راه رفتن در خواب و راز 15 دقیقه قبل از آن ولی درمان‌پذیر
راه رفتن در خواب در اغلب موارد جزء شرایط حاد پزشکی نیست، مخصوصا اگر سن خوابگرد نوجوان یا جوان باشد. در بیشتر موارد نشانه‌های خواب‌گردی در دوران بلوغ شروع می‌شوند. به صورت کلی خواب‌گردی به شرایط خواب و اختلالات ناشی از آن مرتبط است.
راه رفتن در خواب چیست؟
راه رفتن در خواب که به آن خواب گردی نیز گفته می‌شود یک اختلال رفتاری است که درعمیق‌ترین بخش خواب رخ می‌دهد. فرد در طول شب از خواب بلند شده و شروع به راه رفتن یا فعالیت‌های دیگری می‌کند. شخص معمولا بلند شدن یا درگیر شدن در فعالیت‌ها را به خاطر نمی‌آورد.
راه رفتن در خواب، نیمه اول شب اغلب یک یا دو ساعت پس از به خواب رفتن رخ می‌دهد. انجمن روانپزشکی آمریکا راه رفتن در خواب را به عنوان یک اختلال در نظر نمی‌گیرد، مگر اینکه به قدری اتفاق بیفتد که باعث ناراحتی دیگران شود.
بیشتر بخوانید: درمان کابوس؛ با خواب‌های وحشتناک خداحافظی کنید
علائم راه رفتن در خواب
راه رفتن در خواب معمولا در اوایل شب و یک تا دو ساعت پس از به خواب رفتن اتفاق می‌افتد. یک دوره راه رفتن در خواب معمولا چند دقیقه طول می‌کشد، اما احتمال دارد بیشتر ادامه یابد. علاوه بر بلند شدن از رختخواب و راه رفتن در اطراف، علائم دیگری که در خواب‌گردها نشان داده می‌شود عبارتند از:
- از رختخواب بلند شدن و راه رفتن
- در خواب صحبت کردن
- نشستن در رختخواب و تکرار حرکات، مانند مالیدن چشم‌ها یا کشیدن لباس خواب
- ظاهر لعاب‌گونه و شیشه‌ای چشم
- پاسخ ندادن یا ارتباط با دیگران
- پس از بیدار شدن برای مدت کوتاهی سرگردان یا گیج بودن
- در طول روز به دلیل اختلال در خواب مشکلی داشتن
- علاوه بر راه رفتن در خواب، ترس داشتن از خواب
- فعالیت‌های معمولی مانند لباس پوشیدن، صحبت کردن یا غذا خوردن را انجام دادن
- خانه را ترک کردن
- رانندگی کردن
- رفتار غیرعادی داشته داشتن، مانند ادرار کردن در کمد
- بدون آگاهی وارد فعالیت جنسی شدن
- افتادن از پله‌ها یا پریدن از پنجره به بیرون
- در طول دوره گیجی مختصر بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب یا گاهی در هنگام خواب‌گردی خشن می‌شود
بیشتر بخوانید: فلج خواب یا بختک، لحظه‌ای میان رویا و واقعیت
دلایل راه رفتن در خواب
راه رفتن در خواب اغلب در کودکان بیشتر از بزرگسالان و در سنین نوجوانی بیش از حد رشد می‌کند. افراد در بزرگسالی به دنبال حل این اختلال نیستند. به ندرت امکان دارد افراد در سنین بزرگسالی شروع به راه رفتن در خواب کنند. محققان خواب چندین وضعیت بهداشتی، فعالیتی و موادی را شناسایی کرده‌اند که باعث ایجاد خواب‌گردی می‌شوند.
بیشتر بخوانید: کابوس، اختلالی که کوچک و بزرگ نمی‌شناسد
- استرس و فشار روحی
استرس و اضطراب باعث اختلال در استراحت خوب شبانه می‌شود. برخی از دانشمندان علوم خواب بر این باورند که استرس در طول روز بدخوابی در شخص به وجود می‌آورد. مطالعه روی 193 بیمار در یک کلینیک خواب نشان داد یکی از محرک‌های اصلی دوره‌های راه رفتن در خواب، رویدادهای استرس‌زایی است که در طول روز تجربه می‌شود.
بیشتر بخوانید: عوارض کم خوابی |با ۸ ساعت نخوابیدن چه خیانتی به خود می‌کنیم؟
- کم خوابی
افرادی که به اندازه کافی نمی‌خوابند مقابل راه رفتن در خواب آسیب‌پذیرتر هستند. محققانی که اسکن‌های مغزی ام‌آر‌آی افراد با سابقه خواب‌گردی را مطالعه کردند، دریافتند که کم‌خوابی باعث افزایش تعداد دوره‌های راه رفتن در خواب می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی با 35 روش فوق العاده موثر
- میگرن
افرادی که میگرن مزمن دارند مقابل خواب‌گردی آسیب‌پذیرتر هستند. در سال 2015، گروهی از دانشمندان علوم خواب با 100 بیمار که به طور معمول راه رفتن در خواب را انجام می‌دادند، مصاحبه کردند و دریافتند که ارتباط قوی بین راه رفتن در خواب و سردردهای مادام‌العمر به ویژه میگرن وجود دارد.
بیشتر بخوانید: درمان میگرن با روش های دارویی و خانگی
- تب
راه رفتن در خواب با بیماری‌هایی تب‌زا در کودکان مرتبط است. تب همچنین احتمال دارد باعث وحشت شبانه شود که از اختلالات خواب به حساب می‌آید. حتی در طی آن احتمال فریاد زدن، دستان خود را به هم کوبیدن یا فرار از چیزهای ترسناکی که در خواب می بینید را به دنبال داشته باشد.
بیشتر بخوانید: درمان تب کودکان و تاثیر شگفت انگیز مایعات و خوابیدن و گلاب
- اختلالات تنفسی
آپنه انسدادی خواب یک اختلال تنفسی است که باعث می‌شود هنگام خواب برای مدت کوتاهی نفس بایستد. این چیزی فراتر از خروپف است. آپنه شدید خواب منجر به خستگی در طول روز، فشار خون بالا، سکته مغزی و بیماری قلبی خواهد شد.
ابتلا به آپنه انسدادی خواب شدید احتمال راه رفتن در خواب را افزایش می‌دهد. همچنین گزارش‌هایی از راه رفتن در خواب میان کودکان مبتلا به آسم گزارش شده است. در بعضی موارد آسم منجر به کم‌خوابی خواهد شد و خواب‌گردی در برخی از کودکان از عوارض داروی montelukast است.
بیشتر بخوانید:درمان فوری تنگی نفس | علل و راه های درمان خانگی تنگی نفس
- بیماری ریفلاکس معده (GERD)
اگر مبتلا به GERD هستید، محتویات معده شما از طریق مری به بالا بر می‌گردد و باعث احساس سوزش ناخوشایند می‌شود. برای بسیاری از افراد، علائم در شب بدتر است. افراد مبتلا به ریفلاکس معده بیشتر در معرض انواع مختلفی از اختلالات خواب از جمله راه رفتن در خواب هستند.
بیشتر بخوانید: ریفلاکس معده چیست و چه علائمی دارد
- بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون یک بیماری عصبی است که بر توانایی حرکت بدن شما تاثیر می‌گذارد. پیشرفت بیماری قسمت‌هایی از ساقه مغز که حرکت را کنترل و قسمت‌هایی از مغز که خواب را کنترل می‌کنند تحت تاثیر قرار می‌دهد. هنگامی که خواب می‌بینید، مغز به طور موقت برخی از ماهیچه‌ها را فلج می‌کند تا بدن از عمل به رویاها و آسیب رساندن به خود یا دیگران در این فرآیند باز بماند.
برخی از مطالعات نشان می‌دهد که بیماری پارکینسون از وقوع کامل فلج خواب جلوگیری می‌کند. این به نوبه خود منجر به راه رفتن در خواب و سایر اختلالات خواب خواهد شد.
بیشتر بخوانید: 4 مرحله درمان زخم بستر سالمندان و آشنایی با روش‌های پیشگیری
- سندروم پای بی قرار
نوعی اختلال خواب که باعث می‌شود در هنگام دراز کشیدن، میل شدیدی برای حرکت دادن اندام‌ها، به‌ویژه پاها ایجاد شود. سندروم پای بی قرار باعث برانگیختگی‌های شبانه شده که از طریق آن فرد وارد مرحله راه رفتن در خواب خواهد شد. در مورد اینکه آیا سندرم پای بی قرار (RLS) باعث راه رفتن در خواب می‌شود، بحث‌هایی در میان محققان خواب وجود دارد.
برخی از مطالعات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به سندروم پای بی قرار بیشتر از افراد دیگر دچار راه رفتن در خواب نخواهند شد. مطالعات دیگر به ارتباط بین خواب‌گردی و داروهای مورد استفاده برای درمان سندرم پای بی قرار اشاره می‌کند.
بیشتر بخوانید: سندروم پای بی قرار و روش‌های درمانی خانگی و دارویی
- داروهای خاص
برخی از داروهای خواب باعث راه رفتن افراد در خواب شده‌اند، از جمله داروی خواب آور زولپیدم که با نام‌های Ambien و Edluar نیز به فروش می‌رسد. سایر داروهای مرتبط با راه رفتن در خواب عبارتند از:
- سدیم اکسیبات برای درمان نارکولپسی
- آگونیست‌های گیرنده بنزودیازپین
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد روان پریشی که برای درمان اختلالات روانپزشکی مورد استفاده است
- بتا بلوکرهای مورد استفاده برای درمان بیماری قلبی و اضطراب
بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی بزرگسالان را با خواندن این مطلب بیابید!
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
افراد خاصی از نظر ژنتیکی مستعد راه رفتن در خواب هستند. حدود 22درصد از کودکانی که والدین آن‌ها سابقه خواب‌گردی ندارند، این وضعیت را تجربه خواهند کرد. 47درصد از کودکان دچار خواب‌گردی که یکی از والدین سابقه آن را داشته باشد، و 61درصد از کودکان در صورتی که هر دو والدین این سابقه را داشته باشند، خواب‌گردی را انجام می‌دهند.
بیشتر بخوانید: مهم‌ترین مواردی که باید در مورد آزمایش ژنتیک قبل از بارداری بدانید
- الکل
نوشیدن الکل در هنگام عصر بی‌ثباتی در مراحل خواب فرد ایجاد خواهد کرد و احتمال خواب‌گردی را افزایش می‌دهد.
- آسیب مغزی
شرایطی که بر مغز تاثیر می‌گذارد، از جمله تورم مغز (انسفالیت 6)، امکان دارد محرک راه رفتن در خواب باشد.
بیشتر بخوانید: تشخیص سردرد تومور مغزی با خواندن این مطلب بسیار ساده‌تر خواهد شد
گزینه‌های درمان راه رفتن در خواب چیست؟
درمان خواب‌گردی به سن بیمار، دفعات وقوع آن و میزان خطرناک یا مخرب بودن دوره بستگی دارد. برای کودکان و بزرگسالان بهتر است نگرانی‌های خود را در مورد خواب‌گردی با پزشکی مطرح کنید که می‌تواند برای یافتن محتمل‌ترین علت و ایجاد یک برنامه درمانی مناسب تلاش کند.
در بسیاری از موارد، خواب‌گردی نیازی به درمان فعال ندارد، زیرا خطر کمی برای فرد خوابیده یا اطرافیان او ایجاد می‌کند. خواب‌گردی اغلب با افزایش سن کمتر می‌شود، بنابراین برای برخی افراد، راه رفتن در خواب به خودی خود یا با روش‌های خاصی برطرف می‌شود. برخی از گزینه‌های جلوگیری و درمان راه رفتن در خواب عبارتند از:
دارو
اگر راه این کار ادامه یابد، داروهای ضد افسردگی یا «بنزودیازپین‌ها» به کاهش دوره خواب‌گردی کمک می‌کنند. بنزودیازپین‌ها از جمله داروهایی اعصاب و روان به شمار می‌روند که اغلب برای درمان اضطراب استفاده می‌شود، اما در درمان اختلالات خواب نیز مفید هستند. دیازپام (والیوم) و کلونازپام (کلونوپین) نیز در کاهش خواب‌گردی مفید هستند. بنزودیازپین‌ها و داروهای ضد افسردگی هر دو به کاهش اضطراب و استرس کمک می‌کنند – عواملی که خواب‌گردی را افزایش خواهند داد.
هیپنوتیزم
یک درمان جایگزین برای افرادی درگیر خواب‌گردی هستند. هیپنوتیزم شامل وارد کردن شخص به یک حالت ذهنی بسیار متمرکز و آرام است. سپس درمان‌گر پیشنهادهای را ارائه می‌دهد که متناسب با مشکل پزشکی فرد باشد. گفته می‌شود که این پیشنهادها به شیوه‌ای معنادارتر و عمیق‌تر در آگاهی خوابگرد فرو می‌رود، زیرا برای دریافت آن آماده‌تر خواهد بود.
تغییر سبک زندگی
تغییر برخی عادات رفتاری روزمره کمک می‌کند راه رفتن در خواب متوقف شود. به عنوان مثال، می‌توان شرایطی برای خواب آرام ایجاد کرد و به یک برنامه خواب پایبند بود. مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی را کنار بگذارید. در صورت مصرف دارو از پزشک خود بپرسید که آیا این دارو می‌تواند در خواب‌گردی نقش داشته باشد.
پرهیز از بیدار کردن ناگهانی افرادی که خواب‌گردی را تجربه می‌کنند یک نکته کلیدی است. بیداری تکان دهنده باعث سردرگمی، ترس یا عصبانیت می‌شود؛ زیرا آن‌ها از وضعیت خود آگاه نیستند. در صورت امکان با آرامش آن‌ها را به رختخواب هدایت کنید تا کمتر دچار سردرگمی بیداری از خواب شوند.
درمان پزشکی برای راه رفتن در خواب
اگر خواب‌گردی ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند رفلاکس معده، آپنه انسدادی خواب، تشنج، حرکات دوره‌ای پا یا سندرم پاهای بی قرار باشد، دوره‌های راه رفتن در خواب باید پس از درمان بیماری زمینه‌ای متوقف شود.
اگر خوابگرد در معرض خطر آسیب قرار بگیرد یا خواب‌گردی باعث اختلال زیاد شود، همچنین گزینه‌های درمانی دیگر موثر واقع نشده‌اند، استفاده از داروها ضروری به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید: علت بی خوابی و سردرد همزمان + راه حل‌ها
بیداری پیش‌بینی شده
بیداری پیش‌بینی شده به معنای بیدار کردن شخص تقریبا 15 تا 20 دقیقه قبل از احتمال وقوع راه رفتن در خواب است. از آنجایی که خواب‌گردی به مرحله خاصی از خواب مرتبط بوده، هر شب تقریبا در همان زمان انجام می‌شود. بیدار کردن فرد درست قبل از آن زمان می‌تواند از راه رفتن در خواب جلوگیری کند. بیداری پیش‌بینی شده در کمک به بسیاری از کودکان برای توقف راه رفتن در خواب موثر خواهد بود. امکان دارد برای دیگران هم مفید باشد اما در بیماران بزرگسال به دقت مطالعه نشده است.
بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی عصبی به چه اقداماتی نیاز دارد؟
بهبود بهداشت خواب
بهداشت خواب به محیط و عادات مربوط به خواب فرد اشاره دارد. بهداشت نامناسب خواب، مانند داشتن برنامه خواب ناسازگار یا نوشیدن کافئین یا الکل در نزدیکی زمان خواب می تواند به مشکلات خواب و کم خوابی کمک کند. علاوه بر این، استفاده از بهترین تشک برای نیازهای خود، با در نظر گرفتن وضعیت خواب و نوع بدن شما مهم است.
بهبود بهداشت خواب، خواب پایدارتر و قابل اعتمادتری را به وجود می‌آورد. در عین حال خطر کمبود خواب را که می‌تواند خواب‌گردی را تحریک کند، کاهش می‌دهد.
درمان شناختی رفتاری
نوعی گفتگو درمانی که با افکار و اعمال منفی مقابله می‌کند. درمان شناختی رفتاری (CBT) با بازنگری در مورد نحوه تفکر فرد در مورد خواب، اثربخشی خود را در بهبود خواب نشان داده است. سازگاری‌های CBT برای درمان استرس و اضطراب کاربرد دارند و استفاده دقیق از آن با تکنیک‌های آرام‌سازی به پیشگیری از خواب‌گردی کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: بررسی بی خوابی در بارداری + ۱۲ علت اصلی
سخن پایانی
اگرچه راه رفتن در خواب در کوتاه مدت می‌تواند ناخوشایند و ترسناک به نظر برسد، اما خواب‌گردی به بیان کلی یک اختلال جدی و نگران کننده نیست. راه رفتن در خواب در بیشتر موارد به طور موثری قابلیت درمان دارد. تکنیک‌های آرام‌بخش، تصاویر ذهنی و بیداری پیش‌بینی شده گزینه‌های درمان تدریجی برای رفع دراز مدت خواب‌گردی هستند.
اگر راه رفتن در خواب به علت بیمار‌های زمینه‌ای مانند ریفلاکس معده، آپنه انسدادی خواب، تشنج، اختلال حرکتی پا و یا سندروم بی قرار باشد؛ باید آن را با روش‌های پزشکی و مصرف دارو تحت درمان قرار داد.