درمان گرفتگی گوش یا احتقان گوش با 14 روش تخصصی و سنتی، از ساده تا خاص
درمان گرفتگی گوش با روش‌های مختلفی انجام می‌شود که هرکدام از آن‌ها برای علت و بیماری‌های مشخصی مناسب هستند. پس باید گفت که انتخاب نوع روش درمان گرفتگی گوش، بستگی به علت به وجود آورنده آن دارد. این روش‌های درمانی شامل درمان‌های خانگی، طب سنتی و پزشکی می‌شوند.
از مواردی که باعث گرفتگی گوش می‌شوند می‌توان به عفونت سینوس‌ها، آلرژی، عفونت گوش، تجمع مایع در گوش و بیماری منیر اشاره کرد. همان‌طور که گفته شد برای هرکدام از این علت‌ها، روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد؛ اما از رایج‌ترین راه‌های درمان گرفتگی گوش می‌توان به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، شستشوی گوش با روش‌های پزشکی و سنتی، مصرف داروهای مسکن و ضدقارچی اشاره کرد.
در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب به بررسی علت‌ها و روش‌های درمان گرفتگی گوش می‌پردازیم، با ما همراه باشید:
علت گرفتگی گوش؛ اولین اقدام برای تعیین درمان گرفتگی گوش چپ یا راست
عوامل مختلفی باعث گرفتگی گوش می‌شوند که عبارتند از:
1. احتقان گوش مربوط به سینوس؛ گرفتگی گوش در اثر عفونت یا التهاب
شرایطی که منجر به التهاب یا احتقان در سینوس‌ها می‌شوند، می‌توانند باعث گرفتگی گوش نیز شوند. نمونه‌هایی از شرایطی که سینوس‌ها و گوش‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند عبارتند از:
- سینوزیت یا التهاب پوشش داخلی سینوس‌ها
- آلرژی
- عفونت‌هایی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی
- عفونت سینوسی باکتریایی یا ویروسی
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
- ناهنجاری‌های ساختاری
بیشتر بخوانید: بلع دردناک و درمان آن با ۵ روش خانگی عارضه‌ای که سن نمی‌شناسد
2. آلرژی؛ علت گرفتگی گوش راست یا چپ نسبت به برخی محرک‌ها
رینیت آلرژیک (Allergic rhinitis) یا آلرژی بینی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن نسبت به آلرژن‌های موجود در محیط مانند گرده، گردوغبار یا شوره حیوانات خانگی بیش‌ازحد واکنش نشان دهد.
یک مقاله معتبر در سال 2019 اشاره می‌کند که رینیت آلرژیک می‌تواند بر گوش نیز تاثیر بگذارد. افراد مبتلا به رینیت آلرژیک ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- فشار داخل گوش
- مشکل شنوایی
رینیت آلرژیک همچنین می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- عطسه کردن
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- خارش چشم و آبریزش آن
- خارش دهان، بینی و گلو
- مشکل در تنفس از طریق بینی
- سردرد
بیشتر بخوانید: ۱۳ درمان خانگی خشکی بینی از سونا و دستگاه بخور تا روغن بادام
3. گرفتگی گوش به دلیل تغییرات ارتفاع؛ مشکل شایع در سفرهای هوایی یا کوهنوردی
تغییر ارتفاع می‌تواند منجر به گرفتگی گوش شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که فشار هوای بیرون گوش با فشار هوای داخل شیپور استاش (در داخل گوش) متفاوت باشد. شیپورهای استاش کانال‌های باریکی هستند که گوش میانی را به قسمت بالایی گلو و حفره بینی متصل می‌کنند.
تغییر در فشار هوا در طول سفر هوایی، غواصی در اعماق دریا یا هر زمان که شخصی به ارتفاعات بالاتر یا پایین‌تر سفر می‌کند، رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: آب آوردن ریه، علائم، درمان و خطرات ناشی از ادم ریه
4. تجمع جرم در گوش؛ دفع جرم تنها راه درمان گرفتگی گوش در این حالت است
جرم گوش که به آن سرومن (cerumen) نیز می‌گویند، ماده‌ای مومی شکل است که مجرای گوش تولید می‌کند. داشتن مقداری جرم گوش خوب و طبیعی بوده و به تمیز کردن و محافظت از کانال گوش نیز کمک خواهد کرد. با این حال جرم بیش‌ازحد در گوش می‌تواند منجر به وضعیتی به نام نهفتگی سرومن شود.
افرادی که جرم گوش بیش‌ازحد یا نهفتگی سرومن دارند ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- مشکل شنوایی
- ناراحتی گوش
- خارش
- احساس پری در گوش
- وزوز گوش یا صدای زنگ در گوش
- گوش‌درد
- سرگیجه
- عفونت گوش
- خروج مقداری جرم از گوش
بیشتر بخوانید: جراحی لوزه در کودکان و بزرگسالان با روش های مرسوم تا لیزر
5. عفونت گوش و گرفتگی گوش در سرماخوردگی
عفونت گوش نیز می‌تواند منجر به گرفتگی گوش شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی در گوش میانی ایجاد شود.
عفونت منجر به التهاب و تجمع مایع در شیپور استاش خواهد شد و این مایعات می‌توانند باعث احساس پری یا احتقان در گوش شوند. عفونت گوش یک بیماری رایج است؛ اما برای کودکان بیشتر اتفاق می‌افتد.
علائم عفونت گوش عبارتند از:
- گوش‌درد که هنگام دراز کشیدن بدتر می‌شود
- تب
- سرگیجه
- از دست دادن تعادل
- مشکل شنوایی
- سردرد
بیشتر بخوانید: درمان سرفه به روش‌های خانگی و پزشکی با ۱۰ روش قطعی بهبودی
6. مریضی منیر عاملی برای گرفتگی گوش
بیماری منیر یک اختلال در گوش داخلی است که باعث سرگیجه شدید، وزوز و احتقان گوش می‌شود. علائم بیماری منیر زمانی رخ می‌دهند که مایع در لابیرنت (labyrinth) گوش داخلی جمع شود. لابیرنت شامل کانال‌های نیم دایره‌ای بوده که به تنظیم تعادل و حلزون گوش که مسئول شنوایی است کمک می‌کند.
علت دقیق بیماری منیر هنوز مشخص نشده است. با این حال تحقیقان نشان داده‌اند که افراد به این اختلال در نتیجه موارد زیر مبتلا می‌شوند:
- عفونت‌های مختلف
- آلرژی
- شرایط خود ایمنی
- ژنتیک
بیشتر بخوانید: گرفتگی صدا، شناخت علائم و بیماری‌های موثر بر تارهای صوتی
گوش شناگر؛ در این حالت برای باز شدن گوش چه کنیم؟
جمع شدن آب در گوش در اثر شنا یا حمام می‌تواند باعث عفونت و گرفتگی گوش شود. این حالت برای شناگران زیاد رخ می‌دهد.
بیشتر بخوانید: ۱۳ درمان خانگی سینوزیت با روش‌های ساده و کم هزینه؛ از عنبر نسارا تا پیاز
علل دیگر گرفتگی گوش که باید بدانید تا بهترین روش درمان گرفتگی گوش را انتخاب کنید
سایر علل احتقان گوش عبارتند از:
- نوروم آکوستیک (Acoustic neuroma): این یک تومور غیرسرطانی است که روی اعصاب گوش داخلی ایجاد می‌شود.
- کلستئاتوم (Cholesteatoma): این حالت یک رشد پوستی خوش‌خیم است که در پشت پرده گوش ایجاد می‌شود.
- اوتیت میانی سروزی (Serous otitis media): این بیماری یک نوع عفونت در حفره پشت پرده گوش است.
- مشکلات مفصل گیجگاهی فک (Temporomandibular Joint): TMJ شامل طیف وسیعی از شرایط است که مفاصل دو طرف فک را تحت تاثیر قرار می‌دهد که دهان را باز و بسته می‌کنند. اختلالات TMJ می‌توانند در نتیجه تراز غیرطبیعی فک، آسیب یا دندان قروچه رخ دهند.
این علل خاص و کمتر رایج هستند و به همین دلیل به درمان تخصصی نیاز دارند.
بیشتر بخوانید: درمان سرگیجه با شناسایی بیماری‌های مغزی و عصبی با کنترل بیماری منیر
چه زمانی باید برای درمان گرفتگی گوش به پزشک مراجعه کرد؟
مردم اغلب می‌توانند احتقان گوش را با داروهای خانگی و بدون نسخه پزشک درمان کنند؛ اما ممکن است فردی بخواهد در مورد احتقان گوش کودک خود با پزشک صحبت کند اگر:
- علائم ایجادشده علیرغم استفاده از درمان‌های خانگی یا داروهای بدون نسخه همچنان ادامه داشته باشند
- بیمار دچار تب شود
- تخلیه مایع از گوش آسیب‌دیده
- بیمار دچار سرگیجه یا از دست دادن هماهنگی یا تعادل شود
- گوش‌درد شدید
بیشتر بخوانید: درمان خارش دهان با روش‌های پزشکی و خانگی
درمان گرفتگی گوش با روش‌های مختلف و علل متفاوت
برای درمان گرفتگی گوش روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه تعدادی از روش‌های پرتکرار با توجه به علل احتقان گوش معرفی می‌شوند.
بیشتر بخوانید : ۸علت خارش دهان چیست؟ آیا هر خارشی باعث آنافیلاکسی می‌شود؟
1. درمان گرفتگی گوش به دلیل مشکلات سینوسی با مناسب‌ترین دارو برای گرفتگی گوش
درمان احتقان گوش مربوط به سینوس بسته به علت زمینه‌ای متفاوت است. طبق تحقیقات انجام‌شده اکثر عفونت‌های سینوسی به طور مستقل و بدون درمان پزشکی برطرف می‌شوند. با این حال اگر فردی عفونت باکتریایی سینوس داشته باشد، ممکن است پزشک برای او آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
احتقان گوش مربوط به سینوزیت یا عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، پس از برطرف شدن بیماری زمینه‌ای یا علت التهاب از بین می‌رود. همچنین افرادی که به دلیل آلرژی دچار احتقان گوش می‌شوند، می‌توانند با اجتناب و دوری از آلرژن‌ها از این بیماری جلوگیری کنند.
2. درمان خانگی گرفتگی گوش در اثر سرماخوردگی و مشکلات سینوسی با راهکارهای ساده
از جمله روش‌های رایج برای درمان گرفتگی گوش در سرماخوردگی یا عفونت و التهاب در سینوس‌ها عبارتند از:
- استفاده از بخار آب داغ یا دوش بخار برای کمک به تنفس
- استفاده از دستگاه بخارساز (بخور) یا یک مرطوب‌کننده هوا در خانه
- قرار دادن یک حوله گرم و مرطوب روی بینی یا پیشانی
- استفاده از داروهای ضداحتقان یا اسپری بینی نمکی
- در صورت نیاز مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن
- شستشوی بینی
این راهکارها به تسریع وند درمان گرفتگی و کیپی گوش کمک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: علت خروپف؛ عارضه‌ای پرسروصدا با درمان‌های ناموفق
3. درمان گرفتگی گوش به دلیل آلرژی؛ استفاده از دارو برای گرفتگی گوش
برای رفع و درمان گرفتگی گوش که به دلیل آلرژی ایجاد می‌شود، بیماران می‌توانند از داروهای آلرژی مانند ضد‌احتقان‌ها و آنتی‌هیستامین‌ها استفاده کنند. همچنین مطالعات معتبر نشان داده‌اند که امکان دارد درمان‌های مکمل نیز به درمان رینیت آلرژیک کمک کنند. این درمان‌ها شامل:
- طب سوزنی
- شستشوی بینی
- مکمل‌های گیاهی باتربور (نوعی گیاه)
همچنین می‌توان از محصولات پروبیوتیک‌ها، عسل و عصاره پوست درخت کاج نیز به عنوان درمان‌های سنتی استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: ۱۵ درمان خانگی گوش درد؛ از کمپرس گرم تا تمرینات گردن
4. درمان گرفتگی گوش به دلیل تغییرات ارتفاع؛ در این حالت برای گرفتگی گوش چه باید کرد؟
برای رفع گرفتگی گوش به دلیل تغییرات ارتفاع، افراد می‌توانند راهکارهای زیر را انجام دهند:
- خمیازه کشیدن یا جویدن آدامس
- استفاده از یک هدفون فیلتر شده که فشار هوا را یکسان می‌کند.
- استفاده از اسپری ضداحتقان
- در صورت امکان فرد باید به آرامی پایین یا بالا (تغییر ارتفاع به صورت آرام) برود تا به شیپور استاش زمان بدهد تا فشار گوش میانی را یکسان کند.
- استفاده از مانور Valsalva و Toynbee
روش استفاده از مانور والسالوا برای درمان خانگی گرفتگی شیپور استاش:
- یک نفس عمیق بکشید
- بینی خود را ببندید یا کیپ کنید
- سعی کنید در حالی که دهان را بسته نگه داشته‌اید، هوا را به آرامی از طریق بینی بدمید
- فرد باید هنگام انجام مانور والسالوا احتیاط کند تا پرده گوش پاره نشود
روش انجام مانور توینبی:
- بینی را ببندید
- دهان را ببندید
- سعی کنید آب دهان خود را قورت دهید
با یکی از این دو روش حتما گرفتگی گوش شما باز خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ۱۳ درمان خروپف عاملی برای دوری از کشمکش‌های خانوادگی
5. درمان گرفتگی گوش به دلیل جرم زیاد در آن؛ درمان گرفتگی گوش با قطره و شستشوی آن
همان‌طور که گفته شد مقداری سرومن در گوش طبیعی است، اما وجود مقداری زیادی از آن می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. توجه داشته باشید که افراد نباید برای پاک کردن جرم گوش از هر وسیله تیز یا غیربهداشتی استفاده کنند.
به طور کلی پیشنهاد می‌شود که از وسایل زیر برای بهداشت گوش استفاده شود:
- گوش پاک‌کن‌های تمیز و مناسب
- گیره‌های مخصوص پاک کردن گوش
- مراجعه به پزشک برای شستشوی گوش
افرادی که جرم زیادی در گوش آن‌ها قرار گرفته باید به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کرده تا پزشک اقدامات لازم برای تمیز کردن مجرای گوش آن‌ها را انجام دهد.
روش‌های خانگی درمان گرفتگی گوش به دلیل انباشتگی جرم در آن:
- استفاده از قطره گوش پراکسید هیدروژن
- هنگام استفاده از قطره گوش، رعایت دستورالعمل‌های روی بسته‌بندی بسیار مهم است
- به طور معمول فرد باید یک یا دو بار در روز حداکثر پنج قطره از این دارو را در گوش خود بریزد. این کار را می‌توان برای 3-7 روز انجام داد
- استفاده از روغن بادام یا زیتون
- افراد می‌توانند 2 یا 3 قطره روغن بادام یا زیتون را در گوش خود بریزند. این کار باید دو بار در روز به مدت 3 تا 4 روز انجام شود
استفاده از یکی از این دو روش باعث می‌شود که ظرف مدت 2 هفته تا 20 روز، جرم از گوش خارج شود (به ویژه وقتی فرد دراز کشیده).
بیشتر بخوانید: ۹ درمان خانگی خشکی گلو؛ زروستومیا را نابود کنید
6. درمان گرفتگی گوش ناشی از عفونت؛ درمان کیپی گوش با روش خاص آسپیراسیون
بعضی از عفونت‌های گوش خود به خود و بدون درمان دارویی برطرف می‌شوند. با این حال عفونت باکتریایی گوش میانی ممکن است نیاز به آنتی‌بیوتیک داشته باشد.
استراحت زیاد و نوشیدن مایعات شفاف مانند آب یا چای به بهبود سریع‌تر عفونت گوش کمک می‌کنند. همچنین بیماران می‌توانند برای کاهش درد و تب خود از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنند.
در مواردی پزشکان از داروهای ضدقارچی برای درمان عفونت‌های قارچی گوش استفاده خواهند کرد. آن‌ها همچنین می‌توانند قارچ‌ها را با یک خلاء کوچک حذف کنند. به این روش آسپیراسیون گوش می‌گویند.
بیشتر بخوانید : وزوز گوش؛ ۱۵ علت صدای زنگی که می‌آید و دیگر نمی‌رود
7. درمان بیماری منیر و رفع گرفتگی گوش با روش‌های خاص
بیماری منیر با کمک مصرف داروهای زیر درمان می‌شود:
- مکلیزین
- دیازپام
- لورازپام
- تزریق جنتامایسین
درمان‌های جایگزین برای بیماری منیر عبارتند از:
- محدود کردن مصرف نمک
- محدود کردن مصرف کافئین، شکلات و الکل
- درمان فشار هوا
- درمان شناختی رفتاری
- جراحی برای برداشتن فشار کیسه اندولنفاتیک داخل گوش داخلی
بیشتر بخوانید: چه عواملی باعث سرفه صبحگاهی می شود؟
روش‌های درمانی طب سنتی برای درمان گرفتگی گوش
در طب سنتی روش‌های مختلفی برای درمان گرفتگی گوش وجود دارد. در ادامه با چند نمونه از آن‌ها آشنا خواهیم شد:
8. درمان گرفتگی گوش در طب سنتی با استفاده از الکل و سرکه سیب
از ترکیب الکل و سرکه سیب می‌توان برای از بین بردن هرگونه عفونت باکتری‌یایی استفاده کرد. کافی است مقدار مشخصی از سرکه سیب و الکل را با هم مخلوط کرده و با قطره‌چکان در گوش آسیب‌دیده بچکانید.
برای جلوگیری از خروج این مایع از گوش باید از یک پنبه استفاده کرده و حدود 5 تا 10 دقیقه در خلاف جهت گوش مشکل‌دار دراز بکشید.
بیشتر بخوانید: بهترین راه قطع آبریزش بینی،درمان آبریزش بینی
9. درمان باد گرفتگی گوش در طب سنتی با استفاده از روغن درخت چای
روغن درخت چای خاصیت ضدباکتری و ضدالتهابی دارد و به همین خاطر برای عفونت و درمان گرفتگی گوش مناسب است. از این روغن گیاهی برای درمان عفونت سینوسی گوش استفاده می‌شود.
برای استفاده از این ماده باید مقداری روغن درخت چای را با چند قطره آب در حال جوش در یک لیوان ریخته و سر لیوان را روی گوش خود قرار دهید تا بخار این ترکیب وارد گوش شود. این کار باعث تسکین سریع درد می‌شود.
10. درمان خانگی گرفتگی گوش با استفاده از روغن سیر
سیر یک گیاه بسیار عالی برای درمان انواع عفونت‌ها است. این ماده خاصیت ضدباکتری بالایی داشته که از آن می‌توان برای درمان گرفتگی گوش در اثر جرم زیاد نیز استفاده کرد.
روش استفاده از روغن سیر برای درمان کیپی گوش:
دو حبه سیر را له کرده و با یک یا دو قاشق روغن زیتون روی حرارت گرم کنید. سپس اجازه دهید تا ترکیب خنک شود و بعد 2 تا 3 قطره از آن را در داخل گوش خود بریزید. پس از یک دقیقه گوش خود را با کمک گوش پاک‌کن تخلیه کنید.
بیشتر بخوانید : ۲ روش آسان بلعیدن قرص و کپسول
11. درمان خانگی کیپ شدن گوش با استفاده از گلیسیرین
چند قطره گلیسیرین را با ½ فنجان آب گرم مخلوط کرده و 2 تا 3 قطره از آن را در داخل گوش خود بریزید. بعد از 10 دقیقه گوش خود را تخلیه کنید. این کار به تمیز شدن گوش از جرم‌های اضافی کمک خواهد کرد.
12. علت گرفتگی گوش راست یا چپ با استفاده از برگ ریحان
برگ ریحان خاصیت ضدباکتری داشته و به تسکین درد ناشی از گرفتگی گوش در اثر عفونت سینوسی کمک می‌کند. در ادامه روش استفاده از ریحان برای گرفتگی گوش را معرفی خواهیم کرد.
روش استفاده:
5 تا 6 عدد برگ ریحان را خرد کرده و آب آن را با پنبه بگیرید. سپس پنبه آغشته به ریحان را به گوش خود بزنید؛ اما مراقب باشید که آب ریحان به پرده گوش شما نزدیک نشود (این ماده به پرده گوش آسیب می‌زند). این کار را روزی دو بار انجام دهید.
بیشتر بخوانید: خون دماغ یا اپیستاکسی، بررسی علت های خون دماغ
13. برای گرفتگی گوش چه کار کنیم؟ استفاده از کمپرس آب گرم موثر است؟
کمپرس گرم یک روش درمانی عالی و ساده برای گرفتگی گوش و سینوس‌ها است. افراد می‌توانند یک کیسه آب گرم یا حوله گرم شده با آب داغ را برای 5 تا 10 دقیقه روش گوش خود قرار دهند.
14. درمان گرفتگی گوش با عسل؛ بهترین داروی گیاهی برای گرفتگی گوش
عسل ماده غذایی بسیار پرخاصیتی است که برای موارد درمانی مختلفی از جمله گرفتگی گوش استفاده می‌شود. این ماده باعث تقویت گوش برای درمان عفونت‌های قارچی و میکروبی می‌شود. استفاده از عسل برای درمان گرفتگی گوش به این صورت است که باید 5 تا 10 قطره عسل را در داخل گوش بریزید و گوش را به سمت بالا ثابت نگه دارید. این کار به ورود عسل به داخل گوش کمک می‌کند. بعد از 10 دقیقه گوش خود را به سمت پایین نگه دارید تا عسل به همیراه جرم‌های اضافی تخلیه شود.
بیشتر بخوانید: خطرات استفاده از هدفون های بلوتوث و بي سيم
یادداشت پایانی
گرفتگی گوش مشکل یا بیماری ساده‌ای است که افراد با سنین مختلف دچار آن می‌شوند. احتقان گوش علل مختلفی دارد که از می‌توان به جمع شدن آب در گوش، آلرژی، عفونت سینوس‌ها، عفونت گوش و بیماری‌های خاصی مانند بیماری منیر اشاره کرد.
هر کدام از این علت‌های گفته‌شده روش‌های درمانی خاصی دارند. از روش‌های متنوع درمان گرفتگی گوش می‌توان استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک، آنتی‌هیستامین، شستشوی گوش توسط پزشک، خارج کردن جرم داخل گوش، استفاده از گیاهان و روغن‌های گیاهی مختلف برای شستشو و تمیز کردن گوش را نام برد. سپاس که تا انتهای این مطلب با ما همراه بودید.
سوالات متداول در مورد درمان گرفتگی گوش
چگونه گرفتگی گوش را برطرف کنیم؟
درمان گرفتگی گوش به علت آن بستگی دارد، به عنوان مثال برای عفونت گوش از آنتی بیوتیک‌ها استفاده می‌شود. در حالی که کیپ شدن گوش به دلیل جرم زیاد به شستشوی گوش نیاز خواهد داشت.
برای گرفتگی گوش چی خوبه؟
مانند سایر بیماری‌ها مصرف آب و مایعات زیاد، تمیز کردن گوش از جرم‌های اضافی، عدم استفاده از لوازم تیز برای پاک کردن گوش و توجه به علائم هشداردهنده مانند تب.
بهترین قطره برای درمان کیپ شدن گوش چیست؟
هر کدام از قطره‌های گوش برای درمان شرایط خاصی استفاده می‌شوند و هر کدام از آن‌ها در جای خود بهترین هستند. به عنوان مثال قطره کلرامفنیکل نوعی آنتی بیوتیک است که برای رفع عفونت‌های باکتریایی عالی است.