عوارض برنزه کردن بدن چه در داخل خانه توسط تخت برنزه و چه خارج از خانه و زیر نور آفتاب قابل چشم‌پوشی نیست و ممکن است عواقب خطرناکی به همراه داشته باشد. درخشش ایجاد شده روی پوست ناشی از برنزه کردن کاملا متضاد سلامت پوست خواهد بود.
عوارض برنزه کردن بدن با بررسی آسیب‌های DNA و سلول‌های پوستی کاملا آشکار است. آسیب رسانی به سلول‌های پوست و سرعت بخشیدن به علائم پیری از رایج‌ترین عوارض برنزه کردن بدن به شمار می‌آید. بدتر از همه موارد ذکر شده، یکی از مهم‌ترین عوارض برنزه کردن بدن، امکان ابتلا به سرطان پوست به نظر می‌رسد.
این یک واقعیت است: چیزی به نام برنزه شدن ایمن یا سالم وجود ندارد. برنزه کردن خطر ابتلا به کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم را افزایش می‌دهد. بهترین دفاع در برابر عوارض برنزه کردن بدن، اجتناب کامل از آن است.
در این مقاله از مجله سلامت سیوطب به عوارض برنزه کردن بدن و بیماری‌هایی که به خاطر زیبایی پوست ایجاد می‌شوند، به صورت کامل خواهیم پرداخت.
برنزه شدن چگونه ایجاد می‌شود؟
برنزه شدن در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) از خورشید یا تخت‌های برنزه به وجود می‌آید. این اشعه موجب آسیب ژنتیکی به سلول‌های بیرونی‌ترین لایه پوست خواهد شد و پوست با تولید ملانین (رنگدانه‌ای که به پوست ما رنگ می‌دهد) که منجر به تیره شدن می‌شود، سعی در جلوگیری از آسیب می‌کند و این همان چیزی است که به عنوان برنزه کردن شناخته می‌شود.
بیشتر بخوانید : ماسک صورت برای جوش با استفاده از مواد موجود در آشپزخانه و کابینت‌های خود
عوارض برنزه کردن بدن
1. آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگی که اریتم نیز نامیده می‌شود، یکی از بارزترین نشانه‌های قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش و آسیب پوست است. آفتاب سوختگی که اغلب با قرمزی و لایه برداری مشخص می‌شود (معمولا پس از چند روز)، نوعی آسیب کوتاه مدت پوست و از آشکارترین عوارض برنزه کردن بدن است.
بیشتر بخوانید: درمان سوختگی درجه یک و دو با ۶ ترفند طلایی خانگی
چرا آفتاب سوختگی ایجاد می‌شود؟
هنگامی که اشعه ماوراء بنفش به پوست می‌رسد، به سلول‌های اپیدرم پوست آسیب می‌زند. در پاسخ، سیستم ایمنی بدن جریان خون را در مناطق آسیب دیده افزایش می‌دهد. افزایش جریان خون همان چیزی است که به آفتاب سوختگی، قرمزی مشخص می‌دهد و باعث می‌شود پوست هنگام لمس گرم شود.
در همان زمان، سلول‌های پوست آسیب‌دیده، مواد شیمیایی آزاد کرده تا پیام‌ها را از طریق بدن ارسال کنند و آفتاب سوختگی به عنوان یک احساس سوزش دردناک توسط مغز ترجمه شود.
گلبول‌های سفید خون که به محافظت از بدن در برابر عفونت و بیماری کمک می‌کنند، به سلول‌های آسیب دیده پوست حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد. این فرآیند از بین بردن سلول‌های آسیب دیده است که باعث خارش و لایه برداری پوست سوخته خواهد شد.
بیشتر بخوانید : پاکسازی پوست و آشنایی با ۹ مزایا انجام آن در خانه و کلینیک‌های تخصصی
علائم آفتاب سوختگی
اولین نشانه‌های آفتاب سوختگی، برافروختگی پوستی به نظر می‌رسد، حساس یا دردناک است و گرمای بیشتری نسبت به حالت عادی ایجاد می‌کند. اگر رنگ پوست متوسط تا تیره باشد، ممکن است تا چند ساعت بعد متوجه علائم فیزیکی واضحی از عوارض برنزه کردن بدن و آفتاب سوختگی ناشی از آن نشوید. گاهی اوقات 6 تا 48 ساعت طول می‌کشد تا اثرات کامل آفتاب سوختگی خود را نشان دهد.
بیشتر بخوانید: پی آر پی صورت راهکاری مطمئن برای جلوگیری از پیری پوست
درمان آفتاب سوختگی
آکادمی پوست آمریکا (AAD) درمان آفتاب سوختگی خفیف را با حمام‌های خنک، کرم‌های هیدروکورتیزون بدون نسخه و آسپرین برای کاهش درد و تورم توصیه می‌کند.
آفتاب سوختگی شدید باید به عنوان یک فوریت پزشکی درمان و بلافاصله توسط پزشک معاینه گردد. آفتاب سوختگی شدید اغلب با ناحیه وسیعی از پوست قرمز و تاول‌دار، همراه با سردرد، تب یا لرز مشخص، نمود پیدا می‌کند. بی توجهی به عوارض برنزه کردن بدن امکان دارد فرد را در مرحله آفتاب سوختگی شدید قرار دهد.
بیشتر بخوانید : درمان خشکی پوست و ۱۰ درمان خانگی سدی محکم در مقابل باکتری‌های مهاجم
2. حمام آفتاب
چیزی به نام برنزه شدن ایمن وجود ندارد. افزایش رنگدانه پوست به نام ملانین که باعث تغییر رنگ برنزه در پوست شما می‌شود نشانه آسیب و در واقع یکی از عوارض برنزه کردن بدن است.
هنگامی‌که پوست در معرض اشعه UV قرار می‌گیرد، تولید ملانین افزایش می‌یابد تا از پوست در برابر آسیب بیشتر محافظت کند. ملانین همان رنگدانه‌ای است که مو، چشم و پوست را رنگ می‌کند. افزایش ملانین باعث تیره شدن رنگ پوست در 48 ساعت بعد از حمام آفتاب خواهد شد.
بیشتر بخوانید : درمان سلولیت پوستی؛ تجمع چربی‌ها را پراکنده کنید
علائم حمام آفتاب
رنگ‌های پوستی که می‌توانند برنزه شوند، معمولا پوست‌های نوع دو تا نوع پنج به لحاظ تیره و روشنی هستند و احتمالا در عرض دو روز تیره می‌شوند.
3. پیری زودرس
پیری زودرس که گاهی اوقات به آن پیری نوری می‌گویند، نتیجه قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش محافظت نشده و از جمله عوارض برنزه کردن بدن است. پوست شکلی چرمی، چروکیده و لکه‌های تیره به خود می‌گیرد.
بیشتر بخوانید : علت سلولیت به همراه ۶ عامل اصلی در ایجاد ترک‌های پوستی
چرا پیری زودرس برای پوست اتفاق می‌افتد:
اگرچه دلایل پیری زودرس همیشه مشخص نیست، اما قرار گرفتن محافظت نشده در معرض اشعه‌های مضر UV رشته‌های کلاژن و الاستین را در پوست سالم جوان شکسته و باعث ایجاد چین و چروک و شل شدن چین‌ها می‌شود. آفتاب‌سوختگی مکرر یا ساعت‌ها برنزه شدن منجر به تیره شدن دائمی‌پوست، لکه‌های تیره و بافت چرمی پوست خواهد شد.
علائم پیری زودرس پوست
- چین و چروک
- نقاط تاریک
- پوست چرمی
درمان پوست مبتلا به پیری زودرس
یک متخصص پوست یا جراح پلاستیک می‌تواند یک برنامه درمانی بر اساس نیاز ایجاد کند. درمان‌ها لایه برداری شیمیایی، درم ابریژن و پرکننده‌های پوست را در بر می‌گیرد. بی توجهی به عوارض برنزه کردن بدن احتمال دارد که فرد را با درمان‌های تهاجمی رو‌به‌رو سازد و موجب ایجاد بافت‌های اسکار ناخوشایند در سطح پوست او شود.
بیشتر بخوانید : لیزر پوست، کدام تکنولوژی برای پوست شما مناسب است+۸ نکته طلایی
4. سرطان پوست از جمله خطرناک‌ترین عوارض برنزه کردن بدن
دو نوع اصلی سرطان پوست وجود دارد:
- ملانوما نوع کمتر شایع، اما خطرناک‌ترین سرطان پوست است و سالانه بیشترین مرگ و میر ناشی از سرطان پوست را به خود اختصاص می‌دهد. ملانوما از جمله عوارض برنزه کردن بدن و سرطانی است که در سلول‌های اپیدرمی که ملانین (ملانوسیت‌ها) تولید می‌کنند شروع می‌شود.
طبق گفته انجمن سرطان آمریکا (ACS) ملانوما تقریبا همیشه قابل درمان است، در صورتی که در مراحل اولیه تشخیص داده شود.
- غیر ملانوما در سلول‌های پایه یا سنگفرشی واقع در قاعده اپیدرم، هم در داخل و هم در خارج از بدن رخ می‌دهد. غیر ملانوم اغلب در مناطقی از بدن که در معرض آفتاب قرار دارند، از جمله صورت، گوش‌ها، گردن، لب‌ها و پشت دست‌ها ایجاد می‌شود.
همچنین شواهدی وجود دارد که خطر ابتلا به سرطان‌های پوست غیر ملانومی از عوارض سولاریوم ایستاده به نظر می‌رسد. یک مطالعه استرالیایی تخمین زد که سالانه 2572 مورد جدید سرطان پوست غیر ملانوما در نتیجه استفاده از سولاریوم ایستاده ایجاد شده است.
بیشتر بخوانید : مزوتراپی روشی برای افزایش حجم مو، زیبایی پوست و لاغری
چرا سرطان پوست رخ می‌دهد:
استعداد ابتلا به سرطان پوست می‌تواند ارثی باشد، به این معنی که از طریق ژن‌ها از طریق نسل‌های یک خانواده منتقل می‌شود. همچنین شواهد قوی وجود دارد که نشان می‌دهد قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، هم UVA و هم UVB، می‌تواند باعث سرطان پوست شود و اینجاست که باید به جدیت، عوارض برنزه کردن بدن را زیر نظر گرفت.
اشعه ماوراء بنفش سرطان پوست را به دو روش مختلف افزایش خواهد داد:
- با آسیب رساندن به DNA در سلول‌های پوست و رشد غیر طبیعی پوست و ایجاد توده‌های خوش خیم یا بدخیم.
- با تضعیف سیستم ایمنی و به خطر انداختن دفاع طبیعی بدن در برابر سلول‌های سرطانی مهاجم.
بیشتر بخوانید: چه غذاهایی برای جوش صورت مضر است
علائم سرطان پوست ناشی از برنزه کردن
انجام منظم آزمایشات سرطان پوست راه خوبی برای محافظت از خود در برابر سرطان پوست است. موارد زیر علائم احتمالی سرطان پوست است که در زمره عوارض برنزه کردن بدن قرار دارد و باید توسط پزشک بررسی شود.
- هر گونه تغییر روی پوست، به ویژه در اندازه یا رنگ خال، خال مادرزادی یا سایر رنگدانه‌های تیره
- پوسته پوسته شدن غیر قابل توضیح، تراوش یا خونریزی در سطح پوست
- نقطه‌ای روی پوست که به طور ناگهانی احساس خارش، حساس شدن یا درد کند
درمان سرطان پوست
درمان سرطان پوست بسته به نوع و شدت سرطان متفاوت است. پزشک یک برنامه درمانی بر اساس نیازهای شخص ایجاد خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: روش هاي طبيعي درمان چین و چروك دور لب
5. اکتینیک یا کراتوز خورشیدی
از جمله عوارض برنزه کردن بدن کراتوزهای اکتینیک یا خورشیدی است که این عارضه به شدت نگران کننده خواهد بود زیرا امکان تبدیل به سرطان را دارد. کراتوزهای اکتینیک به عنوان اولین مرحله در ایجاد سرطان پوست در نظر گرفته می‌شوند و در اثر قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید به وجود می‌آیند.
آن‌ها شایع‌ترین بیماری پوستی پیش بدخیم هستند که هر ساله در بیش از 5 میلیون آمریکایی رخ می‌دهد.
علائم اکتینیک یا کراتوز خورشیدی
کراتوزهای اکتینیک یا خورشیدی در برخی از علائم سرطان پوست مشترک هستند. به دنبال آن، برجستگی‌های پوستی، با بافت خشن یا پوسته پوسته که در نواحی آفتاب سوخته یا برنزه شده، نمایان می‌شوند.
درمان اکتینیک یا کراتوز خورشیدی
در اکثر موارد کراتوزهای اکتینیک به راحتی در مطب متخصص پوست با حذف آن‌ها با نیتروژن مایع یا لایه بردارهای شیمیایی قابل درمان هستند.
بیشتر بخوانید : ۷ ماده غذایی موثر در ایجاد آکنه
6. آسیب چشم فوتوکراتیت
فوتوکراتیت را می‌توان به عنوان آفتاب سوختگی قرنیه در نظر گرفت که در زمره عوارض برنزه کردن بدن به شمار می‌آید. چشم در اثر قرار گرفتن در معرض شدید اشعه‌های UVC/UVB دچار آفتاب سوختگی قرنیه می‌شود.
فتوکراتیت همچنین برف کوری نیز نامیده می‌شود زیرا بسیاری از افراد در ارتفاعات بالا در یک محیط برفی که انعکاس UVB زیاد است به این بیماری مبتلا می‌شوند. این وضعیت همچنین می‌تواند با قرار گرفتن در معرض منابع مصنوعی شدید UVC/UVB، مانند لامپ‌های بخار جیوه شکسته، یا انواع خاصی از لامپ‌های برنزه کننده نیز ایجاد شود.
علائم فوتوکراتیت
- پاره شدن قرنیه
- درد
- پلک‌های متورم
- احساس شن در چشم
- تیرگی یا کاهش دید
درمان فوتوکراتیت
در صورت داشتن هر یک از این علائم باید فورا به پزشک مراجعه کرد. پزشک با تجویز یک محلول موضعی به بهبود قرنیه کمک خواهد کرد. از آنجایی که قرنیه معمولا در 24 تا 48 ساعت بهبود می‌یابد، علائم، طولانی مدت نیستند.
بیشتر بخوانید : پارافین تراپی چیست ؟ مزایای موم پارافین و کاربرد پارافین تراپی چیست ؟
7. آسیب چشمی به نام آب مروارید
آب مروارید یکی از اشکال آسیب چشم است که تحقیقات نشان داده ممکن است با قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش افزایش یابد. پس ابتلا به آب مروارید به عنوان یکی از عوارض برنزه کردن بدن دور از ذهن نخواهد بود. کدر شدن عدسی طبیعی چشم که باعث کاهش بینایی و نابینایی احتمالی می‌شود همگی از عوارض آب مروارید هستند.
انواع دیگر آسیب‌های چشمی شامل سرطان اطراف چشم، دژنراسیون ماکولا و رشد نامنظم بافتی است که می‌تواند دید را مسدود کند (پتریژیوم).
علائم آب مروارید
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید با پزشک مشورت کرد.
- دید ابری یا خالدار
- درد در داخل و اطراف چشم
درمان آب مروارید
آب مروارید عموما با جراحی قابل درمان است. مهم است که برای درمان آب مروارید زودتر اقدام کرد تا به آب سیاه تبدیل نشود.
بیشتر بخوانید : ارتباط ویتامین b12 ب جوش و آکنه صورت
8. سرکوب سیستم ایمنی از جمله عوارض برنزه کردن بدن
به گفته سازمان جهانی بهداشت (WHO)، همه افراد، صرف نظر از رنگ پوست، در برابر اثرات سرکوب سیستم ایمنی آسیب‌پذیر هستند.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش امکان دارد عملکرد مناسب سیستم ایمنی بدن و دفاع طبیعی پوست را سرکوب کند، حساسیت به نور خورشید را افزایش دهد، اثرات ایمن سازی را کاهش دهد یا باعث واکنش به برخی داروها شود.
زمانی که سرکوب سیستم ایمنی جزیی از عوارض برنزه کردن بدن محسوب می‌شود و بسیاری از افراد با اطلاع از این موضوع دوباره به سراغ برنزه کردن بدن می‌روند باید خود را برای هر نوع بیماری آماده سازند.
در افرادی که برای عفونت ویروس هرپس سیمپلکس تحت درمان قرار گرفته‌اند، قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند به طوری که دیگر نمی‌تواند ویروس را تحت کنترل داشته باشد. این منجر به فعال شدن مجدد عفونت و عود تبخال می‌شود. پس می‌توان عود تبخال را با واسطه به عنوان عوارض برنزه کردن بدن به شمار آورد.
مرگ در دستگاه سولاریوم
بر اساس گزارش‌های دریافتی در یکی از اتاق‌های برنزه سالنی در اتریش یک خانم در دستگاه فوت کرده بود. زنی 50 ساله ساعت 2:30 بعد از ظهر برای جلسه برنزه کردن بدن در دستگاه دراز کشید و در ساعت 16:45 جسد پیدا شد.
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش مصنوعی لامپ‌های سولاریا خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد. هر چند به ندرت امکان دارد اما دور از ذهن نیست که شخص تحت قرارگیری اشعه دچار عارضه شود و به مرگ او در دستگاه سولاریوم بیانجامد.
یک مطالعه استرالیایی تخمین زد که حدود 247 مورد ملانوم ناشی از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش از سولاریا است. علاوه بر این، سالانه 43 مرگ استرالیایی به ملانوم ناشی از سولاریا نسبت داده می‌شود.
گروه‌هایی که در معرض عوارض برنزه کردن بدن مرتبط با سولاریوم هستند
خطرات سلامتی مرتبط با قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش حتی برای برخی از گروه‌های مردم بیشتر است که در ادامه بیشتر مورد بحث قرار می‌گیرند.
-
افراد مبتلا به ملانو دارای پوست روشن
افرادی که در معرض ملانوما قرار دارند (یعنی پوست روشنی دارند که به راحتی می سوزد یا کک و مک دارند) در معرض خطر بیشتری از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش قرار دارند. عوارض سولاریم بانوان به این دلیل است که پوست آن‌ها دارای سطوح کمتر ملانین هست و بیشتر در معرض خطرات ناشی از عوارض برنزه کردن بدن قرار دارند.
ملانین یکی از اجزای تشکیل‌دهنده پوست است که در برابر آسیب‌های ناشی از اشعه ماوراء بنفش از پوست محافظت می‌کند. وقتی ملانین پوست کمتر باشد در نتیجه مقاومت طبیعی کمتری در برابر آسیب ناشی از اشعه ماوراء بنفش نسبت به افراد با سطوح بالاتر ملانین (به عنوان مثال پوست تیره تر) دارد.
بخش زیادی از استرالیایی‌ها پوست روشنی دارند و پزشکان بهداشت خواستار ممنوعیت فروش محصولات سولاریوم به افراد با پوست روشن شده‌اند.
-
فرزندان
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش در دوران کودکی یک عامل تعیین‌کننده مهم در خطر ملانوما است و تصور می‌شود که کودکان بیشتر در معرض خطر هستند زیرا سطح ملانین آن‌ها نسبت به بزرگسالان کمتر است.
-
افرادی که در معرض اشعه UV خورشیدی قابل توجهی قرار دارند
از آنجایی که قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش مصنوعی در یک سولاریوم مدت زمان کوتاهی است، افرادی که زمان قابل توجهی را زیر نور خورشید می‌گذرانند در معرض خطر بیشتری از قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش مصنوعی سولاریا قرار دارند.
یادداشت پایانی
به طور کامل از برنزه کردن باید اجتناب کرد: این بهترین راه برای محافظت در برابر عوارض برنزه کردن بدن، آسیب‌های ناسالم و ناخوشایند پوست است.
برای داشتن پوستی با درخشش طلایی محصولات برنزه کننده بدون آفتاب بهترین گزینه به نظر می‌رسند. گزینه‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند ظاهری برنزی به بدن شخص بدهد.
رنگ کردن پوست به جای برنزه کردن از روش‌هایی است که عوارض برنزه کردن بدن را به دنبال ندارد. با انجام ورزش‌های هوازی و با شدت بالا می‌توان پوستی درخشان داشت. ورزش کردن حس خوبی دارد و علاوه بر اینکه عوارض برنزه کردن بدن ندارد، پوستی خوش رنگ و درخشان برای فرد به وجود می‌آورد و حتی خلق و خوی فرد را نیز تقویت خواهد کرد.
نوشیدن مقدار زیادی آب و غذاهای کامل و فرآوری نشده به پوست کمک می‌کند تا از بروز عوارض برنزه کردن بدن مصون بماند. پوست سالم را به یک روش زندگی تبدیل کنید.