سردردهای تنشی مهم‌ترین علائم استرس و تنش های روزمره

سردرد تنشی یکی از متداول‌ترین انواع سردرد است که فرد در آن احساس می‌کند نواری محکم در اطراف سرش پیچیده شده و به آن فشار وارد می‌کند. سردردی که معمولا از پشت سر شروع می‌شود و با مرور زمان کل سر را در بر می‌گیرد.

مهمترین علل ایجاد این نوع سردرد را میتوان دو گزینه ی رایج استرس و تنش‌های عضلانی عنوان کرد. بنابراین کاهش استرس و تنش عضلانی مناسب ترین راه برای درمان این نوع سردردهای پخش شونده است.

در این مطلب از مجله علمی سیوطب به بررسی علل و عوامل موثر در ایجاد انواع سردرد تنشی و همچنین راه‌های پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

سردرد تنشی چیست؟

سردرد تنشی یکی از انواع سردرد اولیه و شایع ترین نوع سردرد است که می‌تواند باعث درد خفیف، متوسط ​​یا شدید دراطراف پیشانی، پشت چشم‌ها، سر و گردن شود. معمولا بیماران درد ناشی از سردرد تنشی را به صورت مبهم و در اطراف پیشانی یا یک بند محکم دور سر و گردن خود احساس می‌کنند.

سردرد تنشی می‌تواند 30 دقیقه تا چند روز طول بکشد. با اینکه احساس درد ناشی از این سردردها می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد، اما بر بینایی، تعادل یا توان افراد اثر نمی‌گذارد و فعالیت روزانه بیمار را مختل نمی‌کند. بر اساس تحقیقات انجام شده، زنان دو برابر بیشتر از مردان دچار سردرد تنشی می‌شوند.

بیشتر بخوانید: سردرد اولیه و جدیدترین اطلاعات مربوط به آن

انواع سردرد تنشی

دو نوع کلی برای سردردهای تنشی وجود دارد:

سر درد تنشی اپیزودیک

اکثر افرادی که سردرد تنشی را تجربه می‌کنند دچار سردردهای دوره‌ای می‌شوند. این موارد به طور متوسط ​​یک یا دو بار در ماه رخ می‌دهند و کمتر از 15 روز از ماه، بیمار را درگیر می‌کنند. همچنین سردردهای تنشی نوع اپیزودیک معمولا به آرامی و غالبا در وسط روز شروع می‌شوند.

سردرد تنشی مزمن

سردردهای تنشی می‌توانند مزمن باشند. سردردهای تنشی مزمن، بیش از 15 روز در ماه اتفاق می‌افتند و بازه‌های بلندتری برای بازگشت دارند. در این نوع، درد در ناحیه سر و گردن می‌تواند در طول روز شدیدتر شود یا کاهش یابد اما تقریبا در هر لحظه احساس می‌شود.

علل بروز انواع سردرد تنشی

سردردهای تنشی به طور معمول ناشی از انقباضات ماهیچه‌ای در ناحیه سر و گردن هستند.

این نوع انقباضات می‌توانند ناشی از دلایل مختلفی باشند، مانند:

• خوراکی‌ها
• فعالیت‌ها
• عوامل استرس‌زا

بیشتر بخوانید: توجه به سردرد ثانویه حیاتی است

همچنین برخی از افراد بعد از خیره شدن طولانی مدت به صفحه کامپیوتر یا بعد از رانندگی طولانی مدت دچار سردرد تنشی می‌شوند.  قرار گرفتن در دمای سرد نیز ممکن است باعث بروز سردرد تنشی شود.

در این موارد و موقعیت‌های مشابه، ممکن است ماندن در یک وضعیت نامناسب بدنی برای مدت طولانی، باعث فشار به ماهیچه‌ها و در ادامه ایجاد درد در ناحیه سر و گردن شده باشد.

عوامل دیگر عبارت‌اند از:

• الکل
• خستگی چشم
• خشکی چشم
• خستگی
• سیگار
• سرماخوردگی یا آنفولانزا
• عفونت سینوسی
• کافئین
• وضعیت بد بدن
• استرس عاطفی
• کاهش مصرف آب
• کمبود خواب
• حذف وعده‌های غذایی

علائم سردرد تنشی چیست؟

سردرد تنشی معمولا با نشانه‌های زیر شناخته می‌شود:

• شروع آرام درد در ناحیه سر و پشت گردن
• درد مبهم و فراگیر در دو طرف سر و پشت گردن
• احساس فشار در اطراف پیشانی و دور سر
• حساسیت در پوست سر، گردن و شانه‌ها
• احساس درد و گرفتگی در گردن، ماهیچه‌ها و فک

احساس درد در سردردهای تنشی، معمولا خفیف یا متوسط ​​است، اما می‌تواند شدید نیز باشد. در موارد شدید، ممکن است سردرد تنشی را با میگرن اشتباه بگیرید. این موارد باعث ایجاد ضربان و درد در یک یا هر دو طرف سر می‌شود.

با این حال، سردردهای تنشی همه علائم میگرن مانند تهوع و استفراغ را ندارند. در موارد نادر، سردرد تنشی می‌تواند منجر به حساسیت به نور و صدای بلند شود.

توجه: در موارد شدید باید به متخصص مراجعه کنید. پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای تشخیص و رد مشکلات دیگر مانند تومور مغزی انجام دهد.

تشخیص بیماری سردرد تنشی چگونه است؟

سوالاتی که توسط پزشک برای تشخیص علل بروز سردردها مطرح می‌شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• چه موقع ایجاد می‌شوند؟
• درد در کجا احساس می‌شود؟
• سردردها چه حسی دارند؟
• چقدر طول می کشند؟
• آیا تغییراتی در رفتار یا شخصیت بیمار ایجاد شده است؟
• آیا تغییر وضعیت بدن یا نشستن باعث درد یا بدتر شدن آن می‌شود؟
• آیا در خوابیدن مشکل ایجاد شده؟
• آیا سابقه استرس دارید؟
• آیا اخیرا یا قبلا از ناحیه سر آسیب دیده‌اید؟

بیشتر بخوانید: درمان میگرن با روش های دارویی و خانگی

آزمایشاتی که برای بررسی سایر دلایل بیماری به کار گرفته می‌شوند، ممکن است شامل آزمایش خون یا سی‌تی‌اسکن باشد که در آن از اشعه ایکس برای گرفتن عکس از اندام‌های داخلی استفاده می‌شود.

همچنین ممکن است از ام‌آر‌آی MRI ​​برای تشخیص علت انواع سردرد استفاده شود که به متخصص اجازه می‌دهد بافت‌های نرم را بررسی کند.

درمان سردرد تنشی

از آنجایی که این سردردها اغلب توسط محرک‌های خاصی ایجاد می‌شوند، شناسایی عوامل بروز آن‌ها در هر فرد می‌تواند در درمان و پیشگیری این بیماری نقش مهمی داشته باشد. حذف عواملی که باعث تحریک درد در شما می‌شوند، یکی از راه‌های جلوگیری از وقوع آن‌ها است.

بیشتر بخوانید: انواع میگرن را با این راهنمای عالی بشناسید

داروها و مراقبت‌های خانگی برای سردرد تنشی

برخی از درمان‌های خانگی عبارتند از:

·       نوشیدن آب کافی

می‌توانید با نوشیدن آب بیشتر شروع کنید. ممکن است دچار کم‌آبی شده باشید و نیاز به مصرف آب بیشتر در طی روز داشته باشید.

·       داشتن خواب کافی و منظم

باید کیفیت و میزان خواب خود را در نظر بگیرید. کمبود خواب می‌تواند منجر به سردردهای تنشی شود. سعی کنید هر شب در یک ساعت مشخص به خواب بروید و در ساعت مشخصی از صبح بیدار شوید. همچنین تنظیم شرایط اتاق خواب و تبدیل آن به مکانی امن، تاریک و ساکت می‌تواند بسیار موثر باشد.

بیشتر بخوانید: علت سردرد مداوم و چندین راه برای بهبود و درمان آن

·       گرسنه نماندن در طول روز

مطمئن شوید که هیچ وعده غذایی را حذف نکرده‌اید و براساس برنامه روزانه‌تان، ساعات زیادی گرسنه نمی‌مانید. این موضوع می‌تواند موجب افت فشار و سردرد شود.

·       انجام تمرینات ورزشی

ورزش منظم روزانه، حداقل به مدت 30 دقیقه به بهبود سلامت عمومی کمک می‌کند و باعث کاهش تنش‌ و استرس می‌شود.

·       انجام مراقبه و فعالیت های آرام‌بخش

تمرینات و فعالیت‌های آرامش‌بخش انجام دهید. یوگا، ماساژ عضلات، تمرینات تنفسی و کنترل استرس از جمله این موارد هستند.

بیشتر بخوانید: چه چیزی سردرد آنوریسم مغزی را متمایز می‌کند؟

استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه

اگر هیچکدام از این راهکارها موثر واقع نشد، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارد. با این حال می‌توانید برای درمان فوری درد، از داروهای بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن یا آسپرین استفاده کنید تا از سردرد تنشی خلاص شوید. توجه کنید که مسکن‌های بدون نسخه فقط باید گاهی، با فاصله و در شرایط ضروری استفاده شوند. مصرف مداوم مسکن‌ها می‌تواند عوارض خطرناکی بر سلامتی داشته باشد.

توجه: استفاده بیش از حد از داروهای OTC ممکن است منجر بازگشت سردرد شود. این نوع سردردها زمانی ایجاد می‌شوند که شما آن قدر به یک دارو عادت کنید که با از بین رفتن اثر داروها، دچار درد شوید.

بیشتر بخوانید: سردرد خوشه‌ای (کلاستر)، سردردی با شیوع باورنکردنی

درمان دارویی با نسخه

با این حال داروهای OTC گاهی برای درمان سردردهای تنشی مکرر کافی نیستند. در چنین مواردی، ممکن است پزشک درمان دارویی دیگری را با داروهای نسخه‌ای برای بیمار تجویز کند. استفاده از این داروها باید فقط تحت نظر پزشک باشد و تاثیرات و عوارض آن‌ها بر بیمار بررسی شود. مانند:

• ایندومتاسین
• کتورولاک
• ناپروکسن
• اپیوئیدها
• استامینوفن قوی با نسخه

اگر مسکن‌ها موثر نباشند، ممکن است پزشک داروهای شل کننده عضلات را تجویز کند. این دسته از داروها به توقف انقباضات ماهیچه‌ای و در نتیجه بهبود سردردهای تنشی ناشی از آن کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: شناخت سردرد گردنی (سرویکوژنیک)

داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) نیز یکی از راه‌های پزشکی برای کنترل و پیشگیری از سردردهای تنشی هستند. داروهای ضد افسردگی می‌توانند سطح سروتونین مغز را تثبیت کرده و به مقابله با استرس کمک کنند.

استفاده از درمان‌های مکمل

از آن جایی که درمان قطعی برای انواع سردرد وجود ندارد، در صورتی که راه‌های معمول باعث بهبود درد در بیمار نشوند، ممکن است درمان‌های مکمل دیگری به او توصیه شود، مانند:

• مدیریت استرس: آموزش راه‌های مقابله با استرس و نحوه کاهش تنش
• بیوفیدبک: یک روش آرامش‌بخش که به شما می‌آموزد چگونه درد و استرس را کنترل کنید
• درمان شناختی-رفتاری (CBT): مکالمه درمانی به شما کمک می‌کند موقعیت‌هایی را که باعث ایجاد استرس، اضطراب و تنش در شما می‌شوند تشخیص دهید
• طب سوزنی: یک درمان کمکی است که ممکن است استرس و تنش را با استفاده از سوزن‌های ظریف در مناطق خاصی از بدن شما کاهش دهد

بیشتر بخوانید: با درمان سردرد عصبی، بالا رفتن چشمگیر بازدهی خود را تجربه کنید

استفاده از مکمل های دارویی و گیاهی

برخی مکمل‌ها ممکن است به تسکین سردردهای تنشی کمک کنند. با این حال، از آنجا که داروهای تکمیلی می‌توانند با داروهای معمولی تداخل داشته باشند، همیشه باید ابتدا این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید.

طبق تحقیقات انجام شده، مکمل‌های زیر ممکن است به جلوگیری از بروز درد کمک کند:

• گیاه سایبان
• کوآنزیم Q10
• منیزیم
• ریبوفلاوین (ویتامین B-2)

موارد زیر همچنین ممکن است در کنترل و جلوگیری از وقوع درد موثر باشند:

• چند بار در روز یک پد گرم‌کننده یا کیسه یخ را به مدت 5 تا 10 دقیقه روی محل درد بگذارید. (دقت کنید که گرما و سرمای زیاد می‌تواند باعث آسیب به پوست و احساس سوزش شود؛ بنابراین از یک حوله یا پارچه نخی به عنوان محافظ استفاده کنید.)
• برای شل کردن عضلات گرفته یا کشیده شده، دوش آب گرم بگیرید
• وضعیت بدنی خود را بهبود ببخشید
• برای جلوگیری از خستگی چشم، هنگام استفاده از کامپیوتر، به آن‌ها استراحت دهید

توجه کنید که این تکنیک‌ها ممکن است مانع از بازگشت سردردهای تنشی شما نشوند. با این حال، ترکیبی از موارد گفته شده ممکن است بتواند از شدت این دردها بکاهد.

بیشتر بخوانید: درمان سردرد صبحگاهی | با این روش‌ها موقع بیدار شدن دیگر سردرد نخواهید داشت

جلوگیری از سردردهای تنشی در آینده

از آنجایی که سردردهای تنشی اغلب توسط محرک‌های خاصی ایجاد می‌شوند، شناسایی و دوری از عواملی که باعث تحریک می‌شوند، یکی از راه‌های جلوگیری از وقوع آن‌ها است.

یک دفتر برای ثبت مشخصات سردرد می‌تواند به شما در یافتن علت بروز آن کمک کند.

این موارد را هر روز برای خود و شرح به پزشک ثبت کنید:

• وعده‌های غذایی روزانه
• نوشیدنی‌ها
• فعالیت‌ها
• هر موقعیتی که باعث ایجاد استرس شود

پس از چند هفته یا چند ماه، ممکن است بتوانید ارتباط معناداری بین عادات خود و سردردهایتان پیدا کنید.

به عنوان مثال، اگر در یادداشت‌های شما نشان داده شود که درد در روزهایی که غذای خاصی را می‌خورید رخ داده است، ممکن است این غذا برای شما محرک باشد.

چه خطراتی افراد مبتلا به سردرد تنشی را تهدید می‌کنند؟

انواع سردردهای تنشی اغلب به درمان پاسخ می‌دهند و به ندرت باعث آسیب عصبی دائمی می‌شوند. با این وجود، سردردهای تنشی مزمن می‌توانند بر کیفیت زندگی شما اثرگذار باشند.

این دردها می‌توانند در موارد شدید، فعالیت‌های فیزیکی را برای شما مشکل کنند. همچنین ممکن است روزهای کار یا مدرسه را از دست بدهید. بنابراین درمان سردرد در مراحل اولیه، می‌تواند از تشدید عوارض آن در بلند مدت جلوگیری کند.

چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری است؟

مهم است که علائم شدید را نادیده نگیرید. در صورت بروز سردرد ناگهانی یا درد در ناحیه سر و همراه با موارد زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• لکنت زبان
• از دست دادن تعادل
• تب شدید

بیشتر بخوانید: درمان میگرن چشمی، عارضه‌ای که با مشکل در دید ما را غافلگیر می‌کند

این علائم می‌تواند نشان‌دهنده یک مشکل بسیار جدی‌تر در سلامت شما باشد. بعضی از این موارد عبارت‌اند از:

• سکته مغزی
• تومور
• آنوریسم

یادداشت پایانی درباره سردرد تنشی

واقعیتی که وجود دارد آآن است که علت دقیق بروز سردرد تنشی در افراد مشخص نیست اما معمولا مواردی مثل ژنتیک و شرایط محیطی در بروز آن موثر هستند. اما با توجه به زندگی پر استرس و پر تنشی که این روزها افراد تجربه می‎کنند سردردهای تنشی رواج بیشتری داشته و افراد بیش از پیش به آن دچار می‌گردند.

مهم ترین نکته این است که اضطراب و تنش‌های زندگی خود را با ورزش و مواردی که در این مقاله به آن اشاره نمودیم کنترل کرده و آرامش بیشتری را در زندگی خود ایجاد کنید.

همچنین انواع سردردهای تنشی عمدتا بر اساس علائم بیمار و معاینه فیزیکی توسط پزشک تشخیص داده می‌شوند. سپاس از اینکه تا انتهای این مطلب، ما را همراهی نمودید.