درمان خانگی افتادگی رحم و افتادگی واژن؛ مشکل شایع در زنان بالای 45 سال را بهتر بشناسیم!

 

افتادگی واژن و افتادگی رحم یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در زنان، به ویژه آن‌های که چندین زایمان داشته‌اند و مسن هستند. در این بیماری اندام‌های موجود در ناحیه لگن به دلیل ضعف عضلات، فشار زیاد، بارداری‌های متعدد و زایمان طبیعی دچار افتادگی به سمت پایین می‌شوند.

زنان می‌توانند با رعایت سبک زندگی مناسب، ورزش کردن و تقویت عضلات لگن خود در مواردی اندک از این بیماری جلوگیری کنند یا موارد خفیف افتادگی را درمان کنند.

از روش‌های درمان افتادگی واژن می‌توان به تمرینات تقویت لگن، استفاده از داروها و گیاهان دارویی منقبض‌کننده و روش‌های جراحی اشاره کرد.

همچنین رعایت بهداشت شخصی، داشتن رابطه جنسی منظم و رژیم غذایی مناسب در جلوگیری و درمان خانگی افتادگی واژن تاثیر دارند. در این مطلب از مجله علمی و پزشکی سیوطب به بررسی انواع درمان افتادگی رحم و افتادگی واژن خواهیم پرداخت. ما را همراهی کنید.

 

نگاهی کلی به موضوع افتادگی رحم و افتادگی واژن

• تمرینات کگل بهترین ورزش برای تقویت عضلات لگن و شکل‌گیری آن‌ها هستند
• رابطه جنسی مرتب باعث افزایش گردش خون در ناحیه تناسلی و جلوگیری از افتادگی واژن می‌شود
• حفظ تناسب اندام در جلوگیری از افتادگی واژن موثر است

 

افتادگی واژن چیست؟

افتادگی واژن به معنی خارج شدن واژن از محل طبیعی خود در بدن است. به واژن کانال تولد نیز می‌گویند، زیرا رحم را به خارج از بدن متصل می‌کند. واژن یکی از چندین اندامی است که در ناحیه لگن زنان قرار دارد. این اندام‌ها توسط عضلات و سایر بافت‌ها در جای خود نگه داشته می‌شوند. باید گفت که این عضلات به هم می‌رسند تا یک ساختار حمایتی ایجاد کنند.

در طول زندگی زنان، این ساختار حمایتی شروع به ضعیف شدن می‌کند که به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. به عبارتی خارج شدن اندام‌ها از وضعیت فعلی خود را افتادگی واژن یا پرولاپس (prolapse) می‌گویند.

باید گفت که این پرولاپس امکان دارد کم یا زیاد باشد که در این حالت نمونه‌های کوچک را پرولاپس ناقص و نمونه‌های بزرگ‌تر را پرولاپس کامل می‌گویند. باید اشاره کرد که افتادگی کامل منجر به خروج بخشی از اندام از بدن می‌شود.

بیشتر بخوانید: 11 درمان خانگی ترشحات واژن؛ نابودی مایعات آزاردهنده ناحیه تناسلی در منزل

آیا افتادگی واژن انواع مختلفی دارد؟ 

چند نوع مختلف پرولاپس وجود دارد که امکان دارد در هر کدام از اندام‌های ناحیه لگن یا چند نمونه از آن‌ها با هم دیگر رخ دهد. از انواع پرولاپس اندام‌

واژن (معروف به طاق واژن) به داخل کانال واژن فرو می‌رود. این افتادگی معمولا در زنانی رخ می‌دهد که هیسترکتومی (برداشتن رحم) انجام داده‌اند.

 

افتادگی رحم یکی از انواع افتادگی واژن است!

در این حالت رحم برآمده یا به داخل واژن می‌لغزد، گاهی اوقات این افتادگی در حدی است که از دهانه واژن خارج می‌شود.

 

سیستوسل

در این حالت مثانه به داخل واژن می‌افتد.

 

اورتروسل

مجرای ادرار (لوله‌ای که ادرار را از مثانه دور می‌کند) به داخل واژن برآمده می‌شود. سیستوسل و اورتروسل اغلب با هم یافت می‌شوند.

 

رکتوسل

در این نمونه از افتادگی واژن راست روده به داخل واژن یا خارج آن متمایل می‌شود.

 

انتروسل

روده کوچک در مقابل دیواره پشتی واژن برآمده می‌شود. پرولاپس انتروسل و واژن اغلب با هم اتفاق می‌افتد.

 

افتادگی واژن چقدر شایع است؟

افتادگی واژن نسبتا شایع است. بیش از یک سوم زنان در ایالات متحده در طول زندگی خود به نوعی پرولاپس ناحیه لگن مبتلا می‌شوند. احتمال بروز افتادگی واژن در مراحل بعدی زندگی و در سنین بالای زنان بیشتر است، به خصوص اگر زنان، حاملگی‌های متعددی همراه با زایمان طبیعی داشته باشند.

 

علت افتادگی واژن چیست؟

واژن زنان در داخل لگن توسط گروهی از عضلات و سایر بافت‌ها در جای خود نگه داشته می‌شود که نوعی ساختار حمایتی ایجاد می‌کنند. این ساختار اندام‌های لگن را در جای خود نگه می‌دارد. با گذشت زمان، این ساختار ضعیف می‌شود.

هنگامی که این اتفاق می‌افتد، واژن ممکن است از جای خود خارج و دچار افتادگی شود. چندین علت شایع افتادگی واژن عبارتند از:

• زایمان؛ به ویژه واژینال

زایمان واژینال خطر افتادگی را بیش از سزارین افزایش می‌دهد. همچنین تصور می‌شود که هر چه تعداد حاملگی‌های یک زن بیشتر باشد، و وزن نوزادان از 4 کیلوگرم بیشتر باشد، خطر پرولاپس بیشتر می‌شود.

 

• جراحی

جراحی‌های مختلف مانند هیسترکتومی یا پرتودرمانی در ناحیه لگن باعث افتادگی اندام‌های این ناحیه می‌شود.

 

• یائسگی

در طول یائسگی، تخمدان‌ها تولید هورمون‌هایی را که سیکل ماهانه قاعدگی (پریود) را تنظیم می‌کنند، متوقف خواهند کرد. در این بین هورمون استروژن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ زیرا به قوی نگه داشتن عضلات لگن کمک می‌کند. وقتی بدن به اندازه قبل، استروژن تولید نکند، عضلات لگن ضعیف می‌شوند و پرولاپس ایجاد خواهد شد.

 

• افزایش سن

با افزایش سن، زنان در معرض خطر بیشتری برای ایجاد پرولاپس قرار دارند.

 

• فعالیت بدنی شدید یا بلند کردن اجسام سنگین

فشار ناشی از فعالیت‌های شدید عضلات لگن را ضعیف می‌کند و به اندام‌ها اجازه می‌دهد از موقعیت خود خارج شوند.

 

• عوامل ژنتیکی یا ارثی

امکان دارد که به دلایل ارثی و ژنتیکی سیستم حمایتی لگن زنان به طور طبیعی ضعیف‌تر از حد معمول باشد.

همچنین باید گفت که فعالیت‌ها یا شرایطی که فشار بیشتری بر ناحیه شکم وارد می‌کنند نیز باعث افتادگی واژن می‌شود. این موارد عبارتند از

• اضافه وزن داشتن
• زور زدن برای اجابت مزاج
• داشتن سرفه مزمن (مانند افراد سیگاری یا افراد مبتلا به آسم)

 

علائم افتادگی واژن چیست؟

در بسیاری از موارد، ممکن است هیچ علامتی از پرولاپس احساس نکنید. دیده شده که در مواردی زنان در طول معاینه‌های معمول از افتادگی واژن خود مطلع شده‌اند. به طور کلی علائم پرولاپس شامل موارد زیر است:

• احساس پری، سنگینی یا درد در ناحیه لگن (این احساس اغلب با گذشت روز یا پس از ایستادن و سرفه کردن بدتر می‌شود)
• درد پایین کمر
• برآمدگی در واژن
• خارج شدن اعضای بدن از واژن
• نشت ادرار (بی‌اختیاری ادرار)
• عفونت‌های مثانه
• مشکل در دفع مدفوع
• مشکلات در رابطه جنسی
• مشکل در قرار دادن تامپون

 

افتادگی واژن و افتادگی رحم چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در اغلب موارد پزشک با معاینه ناحیه تناسلی متوجه افتادگی واژن خواهد شد. همچنین در مورد علائم این بیماری و تعداد بارداری و سوابق پزشکی از بیمار سوالات می‌پرسد.

 

آیا می‌توان از افتادگی رحم و واژن جلوگیری کرد؟

در اغلب موارد نمی‌توان از افتادگی واژن جلوگیری کرد؛ اما با ایجاد عادات سبک زندگی خوب و فعال می‌توان خطر آن را کاهش داد. از جمله راه‌های جلوگیری از ابتلا به این وضعیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ورزش منظم و به ویژه تمرینات کگل
• حفظ رژیم غذایی مناسب و تناسب اندام
• عدم مصرف سیگار
• استفاده از تکنیک‌های مناسب بلند کردن اجسام سنگین

وقتی چیزی سنگین بلند می‌کنید، فشار زیادی به تمام اندام‌های بدن از جمله اندام‌های لگنی وارد می‌شود. احتمال دارد این فشار در زنان منجر به پرولاپس شود. با رعایت چند نکته، می‌توانید خطر افتادگی واژن را کاهش دهید:

• به تنهایی اجسام سنگین را بلند نکنید
• برای بلند کردن اجسام در موقعیت بدنی مناسب قرار بگیرید (کمر خود را صاف کرده، زانوها و باسن را خم کنید و هرگز با زانوهای صاف از ناحیه کمر خم نشوید)
• در زمان بلند کردن اجسام، پاهای خود را از هم باز نگه دارید
• در زمان بلند کردن اجسام تکان نخورید و نچرخید

در زمان بلند کردن و حمل وسایل عجله نکنید.

 

افتادگی واژن چگونه درمان می‌شود؟

درمان افتادگی واژن بسته به شدت افتادگی متفاوت است. در بعضی موارد پزشک ممکن است بخواهد به مرور زمان آن را بررسی کند تا از شدید شدن آن مطمئن شود. به طور کلی باید گفت که گزینه‌های درمانی جراحی و غیرجراحی مختلفی برای پرولاپس واژن وجود دارد. این درمان‌ها بسیار شبیه گزینه‌های درمانی برای افتادگی رحم هستند.

باید گفت که پزشک برای درمان افتادگی واژن بیمار خود مواردی را در نظر می‌گیرد که شامل موارد زیر هستند:

• سلامت عمومی بیمار
• سن
• شدت افتادگی
• احتمال بچه‌دار شدن در آینده
• رابطه جنسی داخلی

در زمان تعیین روش درمانی، بیمار باید با پزشک خود در مورد تمایلات خود صحبت کند؛ زیرا در بعضی روش‌ها دیگر امکان باردار شدن یا رابطه جنسی داخلی و مقاربت وجود ندارد.

 

روش‌های پزشکی جراحی و کمتر تهاجمی برای درمان افتادگی واژن

پساری واژن (Vaginal pessary)

پساری (بلوک کوچکی است که برای درمان عفونت یا به عنوان یک روش ضدبارداری در واژن از آن استفاده می‎شود). این بلوک معمولا شبیه یک دونات پلاستیکی یا لاستیکی کوچک است که پزشک آن را در واژن زن قرار می‌دهد.

این وسیله به عنوان یک ساختار پشتیبان عمل می‌کند و به نگه داشتن اندام‌ها در جای خود کمک خواهد کرد. پساری توسط پزشک نصب و وارد واژن می‌شود؛ اما بیمار باید آن را مرتبا تمیز کرده و قبل از رابطه جنسی بردارد.

 

جراحی طاق واژن

این روش شامل چسباندن واژن به رباط‌های داخل لگن است که آن را بالا نگه می‌دارند. جراحی از طریق یک برش در واژن انجام می‌شود.

 

ساکروکولپوپکسی

روش Sacrocolpopexy شامل چسباندن یک تکه بافت به واژن و محکم کردن آن به دنبالچه برای بالا بردن واژن است. این جراحی از طریق شکم و با استفاده از برش‌های کوچک و جراحی کمتر تهاجمی به نام لاپاراسکوپی انجام می‌شود.

 

کلپوکلیزیس

روش Colpocliesis شامل بخیه زدن واژن است. یکی از مزایای این جراحی آن است که خطر ابتلا به پرولاپس دیگر را کم می‌کند. با این حال پس از انجام این روش بیمار دیگر نمی‌تواند رابطه جنسی دخول داشته باشد. کولپوکلیزیس بیشتر در زنان مسن مبتلا به پرولاپس انجام می‌شود.

 

استفاده از روش RF با دستگاه هیگز

در مواردی که افتادگی خفیف تا متوسط باشد می‌توان از روش RF واژینال با دستگاه هیگز استفاده کرد. در این روش طی چند جلسه با کمک امواج رادیویی با فرکانس انرژی انقباضی و گرمایشی باعث افزایش تحریک و خون‌رسانی به لگن می‌شوند. طی این فرآیندها سلول‌ها شروع به ترمیم خود، جوان‌سازی و همچنین تولید سلول‌های فیبروبلاست جدید و افزایش تولید کلاژن می‌کنند. در نتیجه این فرآیند‌ها عضلات کف لگن سفت‌تر، قوی‌تر و افتادگی واژن درمان می‌شود.

 

استفاده از روش‌های لیزی برای افتادگی‌های خفیف

در موارد افتادگی‌های خفیف واژن، برخی پزشکان از لیزر مونالیزا استفاده می‌کنند. در این روش استفاده از لیزرها باعث تاثیر مناسب روی مخاط واژن شده به تحریک برای جوان‌سازی و بهبود ترشحات واژنی کمک می‌کند. استفاده از این روش برای افراد در سنین بالا که افتادگی خفیف همراه با ریزش بی‌اختیار ادرار دارند مناسب است.

 

روش‌های مختلف برای درمان خانگی افتادگی واژن

روش‌های درمانی مختلفی برای درمان این مشکل در زیبایی ناحیه تناسلی وجود دارد که در ادامه چند نمونه از آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.

 

1- درمان خانگی افتادگی رحم با انجام حرکات ورزشی خاص

یکی از بهترین روش‌های درمان خانگی افتادگی واژن، انجام تمرینات ورزشی برای تقویت و سفت کردن عضلات کف لگن است. این تمرینات عبارتند از:

1. درمان خانگی افتادگی رحم و واژن با تمرین کگل

این تمرین را زنان در هر موقعیتی که هستند می‌توانند (سرکار، خانه، کافه و در وضعیت‌های بدنی مختلف همچون نشسته یا خوابیده) انجام دهند. کافی است که عضلات کف لگن خود را برای 5 ثانیه منقبض کرده و سپس آن را رها کنید.

پیشنهاد می‌شود که زنان برای شناسایی عضلات لگن خود در ابتدا این تمرین را حین ادرار کردن در سرویس بهداشتی تمرین کنند. برای این کار کافی است که با انقباض عضلات مانع خروج ادرار شوید. بعد از متوجه شدن محل عضلات، این تمرین را می‌توان در هر موقعیتی انجام داد.

بیشتر بخوانید: 10 ورزش چاقی باسن؛ از لانژ و اسکات تا لیفت باسن

2. درمان خانگی افتادگی رحم و واژن با حرکات اسکات

این حرکت باعث تقویت عضلات لگن شده و بر ظاهر واژن نیز اثر می‌گذارد. برای انجام این تمرین کافی است که:

• صاف بایستید و پاهای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید
• دست‌های خود را کشیده و جلوی بدن قرار دهید
• سپس به آرامی بشینید، بدون اینکه بدن به سمت جلو خم شود
• در این زمان زانوها نباید از نوک انگشتان پا جلوتر بروند
• بعد از کمی مکث بلند شده و به حالت اولیه برگردید

این تمرین را در 3 ست 15 تایی تکرار کنید.

بیشتر بخوانید: 7 درمان خشکی واژن و عوارض بی‌توجهی و عدم درمان آتروفی واژن

3. درمان خانگی افتادگی رحم و واژن با حرکت هیپ تراست نشسته

این حرکت باعث تقویت عضلات لگن شده و تاثیر ویژه‌ای بر شکل‌گیری عضلات واژن و ظاهر آن دارد. برای انجام آن به صورت زیر عمل کنید:

• یک تشک یا مت ورزشی را روی زمین قرار دهید
• به صورت دو زانو روی آن قرار بگیرید
• بالاتنه خود را صاف کرده و رو به رو را نگاه کنید
• برای شروع حرکت، سعی کنید بدون خم کردن کمر روی پاهای خود بنشینید
• بعد از بلند شدن، باسن و لگن خود را کمی به سمت جلو حرکت داده و عضلات این ناحیه را منقبض کنید

این تمرین را در 3 ست 12 تایی تکرار کنید.

 

4. درمان خانگی افتادگی رحم و واژن با حرکت پل

حرکت پل برای تقویت عضلات باسن و لگن بسیار مناسب است و باعث تقویت عضلات این نواحی می‌شود. برای انجام آن به صورت زیر عمل کنید:

• روی زمین دراز بکشید، به صورتی که زانوها خم و کف پاها روی زمین قرار گیرند
• باسن و کمر خود را به آرامی به سمت بالا ببرید، تا جایی که بدنتان صاف شود
• در این لحظه عضلات باسن و لگن را منقبض کنید
• سپس به آرامی به حالت اولیه برگردید

این تمرین را 2 تا 3 ست 5 تایی تکرار کنید.

بیشتر بخوانید: عفونت واژن و شناخت علائم اختصاصی بیماری

5. درمان خانگی افتادگی لبه های واژن با پلانک معکوس

انجام صحیح این حرکت باعث تقویت عضلات کف لگن خواهد شد. برای انجام آن به صورت زیر عمل کنید:

• روی زمین بشینید و پاهای خود را دراز کنید
• کف دست‌ها را کنار بدنتان روی زمین قرار دهید
• سپس به آرامی میان تنه (قسمت باسن) را از روی زمین بلند کرده تا بدنتان در یک خطر مورب قرار گیرد
• در این حالت پاشنه‌های پا باید روی زمین قرار گیرند
• چند ثانیه صبر کنید و سپس به حالت اولیه برگردید

این تمرین را در 3 ست 30 ثانیه‌ای انجام دهید.

بیشتر بخوانید: درمان بوی بد واژن با روش‌های پزشکی و خانگی

2- استفاده از مواد پاک‌کننده و شوینده مناسب در ناحیه واژن

شست و شوی مداوم واژن با مواد شوینده قوی یا نامناسب باعث تیرگی و افتادگی یا چین و چروک در قسمت واژن خواهد شد. به همین منظور پیشنهاد می‌شود که از شوینده‌های مناسب برای درمان افتادگی واژن، خشکی و تیرگی بافت‌های داخلی آن استفاده کرد.

 

3- تناسب اندام خود را حفظ کنید

افزایش وزن شدید و لاغری بیش از حد باعث ضعیف شدن عضلات نگهدارنده اندام‌ها درلگن می‌شود. به همین منظور برای جلوگیری از افتادگی واژن در آینده، وزن خود را متعادل نگه دارید.

 

4- رابطه جنسی برای زیبایی واژن مفید است

یکی از دلایل تحلیل رفتن، شل شدن و ایجاد افتادگی واژن، عدم گردش خون مناسب در این نواحی است. رابطه جنسی یکی از راه‌های افزایش گردش خون به دلیل تحریک در ناحیه تناسلی است. به همین منظور پیشنهاد می‌شود که زنان و مردان به صورت مرتب اقدام به برقراری رابطه جنسی کنند.

 

5- درمان خانگی افتادگی واژن با پرهیز از فشار بر این ناحیه

آناتومی بدن زنان به گونه‌ای است که حرکات و فعالیت‌های پر فشار باعث اصطکاک مداوم ناحیه تناسلی می‌شوند. به همین منظور توصیه می‌شود که زنان از حرکات و فعالیت‌هایی که باعث فشار مداوم بر این قسمت می‌شود جلوگیری کنند. از این فعالیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دوچرخه سواری برای مدت طولانی
• پوشیدن لباس‌های تنگ
• نشستن طولانی مدت
• بارداری‌های متوالی

 

6- رعایت رژیم غذایی سالم و مقوی از راهکارهای درمان خانگی افتادگی لبه های واژن

یکی از راه‌های داشتن بدنی سالم و زیبا، پیروی از رژیم غذایی سالم است. در این بین غذاهایی وجود دارد که غنی از استروژن هستند و مصرف آن‌ها باعث تقویت دیافراگم لگنی خواهد شد. این مواد غذایی عبارتند از:

• انار
• سیب
• هویچ
• شنبلیله
• دانه کنجد
• دانه سویا
• گندم پوست کنده

 

7- برای درمان درمان خانگی افتادگی لبه های واژن از ژل آلوئه ورا استفاده کنید

استفاده از ژل آلوئه ورا باعث تنگ شدن واژن و درمان افتادگی آن می‌شود. برای استفاده از آن باید ژل موجود در برگ‌های آلوئه ورا را خارج کرد و سپس آن را روی عضلات واژن بمالید. برای رسیدن به بهترین نتیجه لازم است که این کار را چند بار در روز تکرار کنید.

بیشتر بخوانید: نحوه استفاده از آلوئه ورا برای شفافیت پوست

8- استفاده از پیوراریا میریفیکادرمان افتادگی لبه های واژن

این گیاه در بزرگ کردن پستان تاثیر بسزایی دارد؛ اما برای واژن نیز مفید است. باید گفت که عصاره پیوراریا میریفیکا دارای فیتواستروژن است که روند بازسازی بافت‌ها را در ناحیه لگن و اندام تناسلی افزایش می‎‌دهد. برای استفاده از آن کافی است که مقداری از عصاره این گیاه را روی دیواره واژن بمالید.

 

درمان افتادگی لبه های واژن با روش‌های پزشکی

علاوه بر روش‌های درمان خانگی برای افتادگی واژن، روش‌هایی برای رفع افتادگی و درمان لبه‌های واژن وجود دارد. از این روش‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:

• لیفت پوست واژن

در این روش پوست ناحیه تناسلی که دچار چین و چروک و افتادگی شده است را با روش‌هایی مانند تزریق ژل، فیلر یا تزریق چربی برطرف می‌کنند. در مواردی نیز از لیفت با نخ استفاده خواهند کرد.

 

• DVD پلاسما

این روش باعث افزایش کلاژن‌سازی در پوست و جمع شدن ناحیه تناسلی خواهد شد.

 

• لابیاپلاستی

لابیاپلاستی نوعی جراحی زیبایی مخصوص زنان است که برای ایجاد ظاهری زیبا در ناحیه تناسلی استفاده می‌شود. در این جراحی قسمت لابیا بیرونی که دچار چین و چروک و افتادگی شده است را برش داده و لبه‌ها را به هم بخیه می‌زنند.

باید اشاره کرد که جراحی لابیاپلاستی به چندین صورت اجرا می‌شود که تعیین نوع آن بستگی به تشخیص پزشک متخصص زیبایی زنان و زایمان دارد.

بیشتر بخوانید: عوارض رابطه جنسی زیاد در مردان و زنان، مرز آن را بشناسید

چشم انداز افتادگی واژن چیست؟

در بیشتر موارد، چشم انداز افتادگی واژن مثبت است. درمان و تغییر شیوه زندگی معمولا خوب عمل می‌کند. پزشکان با ارائه راهکارهای درمان مختلف می‌توانند افتادگی واژن بیماران را درمان کنند؛ البته انجام تمرینات ورزشی و اصلاح سبک زندگی در درمان و حتی پیشگیری از این بیماری موثر است.

 

سوالات متداول درباه افتادگی واژن: