درمان کابوس؛ با خواب‌های وحشتناک خداحافظی کنید
درمان کابوس وقتی به شکل خواب‌های بد و وحشتناکی باشد که شب‌های زیادی تکرار شود، اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. کابوس فرآیندی پیچیده است و درمان آن نیز همیشه آسان نخواهد بود. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی همه راه‌های درمان کابوس بپردازیم.
کابوس چیست؟
کابوس، خواب‌های وحشتناکی است که اغلب در شب اتفاق می‌افتد و اگر در بلندمدت استمرار داشته باشد، سبب بی‌خوابی‌های شبانه شخص می‌شود. بی‌خوابی حاصل از کابوس، تاثیرات منفی و روحی و جسمی بر شخص می‌گذارد و درمان آن بسیار حائز اهمیت است.
هرچند که کابوس‌های هر شخص متفاوت است و خواب‌های اشخاص با هم تفاوت‌های زیادی دارند، اما برخی ویژگی‌های مشترک را می‌توان در کابوس‌های شبانه یافت. تعقیب، افتادن یا گم شدن یا گرفتار شدن و ناتوانی در بسیاری از خواب‌های ترسناک مشترک هستند که باعث ترس و نگرانی یا پریدن از خواب می‌شوند.
در حقیقت کابوس‌ها به وضعیت روانی هر شخص بستگی دارند و به همین دلیل با وجود شباهت‌هایی، نوع و جزییات آن‌ها از شخصی به شخص دیگر فرق دارد. بنابراین درمان کابوس هم نمی‌تواند برای همه یک راه و روش مشترک باشد و متفاوت خواهد بود.
به یاد داشته باشید که اگر خواب‌های بد هرچند وقت یک بار و با فواصل زمانی طولانی اتفاق می‌افتند؛ نیازی به پیگیری خاصی نیست. درمان کابوس وقتی نیاز می‌شود که روند زندگی عادی شخص را مختل سازد.
کابوس سن خاصی نمی‌شناسد از کودکان تا بزرگسالان همه دچار آن می‌شوند و نوع خواب وحشتناکی که می‌بینیم بستگی به سن‌مان متفاوت خواهد بود. کابوس اغلب در خواب رِم (REM) یعنی آخرین مرحله خواب رخ می‌دهد.
در این مرحله اغلب بدن قادر به حرکت برخی اندام‌ها نیست و مغز دستوری برای آن‌ها صادر نمی‌کند. به همین دلیل در خواب رِم، شخص قادر به تکان دادن دست یا پاهای خود نیست.
کابوس می‌تواند به تغذیه شخص هم مرتبط باشد و برای اشخاصی که با فواصل زیاد و به دفعات اندک خواب بد می‌بینند، ممکن است به شام شب آن‌ها ارتباط داشته باشد.
بیشتر بخوانید: فوبیا، هراسی بزرگ‌تر از ترس‌های معمولی
تشخیص اختلال کابوس
هیچ آزمایشی به طور معمول برای تشخیص اختلال کابوس انجام نمی‌شود. کابوس‌ها تنها زمانی به عنوان یک اختلال در نظر گرفته می‌شوند که خواب‌های آزاردهنده باعث ناراحتی شما شود یا شما را از خواب کافی باز دارد. برای تشخیص اختلال کابوس، پزشک سابقه پزشکی و علائم شما را بررسی می‌کند. ارزیابی شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ممکن است برای شناسایی شرایطی که ممکن است در ایجاد کابوس نقش داشته باشد، به معاینه فیزیکی نیاز داشته باشید. اگر کابوس‌های مکرر شما نشان‌دهنده اضطراب زمینه‌ای باشد، پزشک ممکن است شما را به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد.
بحث علائم اختلال کابوس معمولا بر اساس توصیف شما از تجربیات‌تان تشخیص داده می‌شود. پزشک ممکن است در مورد سابقه خانوادگی مشکلات خواب شما بپرسد.
پزشک همچنین ممکن است از شما یا شریک زندگی‌تان در مورد رفتارهای خواب‌تان بپرسد و در صورت لزوم در مورد احتمال سایر اختلالات خواب صحبت کند.
اگر خواب شما به شدت مختل شده، پزشک امکان دارد یک مطالعه خواب شبانه را برای کمک به تعیین اینکه آیا کابوس‌ها به اختلال خواب دیگری مرتبط هستند یا خیر توصیه کند.
ممکن است از شما فیلمبرداری شود تا رفتار خود را در طول چرخه خواب مستند کنید.
بیشتر بخوانید: وسواس و آسیب‌های آن را بشناسید
درمان کابوس
درمان کابوس شبانه معمولا ضروری نیست. با این حال، اگر کابوس‌های شبانه باعث ناراحتی یا اختلال در خواب و اختلال در عملکرد روزانه شما می‌شوند، ممکن است نیاز به درمان باشد.
علت اختلال کابوس به تعیین درمان کمک می‌کند. گزینه‌های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان پزشکی
اگر کابوس‌های شبانه با یک بیماری زمینه‌ای مرتبط باشند؛ هدف، درمان مشکل اصلی خواهد بود.
درمان استرس یا اضطراب
اگر به نظر می‌رسد یک وضعیت سلامت روان مانند استرس یا اضطراب باعث ایجاد کابوس می‌شود، پزشک ممکن است تکنیک‌های کاهش استرس، مشاوره یا درمان را با یک متخصص سلامت روان پیشنهاد کند.
بیشتر بخوانید: اختلال اضطراب به همراه علائم جسمی، روانی و رفتاری
تمرین تصویرسازی
تمرین تصویرسازی شامل تغییر پایان کابوس به یاد مانده در هنگام بیداری است تا دیگر تهدیدکننده نباشد. سپس پایان جدید را در ذهن خود تمرین می‌کنید. این رویکرد ممکن است دفعات کابوس‌ها را کاهش دهد.
دارو
دارو به ندرت برای درمان کابوس‌های شبانه استفاده می‌شود. با این حال، دارو امکان دارد برای کابوس‌های شدید مرتبط با اختلال استرسی پس از حادثه توصیه شود.
بیشتر بخوانید :داروهای آرامبخش برای درمان اضطراب و اختلالات خواب
شیوه زندگی و درمان کابوس در خانه
اگر کابوس برای شما یا فرزندتان مشکل‌ساز است، این راه‌کارها را امتحان کنید:
برنامه منظم و آرامش‌بخش
قبل از خواب یک برنامه منظم و آرامش‌بخش داشته باشید. قبل از خواب فعالیت‌های آرامبخش مانند خواندن کتاب، انجام پازل یا غوطه‌ور شدن در وان و حمام گرم را انجام دهید.
بیشتر بخوانید: غمباد یا گلوبوس چیست ؟ آسيب هاي جسمي غم باد ( GLOBUS HYSTERICUS ) و راه های رفع آن !
مدیتیشن
مدیتیشن، تنفس عمیق یا تمرینات تمدد اعصاب نیز ممکن است کمک‌کننده باشد. همچنین اتاق خواب را برای خواب راحت و ساکت کنید.
به کودکان آرامش و اطمینان ببخشید
اگر کودک شما با کابوس‌های شبانه دست و پنجه نرم می‌کند، صبور، آرام و اطمینان‌بخش باشید. پس از بیدار شدن کودک از یک کابوس، سریع پاسخ دهید و کودک خود را در کنار تخت آرام کنید. این امر ممکن است از کابوس‌های آینده جلوگیری کند.
در مورد کابوس صحبت کنید
از فرزندتان بخواهید کابوس را توصیف کند. چه شد؟ چه کسی در خواب بود؟ چه چیزی آن را ترسناک کرده است؟ سپس به کودک خود یادآوری کنید که کابوس‌ها واقعی نیستند و نمی‌توانند به او و شما صدمه بزنند.
پایان کابوس را دوباره بنویسید
پایان خواب بد را دوباره بنویسید و پایان خوشی را برای کابوس تصور کنید. کودک خود را تشویق کنید تا تصویری از کابوس ترسیم کند، با شخصیت‌های کابوس صحبت کند یا در مورد کابوس در یک دفترچه بنویسد.
خلاقانه با استرس بجنگید
گاهی اوقات کمی خلاقیت می‌تواند کمک کند. علیه استرس قیام کنید و آن را سر جایش بنشانید. اگر استرس یا اضطراب یک مسئله است، در مورد آن صحبت کنید. برخی از فعالیت‌های ساده کاهش استرس، مانند تنفس عمیق یا آرامش را تمرین کنید. در صورت نیاز یک متخصص سلامت روان می‌تواند کمک کند.
بیشتر بخوانید : هر آنچه باید در مورد درمان اختلالات عصبی بدانید
کودک را راحت بگذارید
اگر کودک شما با یک حیوان عروسکی، پتو یا وسایل راحتی دیگر بخوابد، ممکن است احساس امنیت بیشتری کند. در شب درِ اتاق کودک‌تان را باز بگذارید تا احساس تنهایی نکند. در این صورت کودک اگر نیاز داشته باشد می‌تواند از اتاقش بیرون بیاید یا اگر می‌ترسد می‌تواند پیش شما بیاید.
از چراغ شب استفاده کنید
چراغ شب را در اتاق فرزندتان روشن نگه دارید. اگر کودک شما در طول شب از خواب بیدار می‌شود، نور ممکن است آرامش‌بخش باشد.
بیشتر بخوانید: پرخوری عصبی چیست ؟ هر آنچه لازم است در مورد Bulimia Nervosa بدانید!
مراجعه به پزشک برای درمان کابوس
اگر کابوس باعث نگرانی در مورد اختلال خواب یا شرایط زمینه‌ای می‌شود، به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است شما را به یک متخصص خواب یا یک متخصص بهداشت روان ارجاع دهد.
داشتن یک دفتر خاطرات خواب به مدت دو هفته قبل از ملاقات با پزشک می‌تواند به پزشک کمک کند تا اطلاعات بیشتری در مورد برنامه خواب شما، عوامل موثر بر خواب‌تان و زمان وقوع کابوس‌ها داشته باشد.
صبح‌ها به اندازه‌ای که می‌دانید از شرایط قبل از خواب، کیفیت خواب و غیره یادداشت کنید. در پایان روز، رفتارهایی را که ممکن است بر خواب تاثیر بگذارد، ثبت کنید، مانند اختلال در برنامه خواب، مصرف الکل و هرگونه داروی مصرف شده.
ممکن است بخواهید در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را برای ارائه اطلاعات بیشتر همراه خود بیاورید.
بیشتر بخوانید: وسواس فکری و عملی
آنچه باید قبل از مراجعه به پزشک برای درمان کابوس انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
هرگونه علائم تجربه شده از جمله علائمی که ممکن است به دلیل قرار ملاقات نامرتبط به نظر برسد مثل اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر زندگی، تمام داروها، ویتامین‌ها، گیاهان یا سایر مکمل‌های مصرفی و دوزهای مصرفی در زندگی خود را برای پزشک بگویید. تمامی این موارد می‌تواند به شناخت علت و درمان کابوس کمک کند.
برخی از سوالاتی که باید از پزشک بپرسید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چه چیزی احتمالا باعث این علائم می‌شود؟
- علل احتمالی دیگر چیست؟
- چه نوع آزمایشاتی لازم است؟
- آیا این وضعیت احتمالا موقتی است یا مزمن؟
- بهترین اقدام چیست؟
- جایگزین‌های رویکرد اولیه‌ای که پیشنهاد می‌کنید چیست؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که باید رعایت شود؟
- آیا مراجعه به متخصص را توصیه می‌کنید؟
- آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
از پرسیدن سوالات دیگر در طول قرار خود دریغ نکنید.
بیشتر بخوانید: درمان بی خوابی با 35 روش فوق العاده موثر
پزشک برای درمان کابوس چه می‌پرسد؟
پزشک احتمالا تعدادی سؤال برای شناخت و تعیین استراتژی درمان کابوس از شما می‌پرسد. آماده پاسخگویی به آن‌ها باشید تا زمانی را رزرو کنید و به نکاتی که می‌خواهید زمان بیشتری را روی آن‌ها بگذرانید مرور کنید. پزشک شما ممکن است بپرسد:
- علائم از چه زمانی شروع شد؟
- کابوس‌ها هر چند وقت یک بار اتفاق می‌افتند و درباره چیست؟
- روال معمول قبل از خواب چیست؟
- آیا سابقه مشکلات خواب وجود دارد؟
- آیا فرد دیگری در خانواده شما مشکل خواب دارد؟
بیشتر بخوانید: فلج خواب یا بختک، لحظه‌ای میان رویا و واقعیت
سخن آخر درباره درمان کابوس
ترک داروها و مواد مخدر، یا الکل و آرام بخش‌ها، ممکن است باعث ایجاد کابوس شود. اگر بعد از تغییر دارو متوجه تفاوت در دفعات کابوس خود شدید، با پزشک خود صحبت کنید.
کم خوابی ممکن است به کابوس‌های بزرگسالان کمک کند. هرچند این درمان کابوس اثبات نشده اما اغلب تاثیرگذار است. در واقع وقتی کمتر خوابیده‌اید و بسیار خسته هستید؛ احتمال اینکه خواب راحت‌تر و بدون کابوس داشته باشید، بیشتر است.
ممکن است تعدادی محرک روانی وجود داشته باشد که باعث ایجاد کابوس در بزرگسالان شود. به عنوان مثال، اضطراب و افسردگی می‌تواند باعث کابوس‌های بزرگسالی شود. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز معمولا باعث می‌شود افراد کابوس‌های مزمن و مکرر را تجربه کنند.
کابوس در بزرگسالان می‌تواند ناشی از برخی اختلالات خواب باشد و در صورت ادامه‌دار بودن باید به فکر درمان کابوس باشند. این موارد شامل آپنه خواب و سندرم پای بی قرار است. اگر علت دیگری را نتوان تعیین کرد، کابوس‌های مزمن ممکن است یک اختلال خواب مشخص باشند. افرادی که خویشاوندان مبتلا به اختلال کابوس دارند، ممکن است خودشان به این عارضه مبتلا شوند.