انواع میگرن را با این راهنمای عالی بشناسید

میگرن سردردی است با ماهیت ضربان‌دار که معمولا درد آن در یک طرف سر بروز پیدا می‌کند.

این کلی‌ترین تعریف برای میگرن است که بیشتر افراد مبتلا به سردرد میگرنی با آن آشنا هستند؛ اما انواعی از میگرن وجود دارد که طیف وسیعی از علائم را در نواحی مختلف بدن ایجاد می‌کنند.

برای شناخت میگرن، باید پیش از هرچیز با انواع میگرن و دسته‌بندی سردردهای میگرنی آشنا شد که بر اساس معیارهای مختلفی از جمله علائم، علل و مراحل بروز، طبقه‌بندی می‌شوند.

میگرن عصبی، میگرن چشمی، میگرن قاعدگی و میگرن بازیلار از انواع میگرن هستند که به دلایل متفاوتی بروز پیدا می‌کنند و راه‌های درمان مختلفی دارند. در ادامه با انواع میگرن و علائم شناخته‌شده آن‌ها آشنا می‌شویم.

آشنایی با انواع میگرن و دسته‌بندی سردردهای میگرنی

در یک دسته‌بندی اولیه، سردردهای میگرنی به دو گروه کلی تقسیم می‌شوند:

• میگرن بدون اورا (میگرن متداول)
• میگرن با اورا (میگرن کلاسیک)

بیشتر بخوانید: انواع سردرد های شایع در یک لیست|14 نوع سردرد

میگرن بدون اورا (متداول)

بیش‌تر مبتلایان به میگرن در میان مردم جهان، به این گروه از سردردهای میگرنی دچار می‌شوند که به همین علت به عنوان میگرن معمول یا متداول شناخته می‌شود. این نوع میگرن، معمولا یک درد ضربان‌دار در یک طرف سر ایجاد می‌کند که شدت این درد می‌تواند از متوسط تا شدید باشد وبا افزایش فعالیت فیزیکی شخص، تشدید شود.

مبتلایان به این نوع میگرن، همچنین ممکن است احساس سرگیجه و تهوع را در کنار سردرد تجربه کنند و نسبت به نور و صدا حساسیتی بیش از حد معمول نشان دهند. این نوع سردرد میگرنی -اگر مورد درمان قرار نگیرد- بین 4 تا 72 ساعت ادامه پیدا می‌کند.

در نهایت آنچه این گروه را از دسته دوم متمایز می‌کند، همین همراه نبودن سردرد با اورا یا پیش‌نشانه است.

میگرن با اورا (کلاسیک)

اورا (هاله) چیست و چگونه می‌توان میگرن‌های همراه با اورا را تشخیص داد؟

ابتدا باید بدانیم اورا (Aura) چیست؟ اورا یا هاله که آن را پیش‌نشانه میگرن هم می‌نامند، نوعی پیش‌آگاهی نسبت به وقوع حمله میگرن است و معمولا تا 30 دقیقه پیش از آغاز سردرد اتفاق می‌افتد. میگرن با اورا با نشانه‌های مختلف چشمی، ذهنی و عصبی همراه است.

حدود 25 درصد از مبتلایان به میگرن، سردرد همراه با اورا را تجربه می‌کنند. بروز علائم اورا می‌تواند از چند دقیقه تا یک ساعت طول بکشد و در نهایت با پایان یا همراه با اورا، سردرد آغاز می‌شود.

بیشتر بخوانید: لیست کامل درمان سردرد صبحگاهی،کرونایی،خوشه ای، عصبی،میگرنی..

انواع میگرن‌های دارای اورا

میگرن با اورا یک گروه گسترده از انواع میگرن است که طیف وسیعی از علائم مختلف را ایجاد می‌کند. اختلالات بینایی، علائم عصبی و احساس‌های ناخوشایندی چون بی‌حسی صورت یا زبان و یا حس سوزن‌سوزن شدن در نقاط مختلف بدن از جمله علائم میگرن با اورا هستند.

بر اساس این علائم، میگرن‌های دارای اورا به چهار نوع تقسیم می‌شوند:

 1.میگرن هاله‌ای معمولی

اورای معمولی عمدتا موجب علائم و اختلالات چشمی می‌شود که به شکل‌های مختلفی مانند ستاره‌ها و لکه‌های درخشان، نور چشمک‌زن، اشکال و الگوهای هندسی، خطوط زیگزاگ و معوج و لکه‌های کوری موقت، ظاهر می‌شوند و دید معمول شخص مبتلا را مختل می‌کنند.

بیشتر بخوانید: میگرن با اورا، تجربه‌ای عجیب و سخت

2.میگرن بازیلار یا میگرن عصبی (میگرن هاله‌ای ساقه مغز)

میگرن بازیلار که این روزها بیش‌تر با نام جدید میگرن هاله‌ای ساقه مغز شناخته می‌شود یکی از انواع میگرن خاص و کمتر شایعی است که بیشتر منشا عصبی دارد. این نوع میگرن ساقه مغز را مورد حمله قرار می‌دهد و علائم هاله‌ای آن هم، بر اثر اختلال در عملکرد فعالیت‌های عصبی و نورولوژیک مرتبط با ساقه مغز ایجاد می‌شوند. مانند اشکال در تکلم و اختلالات گفتاری، دوبینی، زنگ زدن گوش، سرگیجه و…

 در گذشته پزشکان به این نوع میگرن بازیلار می‌گفتند، زیرا تصور می‌شد که علت به‌وجود آمدن این سردرد، تنگ‌ شدن یا انقباض شریان بازیلار در مغز است؛ اما پژوهش‌ها در سال‌های اخیر نشان داده‌است که نقش اعصاب و عوامل نورولوژیک در شکل‌گیری میگرن بازیلار، بسیار پررنگ‌تر از عروق مغز است. به همین دلیل است که بسیاری این نوع میگرن را با عنوان کلی میگرن عصبی می‌شناسند.

مبتلایان به این نوع میگرن عصبی، سردرد را در ناحیه پشت سر تا بالای گردن تجربه می‌کنند و درد معمولا در هر دو طرف پشت سر و بالای گردن احساس می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان میگرن عصبی با چه داروها و روش‌هایی انجام می‌گیرد؟

افراد مبتلا به میگرن بازیلار، همه علائم رایج وعمومی اورای معمولی (علائم چشمی) را تجربه می‌کنند؛ علاوه بر این‌ها علائم اختصاصی دیگری که مرتبط با اختلال در فعالیت‌های ساقه مغز هستند نیز در آن‌ها دیده می‌شود که به ترتیب زیر است:

•  نقطه‌های درخشان و نورهای رقصان، در یک چشم
• سوزن سوزن ‌شدن یا گزگز اندام‌ها که از دست به طرف صورت در حرکت است
•  اشکال در ادراک و دریافت سخنان دیگران
•  اختلال شنوایی
•  اختلال در تکلم
•  سرگیجه
• شنیدن صدای زنگ یا وزوز در گوش‌ها
• دوبینی
•  آتاکسی؛ ناهماهنگی و به‌هم‌ریختگی در حرکت‌های عضلات
•  کاهش سطح هوشیاری
•   اضطراب

بیشتر بخوانید : کم‌خوابی و تأثیر بزرگ آن بر زندگی

3.میگرن همی پلژی

میگرن همی پلژی یکی دیگر از انواع میگرن‌های دارای هاله است که هاله آن با علائمی مثل ضعف حرکتی یا از دست رفتن قدرت عضلات و معمولا در یک طرف بدن بروز پیدا می‌کند. تداوم این علائم می‌تواند منجر به احساس گیجی یا خستگی در فرد مبتلا شود. مانند میگرن هاله‌ای معمولی، بروز این علائم معمولا فقط چند دقیقه طول می‌کشد، هرچند برای بعضی افراد ممکن است مدت بروز علائم طولانی‌تر باشد. اما در ادامه، این علائم می‌تواند منجر به عوارضی چون از دست دادن حافظه و مشکلات دامنه توجه شود که هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ادامه پیدا می‌کنند.

در بعضی از موارد، میگرن همی پلژی می‌تواند خطرات جدی‌تری چون تشنج، کما و مشکلاتی طولانی مدت در عملکرد مغز و عملکرد حرکتی بدن ایجاد کند. بروز این‌گونه علائم ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما این نوع میگرن نادر و کم‌شیوع است و عوارض جانبی شدید آن غیرطبیعی و در بسیاری موارد ناشی از عدم تشخیص و تاخیر در درمان است.

بیشتر بخوانید: خطرات میگرن را بدانید و از آن‌ها پیشگیری کنید

 4.میگرن چشمی (میگرن هاله‌ای شبکیه)

این نوع نادر اما شناخته‌شده میگرن همراه با اورا، با نام‌های مختلفی چون میگرن اپتیکال، میگرن افتالمیک، میگرن اکولار، میگرن تک چشمی، میگرن نوری و میگرن شبکیه شناخته می‌شود.

مهم‌ترین ویژگی میگرن چشمی این است که در این نوع، علائم بصری و چشمی کاملا مشابه علائم میگرن هاله‌ای معمولی است؛ اما با یک تفاوت اساسی. این تفاوت این است که در واقع، همه این علائم تنها یکی از چشم‌ها را درگیر خود می‌کنند.

در هنگام بروز هاله میگرن چشمی -که معمولا تا یک ‌ساعت پیش از شروع سردرد ظاهر می‌شود- یک چشم درگیر حملات برگشت‌پذیری می‌شود که عملکرد معمول بینایی را دچار اختلال می‌کند.

شکل بروز علائم میگرن چشمی شبیه به میگرن هاله‌ای معمولی است و می تواند شامل این موارد باشد:

• جرقه‌ها و نورهای رقصان در میدان دید یک چشم
•  اسکوتوما؛ نقطه کور یا از دست دادن نسبی بینایی در یکی از چشم‌ها
•  از دست دادن کامل دید یک چشم در طول هاله میگرن چشمی

بیشتر بخوانید: درمان میگرن چشمی، عارضه‌ای که با مشکل در دید ما را غافلگیر می‌کند

5.میگرن مزمن

در صورت داشتن حداقل 15 روز سردرد در ماه، با حداقل 8 روز سردرد با ویژگی‌های میگرنی، برای بیش از 3 ماه، شرایط میگرن مزمن تعریف می‌شود. سردرد مزمن با دوره‌های سردرد کمتری شروع می‌شود که به تدریج به الگوی سردرد مکرر تبدیل خواهد شد.

چه کسانی به میگرن مزمن مبتلا می‌شوند؟

میگرن مزمن بین 3 تا 5درصد از مردم ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهد. تقریبا 3درصد از افرادی که میگرن اپیزودیک دارند هر سال میگرن آن‌ها به مدل مزمن تبدیل می‌شود.

دیگر انواع میگرن

علاوه بر دسته‌بندی میگرن‌ها بر اساس داشتن یا نداشتن اورا یا هاله، دسته‌بندی‌های دیگری برای انواع میگرن نیز وجود دارد که بر اساس علل به وجود آمدن و یا روند کلی بیماری، می‌توان آن‌ها را تقسیم‌بندی کرد. مانند تقسیم‌بندی حاد و مزمن و یا انواع دیگری چون میگرن دهلیزی (وستیبولار)، میگرن هورمونی یا میگرن قاعدگی، میگرن پیچیده، میگرن میگرینوسوس و… که می‌توانند با هاله یا بدون هاله باشند.

بیشتر بخوانید: دلکوویو چگونه ما را از شر میگرن راحت کرده و کیفیت خوابمان را بهتر می‌کند؟

میگرن دهلیزی (وستیبولار)

میگرن دهلیزی یا تعادلی، که به‌عنوان سرگیجه همراه با میگرن یا سرگیجه میگرنی هم شناخته‌ می‌شود، در واقع یکی دیگر از همراهان جانبی میگرن است. این نوع از میگرن، بین 30 تا 50 درصد ازمبتلایان به میگرن را در بازه زمانی چند ثانیه تا چند روز، با علائم خود درگیر می‌کند.

علائم وستیبولار هم درتعادل فرد مبتلا اختلال ایجاد می‌کنند و هم می‌توانند باعث سرگیجه شدید شوند؛ در برخی موارد نیز هر دوی این‌ها هم‌زمان بروز پیدا می‌کند.

منشا این عارضه در حقیقت مشکلی در سیستم عصبی و دهلیزهای گوش داخلی است که وظیفه ایجاد تعادل در بدن را بر عهده دارد. این عارضه در دهلیزهای گوش، موجب سرگیجه‌های مداوم و مکرر در افرادی می‌شود که سابقه علائم میگرن دارند. حتی در برخی موارد ممکن است در زمان بروز علائم دهلیزی، سردرد ایجاد نشود و فرد مبتلا تنها سرگیجه، احساس چرخش اشیا پیرامون، عدم تعادل و سبکی سر را تجربه کند.

پژوهشگران و پزشکان هنوز در مورد منشاء دقیق ایجاد میگرن دهلیزی به قطعیت نرسیده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد که انتشار غیر طبیعی مواد شیمیایی در مغز نقش مهم و موثری در بروز این نوع میگرن دارد که می‌تواند بیش از هرچیز به سبک زندگی و وضعیت محیط پیرامونی و محل زندگی فرد مبتلا مرتبط باشد.

بیشتر بخوانید: علت سردرد مداوم و چندین راه برای بهبود و درمان آن

بسیاری از عواملی که باعث ایجاد انواع دیگر میگرن‌ها می‌شوند، می‌توانند باعث تحریک و ایجاد میگرن دهلیزی نیز بشوند. این موارد عبارت‌اند از :

• فشار
• کمبود خواب
• کمبود آب بدن
• تغییرات آب و هوایی یا تغییرات فشار هوا
• قاعدگی
• برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها همچنین می‌توانند میگرن دهلیزی را تحریک کنند. مانند شکلات، شراب قرمز، پنیرهای کهنه، مونوسدیم گلوتامات، سوسیس وکالباس و گوشت‌های فرآوری‌شده، قهوه، نوشابه‌های گازدار کافئین‌دارمثل کوکاکولا ونوشیدنی‌های انرژی‌زای دارای کافئین.

علائم و نشانه‌های اختصاصی میگرن دهلیزی معمولا بین حالت متوسط تا شدید بروز پیدا می‌کنند. این علائم می‌تواند افراد مبتلا را از انجام کارهای روزمره خود باز دارند، به‌گونه‌ای که انجام کارهای ساده نیز برایشان سخت و طاقت‌فرسا شود.

مهم‌ترین این علائم عبارت‌ند از:

• سرگیجه‌ای که بیش از چند دقیقه طول بکشد
• تهوع و استفراغ
• مشکلات تعادل
• حساسیت حرکتی شدید (هنگام حرکت سر، چشم‌ها یا بدن، احساس ضعف یا سرگیجه به فرد دست می‌دهد.)
• احساس گمراهی یا گیجی و سردرگمی
•  احساس ناپایداری، مثل حالت دریازدگی یا حالتی که درهواپیما به برخی افراد دست می‌دهد
•  حساسیت به صدا
•  سبکی سر

بیشتر بخوانید:  بی خوابی را بشناسید تا بتوانید آن را درمان کنید

میگرن قاعدگی (میگرن هورمونی)

این مدل از انواع میگرن در واقع همان میگرن ناشی از تغییرات هورمونی است که در مبتلایان زن به دلیل هم‌زمانی با چرخه قاعدگی، به‌ عنوان میگرن قاعدگی نیز شناخته می‌شود. میگرن قاعدگی هم‌زمان با تغییرات هورمونی در آغاز پریود بروز می‌کند ومدت آن می‌تواند بین 4 تا 72 ساعت طول بکشد.

این میگرن که می‌تواند همراه با هاله یا بدون هاله باشد، معمولا قبل یا در آغاز دوره قاعدگی و یا در طول تخمک‌گذاری اتفاق می‌افتد.

میگرن قاعدگی ممکن است در اثر کاهش سریع هورمون‌های استروژن و پروژسترون که قبل از شروع قاعدگی اتفاق می‌افتد، ایجاد شود و تا 60 درصد از زنان دارای سابقه میگرن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

میگرن قاعدگی معمولا می‌تواند دردناک‌تر از میگرن در زمان‌های غیر قاعدگی باشد، مدت زمان طولانی‌تری فرد مبتلا را درگیر علائم خود کند و نسبت به دیگر انواع میگرن، حالت تهوع شدیدتری به وجود بیاورد.

با توجه به تاثیر هورمون‌ها در شدت یا کاهش علائم این نوع میگرن، علاوه بر درمان‌های استاندارد میگرن، ممکن است داروهایی که سطح سروتونین را تحت تاثیر قرار می‌دهند یا دیگر درمان‌های هورمونی، در درمان زنان مبتلا به میگرن‌های مرتبط با قاعدگی موثر واقع شوند.

بیشتر بخوانید :عوارض میگرن، تهدیدی برای سلامتی

میگرن پیچیده

میگرن پیچیده اصطلاحی است برای توصیف میگرنی که علائم مختلفی را (در طول سردرد ونه فقط هاله پیش از آن) به همراه دارد. علائمی چون ضعف، اختلال بینایی، بی‌حسی برخی عضلات، گزگز کردن و مورمور شدن، از دست دادن قدرت حرکت یکی از دست‌ها یا پاها، اختلال در گفتار و اختلال در ادراک سخنان دیگران از جمله این علائم هستند. مهم‌ترین ویژگی میگرن پیچیده، این است که بسیاری از این علائم پس از تمام شدن سردرد نیز، هم‌چنان ادامه می‌یابند. در واقع میگرن پیچیده علائمی مشابه سکته مغزی دارد با این تفاوت که عوارض آن -به‌رغم ادامه پیدا کردن پس از پایان سردرد- موقتی و کم‌خطرتر است.

بیشتر بخوانید: دوره درمان میگرن، چیزی که وجود ندارد!

میگرن میگرینوسوس

اصطلاح میگرینوسوس به هر میگرنی (با هاله یا بدون هاله) اطلاق می‌شود که طول علائم آن -بر خلاف بیشتر انواع میگرن- بیش از سه روز (72 ساعت) طول می‌کشد. پس می‌توان انواع میگرن را در این گروه براساس طول مدت آن‌ها جای داد. عوامل مختلفی می‌توانند باعث تحریک و ایجاد میگرینوسوس شوند که از میان آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

•   استرس
• اختلالات هورمونی
•  تغییر در آب‌وهوا و اقلیم
• تغییرات یا تداخل در داروهای مصرفی فرد مبتلا
• آسیب به سر و گردن
• تغییر در عادت‌های غذایی و برنامه خواب
•  جراحی‌های دندان، فک یا سینوس
• بیماری‌های تحریک‌کننده‌ی تنفسی مانند آنفلوآنزا
• عفونت سینوس‌ها

بیشتر بخوانید: درمان میگرن بدون دارو | 17 روش خاص و تجربه شده

میگرن شکمی

این عارضه درحقیقت به دلیل تشابه روند شکل‌گیری و نحوه بروز درد آن با سردردهای میگرنی به این نام شناخته شده‌است. در میگرن شکمی مرکز درد به جای سر در شکم و نزدیکی ناف است وعلائم آن معمولا از یک تا 72 ساعت ادامه می‌یابد.

میگرن شکمی که در کودکان نسبت به‌بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود، علاوه بر درد شدید در نواحی شکم، می‌تواند موجب حالت تهوع، استفراغ، کم‌اشتهایی، ضعف و رنگ‌پریدگی در فرد مبتلا شود.

درست مثل سردردهای میگرنی، میگرن شکمی هم می‌تواند تحت تاثیر عوامل محرکی چون استرس، نورهای شدید و بعضی محرک‌های خوراکی مثل گلوتامات مونو سدیم (MSG) ایجاد شود. برای درمان این نوع از میگرن، از همان داروها و روش‌های استاندارد سردردهای میگرنی استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: سردرد کودکان و توصیه‌هایی برای کنترل و درمان آن

میگرن در دوران بارداری

بسیاری از زنان مبتلا به انواع میگرن، در طول دوران بارداری ممکن است درجاتی از بهبودی و حتی قطع کامل حملات میگرنی را تجربه کنند. اما با این حال ممکن است پس از زایمان، به دلیل تغییرات ناگهانی هورمونی، میگرن برگردد و یا حتی بدتر از گذشته شود.

اما برخی زنان که پیش از بارداری سابقه یکی از انواع میگرن نداشته‌اند ممکن است در طول این دوران به یکی از انواع میگرن مبتلا شوند که در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، در اکثر موارد به یکی از این سه عارضه ختم می‌شود:

• زایمان زودرس یا پیش از موعد
• پره‌اکلامپسی (اختلال چند ارگانی همراه با فشار خون بالا و دفع میزان غیرعادی پروتئین)
• به دنیا آمدن کودک با وزن پایین و یا با اندام‌های کامل رشد نیافته مانند شش‌ها

بیشتر بخوانید: درمان گیاهی میگرن، برای شما که به داروهای شیمیایی علاقه‌ای ندارید

با توجه به خطرات عدم درمان میگرن در بلند مدت، تشخیص و درمان آن در مراحل اولیه از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که راه‌های خانگی درمان میگرن، با گذشت دو تا سه هفته به بهبود سردردها منجر نشود، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است.