علت عفونت گوش کودکان؛ پشت پرده چه خبر است؟

علت عفونت گوش کودکان، سوالی است که ذهن بسیاری از پدر و مادرها را به خود درگیر می‌کند. زیرا این بیماری بین نوزادان و خردسالان شایع است. در واقع کودکان بیشتر از بزرگسالان سرما می‌خورند و در بسیاری از این موارد هم دچار عفونت گوش می‌شوند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی کامل علت عفونت گوش کودکان بپردازیم تا نگرانی‌های والدین کاهش پیدا کند.

 

درباره علت عفونت گوش کودکان

علت عفونت گوش کودکان اغلب نگران‌کننده نیست و معمولا در مدت زمان کمی برطرف می‌شوند. اما این به این معنی نیست که نیازی به مراجعه به پزشک نخواهید داشت.

پزشک بعد از معاینه کودک بستگی به نوع و شدت عفونت گوش، تشخیص می‌دهد که آیا کودک به آنتی‌بیوتیک نیاز دارد یا خیر و اگر نیاز دارد باید به شکل قطره باشد یا نوع دیگری را تجویز کند.

عفونت گوش خردسالان وقتی ایجاد می‌شود که ویروس‌ یا باکتری‌ به درون گوش میانی یا فضای پشت پرده‌ گوش بچه‌ها راه پیدا می‌کند.

همه ما از بچگی نام پرده گوش را شنیده‌ایم، گوش میانی نیز بین قسمت بیرونی گوش و داخلی‌ترین قسمت آن قرار دارد.

گوش میانی، فضای پر از هوا در پشت پرده گوش را شامل می‌شود که حاوی استخوان‌های ارتعاشی کوچک گوش است.

همان‌طور که گفتیم خردسالان به طور کلی در طول سال بیشتر از بزرگسالان سرما می‌خورند و از هر سه باری که مریض می‌شوند، در یک مرتبه آن دچار عفونت گوش خواهند شد.

بیشتر بخوانید: مکیدن انگشت؛ رایج و کم‌خطر برای کودکان زیر 4 سال

در واقع وقتی کودک دچار عفونت گوش می‌شود، مایعاتی پشت پرده گوش جمع می‌شوند. این تجمع مایعات ممکن است علائمی مثل درد را در کودک ایجاد کند؛ اما شاید گاهی خردسالان به دلیل بی‌توجهی و بازیگوشی یا ترس از مراجعه به پزشک، درد را به پدر و مادر خود نگویند.

در سوی دیگر عفونت گوش کودکان امکان دارد علائمی را در کودک ایجاد نکند و با معاینه پزشک قابل تشخیص باشد.

در واقع شما به دلیل سایر علائم سرماخوردگی نظیر تب یا آبریزش بینی، کودک را نزد پزشک می‌برید و آنجا پزشک با معاینه متوجه این مشکل و علت عفونت گوش کودکان می‌شود.

هرچند که عفونت گوش بین کودکان بسیار شایع است اما در خردسالان بین 6 ماه تا 3 سال بیشتر دیده می‌شود.

یافتن علت عفونت کودکان بسیار مهم است، زیرا عفونت مزمن گوش می‌تواند در آینده شنوایی آن‌ها را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: اوریون، ویروسی با عوارضی ساده تا احتمال خطر ناشنوایی و مرگ

گاهی از بی‌قراری‌های غیرمعمول کودک نیز می‌توان به عفونت احتمالی گوش او پی برد. از آنجایی که عفونت گوش اغلب خود به خود برطرف می‌شود، درمان ممکن است با مدیریت درد و نظارت بر مشکل آغاز شود.

گاهی از آنتی‌بیوتیک‌ها برای از بین بردن عفونت استفاده می‌کنند. برخی افراد، مستعد ابتلا به عفونت‌های متعدد گوش هستند.

این موضوع همان‌طور که گفتیم می‌تواند باعث مشکلات شنوایی و سایر عوارض جدی شود.

 

بیشتر بخوانید: شب ادراری کودکان و 6 دلیل اصلی این ماجرا

علائم عفونت گوش کودکان

شروع علائم و نشانه‌های عفونت گوش معمولا سریع است. علائم و نشانه‌های رایج در کودکان عبارتند از:

• گوش درد، به خصوص هنگام دراز کشیدن
• کودک گوش خود را از درد می‌گیرد
• مشکل خواب
• گریه کردن بیشتر از حد معمول
• سر و صدا و بی‌قراری کودک
• مشکل در شنیدن یا پاسخ دادن به صداها
• از دست دادن تعادل
• تب 38 درجه سانتیگراد (100 فارنهایت) یا بالاتر
• خارج شدن ترشحات از گوش
• سردرد
• از دست دادن اشتها

 

بیشتر بخوانید: آبله مرغان کودکان و بیش از 10 علامت تشخیص بیماری

علت عفونت گوش کودکان

عفونت گوش اغلب ناشی از یک بیماری دیگر مثل سرماخوردگی، آنفولانزا یا آلرژی است که باعث احتقان و تورم مجرای بینی، گلو و شیپور استاش می‌شود.

 

بیشتر بخوانید: گلودرد کودکان را جدی بگیرید |سرماخوردگی یا کووید 19

شیپور استاش

شیپورهای استاش یک جفت شیپور باریک هستند که از هر گوش میانی به سمت بالا در پشت گلو و پشت مجرای بینی کشیده می‌شوند.

انتهای لوله‌های این قسمت شیپورشکل، باز و بسته می‌شود.

این قسمت، فشار هوا در گوش میانی را تنظیم می‌کند و هوا را در گوش تازه می‌نماید. این قسمت همچنین ترشحات معمولی را از گوش میانی تخلیه می‌کند.

شیپور استاش ممکن است مسدود شده و باعث تجمع مایعات در گوش میانی شود.

این مایع می‌تواند موجب عفونت باشد و علائم عفونت گوش را ایجاد کند. در کودکان، شیپور استاش باریک‌تر و افقی‌تر است که تخلیه آن‌ها را دشوارتر می‌کند و احتمال گرفتگی را افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: درمان شب ادراری کودکان به روش‌های پزشکی، روان‌درمانی و طب سنتی

نقش آدنوئیدها

آدنوئیدها دو بافت کوچک پد شکل در پشت بینی هستند که اعتقاد بر این است در فعالیت سیستم ایمنی نقش دارند.

از آنجایی که آدنوئیدها در نزدیکی دهانه شیپور استاش قرار دارند، تورم آدنوئیدها ممکن است لوله‌های شیپور استاش را مسدود کند.

این موضوع می‌تواند منجر به عفونت گوش میانی شود. تورم و تحریک آدنوئیدها بیشتر در عفونت گوش کودکان نقش دارد، زیرا کودکان آدنوئید نسبتا بزرگ‌تری نسبت به بزرگسالان دارند.

 

بیشتر بخوانید: سرخک در کودکان، زمان واکسیناسیون و تفاوتش با سرخجه

سایر موارد مرتبط با علت عفونت گوش کودکان

شرایط گوش میانی که ممکن است با عفونت گوش مرتبط باشد یا منجر به مشکلات مشابه گوش میانی شود عبارتند از:

• اوتیت میانی با افیوژن یا تورم و تجمع مایع (افیوژن) در گوش میانی بدون عفونت باکتریایی یا ویروسی. این امر ممکن است به این دلیل رخ دهد که تجمع مایع پس از بهبود عفونت گوش ادامه می‌یابد.
• همچنین امکان دارد به دلیل برخی اختلالات یا انسداد غیرعفونی شیپور استاش رخ دهد. اوتیت میانی مزمن همراه با افیوژن زمانی رخ می‌دهد که مایع در گوش میانی باقی بماند و بدون عفونت باکتریایی یا ویروسی به بازگشت ادامه دهد.
• این امر کودکان را مستعد ابتلا به عفونت‌های جدید گوش می‌کند و ممکن است شنوایی را تحت تاثیر قرار دهد. اوتیت میانی چرکی مزمن نیز عفونت گوش است که با درمان‌های معمول از بین نمی‌رود. این پدیده می‌تواند منجر به ایجاد سوراخ در پرده گوش شود.

بیشتر بخوانید: علت بوی بد دهان کودک؛ از التهاب لوزه‌ها تا بیماری لثه

عوامل خطرساز مرتبط با علت عفونت گوش کودکان

کودکان بین 6 ماه تا 3 سال به دلیل اندازه و شکل شیپور استاش و به دلیل اینکه سیستم ایمنی آن‌ها هنوز در حال رشد است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت گوش هستند.

احتمال ابتلا به سرماخوردگی و عفونت گوش کودکانی که در محیط‌های گروهی نگهداری می‌شوند، بیشتر از کودکانی است که در خانه حضور دارند.

کودکان در محیط‌های گروهی در معرض عفونت‌های بیشتری مانند سرماخوردگی هستند.

نوزادانی که از شیشه آب می‌نوشند، به خصوص در حالت دراز کشیده، نسبت به نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، بیشتر دچار عفونت گوش می‌شوند.

عوامل فصلی عفونت گوش بیشتر در پاییز و زمستان رخ می‌دهد.

تفاوت در ساختار استخوان و ماهیچه‌ها نیز در کودکانی که شکاف کام دارند ممکن است تخلیه شیپور استاش را دشوارتر کند.

 

بیشتر بخوانید: سردرد کودکان همراه تب، می‌تواند دلایلی جدی داشته باشد

عوارض

اکثر عفونت‌های گوش عوارض طولانی‌مدت ایجاد نمی‌کنند. عفونت گوش که بارها و بارها اتفاق بیفتد، می‌تواند منجر به عوارض جدی نظیر موارد زیر شود:

بیشتر بخوانید: درمان زردی نوزاد در خانه با لامپ مخصوص

اختلال شنوایی

کم‌شنوایی خفیف که می‌آید و می‌رود همراه با عفونت گوش نسبتا شایع است، اما معمولا پس از رفع عفونت بهتر می‌شود.

عفونت‌های گوش که بارها و بارها اتفاق می‌افتد یا وجود مایع در گوش میانی، ممکن است منجر به کاهش شنوایی  شود.

اگر آسیب دائمی به پرده گوش یا سایر ساختارهای گوش میانی وارد شود، ممکن است کم شنوایی دائمی رخ دهد.

بیشتر بخوانید: درمان آبله مرغان و پیشگیری از آن به کمک واکسیناسیون

تاخیر در گفتار یا رشد

اگر شنوایی در نوزادان و کودکان نوپا به طور موقت یا دائمی مختل شود، ممکن است در مهارت‌های گفتاری، اجتماعی و رشدی دچار تاخیر شوند.

 

گسترش عفونت

عفونت‌های درمان نشده یا عفونت‌هایی که به خوبی به درمان پاسخ نمی‌دهند می‌توانند به بافت‌های مجاور سرایت کنند.

بیشتر بخوانید: درمان عفونت گوش کودکان؛ از تجویز آموکسی‌سیلین تا قطره گوش

عفونت ماستوئید

برآمدگی استخوانی پشت گوش، ماستوئیدیت نامیده می‌شود. این عفونت می‌تواند منجر به آسیب به استخوان و تشکیل کیست‌های پر از چرک شود.

به ندرت، عفونت‌های جدی گوش میانی به سایر بافت‌های جمجمه، از جمله مغز یا غشای اطراف مغز (مننژیت) گسترش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: ۱۵ درمان خانگی گوش درد؛ از کمپرس گرم تا تمرینات گردن

پارگی پرده گوش

بیشتر پارگی‌های پرده گوش در عرض 72 ساعت بهبود می‌یابند. در برخی موارد، ترمیم جراحی مورد نیاز است.

 

بیشتر بخوانید: علت بی خوابی نوزاد را برطرف و زندگی خود را زیباتر کنید!

پیشگیری و شناخت موارد موثر بر علت عفونت گوش کودکان

نکات زیر ممکن است خطر ابتلا به عفونت گوش را کاهش دهند:

از سرماخوردگی و سایر بیماری‌ها جلوگیری کنید

به فرزندان خود بیاموزید که مرتب و کامل دست‌های خود را بشویند و از خوردن و آشامیدن در ظروف مشترک خودداری کنند.

به فرزندان خود بیاموزید که در آرنج خود سرفه یا عطسه کنند

در صورت امکان، زمانی را که فرزندتان در محل‌های گروهی با کودکان دیگر می‌گذراند، محدود کنید.

بیشتر بخوانید: درمان تب کودکان و تاثیر شگفت انگیز مایعات و خوابیدن و گلاب

مرکز مراقبت از کودک مناسب

یک مرکز مراقبت از کودک با تعداد فرزندان کمتر ممکن است کمک کند مثل یک مهدکودک یا پیش‌دبستانی که تعداد کمتری کودک در آن حضور دارند.

سعی کنید در زمان بیماری کودکان، آن‌ها را به پیش‌دبستانی یا مدرسه نفرستید. سیگار کشیدن والدین در خانه نیز می‌تواند علت عفونت گوش کودکان باشد.

به کودک خود شیر بدهید

در صورت امکان، حداقل شش ماه به کودک خود شیر بدهید. شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که ممکن است از عفونت گوش محافظت کند.

اگر با شیشه شیر می‌دهید، نوزاد را در وضعیت عمودی نگه دارید

در حالی که کودک دراز کشیده است از قرار دادن شیشه شیر در دهان خودداری کنید. بطری‌ها را با کودک خود در گهواره قرار ندهید.

در مورد واکسیناسیون با پزشک خود صحبت کنید

از پزشک خود بپرسید که چه واکسن‌هایی برای کودک شما مناسب است. واکسن‌های آنفولانزای فصلی، پنوموکوک و سایر واکسن‌های باکتریایی ممکن است به پیشگیری از عفونت گوش کمک کنند.

 

بیشتر بخوانید: کم خوابی نوزاد؟ آیا چنین چیزی ممکن است؟

چه زمانی برای تشخیص علت عفونت گوش کودکان به پزشک مراجعه کنیم؟

علائم و نشانه‌های عفونت گوش می‌تواند چندین بیماری را نشان دهد. تشخیص دقیق و درمان فوری مهم است.

اگر علائم زیر را مشاهده کردید حتما به پزشک مراجعه کنید:

• علائم بیش از یک روز طول بکشد
• هرگونه علائمی در کودک کمتر از 6 ماه
• گوش درد شدید
• نوزاد یا کودک نوپا شما پس از سرماخوردگی یا سایر عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی بی‌خواب یا تحریک‌پذیر شده است
• ترشح مایع، چرک یا مایع خونی از گوش مشاهده شود

 

بیشتر بخوانید :سرماخوردگی کودکان؛ چرا بچه ها بیشتر مریض می‌شوند؟

درمان علت عفونت گوش کودکان

بسیاری از پزشکان آنتی بیوتیکی مانند آموکسی سیلین را برای 7 تا 10 روز تجویز می‌کنند. پزشک شما همچنین ممکن است مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن یا قطره گوش را برای کمک به تب و درد توصیه کند.

از آنجایی که آسپرین به عنوان یک عامل خطر عمده قابل پیشگیری برای سندرم ری در نظر گرفته می‌شود، به کودکی که تب یا علائم مشابه آنفولانزا دارد نباید آسپرین داده شود مگر اینکه پزشک آن را تجویز کند.

اگر پزشک شما قادر به تشخیص قطعی علت عفونت گوش کودکان نباشد و کودک شما گوش درد شدید یا تب نداشته باشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد که یک یا دو روز صبر کنید تا ببیند آیا گوش درد برطرف می‌شود یا خیر.

 

بیشتر بخوانید: درمان سردرد کودکان با روش‌هایی فوق‌العاده

سخن آخر در ارتباط با علت عفونت گوش کودکان

عفونت گوش نوعی التهاب گوش میانی است که معمولا توسط باکتری ایجاد می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که مایع در پشت پرده گوش جمع شود.

هر کسی ممکن است به عفونت گوش ابتلا پیدا کند، اما کودکان بیشتر از بزرگسالان به آن مبتلا می شوند.

از هر شش کودک، پنج کودک تا سه سالگی حداقل یک بار عفونت گوش خواهد داشت. در واقع، یافتن علت عفونت گوش کودکان گوش شایع‌ترین دلیلی است که والدین فرزند خود را نزد پزشک می‌برند. نام علمی عفونت گوش اوتیت میانی (OM) است.

سه نوع اصلی عفونت گوش وجود دارد. هر کدام ترکیب متفاوتی از علائم را دارند. اوتیت میانی حاد (AOM) شایع‌ترین عفونت گوش است.

بیشتر بخوانید: پماد هیدروکورتیزون نوزادان از فواید تا جایگزین آن

در این عارضه، قسمت‌هایی از گوش میانی، عفونی و متورم شده و مایع در پشت پرده گوش گیر می‌کند.

این اختلال باعث درد در گوش می‌شود که معمولا گوش درد نامیده می‌شود. ممکن است فرزند شما تب نیز داشته باشد.

اوتیت میانی همراه با افیوژن (OME) نیز گاهی اوقات پس از اتمام دوره عفونت گوش و گیر افتادن مایع در پشت پرده گوش رخ می‌دهد.

یک کودک مبتلا به این بیماری، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما پزشک می‌تواند مایع پشت پرده گوش را با ابزار خاصی ببیند.

اوتیت میانی مزمن همراه با افیوژن هم، زمانی اتفاق می‌افتد که مایع برای مدت طولانی در گوش میانی باقی بماند یا بارها و بارها عود کند، حتی اگر عفونتی وجود نداشته باشد.

این مشکل، مبارزه با عفونت‌های جدید را برای کودکان سخت‌تر می‌کند و همچنین می‌تواند بر شنوایی آن‌ها تاثیر بگذارد.

بیشتر بخوانید: درمان پا درد کودکان؛ معرفی همه راه‌های رفع درد پای خردسالان در خانه

بیشتر عفونت‌های گوش قبل از اینکه بچه‌ها یاد بگیرند چگونه صحبت کنند برایشان اتفاق می‌افتد. اگر کودک شما به اندازه کافی بزرگ نیست که بگوید «گوش من درد می‌کند»، در اینجا باید به چند نکته توجه کنید:

• لمس مداوم گوش
• گریه
• مشکل خواب
• تب (به ویژه در نوزادان و کودکان کوچک‌تر)
• ترشح مایع از گوش
• مشکلات تعادل
• مشکل در شنیدن یا پاسخ دادن به صداهای آرام

در پایان، همان‌طور که گفتیم علت عفونت گوش کودکان معمولا عامل باکتری یا ویروسی است و تشخیص آن با پزشک خواهد بود.