شوند، راه‌هایی مانند:
- پنومونی
- آبسه دندان
- عفونت کلیه
- عفونت مجاری ادراری
- زخم‌های پوستی یا زخم‌های دیگر
- میکروب‌های موجود در تجهیزات پزشکی (مانند ابزار جراحی و سوزن)
بدن معمولا تعداد کمی از میکروب‌ها را به طور طبیعی حذف می‌کند؛ اما اگر میکروب‌ها به رشد و گسترش ادامه دهند، منجر به سپتی سمی خواهند شد.
بیشتر بخوانید : آزمایش انعقاد خون چرا باید انجام شود؟+تفسیر آزمایش
علائم عفونت در خون
علائم اولیه سپتی سمی عبارتند از:
- لرز
- ضعف
- تعریق
- تب شدید
- افت فشار خون
بیشتر بخوانید: زرد زخم و آشنایی با ۳ نمونه رایج این یبماری مسری عفونی
با پیشرفت سپتی سمی بدون درمان مناسب، علائم شدیدتر ظاهر می‌شوند. این موارد شامل موارد زیر هستند:
- شوکه شدن
- تهوع و استفراغ
- کاهش حجم ادرار
- جریان خون ناکافی
- سردرگمی یا ناتوانی در تفکر واضح
- نقاط قرمز رنگی که روی پوست ظاهر می‌شوند
با بروز این علائم بیمار باید سریعا به بیمارستان مراجعه کند.
بیشتر بخوانید: بیماری های خود ایمنی؛ ۱۵ نمونه حمله به خودی توسط سیستم ایمنی بدن!
عوارض عفونت در خون
عدم درمان و وخیم شدن عفونت و بروز سپسیس مشکلات بیشتری در سراسر بدن ایجاد می‌کند. از این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نارسایی کلیه
- آسیب به مغز، ریه یا قلب
- افزایش خطر عفونت در طول زمان
- ایجاد بافت مرده که منجر به قطع عضو می‌شود (در بیشتر موارد روی انگشتان دست یا پا)
لازم به ذکر است که سپسیس ناشی از عفونت در خون 25 تا 40درصد کشنده است.
بیشتر بخوانید : عفونت ادراری | چگونه به این عفونت مبتلا نشویم؟
آیا عفونت در خون کودکان رخ می‌دهد؟
کودکان با دلایل مختلفی به عفونت خون مبتلا می‌شوند که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سینه پهلو
- عفونت‌های پوستی
- عفونت در ناحیه شکمی
- عفونت بعد از زخم شدن
- عفونت بعد از کشیدن دندان
- عفونت کلیه یا دستگاه ادراری
- عفونت ناشی از باکتری‌های مقاوم شده به داروها
نشانه‌های این بیماری در کودکان عبارتند از:
- زردی نوزاد
- بی‌اشتهایی
- کاهش تن صدا
- آپنه خواب در کودک
- تب بالای 38 درجه سانتیگراد
- ناتوانی، سستی و بی‌ارادگی در حرکات
بیشتر بخوانید: زخم سرد یا تبخال؛ بلای جان لب، چانه، گونه و بینی+درمان خانگی
چه کسانی ممکن است دچار مسمومیت خون شوند؟
هر کسی ممکن است به سپتی سمی مبتلا شود، اما در افرادی که شرایط زیر را دارند بیشتر رخ می‌دهد:
- نوزادان
- افراد خیلی پیر
- سیستم ایمنی ضعیف
- افرادی که کاتتر ادراری یا داخل وریدی دارند
- بستری در بیمارستان که اخیرا جراحی کرده‌اند
- افرادی که قبلا به عفونت در خون مبتلا شده باشند
- عفونت یا سایر شرایط مزمن پزشکی (مثلا دیابت یا سرطان)
- صدمات شدید مانند سوختگی‌های گسترده یا زخم‌های باز
- افرادی که برای تنفس به دستگاه کمک نفس متصل هستند
بیشتر بخوانید : دیفتری؛ گلو درد شدید، تب و تورم غدد لنفاوی را جدی بگیرید
چه میکروب‌هایی باعث عفونت در خون می‌شوند؟
تقریبا هر نوع میکروبی باعث سپتی سمی می‌شود. در بیشتر موارد عامل این بیماری‌های عفونی باکتری‌های زیر هستند:
- coli
- استافیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus)
- استرپتوکوک پنومونیه (Streptococcus pneumoniae)
بیشتر بخوانید : سرطان ریه، یک بیماری خاموش اما خطرناک با ۵ راه تشخیص
جلوگیری از ابتلا به عفونت در خون
افراد در مواردی می‌توانند با رعایت موارد زیر شانس ابتلای خود را به این بیماری کاهش دهند:
- ورزش منظم
- پرهیز از سیگار کشیدن
- شست و شوی مرتب دست‌ها
- تمیز کردن و پوشاندن هر زخمی
- پیروی از رژیم غذایی غنی از مواد مغذی
- دریافت تمام واکسن‌های توصیه شده
- مراجعه به کلینیک‌های معتبر دندانپزشکی و زیبایی
- پیروی از دستورالعمل‌های ارائه شده توسط بهداشت و پزشکان در خصوص مراقبت از بدن، زخم‌ها و در هنگام بیماریها
بیشتر بخوانید : بیماری لوپوس؛ از علائم پوستی تا آسیب به مفاصل، کلیه، مغز، قلب و ریه
تشخیص سپتی سمی
تشخیص سپتی سمی بر اساس موارد زیر است:
- وجود علائم سپتی سمی
- آزمایش خون برای شناسایی باکتری، ویروس یا قارچ
بسته به علائم بیمار ممکن است برای بررسی آسیب به بافت‌ها و اندام‌ها به آزمایش‌های دیگری نیاز داشته باشد. باید گفت که برای یافتن علائم عفونت‌های باکتریایی از روش‌های زیر استفاده می‌شود. این روش‌ها میزان عفونت خون در آزمایش را نشان خواهند داد:
بیشتر بخوانید : درمان تبخال دهان با ۱۵ روش برای خشک شدن سریع تاول‌های تبخال
آزمایش کشت خون
این آزمایش به منظور تشخیص عفونت خون انجام می‌شود و آن را با نام آزمایش کشت خون از لحاظ باکتری، قارچ و رنگ آمیزی اسمیر می‌شناسند. با انجام این آزمایش می‌توان عامل عفونت و پخش شدن آن در تمام اندام‌ها را تشخیص داد.
در این آزمایش نمونه خون بیمار گرفته شده و در ظرفی برای 2 تا 3 روز نگه داری می‌شود تا عامل بیماری در آن رشد کند. سپس در این حالت تشخیص عامل بیماری راحت‌تر خواهد بود.
بیشتر بخوانید: هپاتیت C را جدی بگیرید؛ خطر ابتلا به سیروز و سرطان کبد
سطح اکسیژن خون
به این آزمایش پالس اکسیمتری (Puls Oximeter) می‌گویند و در آن میزان اکسیژن خون با این دستگاه اندازه‌گیری می‌شود. این دستگاه وسیله‌ای کوچک است که به راحتی در نوک انگشت دست، شست پا یا لاله گوش متصل شده و ضربان قلب و اکسیژن را اندازه‌گیری می‌کند.
بیشتر بخوانید : کم خونی یا آنمی؛ بیماری شایع در کودکی و بزرگسالی را بشناسید و درمان کنید
شمارش خون یا CBC
آزمایش Complaete Blood Count برای بررسی انواع اختلالات تاثیرگذار در سلامتی تجویز می‌شود. باید گفت که تعداد طبیعی سلول‌های خونی با توجه به سن و جنسیت افراد در بازه‌ای خاص مشخص شده است. شمارش سلول‌های خونی در تشخیص کم خونی، عفونت و سرطان بسیار موثر است.
همچنین باید گفت که عفونت خون در آزمایش‌های زیر نیز مشخص خواهد شد:
- آزمایش کشت ادرار
- آزمایش پنل متابولیک
- آزمایش ESR یا سرعت رسوب گلبول‌های قرمز
- سی تی اسکن
- رادیوگرافی قفسه سینه
بیشتر بخوانید : کاهش پلاکت خون و ارتباط آن با کرونا ویروس + ۹ علت ترومبوسیتوپنی
تفسیر آزمایش‌ها برای تشخیص عفونت در خون
پس از انجام آزمایش، تفسیر آن به وسیله پزشک آزمایشگاه انجام می‌شود. در مورد آزمایش‌های گفته شده از اطلاعات به دست آماده می‌توان موارد زیر را تفسیر کرد:
تفسیر آزمایش CBC
کاهش یا افزایش تعداد پلاکت خون از حد نرمال نشانگر وجود نوعی عفونت در بدن است. باید گفت که عفونت در بدن باعث افزایش یا کاهش تعداد گلبول‌های سفید می‌شود. به همین دلیل تغییر در سطح این سلول‌ها به تشخیص بیماری کمک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: برونشیت یک بیماری تنفسی شایع در بین افراد مختلف، حتی کودکان
تفسیر آزمایش ESR
وقتی التهابی در بدن وجود داشته باشد، پروتئین‌های خاصی باعث چسبیدن گلبول‌های قرمز به همدیگر شده و سرعت رسوب این سلول‌ها را نسبت به حالت طبیعی بیشتر می‌کنند.
درمان عفونت در خون
سپتی سمی نیاز به درمان فوری دارد تا از بدتر شدن وضعیت به سپسیس جلوگیری شود. عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند و عفونت‌های ناشی از ویروس‌ها و قارچ‌های با داروهای ضدویروسی و ضدقارچی درمان خواهند شد.
باید گفت که نوع درمان، نوع آنتی‌بیوتیک و حتی دوز دارو بستگی به نوع عامل بیماری و شدت آن دارد. در ادامه با روش‌های درمانی مختلف برای این بیماری آشنا خواهیم شد:
بیشتر بخوانید : ذات الریه یا پنومونی؛ از علائم خطرناک تا درمان‌های خانگی سینه پهلو
1. آنتی‌بیوتیک‌ها
درمان با آنتی بیوتیک در اسرع وقت شروع می‌شود. معمولا ابتدا از آنتی‌بیوتیک‌های وسیع الطیف که در برابر انواع باکتری‌ها موثر هستند استفاده می‌کنند. پس از دریافت نتایج آزمایش‌های خون و مشخص شدن نوع عامل بیماری‌زا، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک دیگری را که هدف آن مبارزه با باکتری‌های ایجادکننده عفونت است، تغییر دهد.
2. مایعات داخل وریدی
استفاده از مایعات داخل وریدی در اسرع وقت آغاز می‌شود.
3. وازوپرسورها (Vasopressors)
اگر فشار خون بیمار حتی پس از دریافت مایعات داخل وریدی بسیار پایین بماند، ممکن است یک داروی وازوپرسور به او داده شود. این دارو رگ‌های خونی را منقبض و به افزایش فشار خون کمک می‌کند.
سایر داروهایی که ممکن است بیمار دریافت کند شامل موارد زیر هستند:
- مسکن‌ها یا آرام بخش‌ها
- دوزهای پایین کورتیکواستروئیدها
- انسولین برای کمک به حفظ سطح قند خون پایدار
- داروهایی که پاسخ سیستم ایمنی را تغییر می‌دهند
- پزشک همچنین ممکن است تخلیه خون و مایعات را از ناحیه عفونی توصیه کند
بیشتر بخوانید: تعریق شبانه در فصول مختلف زنگ خطری برای حضور بیماری‌های دیگر
4. مراقبت‌های حمایتی
افرادی که به سپسیس مبتلا می‌شوند اغلب مراقبت‌های حمایتی شامل اکسیژن دریافت می‌کنند، مانند دستگاهی برای تنفس مصنوعی. در مواردی که کلیه‌ها تحت تاثیر قرار گرفته باشند، بیمار به دیالیز نیاز پیدا خواهد کرد.
5. عمل جراحي
ممکن است برای از بین بردن منابع عفونت مانند جمع‌آوری چرک (آبسه)، بافت‌های عفونی یا بافت‌های مرده (گانگرن) به جراحی نیاز باشد.
بیشتر بخوانید: ۱۲ درمان خانگی زخم دهان و رهایی از دردهای آزار دهنده
چشم انداز افراد مبتلا به سپتی سمی
عفونت در خون باید به سرعت درمان شود تا موثر باشد. در غیر این صورت این بیماری منجر به سپسیس و شوک سپتیک شده که اغلب کشنده است. لازم به ذکر است که افرادی که به عفونت در خون مبتلا می‌شوند و بهبود می‌یابند، بیشتر احتمال دارد که مجددا به این بیماری مبتلا شوند.
سوالات متداول عفونت در خون
علت عفونت در خون چیست؟
علت مختلف است و از بیماری‌های عفونی ساده گرفته تا عفونت زخم‌های جراحی و عفونت کلیه و مجاری ادراری متغیر خواهد بود.
عفونت در خون کودکان نیز رخ می‌دهد؟
بله. این بیماری در بین کودکان و نوزادان نیز دیده می‌شود.
عفونت خون چه زمانی خطرناک است؟
این بیماری زمانی خطرناک است که در فردی با سیستم ایمنی ضعیف رخ دهد.
چگونه سپتی سمی بر بدن تاثیر می‌گذارد؟
سپتی سمی منجر به سپسیس می‌شود که یک وضعیت اورژانس پزشکی تهدیدکننده زندگی است. همچنین در مواردی باعث آسیب بافتی، نارسایی اندام‌ها و حتی مرگ خواهد شد.
دوره بهبودی بعد از درمان سپتی سمی چقدر است؟
اگر درمان موثر باشد، بیمار می‌تواند در عرض چند هفته یا چند ماه احساس بهتری داشته باشد. در موارد جدی‌تر امکان دارد که دوره بهبودی طولانی‌تر شود.