تریکومونیازیس، بیماری عفونی که در زنان شایع‌تر است؛ از خارش تا ترشحات بدبو
تریکومونیازیس یک عارضه عفونی شایع اندام تناسلی زنان است که به وسیله انگل تریکوموناس واژینالیس به وجود می‌آید. عفونت بیماری تریکومونیازیس (Trichomoniasis)، از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود اما قابل درمان است. هرچند مردان نیز دچار این عارضه می‌شوند؛ اما در زنان بسیار شایع‌تر است. در این مقاله می‌خواهیم به معرفی این بیماری، علائم، پیشگیری و راه‌های درمان آن بپردازیم.
تریکومونیازیس چیست؟
تریکومونیازیس یک عارضه رایج مقاربتی است که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود و اغلب باعث ایجاد عفونت انگلی در واژن زنان خواهد شد.
نشانه‌های تریکوموناس یا تک تارچه زدگی در زنان شامل خارش، حساسیت و ترشح واژن و در آقایان؛ سوزش در زمان دفع ادرار است.
برای جلوگیری از عفونت مجدد با ارگانیسمی که باعث تریکومونیازیس می‌شود، هر دو طرف باید تحت درمان قرار گیرند.
رایج‌ترین درمان برای تریکومونیازیس شامل مصرف یک مگا دوز مترونیدازول یا تینیدازول است. استفاده صحیح از کاندوم در هر بار رابطه جنسی، خطر عفونت را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: ایدز، بررسی راه‌های انتقال و بهترین شیوه‌های پیشگیری HIV
ساختار تریکوموناس
دستگاه تناسلی انسان تنها میزبان این انگل است. تریکوموناس از طریق تماس جنسی یا تناسلی منتقل می‌شود. پژوهش‌ها هنوز اثبات نکرده است که این عارضه سبب زایمان زودرس می‌شود یا ارتباط مستقیمی با آن دارد.
مطالعات بیشتری برای تایید یا رد این فرضیه که این بیماری با زایمان زودرس در ارتباط است، نیاز خواهد بود زیرا پژوهش‌ها کم تعداد هستند و هنوز قابل تعمیم به همه زنان نیستند.
در ایالات متحده، غربالگری زنان باردار بدون هیچ علامتی تنها در افراد مبتلا به HIV توصیه می‌شود، زیرا عفونت تریکوموناس با افزایش خطر انتقال HIV به جنین مرتبط است.
بیشتر بخوانید: درمان ایدز؛ استفاده از داروهای ضدویروس برای مهار عفونت HIV
علائم تریکومونیازیس
بسیاری از زنان و اکثر مردان مبتلا به تریکومونیازیس حداقل در ابتدا هیچ علامتی ندارند. علائم و نشانه‌های تریکومونیازیس برای زنان عبارتند از:
- ترشحات واژن که اغلب بدبو هستند. این ترشحات ممکن است سفید، خاکستری، زرد یا سبز باشند
- قرمزی ناحیه تناسلی، سوزش و خارش
- درد در حین ادرار یا مقاربت جنسی
بیشتر بخوانید: 22 درمان خانگی تبخال تناسلی؛ مبارزه با بیماری مقاربتی در منزل
تریکومونیازیس به ندرت در مردان علائمی ایجاد می‌کند. با این حال، وقتی مردان علائم و نشانه‌هایی دارند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حساسیت یا سوزش داخل آلت تناسلی
- سوزش با ادرار یا بعد از انزال
- ترشح از آلت تناسلی
بیشتر بخوانید: سیفلیس چیست؟ انواع این بیماری مقاربتی و تاثیر آن بر بارداری
علل تریکومونیازیس
تریکومونیازیس توسط یک عامل تک سلولی ایجاد می‌شود. این تک سلولی نوعی انگل کوچک است که در طول رابطه جنسی انتقال پیدا می‌کند. دوره نهفتگی این انگل بین 4 تا 28 روز است.
بیشتر بخوانید: تشخیص تبخال تناسلی؛ آزمایش خون راهی کلیدی برای کشف ویروس
عوامل تریکومونیازیس
عوامل خطرساز عبارتند از:
- شرکای جنسی متعدد
- سابقه سایر عفونت‌های مقاربتی
- سابقه قبلی تریکومونیازیس
- رابطه جنسی بدون کاندوم
بیشتر بخوانید: 7 درمان خانگی تریکومونیازیس و روش‌های مرسوم پزشکی
عوارض تریکومونیازیس
زنان باردار مبتلا به تریکومونیازیس ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:
- زایمان پیش از موعد
- زایمان نوزادی با وزن کم
- هنگامی که نوزاد از رحم عبور می کند، عفونت را به او منتقل کنند
به نظر می‌رسد زنان راحت‌تر به تریکومونیازیس مبتلا می‌شوند و این اتفاق خطر ابتلا به ایدز را نیز افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در مردان، راه‌های درمان و چگونگی پیشگیری از آن
تریکومونیازیس چقدر شایع است؟
تریکومونیازیس، شایع‌ترین بیماری مقاربتی قابل درمان است. در ایالات متحده، Centers for Disease Control and Prevention یا مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا تخمین می‌زند که بیش از دو میلیون عفونت تریکومونیازیس در سال 2018 وجود داشته است.
با این حال، برخی مبتلایان تنها حدود 30درصد علائم تریکومونیازیس را نشان می‌دهند. احتمال ابتلای زنان مسن‌تر به تریکومونیازیس بیشتر از زنان جوان است.
بیشتر بخوانید: تبخال تناسلی در زنان و مردان
چگونه افراد به تریکومونیازیس مبتلا می‌شوند؟
این انگل در طول رابطه جنسی از یک فرد آلوده به یک فرد غیرآلوده منتقل می‌شود. در زنان، شایع‌ترین قسمت بدن که عفونی می‌شود، دستگاه تناسلی تحتانی (واژن، دهانه رحم یا مجرای ادرار) است.
در مردان، شایع‌ترین عضو بدن که عفونی می‌شود، داخل آلت تناسلی (مجرای ادرار) است. در طول رابطه جنسی، انگل معمولا از آلت تناسلی مرد به واژن یا از واژن به آلت تناسلی مرد گسترش می‌یابد.
این انگل همچنین می‌تواند از یک زن به زن دیگر سرایت کند. شایع نیست که این انگل، سایر اعضای بدن مانند دست‌ها، دهان یا مقعد را آلوده کند.
مشخص نیست که چرا برخی از افراد مبتلا به عفونت علائم را نشان می‌دهند در حالی که برخی دیگر این علائم را ندارند.
احتمالا این اتفاق به عواملی مانند سن و سلامت کلی فرد بستگی دارد. افراد آلوده بدون علائم همچنان می‌توانند عفونت را به دیگران منتقل کنند.
بیشتر بخوانید: آزمایش سوزاک برای تشخیص قطعی بیماری
تریکومونیازیس چگونه بر زن باردار و جنین او تاثیر می‌گذارد؟
زنان باردار مبتلا به تریکومونیازیس در خطر زایمان زودرس قرار دارند. همچنین، نوزادانی که از مادران آلوده به دنیا می‌آیند به احتمال زیاد وزن کمی در هنگام تولد (کمتر از 2.5 کیلوگرم) دارند.
بیشتر بخوانید: سوزاک چیست؟ آگاهی‌تان را در مورد بیماری آمیزشی سوزاک بالا ببرید
پیشگیری
مانند سایر عفونت‌های مقاربتی، تنها راه پیشگیری از تریکومونیازیس نیز پرهیز از رابطه و مسائل جنسی است.
برای کاهش خطر، هر بار که رابطه جنسی انجام می‌شود باید به درستی از کاندوم استفاده کرد. بهترین راه برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی این است که رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی با فرد مبتلا نداشته باشید.
اقدامات زیر برای پیشگیری مفید است:
- تک همسر باشید
- هر بار که رابطه جنسی دارید از کاندوم‌های لاتکس به روش صحیح استفاده کنید. این امر می‌تواند شانس ابتلا به تریکومونیازیس را کاهش دهد
- اگر به تازگی ازدواج کرده‌اید از عدم ابتلای همسرتان به این بیماری اطمینان حاصل کنید
بیشتر بخوانید: علائم زگیل تناسلی در مردان، راه‌های درمان و چگونگی پیشگیری از آن
تشخیص
برای تشخیص عفونت تریکومونیازیس، پزشک موارد زیر را انجام می‌دهد:
- معاینه لگن
- نمونه‌ای از ترشحات واژن یا آلت تناسلی را برای بررسی زیر میکروسکوپ قرار می‌دهند
- یک سواب واژینال برای آزمایش کشت در آزمایشگاه انجام شود
- نتایج آزمایش در حدود یک هفته بعد مشخص می‌شود
بیشتر بخوانید: واکسن گارداسیل؛ پیشگیری از زگیل تناسلی تا سرطان گردن رحم
آماده شدن برای معاینه
زنان باید زمانی وقت معاینه بگیرند که احتمال قاعدگی آن‌ها وجود ندارد. قبل از معاینه نباید از ژل شستشو روی فرج استفاده کنند، زیرا این کار بو را پوشانده و باعث خطا در تشخیص می‌شود.
همچنین ممکن است پزشک به بیمار توصیه کند که از آمیزش واژینال یا قرار دادن هر شی از جمله تامپون در واژن به مدت 24 تا 48 ساعت قبل از معاینه خودداری کند.
آزمایش پاپ اسمیر، تریک را بررسی نمی‌کند. اگر فردی تست پاپ داشته و سالم تشخیص داده شده، ممکن است هنوز تریک داشته باشد.
از آنجایی که تریک خطر انتقال HIV را افزایش می‌دهد، افراد مبتلا به HIV نیز باید حداقل سالی یک بار آزمایش تریک انجام دهند.
بیشتر بخوانید: درمان زگیل تناسلی؛ آیا درمان قطعی برای زگیل تناسلی وجود دارد؟
نتیجه مثبت
اگر نتایج آزمایش مثبت باشد، پزشک درمان را تجویز می‌کند و در مورد اقدامات بعدی صحبت خواهد کرد. فرد در این حالت باید اقدامات زیر را انجام دهد:
- به همسر خود اطلاع دهد، زیرا او نیز به آزمایش نیاز دارد
- کل دوز یا دوره درمان را برای جلوگیری از عود عفونت مصرف کند
- تا زمان کامل شدن درمان از رابطه جنسی خودداری کند
- اگر چند روز پس از اتمام دوره آنتی‌بیوتیک، علائم باقی ماند، برای پیگیری بیشتر به پزشک مراجعه کند
- ممکن است پزشک انجام آزمایش‌هایی را برای سایر بیماری‌های مقاربتی توصیه کند
بیشتر بخوانید: زگیل تناسلی را جدی بگیرید
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر ترشحات بدبوی از واژن اتفاق بیفتد یا در هنگام ادرار یا مقاربت درد ایجاد شود؛ باید به پزشک مراجعه کرد.
درمان تریکومونیازیس چیست؟
تریکومونیازیس با داروهای تجویز شده توسط پزشک قابل درمان است. این قرص‌ها به صورت خوراکی مصرف می‌شوند. مصرف این دارو برای زنان باردار بی‌خطر است.
افرادی که برای تریکومونیازیس تحت درمان قرار گرفته‌اند می‌توانند دوباره به آن مبتلا شوند. از هر 5 نفر 1 نفر در عرض 3 ماه پس از دریافت درمان مجددا مبتلا می‌شوند.
برای جلوگیری از عفونت مجدد، همه شرکای جنسی باید همزمان با آنتی بیوتیک درمان شوند.
بهتر است شخص تا یک هفته بعد از درمان و تا زمانی که همه علائم از بین نرفته، رابطه جنسی نداشته باشد.
توصیه می‌شود شخص مبتلا، 3 ماه بعد دوباره به چکاب یا معاینه برود تا مطمئن شود که آیا همه علائم برطرف شده و بیماری به طور کامل درمان شده است یا خیر.
بیشتر بخوانید: درمان کلامیدیا؛ مبارزه با خطر ناباروری یا بارداری خارج از رحم
شیردهی بعد از درمان
افراد نباید در دوران شیردهی از تینیدازول استفاده کنند. استفاده از مترونیدازول بی‌خطر است، اما ممکن است پزشک توصیه کند که 12 تا 24 ساعت پس از مصرف، شیردهی را انجام دهید.
چه کسانی ممکن است به تریکومونیازیس مبتلا شوند؟
این عارضه همه جنسیت‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زنان (به ویژه زنان مسن) بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند.
زنان سیاه پوست بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد اگر:
- هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده نکنید
- روابط خارج از ازدواج
بیشتر بخوانید: درمان سوزاک؛ از اندام‌های تناسلی تا گلو و چشم
سایر معضلات مرتبط
این مشکل ممکن است خطر عفونت‌های دستگاه تناسلی را افزایش دهد. حداقل یک مطالعه نشان می‌دهد که ممکن است بین تریکومونیازیس (تریک) و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و ویروسی که باعث سرطان دهانه رحم می شود، ارتباط وجود داشته باشد.
با این حال برای روشن شدن این ارتباط، تحقیقات بیشتری لازم است. عفونت تریک می‌تواند خطر ابتلا به HIV و سایر بیماری‌های مقاربتی را به خصوص در زنان افزایش دهد.
مجله Scientists Trusted Source عنوان کرد که این افزایش خطر می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- التهاب
- کاهش پاسخ ایمنی
- تغییرات در تعادل فلور واژن در زنان
این عوامل ممکن است محافظت طبیعی فرد را مقابل ویروس کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: عفونت کلامیدیا یک بیماری مشترک بین زنان و مردان
سخن آخر
تریکوموناس واژینالیس (Trichomonas vaginalis) انگلی تک یاخته است که سبب ایجاد گونه‌ای عارضه آمیزشی به نام تریکومونیازیس می‌شود.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، شیوع تریکوموناس واژینالیس بیشتر از 282/4 میلیون مورد در هرسال تخمین زده می‌شود.
انسان تنها میزبان شناخته شده این انگل است که فقط به صورت تروفوزوئیت زندگی می‌کند و در زمان نزدیکی از شخص مبتلا به شخص دیگر انتقال می‌یابد. واژنیت تریکومونایی پس از واژنیت باکتریایی در رتبه دوم ابتلا قرار دارد.
این انگل در دستگاه تناسلی خانم‌ها به ویژه در بخش سرویکس و در مجاری اورتر و غده پروستات آقایان زندگی می‌کند.
به نظر می‌رسد که ویژگی اکسیداتیو دستگاه تناسلی آقایان می‌تواند عوامل بیماری‌زای مشخصی از انگل را کنترل نماید.
برای مثال فاکتور زینک موجود در مایع پروستات دارای ویژگی سایتوتوکسیک برای انگل است. تریکوموناس واژینالیس در پی اچ نرمال آلت تناسلی زنان نمی‌تواند زنده بماند.
باسیلی به نام لاکتوباسیلوس واژینالیس (Lactobacillus vaginalis) فلور نرمال دستگاه تناسلی خانم‌ها را می‌سازد و می‌تواند با ساخت اسیدلاکتیک سبب افزایش اسیدیته دستگاه تناسلی بانوان شود و محیط را برای رشد تریکومونیازیس نامساعد کند. هر فاکتوری که سبب کاستن اسیدیته دستگاه تناسلی زنان شود؛ می‌تواند زمینه رشد انگل را ایجاد کند.