درمان عفونت ادراری در زنان؛ از مصرف آنتی‌بیوتیک تا شیوه‌های خانگی
درمان عفونت ادراری در زنان، درد یا سوزش در هنگام ادرار را از بین می‌برد و از این رو اهمیت فراوانی دارد. عفونت در هر بخش از دستگاه ادراری مثل عفونت باکتریایی در مثانه اغلب به درمان نیاز دارد و نمی‌توان آن را به حال خود رها کرد.
در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب تمام راه‌های درمان عفونت ادراری در زنان که بسیاری از خانم‌ها را تاکنون آزرده است، معرفی می‌کنیم.
درباره درمان عفونت ادراری در زنان
عفونت دستگاه ادراری نام فارسی عارضه Urinary Tract Infection است که در انگلیسی به طور مخفف آن را UTI نیز می‌نامند. عفونت در دستگاه ادراری در مجرای ادرار ، مثانه و کلیه‌ها رخ می‌دهد.
عامل این بیماری می‌تواند انگلی، باکتریایی، قارچی یا ویروسی باشد. مشکل وقتی ایجاد می‌شود که یکی از این عوامل بیماری‌زا از طریق مجاری ادرار وارد بدن می‌شوند.
درمان عفونت ادراری در زنان امروزه بسیار مورد توجه است زیرا این بیماری شیوع فراوانی دارد. عفونت ادراری اغلب با درمان برطرف می‌شود اما برخی زنان دچار عفونت‌های مکرر ادراری می‌شوند که نیاز به پیگیری بیشتر دارند.
عفونت ادراری در زنان اغلب بر اثر عفونت باکتریایی در واژن اتفاق می‌افتد، اما اگر به مثانه یا کلیه برسد عوارض بیشتری را ایجاد می‌کند. این عفونت در پاره‌ای از مواقع علائمی مثل درد و سوزش در هنگام ادرار را به وجود می‌آورد.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی سنگ مثانه: وقتی سنگ‌ها مهمان مثانه می‌شوند
تشخیص برای درمان عفونت ادراری در زنان
آزمایش‌ها و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص عفونت‌های دستگاه ادراری عبارتند از:
آنالیز نمونه ادرار
امکان دارد که پزشک برای بررسی گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز یا باکتری‌ها، نمونه ادرار را برای بررسی آزمایشگاهی درخواست کند.
برای جلوگیری از آلودگی احتمالی نمونه، ممکن است به شخص گفته شود که ابتدا ناحیه تناسلی را با یک پد ضدعفونی پاک کند و سپس ادرار را در ظرف نمونه بریزد.
بررسی باکتری‌های دستگاه ادراری گاهی اوقات با کشت ادرار دنبال می‌شود. این آزمایش به پزشک می‌گوید که چه باکتری‌هایی باعث عفونت می‌شوند و کدام داروها برای درمان عفونت ادراری در زنان موثرتر خواهند بود.
بیشتر بخوانید :10 درمان خانگی نارسایی کلیه،نابودی تجمع سموم در بدن
تصویربرداری از دستگاه ادراری
اگر شخص دچار عفونت‌های مکرر شود، پزشک فکر می‌کند که امکان دارد ناشی از یک ناهنجاری در دستگاه ادراری باشد. پزشک امکان دارد که آزمایش از طریق سونوگرافی، سی تی اسکن یا ام آر آی را تجویز کند.
پزشک همچنین امکان دارد که از رنگ برای برجسته کردن ساختارهای دستگاه ادراری استفاده کند.
بیشتر بخوانید: درمان ادرار خونی در صورت تشخیص سریع، به راحتی انجام می‌شود
سیستوسکوپی
در روش سیستوسکوپی، از یک اسکوپ برای دیدن داخل مثانه استفاده می‌شود. اگر شخص عفونت ادراری مکرر داشته باشد، پزشک ممکن است سیستوسکوپی را با استفاده از یک لوله بلند و نازک با عدسی (سیستوسکوپ) برای دیدن داخل مجرای ادرار و مثانه انجام دهد.
سیستوسکوپ در مجرای ادرار شخص وارد شده و به مثانه منتقل می‌شود.
بیشتر بخوانید: بواسیر یا هموروئید، رگ‌های متورم شده دردناک راست روده
راه‌های درمان عفونت ادراری در زنان
آنتی‌بیوتیک‌ها معمولا اولین درمان عفونت‌های دستگاه ادراری هستند. اینکه کدام داروها و برای چه مدت تجویز شوند به وضعیت سلامتی شخص و نوع باکتری موجود در ادرار بستگی دارد.
عفونت ساده
داروهایی که معمولا برای عفونت ادراری ساده توصیه می‌شوند عبارتند از:
- تری متوپریم/سولفامتوکسازول
- فسفومایسین (مونورول)
- نیتروفورانتوئین
- سفالکسین
- سفتریاکسون
گروهی از داروهای آنتی‌بیوتیکی که به نام فلوروکینولون‌ها شناخته می‌شوند مانند سیپروفلوکساسین (سیپرو) و لووفلوکساسین معمولا برای عفونت‌های ادراری ساده توصیه نمی‌شوند؛ زیرا خطرات این داروها عموما از مزایای درمان عفونت‌های ادراری بدون عارضه بیشتر است.
در برخی موارد، مانند عفونت مجاری ادراری پیچیده یا عفونت کلیه، اگر گزینه‌های درمانی دیگری وجود نداشته باشد، پزشک امکان دارد یک داروی فلوروکینولون تجویز کند.
اغلب، علائم عفونت ادراری ظرف چند روز پس از شروع درمان برطرف می‌شوند. گاهی امکان دارد که لازم باشد آنتی‌بیوتیک را برای یک هفته یا بیشتر ادامه داد. کل دوره آنتی‌بیوتیک را باید طبق دستور مصرف کرد.
برای یک عفونت ادراری بدون علائم، امکان دارد پزشک دوره کوتاه‌تری از درمان مانند مصرف یک تا سه روز آنتی‌بیوتیک را توصیه کند. اما اینکه آیا این دوره کوتاه درمان برای درمان عفونت کافی است یا خیر بستگی به علائم خاص و سابقه پزشکی شخص دارد.
پزشک امکان دارد یک داروی ضددرد (مسکن) تجویز کند که مثانه و مجرای ادرار را بی‌حس می‌کند تا سوزش هنگام ادرار را کاهش دهد، اما درد معمولا بلافاصله درمان عفونت ادراری در زنان با آنتی‌بیوتیک تسکین می‌یابد.
بیشتر بخوانید :نارسایی کلیه و شناخت کامل مراحل پنجگانه این بیماری
عفونت‌های مکرر
اگر شخصی به طور مکرر عفونت ادراری داشته باشد، پزشک امکان دارد توصیه‌هایی برای درمان عفونت ادراری در زنان مانند موارد زیر را ارائه دهد:
- آنتی‌بیوتیک با دوز کم، در ابتدا برای شش ماه اما گاهی اوقات طولانی‌تر
- اگر عفونت مربوط به فعالیت جنسی باشد، یک دوز واحد آنتی بیوتیک بعد از مقاربت جنسی
- اگر شخص یائسه باشد، استروژن درمانی واژن
عفونت شدید
برای یک عفونت ادراری شدید، امکان دارد که شخص نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی در بیمارستان داشته باشد.
بیشتر بخوانید: انواع سنگ کلیه به همراه علائم، تشخیص، درمان
درمان عفونت ادراری در زنان در خانه
عفونت‌های دستگاه ادراری می‌توانند دردناک باشند اما تا زمانی که آنتی‌بیوتیک‌ها عفونت را درمان کنند، می‌توان اقدامات لازم را برای کاهش ناراحتی انجام داد.
برای درمان عفونت ادراری در زنان در خانه این اقدامات را می‌توان انجام داد:
- نوشیدن مقدار زیادی آب، آب به رقیق شدن ادرار و دفع باکتری‌ها کمک می‌کند
- از نوشیدنی‌هایی که مثانه را تحریک می‌کنند، خودداری کرد
- از نوشیدن قهوه و نوشابه‌های کافئین‌دار یا حاوی آب مرکبات تا زمانی که عفونت از بین نرفته، خودداری شود. آن‌ها می‌توانند مثانه را تحریک و نیاز مکرر یا فوری شخص را به ادرار تشدید کنند
- از مصرف الکل پرهیز شود
- از کیسه آب گرم برای به حداقل رساندن فشار یا ناراحتی مثانه، استفاده شود. کیسه آب گرم را می‌توان روی شکم یا کمی پایین‌تر از آن گذاشت، اما نباید زیاد داغ باشد
بیشتر بخوانید: سنگ مثانه چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟ + راه‌های درمان
سایر روش‌ها برای درمان عفونت ادراری در زنان
بسیاری از مردم برای جلوگیری از عفونت ادراری، آب زغال اخته می‌نوشند. نشانه‌هایی وجود دارد که محصولات زغال اخته، به شکل آب یا قرص، ممکن است خاصیت مبارزه با عفونت داشته باشند.
محققان به بررسی توانایی آب زغال اخته برای پیشگیری از عفونت ادراری ادامه می‌دهند اما نتایج قطعی نیستند.
اگر از نوشیدن آب زغال اخته لذت می‌برید و احساس می‌کنید که به شما در پیشگیری از عفونت ادراری کمک می‌کند، ضرر کمی دارد. اما مراقب کالری آن باشید.
برای اکثر مردم، نوشیدن آب زغال اخته بی‌خطر است، اما برخی از افراد امکان دارد که دچار ناراحتی معده یا اسهال شوند. با این حال، اگر از داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین استفاده می‌کنید، آب زغال اخته ننوشید.
بیشتر بخوانید :درمان سنگ کیسه صفرا بدون عمل
مراجعه به پزشک برای درمان عفونت ادراری در زنان
پزشک زنان می‌تواند اکثر عفونت‌های دستگاه ادراری را درمان کند. اگر عود مکرر یا عفونت مزمن کلیه و مجاری ادراری دارید، ممکن است برای ارزیابی به یک پزشک متخصص در اختلالات ادراری (اورولوژیست) یا اختلالات کلیوی (نفرولوژیست) ارجاع داده شوید.
در مراجعه به پزشک بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید:
- از قبل بپرسید که آیا کاری وجود دارد که باید انجام دهید، مانند جمع‌آوری نمونه ادرار
- به علائم خود توجه داشته باشید، حتی اگر مطمئن نیستید که مربوط به عفونت مجاری ادراری باشند
- فهرستی از تمام داروها، ویتامین‌ها یا سایر مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، تهیه کنید
- سوالات‌تان را برای پرسیدن از پزشک بنویسید
بیشتر بخوانید: انواع کیست تخمدان و شناخت علائم هر کدام از کیست‌ها
برای عفونت مجاری ادراری، سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- محتمل‌ترین علت علائم و نشانه‌ها چیست؟
- آیا دلایل احتمالی دیگری وجود دارد؟
- آیا برای تایید تشخیص به آزمایش نیاز دارم؟
- چه عواملی ممکن است در عفونت مجاری ادراری نقش داشته باشد؟
- چه روش درمانی را توصیه می‌کنید؟
- اگر اولین درمان جواب نداد، بعد چه چیزی را توصیه می‌کنید؟
- آیا من در معرض خطر عوارض ناشی از این بیماری هستم؟
- خطر تکرار این مشکل چیست؟
- چه اقداماتی می‌توانم انجام دهم تا خطر عود را کاهش دهم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
- از پرسیدن سؤالات دیگر در حین قرار ملاقات خود دریغ نکنید
بیشتر بخوانید: اولین علامت یائسگی، نشانه‌ها، فواید و مدت زمان
پزشک برای درمان عفونت ادراری در زنان احتمالا چندین سؤال خواهد پرسید، از جمله:
- اولین بار چه زمانی متوجه علائم خود شدید؟
- آیا برای عفونت مثانه یا کلیه درمان شده‌اید؟
- شدت ناراحتی شما چقدر است؟
- چند بار در روز ادرار می‌کنید؟
- آیا علائم شما با ادرار کردن برطرف می‌شود؟
- آیا کمردرد دارید؟
- آیا تب داشته‌اید؟
- آیا متوجه ترشحات واژن یا خون در ادرار شده‌اید؟
- امکان دارد پزشک سوالاتی در مورد روابط جنسی بپرسد
- آیا از وسایل پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنید؟ چه نوع؟
- آیا برای بیماری‌های دیگر تحت درمان هستید؟
- از کاتتر استفاده کرده‌اید؟ (کاتتر برای افرادی است که نمی‌توانند به راحتی ادرار کنند و از لوله کاتتر برای ادرار کردن استفاده می‌کنند)
بیشتر بخوانید :یائسگی زودرس؛ چه زنانی در معرض ابتلا هستند؟
عوارض عدم درمان عفونت ادراری
هنگامی که عفونت ادراری به موقع و به درستی درمان شود، به ندرت منجر به عوارض می‌شود. اما اگر عفونت ادراری درمان نشود، می‌تواند عواقب جدی داشته باشد. عوارض عفونت ادراری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عفونت‌های مکرر، به ویژه در زنانی که دو یا چند عفونت را در یک دوره شش ماهه یا یک ساله تجربه می‌کنند
- آسیب دائمی کلیه ناشی از عفونت حاد یا مزمن کلیه (پیلونفریت)
- افزایش خطر زایمان نوزاد با وزن کم یا نوزاد نارس
- سپسیس، یک عارضه بالقوه تهدیدکننده زندگی، به خصوص اگر عفونت راه خود را از مجرای ادراری به کلیه‌ها برساند
بیشتر بخوانید: عوارض کیست تخمدان؛ از پیچ‌خوردگی تخمدان تا خونریزی داخلی
پیشگیری قبل از نیاز به درمان عفونت ادراری در زنان
برای کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری می‌توانید این اقدامات را انجام دهید:
- مایعات زیاد بنوشید. نوشیدن آب به رقیق شدن ادرار کمک می‌کند و اطمینان می‌دهد که دفعات ادرار بیشتری خواهید داشت. ادرار زیاد باعث می‌شود باکتری‌ها قبل از شروع عفونت از دستگاه ادراری خارج شوند
- آب زغال اخته بنوشید. اگرچه مطالعات قطعی نیست که آب زغال اخته از عفونت ادراری جلوگیری می‌کند، اما احتمالا مضر نیست
- شخص باید پس از ادرار یا مدفوع، از جلو به عقب خود را تمیز کند. انجام این کار پس از ادرار و پس از اجابت مزاج به جلوگیری از گسترش باکتری‌های ناحیه مقعد به واژن و مجرای ادرار کمک می‌کند
- بلافاصله پس از مقاربت مثانه خالی شود. یک لیوان پر از آب نیز نوشیده شود تا به شستشوی باکتری‌ها کمک کند
- از محصولات تحریک‌کننده زنانه خودداری شود. استفاده از اسپری‌های دئودورانت یا سایر محصولات زنانه مانند دوش و پودر در ناحیه تناسلی می‌تواند مجرای ادرار را تحریک کند
- روش پیشگیری از بارداری خود را تغییر دهید. دیافراگم‌ها یا برخی از انواع کاندوم‌ها می‌توانند به رشد باکتری کمک کنند
بیشتر بخوانید: 11درمان خانگی کیست تخمدان؛ خودتان می‌توانید کیست‌ها را نابود کنید؟
شیوع عفونت‌های ادراری
عفونت‌های دستگاه ادراری بسیار شایع هستند و از هر 5 زن، یک نفر در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کند. اگرچه عفونت ادراری در زنان شایع است اما امکان دارد برای مردان، افراد مسن و کودکان نیز رخ دهد.
1 تا 2درصد از کودکان دچار عفونت ادراری می‌شوند. سالانه 8 تا 10 میلیون مراجعه به پزشکان برای عفونت‌های مجاری ادراری انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان بوی بد واژن با روش‌های پزشکی و خانگی
چه کسانی به عفونت ادراری (UTI) مبتلا می‌شوند؟
هر شخصی امکان دارد که به عفونت ادراری مبتلا شود؛ اما همان‌طور که گفتیم این عفونت در زنان شایع‌تر است.
این امر به این دلیل است که مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار را از بدن خارج می‌کند) در زنان کوتاه‌تر و نزدیک‌تر به مقعد است، جایی که باکتری‌ها در آن حضور دارند.
افراد مسن نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سیستیت هستند. این افزایش خطر امکان دارد به دلیل تخلیه ناقص مثانه باشد.
چندین بیماری وجود دارد که می‌تواند به این موضوع مربوط شود، از جمله بزرگ شدن پروستات یا افتادگی مثانه (شرایطی که در آن مثانه می‌افتد یا از موقعیت معمول خود خارج می‌شود).
اگر مکرر دچار عفونت‌های مجاری ادراری می‌شوید، امکان دارد پزشک آزمایش‌هایی را برای بررسی سایر مشکلات سلامتی مانند دیابت یا سیستم ادراری غیرطبیعی که شاید در ایجاد عفونت‌های شما نقش داشته باشد، انجام دهد.
به افراد مبتلا به عفونت ادراری مکرر، برای مدتی آنتی‌بیوتیک با دوز پایین داده می‌شود تا از عود عفونت جلوگیری کند.
این رویکرد محتاطانه برای درمان عفونت‌های ادراری مکرر به این دلیل است که بدن می‌تواند به آنتی‌بیوتیک مقاوم شود. این اتفاق ریسک انواع دیگر عفونت‌ها را بالا می‌برد.
بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری
سخن پایانی در ارتباط با درمان عفونت ادراری در زنان
عفونت‌های دستگاه ادراری معمولا زمانی رخ می‌دهند که باکتری‌ها از طریق مجرای ادرار وارد دستگاه ادراری شده و شروع به تکثیر در مثانه می‌کنند.
اگرچه ساختار سیستم ادراری به گونه‌ای است که از چنین مهاجمان میکروسکوپی جلوگیری کند؛ اما گاهی اوقات این دفاع‌ها با شکست مواجه می‌شوند.
هنگامی که این اتفاق می‌افتد، باکتری ممکن است نفوذ کند و به یک عفونت کامل در دستگاه ادراری تبدیل شود. زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به عفونت ادراری هستند.
عفونت در مثانه می‌تواند دردناک و آزاردهنده باشد. اگر عفونت ادراری به کلیه‌ها سرایت کند، امکان دارد که عواقب جدی رخ دهد.
پزشکان معمولا عفونت‌های دستگاه ادراری را با آنتی‌بیوتیک درمان می‌کنند. در صورت ابتلا به عفونت اولیه با مشورت پزشک، می‌توانید درمان عفونت ادراری در زنان را در خانه انجام دهید.
در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب همه راه‌های درمان عفونت ادراری در زنان اعم از استفاده آنتی‌بیوتیک‌ها و روش‌های خانگی را توضیح دادیم.