درمان بی خوابی سالمندان و آرامش ذهن
درمان بی خوابی سالمندان از مواردی است که شاید زیاد به آن فکر نکرده باشید. کارشناسان معتقدند که پیری طبیعی برخی تغییرات را در خواب ایجاد می‌کند.اساسا افراد مسن تمایل دارند زودتر از گذشته بخوابند، اما اگر برای خوابیدن یا در خواب ماندن آن‌ها مشکلی پیش بیاید، باید به فکر استفاده از روش‌های درمان بی خوابی سالمندان بود.
به دلیل تغییرات در سیستم خواب سالمندان، احتمالا واقع بینانه نیست که انتظار داشته باشیم با بالا رفتن سن، به اندازه طولانی یا کافی بخوابیم. با این وجود، اگرچه پیری به خودی خود خواب را تغییر می‌دهد، اما در افراد مسن نیز مشکلات بهداشتی می‌تواند باعث اختلال خواب شود.
بنابراین وقتی اقوام بزرگ‌تر شما می‌گویند خوب نمی‌خوابند، شما باید دلیل این اتفاق را مشخص کرده و پس از آن درمان بی خوابی سالمندان را آغاز کنید. همچنین به خاطر داشته باشید، خواب کافی و با کیفیت خوب به حفظ سلامت مغز، سلامت جسمی و خلق و خو کمک می‌کند.
در این مقاله به بررسی علت بی خوابی سالمندان می‌پردازیم و همچنین به شما می گوییم که چه رویکردهایی برای درمان بی خوابی سالمندان و مشکلات خواب در افراد مسن مفید است.
بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی بزرگسالان را با خواندن این مطلب بیابید!
5 علت رایج مشکلات خواب و درمان بی خوابی سالمندان
1. مشکلات خواب به دلیل یک مشکل پزشکی زمینه‌ای
اگرچه افراد مسن اغلب از اختلالات خواب «اولیه» رنج می‌برند، اما بسیاری از مشکلات خواب آن‌ها مشکلات «ثانویه» خواب هستند، به این معنی که آن‌ها به یک بیماری پزشکی زمینه‌ای مبتلا شده‌اند که علائم اصلی آن مربوط به خواب نیست.
شرایط عمومی شایع که می‌تواند خواب افراد مسن را مختل کند عبارت‌اند از:
- بیماری‌های قلبی و ریوی که بر تنفس تاثیر می‌گذارند، مانند نارسایی قلبی و بیماری انسدادی مزمن ریوی
- رفلاکس معده که باعث علائم سوزش سر دل می‌شود و می‌تواند تحت تاثیر وعده‌های غذایی زیاد در اواخر شب قرار گیرد
- شرایط دردناک، از جمله آرتروز
- مشکلات ادراری که باعث ادرار در شب می‌شود؛ این موضوع می‌تواند ناشی از بزرگ شدن پروستات یا مثانه بیش فعال باشد
- مشکلات خلقی مانند افسردگی و اضطراب
- اختلالات عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون
- عوارض جانبی داروها
اگر یک فرد مسن در خوابیدن مشکل دارد، مهم است که مطمئن شوید یکی از این شرایط رایج در مشکل او دخیل نیست. درمان یک مشکل زمینه‌ای مانند درد درمان نشده در شب اغلب می‌تواند خواب را بهبود بخشد. همچنین می‌توانید با داروساز در مورد تمام داروهای تجویزی و بدون نسخه مشورت کنید تا مطمئن شوید این داروها به بی خوابی کمک نکنند. درمان چنین دردهایی در نهایت به درمان بی خوابی سالمندان ختم می‌شود.
2.خروپف، آپنه خواب و سایر اشکال اختلالات تنفسی مرتبط با خواب
اختلالات تنفسی مرتبط با خواب، اصطلاحی است که طیف وسیعی از مشکلات مربوط به نحوه تنفس افراد در خواب را پوشش می‌دهد.
آپنه خواب یک بیماری شایع بوده و تشخیص آن بسیار مهم است. زیرا با بسیاری از مشکلات سلامتی دیگر (به ویژه در بزرگسالان میانسال) همراه خواهد بود. آپنه خواب باعث می‌شود که فرد در طول خواب مکث‌های مکرری در تنفس خود داشته باشد.
شایع‌ترین شکل آن آپنه انسدادی خواب (OSA) است که در آن وقفه‌های تنفسی به دلیل انسداد مجاری تنفسی ایجاد می‌شود. OSA اغلب با خروپف همراه خواهد شد. یک شکل کمتر رایج، آپنه خواب مرکزی نام دارد که در آن وقفه‌های تنفسی مربوط به تغییرات در مغز است. پس برای درمان بی خوابی سالمندان با چنین دلیلی باید آپنه خواب را درمان کرد.
احتمال ابتلا به اختلالات تنفسی با اختلال خواب با افزایش سن بیشتر می‌شود. همچنین در مردان و افراد دارای اضافه وزن شایع‌تر است. در یک مطالعه روی 827 فرد مسن سالم 68 ساله، 53٪ علائم اختلالات تنفسی داشتند، در حالی که 37٪ معیارهای آپنه خواب قابل توجه را نشان می‌دادند.
علت خطر آفرینی در صورت عدم درمان بی خوابی سالمندان
مطالعات نشان داده‌اند که OSA درمان نشده با پیامدهای ضعیف سلامتی از جمله افزایش مرگ و میر، سکته مغزی، بیماری عروق کرونر و نارسایی قلبی همراه است. با این حال، مطالعات همچنین بیان می‌کنند که این ارتباطات در افراد 40 تا 70 ساله قوی‌تر و در افراد مسن‌تر ضعیف‌تر است. برای افراد مسن مبتلا به OSA درمان می‌تواند خواب آلودگی روزانه را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود بخشد و در نهایت درمان بی خوابی سالمندان باشد.
بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی با 35 روش فوق العاده موثر
3. سندرم پای بی قرار (RLS)
این حالت باعث احساس خارش، خزیدن یا بی‌قراری هنگام تلاش فرد برای به خواب رفتن می‌شود. علائم ناخوشایند هستند اما معمولا دردناک نبوده و با حرکت بهتر می‌شوند. دلایل بیولوژیکی دقیق این مشکل هنوز به درستی شناخته نشده است، اما به نظر می‌رسد که به میزان دوپامین و آهن در مغز مربوط می‌شود. همچنین تصور نمی‌شود که این بیماری مربوط به تخریب عصبی باشد.
میزان شایع بودن سندروم پای بی قرار
مطالعات نشان می‌دهد که 5 تا 15 درصد از مردم عادی معیارهای RLS را دارند، اما تصور می‌شود که تنها 2.5 درصد از افراد دارای علائم بالینی شدید هستند. سلامت ضعیف، سن بالا، پایین بودن سطح آهن و زن بودن برخی از عوامل خطر هستند. همچنین این مشکل میان اعضای یک خانواده به صورت موروثی دیده می‌شود.
کنترل سندرم پای بی قرار و ایجاد شرایط بهتر برای گذر از این بیماری در نهایت به درمان بی خوابی سالمندان کمک خواهد کرد. RLS با افسردگی، اضطراب و بی خوابی شروع می‌شود. همچنین ممکن است با انواع خاصی از داروها بدتر شود.
4.حرکات دوره‌ای اندام خواب (PLMS)
این بیماری به راحتی قابل درمان نیست، اما متاسفانه بسیار شایع است. PLMS باعث ایجاد حرکات متناوب در هنگام خواب، معمولا در اندام‌های تحتانی می‌شود. این حرکات می‌تواند انگشتان پا، مچ پا، زانو یا باسن را تحت تاثیر قرار دهد. حرکات ممکن است فرد را از خواب بیدار کند یا نکند. آن‌ها می‌توانند برای یک شریک رختخواب آزاردهنده باشند.
مطالعات تخمین می‌زنند که 45 درصد از افراد مسن PLMS را تجربه می‌کنند. بسیاری از این افراد مسن به جز داشتن این مشکل، سالم هستند. با این حال، PLMS اغلب با سایر مشکلات خواب مانند پاهای بی قرار و آپنه خواب همراه است. کارشناسان معتقدند که به ندرت پیش می‌آید افراد فقط به دلیل PLMS دچار اختلالات بالینی قابل توجهی در خواب شوند.
PLMS می‌تواند یک عامل مهم برای بی خوابی باشد، زیرا به سایر مشکلات خواب مرتبط است. اکثر افرادی که PLMS را تجربه می‌کنند متوجه آن نمی‌شوند، اگرچه برخی آن را آزاردهنده می‌دانند. تنها چند مطالعه برای درمان PLMS انجام شده و مشخص نیست که روش قابل اعتمادی برای درمان آن وجود دارد یا همچنان باید در انتظار درمان ماند.
آکادمی پزشکی خواب آمریکا در راهنمای 2012 خود در زمینه درمان سندرم پای بی قرار و PLMS، به این نتیجه رسید که «شواهد کافی» برای توصیه درمان دارویی وجود ندارد. در نتیجه درمان بی خوابی سالمندان با داشتن این مشکل، بسیار سخت می‌شود.
بیشتر بخوانید: کم‌خوابی و تأثیر بزرگ آن بر زندگی
5.بی خوابی
بی خوابی به این معنی است که با وجود فرصت انجام این کار به عنوان مثال در رختخواب بودن، فرد در خوابیدن یا خواب ماندن مشکل دارد و به همین دلیل عملکرد روزانه‌اش کاهش پیدا می‌کند. این مشکل بسیار رایج است و با افزایش سن حتی بیشتر شایع می‌شود. یک مطالعه نشان داد که 23 تا 24 درصد از افراد مسن علائم بی خوابی را گزارش کرده‌اند.
بی خوابی با اضطراب، افسردگی، خستگی، کیفیت بدتر زندگی، افت شناختی و انواع دیگر پیامدهای بدتر در سلامتی مرتبط است. اصلی‌ترین کاری که باید برای درمان بی خوابی سالمندان انجام دهید ارزیابی مشکل با بررسی و تشخیص درست است. سپس به دنبال کمک باشید.
برای افراد مسن، بسیار مهم است که در کمک به خواب، به سادگی به داروهای تجویزی یا غیر نسخه‌ای تکیه نکنند. این به این دلیل است که همه این مواد عملکرد مغز را بدتر می‌کنند و خطر زوال شناختی را افزایش می‌دهند.
دوری از داروهای مصرفی برای درمان بی خوابی سالمندان
بی خوابی یک شکایت بسیار شایع در افراد مسن است. خوشبختانه، تحقیقات نشان داده است که می‌توان بی خوابی را به طور موثر درمان کرد، اگرچه اغلب به زمان و تلاش نیاز دارد.
قبل از اینکه به درمان‌های توصیه شده بپردازیم، اجازه دهید دوباره این موضوع بگوییم که شما باید از آرام‌بخش‌ها به عنوان آخرین راه حل استفاده کنید. به این دلیل که اکثر داروهایی که باعث خواب آلودگی افراد می‌شوند، برای عملکرد مغز چه در کوتاه مدت و چه درازمدت مضر هستند.
بنزودیازپین‌هایی مانند لورازپام، آلپرازولام، دیازپام و تمازپام (آتیوان، زاناکس، والیوم و رستوریل) نیز عادت‌ساز هستند. از بین بردن عادت استفاده از آن‌ها در افراد کار زیادی می‌طلبد، اما تحقیقات ثابت کرده است که این کار امکان‌پذیر است.
به عنوان مثال، در یک مطالعه کنترل تصادفی، بسیاری از افراد مسن که برای خواب از بنزودیازپین استفاده می‌کردند (میانگین مدت استفاده 19.3 سال بود) توانستند قرص‌های خواب خود را کاهش دهند. 63 درصد پس از 7 هفته بدون دارو بودند.
علاوه بر این، در تجربه شخصی افراد دیده شده است، هنگامی که فردی دچار زوال عقل مانند آلزایمر می‌شود، کنار گذاشتن داروها بسیار مشکل خواهد شد. زیرا در این صورت اگر خواب نداشته باشد یا مضطرب باشد، رفتار و تفکر او بسیار بدتر می‌شود.
تقریبا همه افرادی که از مصرف داروهای آرام‌بخش خودداری می‌کنند، باید کمی بی قراری را در کوتاه مدت تحمل کنند. اما اجازه دادن به آن‌ها برای ادامه مصرف بنزودیازپین ما را به دردسر بزرگ‌تری می‌اندازد. زیرا باعث می‌شود بیماران از داشتن بهترین عملکرد ممکن مغز دور شده و با زوال سریع‌تر شناختی همراه شوند.
پس اگر کسی که از او مراقبت می‌کنید بنزودیازپین‌ها را برای خواب یا اضطراب مصرف می‌کند و با تشخیص زوال عقل سر و کار ندارد، اکنون زمان آن است که تلاش کند تا این داروها را کنار بگذارد.
اگر شخص با تشخیص زوال عقل روبه‌رو است، باید از پزشکان برای کاهش استفاده از این داروها کمک بخواهد، اما همه چیز سخت‌تر خواهد بود. هنوز هم اغلب می‌توان حداقل دوزهای مورد استفاده را کاهش داد.
نکته کلیدی در توقف موفقیت‌آمیز داروهای آرام‌بخش برای خواب این است که دارو را به آرامی تحت نظر پزشک کاهش دهید؛ به علاوه در صورت امکان درمان‌های رفتاری شناختی یا سایر روش‌های بهبود خواب را به برنامه سالمند اضافه کنید.
بیشتر بخوانید :بررسی کامل بی اختیاری ادرار سالمندان + راه‌های درمان
راه‌های اثبات شده برای درمان بی خوابی سالمندان
درمان شناختی–رفتاری برای درمان بی خوابی سالمندان (CBT-I)
این به معنای درمان ویژه است که به فرد کمک می‌کند از الگوهای فکری منفی که باعث بی خوابی می‌شود دوری کند. این اتفاق در کنار عادات منظم خواب، تکنیک‌های آرامش و سایر تکنیک‌های رفتاری که خواب را بهبود می‌بخشد، رقم می‌خورد. یک مطالعه جدید تایید کرد که CBT-I همچنین برای افرادی که بی خوابی دارند همراه با سایر شرایط پزشکی یا روانی مفید است.
درمان شناختی-رفتاری را می‌توان به صورت شخصی انجام داد و همچنین هنگامی که از طریق برنامه‌های آنلاین انجام می‌شود نیز موثر است. CBT-I ممکن است چندین تکنیک مانند کنترل محرک و درمان محدودیت خواب را شامل شود.
درمان رفتاری مختصر بی خوابی (BBTI)
این درمان، یک نوع کوتاه‌تر از CBT-I است و طراحی شده تا در 4 هفته تکمیل شود. همچنین دارای سابقه خوبی در زمینه تحقیقات است. یک مطالعه نشان داد که BBTI در کاهش ادرار شب موثر است.
مدیتیشن ذهن آگاهی
یک آزمایش کنترل تصادفی منتشر شده در آوریل 2015 نشان داد که مدیتیشن ذهن آگاهی برای درمان بی خوابی سالمندان با انواع اختلالات خواب موثر است.
ورزش
ورزش اغلب به عنوان درمان بی خوابی سالمندان تصور می‌شود، اما شواهد تاثیر آن را نسبت به CBT-I ضعیف‌تر بیان کرده‌اند. یک مقاله مروری که در سال 2012 منتشر شد به این نتیجه رسید که این اثر نسبتا کم است. یک آزمایش تصادفی اخیر که CBT-I و تای چی را برای درمان بی خوابی سالمندان مقایسه کرده بود، نشان داد که CBT-I موثرتر است.
اگرچه بدیهی است که ورزش برای سلامتی بسیار مهم است، اما به عنوان راه اصلی برای حل مشکلات خواب به آن تکیه نکنید. همچنین امکان دارد ورزش به درمان بی خوابی سالمندان کمک کند، اما یک مطالعه کوچک جذاب در نیویورک تایمز نشان داد که در افراد مبتلا به بی خوابی مزمن، ممکن است چند ماه طول بکشد تا ورزش بر خواب آن‌ها تاثیر بگذارد.
آیا داروها یا مکمل‌هایی هستند که بی‌خطر و موثر باشند؟
داروهای بنزودیازپین و داروهای خواب‌آور مانند زولپیدم قطعا برای افراد مسن خطرناک هستند. زیرا عملکرد مغز را تضعیف کرده و تعادل را بدتر می‌کند. اگر سالمند شما به چنین داروهایی وابسته است، توصیه می‌کنیم همان‌طور که در بالا توضیح داده شد، برای کاهش مصرف آن کمک بگیرید.
اکثر افراد مسن می‌توانند خوابیدن بدون این داروها را بیاموزند، اگرچه برای کنار گذاشتن دارو و یادگیری خوابیدن بدون آن‌ها، کمی تلاش لازم است.
بسیاری از داروهای بدون نسخه (OTC) که باعث خواب آلودگی افراد می‌شوند نیز مشکلاتی را می‌آفرینند. زیرا اکثر آن‌ها «آنتی کولینرژیک» بوده، به این معنی که با انتقال دهنده عصبی کلیدی به نام استیل کولین تداخل دارند.
دیفن هیدرامین یک آنتی هیستامین آرام‌بخش است که اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در اکثر مسکن‌های شبانه وجود دارد، اما بسیاری از داروهای تجویزی نیز ضد کولینرژیک هستند.
افراد مسن باید در مورد استفاده از آنتی کولینرژیک‌ها اغلب برای خواب یا برای هر چیزی بسیار مراقب باشند. این مراقبت به این دلیل است که آن‌ها عملکرد مغز را بدتر می‌کنند و در واقع، استفاده مزمن از این داروها با ایجاد آلزایمر و سایر زوال عقل‌ها مرتبط است.
بیشتر بخوانید: پوکی استخوان سالمندان چیست و چگونه می‌توان از آن مطلع شد؟
داروهای کم‌خطرتر برای درمان بی خوابی سالمندان
ملاتونین
ملاتونین هورمونی است که در چرخه خواب و بیداری نقش دارد. مطالعه‌ای در سال 2007 نشان داد که ملاتونین خواب افراد مسن را بهبود می‌بخشد. با این حال، ملاتونین در ایالات متحده به عنوان یک مکمل ضعیف فروخته می‌شود و مطالعات نشان داده است که مکمل‌های تجاری فروخته شده اغلب دارای کیفیت و خلوص مناسبی نیستند. بنابراین ملاتونین ممکن است در هر جایی تاثیری با قدرت‌های متفاوت داشته باشد، چراکه هر کشوری دارای استانداردهای خاص خود است.
Ramelteon
Ramelteon یک داروی مصنوعی است که اثر ملاتونین را تقلید می‌کند. مطالعه‌ای در سال 2009 نشان داد که این دارو در افراد مسن، تعادل یا حافظه نیمه شب را مختل نمی‌کند. با این حال، اثربخشی آن مورد تردید قرار گرفته است. یک متاآنالیز در سال 2014 به این نتیجه رسید که به نظر می‌رسد اثر بالینی آن کم است.
ترازودون
ترازودون یک داروی ضدافسردگی ضعیف قدیمی است که خاصیت آرام‌بخشی دارد. این دارو مدت‌ها است که توسط متخصصان سالمندان به عنوان «قرص خواب» انتخابی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زیرا آنتی کولینرژیک نیست و به نظر می‌رسد خطر کمتری نسبت به جایگزین‌ها دارد. یک مطالعه کوچک در سال 2014 نشان داد که ترازودون باعث بهبود خواب بیماران مبتلا به آلزایمر هم می‌شوند. به طور کلی از این دارو می‌توان به عنوان کمک برای درمان بی خوابی سالمندان سود برد.
در این مقاله ما علل اصلی مشکلات خواب در افراد مسن و برخی از روش‌های اثبات شده برای درمان بی خوابی سالمندان را بیان کردیم. بر این مساله تاکید داشتیم که گروهی از داروها می‌توانند برای خواب سالمندان مضر باشند و بهتر است مصرف آن‌ها زیر نظر پزشک قطع شود. در پایان مقاله هم داروهایی را برای درمان بی خوابی سالمندان ارائه کردیم که باید با نظر و تجویز پزشک مصرف شوند.