اختلال تماشاگری؛ تصورات جنسی که زندگی فرد را مختل می‌کند
اختلال تماشاگری نوعی ناهنجاری جنسی به شمار می‌آید که فرد با علاقه شدید و مداوم به تماشای پنهانی افراد غریبه در حین لباس در آوردن و فعالیت جنسی می‌پردازد. اختلال تماشاگری در مرحله حاد روی تصورات جنسی نسبت به اشیا بی‌جان یا کودکان متمرکز می‌شود.
اختلال تماشاگری به خودی خود یک اختلال نیست. وقتی فردی آنقدر در افکار تماشاگری غوطه‌ور می‌شود رفتار او همراه با اضطراب خواهد شد و دیگر نمی‌تواند به فردی که رضایت ندارد نگاه نکند. آنگاه این نگاه کردن به یک اختلال تبدیل خواهد شد.
این مقاله از مجله سلامت سیوطب آنچه را که باید در مورد اختلال تماشگری دانست در اختیار خواننده قرار می‌دهد.
اختلال تماشاگری چیست؟
تماشاگری جنسی با نام‌های دیگری چون اسکوپوفیلیا و Voyeuristic در جامعه جهانی شناخته می‌شود. در ابتدایی‌ترین حالت، اختلال تماشاگری برانگیختگی با تماشای شخص یا افرادی حین درآوردن لباس یا فعالیت جنسی است. این وضعیت معمولا در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ایجاد و در مردان شایع‌تر از زنان است.
بیشتر بخوانید: پارافیلیک؛ انحراف جنسی که باعث بروز رفتارهای غیرطبیعی می‌شود
مفهوم تماشاگری جنسی در قرن گذشته تکامل یافته است. این عارضه در ابتدا معرف یک اختلال جنسی بود که در آن میل تماشاگری:
الف) نیازمند قربانی ناآگاهانه یا ناخواسته بود.
ب) در توانایی فرد برای ایجاد روابط و دستیابی به ارضای جنسی تداخل داشت.
اما تعریف این اختلال تغییر کرده و تماشاگری در حال حاضر به رفتار جنسی توافقی و بالقوه رضایت بخشی اشاره دارد که یا در یک رابطه وجود دارد یا فرد را از ایجاد روابط سالم باز نمی‌دارد. علاوه بر این، مردم اکنون از این کلمه خارج از زمینه‌های خاص جنسی برای توصیف هیجان ناشی از تماشای هر منظره تحریک‌آمیز یا رسوایی استفاده می‌کنند.
صحبت در مورد اختلال تماشاگری گیج کننده به نظر می‌رسد زیرا تعریف اصلی این کلمه در کنار کاربردهای جدیدتر آن دست نخورده باقی مانده است.پ
بیشتر بخوانید: اختلال مبدل پوشی و ۹ علامتی که در ظاهر و رفتار فرد وجود دارد
برخی از شکل‌های تماشاگری گسترده است، مانند همتای آن، نمایش‌گرایی. در نمایش‌گرایی، شخص با عمل نمایش دادن خود به مخاطب برانگیخته می‌شود. تماشا و اجرا یا مشاهده و نمایش در درصد زیادی از فعالیت جنسی نقش دارد. این در مورد رابطه جنسی شریک، سکس انفرادی و سایر ترتیبات صادق است.
اختلال تماشاگری می‌تواند عنصری از رابطه جنسی معمولی، یک فتیش سالم یا یک فانتزی گاه به گاه باشد. با این حال، امکان دارد در زمره یک اختلال یا جرم نیز قرار گیرد، بنابراین درک رفتار و پتانسیل آن برای مشکل ساز نشدن بسیار مهم خواهد بود.
بیشتر بخوانید: میل جنسی به کودکان+۹ پیامدجبران ناپذیر آزار جنسی برای کودکان
علائم اختلال تماشاگری
شایع‌ترین علائم اختلال تماشاگری عبارتند از:
- برانگیختگی جنسی مداوم و شدید ناشی از مشاهده افراد در حال انجام فعالیت‌های جنسی
- مضطرب شدن یا ناتوانی در عملکرد در نتیجه امیال و خیالات تماشاگری
- درگیر شدن در تماشا با شخصی که رضایت نمی‌دهد
برخی از افراد مبتلا به این عارضه، در حالی که دیگران را در حال انجام فعالیت‌های جنسی مشاهده می‌کنند، اعمال جنسی را با خود انجام می‌دهند.
این وضعیت اغلب در کنار سایر شرایط مانند افسردگی، اضطراب و سوء مصرف مواد رخ می‌دهد. در برخی موارد، افراد مبتلا به این عارضه حتی امکان دارد به یک اختلال پارافیلیک دیگر مانند اختلال نمایش‌گرایی مبتلا شوند.
بیشتر بخوانید: اختلال جنسی پیر دوستی و ۵ عامل اصلی ایجاد این انحراف جنسی
علل ایجاد اختلال تماشاگری
هیچ علت خاصی برای این اختلال مشخص نشده است. با این حال، برخی از عوامل خطر با تبدیل شدن فرد به تماشاگر جنسی همزمان می‌شوند، از جمله سوء مصرف مواد، سوء استفاده جنسی و افراط در مسائل جنسی.
بیشتر بخوانید: اعتیاد به پورنوگرافی و ۵ اثر مخرب آن که زندگی شما را مختل می‌کند
برخی از کارشناسان معتقدند که با توجه به این فرصت، بسیاری از مردم تمایلات تماشاگری جنسی دارند اما از اعتراف به آن می‌ترسند. اختلال تماشاگری ممکن است ناشی از مشاهده تصادفی فردی برهنه، شخصی در حال لباس در آوردن و کسی که در فعالیت جنسی شرکت می‌کند باشد. سپس مشاهده ادامه‌دار،حج رفتار را تا حدی تقویت و تداوم می‌بخشد که فراتر از آنچه از نظر فرهنگی قابل قبول یا عادی تلقی می‌شود خواهد رفت.
عوامل خطر اختلال تماشاگری همان‌طور که توسط منابع معتبر علمی (DSM-5) فهرست شده عبارتند از:
- سوء استفاده جنسی در دوران کودکی
- مصرف مواد
- مشغله جنسی (فرد مبتلا به اختلال تماشاگری مدام به مسائل جنسی فکر می‌کند)
- فعالیت بیش از حد جنسی
- پریشانی ذهنی (گناه، شرم، ناامیدی شدید جنسی، تنهایی)
- عوارض روانپزشکی
- تکانشگری جنسی
- اختلال در سلامت روان
اختلال تماشاگری یا Voyeuristic به یک یا چند عامل کمک کننده نیاز دارد که ممکن است در طول زمان بدون درمان یا با درمان تغییر کند بنابراین، سیر اختلال تماشاگری احتمالا با سن متفاوت خواهد بود.
بیشتر بخوانید: تن مالی یا پارافیلیا و ۸ نوع خطرناک این انحراف جنسی
حداقل سن برای تشخیص اختلال تماشاگری چقدر است؟
مردان بالغ مبتلا به این اختلال اغلب ابتدا از علاقه جنسی خود به تماشای مخفیانه افراد ناآگاه در دوران نوجوانی آگاه می‌شوند. با این حال، حداقل سن برای تشخیص اختلال تماشاگری 18 سال است، زیرا در تشخیص آن از کنجکاوی و فعالیت جنسی مرتبط با بلوغ، مشکل اساسی وجود دارد.
بیشتر بخوانید: بدن نمایی چیست؟ نگاهی به اختلالی جدی به نام عورت نمایی
آیا مردم ذاتا تا حدی تماشاگر جنسی هستند؟
در یک مطالعه از دانشگاه واترلو در کانادا، بسیاری از شرکت‌کنندگان (بیشتر از مردان تا زنان) اعتراف کردند که یک فرد جذاب را هنگام درآوردن لباس تماشا می‌کنند یا یک زوج جذاب را در حال انجام رابطه جنسی تماشا می‌کنند.
تماشاگری یا فضولیسم در مقابل اختلال تماشاگری
فضولیسم به علاقه به تماشای دیگران اشاره دارد. ممکن است هرگز فراتر از یک فانتزی پیشرفت نکند. برای مثال، شخصی حین خیال پردازی در مورد تماشای شخصی از دور خودارضایی کند.
در موارد دیگر، تماشاگری می‌تواند به یک اختلال پارافیلیک تبدیل شود که به عنوان اسکوپوفیلیا شناخته می‌شود. اختلالات پارافیلیک، داشتن تخیلات یا تمایلات جنسی است که باعث ناراحتی شخص مقابل می‌شود. آن‌ها امکان دارد شامل اشیا بی‌جان، کودکان یا بزرگسالان ناراضی باشند.
بیشتر بخوانید: سادیسم چیست و سادیست کیست؟
چه زمانی تماشاگری به اختلال تبدیل می‌شود؟
اگر با این فکر برانگیخته شده‌اید که از دور فردی را حین لباس در آوردن یا رابطه جنسی نگاه کنید احتمال دارد علایق تماشاگری جنسی داشته باشید. این رفتار چیزی نیست که شخص با انجام آن احساس ناراحتی کند.
با این حال، تماشاگری گاه به گاه زمانی مشکل ساز خواهد شد که فرد اقداماتی را انجام دهد که حق رضایت یک فرد یا انتظار او از حریم خصوصی را نقض می‌کند. این علایق زمانی که فرد قادر به کنترل آن‌ها نباشد مشکل ساز خواهند شد.
بیشتر بخوانید : مازوخیسم به چه معناست و به چه کسانی مازوخیست می‌گویند؟
تشخیص اختلال تماشاگری
اختلال تماشاگری را یک پزشک یا یک درمانگر مجاز تشخیص می‌دهد. پس از معاینه، اگر متوجه شوند که تمایلات و کنجکاوی در نگاه کردن جنسی به دیگران وجود دارد و شخص قادر به غلبه بر آن‌ها نیست و در نتیجه این افکار، فرد احساس ناراحتی یا ناتوانی می‌کند، ممکن است تشخیص اختلال تماشاگری داده شود.
قبل از اینکه تشخیص قطعی داده شود، علائم این اختلال باید به مدت 6 ماه یا بیشتر ادامه داشته باشد. همچنین قبل از تشخیص اختلال تماشاگری، یک فرد باید حداقل 18 سال داشته باشد. به این دلیل که تشخیص بین این اختلال و کنجکاوی جنسی واقعی در کودکان بسیار دشوار به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید : تخیلات جنسی و آشنایی با مزایا و عوارض این تصورات جنسی
DSM-5 همچنین معیارهای زیر را برای تشخیص اختلال تماشاگری مشخص می‌کند:
- ماندگاری در مدت 6 ماه
- اقدام بر اساس میل جنسی با فردی که رضایت نمی‌دهد
- داشتن حداقل 18 سال سن
برای تشخیص این عارضه، اصرارها و رفتارهای فرد باید آنقدر شدید باشد که باعث آسیب یا ناراحتی خود یا دیگران شود. تصور می‌شود که شیوع این وضعیت 12 درصد در مردان و 4 درصد در زنان باشد.
افراد مبتلا به این بیماری به ندرت تشخیص داده می‌شوند تا زمانی که در نتیجه بیماری خود در حال ارتکاب جرایم جنسی دستگیر شوند. چون بعید به نظر می‌رسد آن‌ها شرایط خود را با یک متخصص پزشکی یا یکی از عزیزانشان در میان بگذارند.
درمان زودهنگام از انحطاط این عارضه به حدی جلوگیری می‌کند که فرد مبتلا به آن امکان دارد مرتکب تجاوز جنسی شود.
همان‌طور که قبلا ذکر شد، یادآوری این نکته مهم است که تماشاگری جنسی به خودی خود یک اختلال نیست. بسیاری از مردم از درگیر شدن در آن لذت می‌برند و صرفا با تماشای عمل جنسی فرد دیگری تحریک به فعالیت جنسی با شریک خود می‌شوند. فضولان معمولا با فردی که مشاهده می‌کنند درگیر فعالیت جنسی نخواهند شد.
بیشتر بخوانید : خصومت با زنان؛ از آزار کلامی تا خشونت فیزیکی و جنسی
درمان اختلال تماشاگری
بسته به شدت وضعیت فرد، اختلال تماشاگری را می‌توان با روان‌درمانی، دارو یا هر دو به‌طور مؤثر درمان کرد.
بیشتر بخوانید: ۷ درمان خانگی زگیل دهانی، با ساده‌ترین مواد از سیر تا زردچوبه
درمان دارویی اختلال تماشاگری
مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند پروزاک (فلوکستین)، لکساپرو (سیتالوپرام) و سیپرالکس معمولا برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند. اگرچه SSRIها عمدتا برای درمان افسردگی کاربرد دارند، تحقیقات نشان می‌دهد که می‌توانند با کمک به سرکوب رفتارهای تکانشی در درمان اختلال تماشاگری مؤثر باشند.
زولادکس (گوسرلین)، لوپرون (لوپرولید استات) و داروهایی که تستوسترون را کاهش می‌دهند نیز برای درمان این بیماری استفاده خواهند شد. پایین آوردن سطح تستوسترون باعث کاهش میل جنسی شده و این مورد به سرکوب تمایلات تماشاگری جنسی کمک خواهد کرد.
بیشتر بخوانید : بهداشت جنسی آقایان با ۹ نکته کلیدی و راهکارهایی برای تقویت عملکرد جنسی با روش های طبیعی و بدون دارو
روان درمانی اختلال تماشاگری
اشکال مختلف روان درمانی به فرد مبتلا به اختلال تماشاگری کمک می‌کند تا این بیماری را در خود درمان کند. رفتار درمانی شناختی به آن‌ها کمک می‌کند تا یاد بگیرند تکانه‌های خود را کنترل کنند و بفهمند چرا رفتارشان از نظر اجتماعی قابل قبول نیست.
این شیوه درمان همچنین مکانیسم‌های مقابله‌ای را برای کمک به غلبه بر میل‌های جنسی که ماهیت فضولی دارند به آن‌ها می‌آموزد. شناخت درمانی در پشتیبانی فرد نقش مهمی دارد تا علت اصلی رفتارهای خود را کشف کرده و متوجه شود که برخی تغییرات رفتاری باید رخ دهد.
بیشتر بخوانید: بهداشت واژن و تمامی نکاتی که باید در خصوص آن بدانید!
درمان مقابله‌ای اختلال تماشاگری
کلید مقابله با اختلال تماشاگری در ابتدای تشخیص، کمک گرفتن است. می‌توان با اعتماد به والدین، دوست یا یکی از عزیزان شروع شود که حامی هستند و می‌توانند به فرد کمک کنند تا درمان مورد نیاز خود را دریافت کند.
اغلب برای افراد مبتلا به این عارضه سخت است که بدون تشخیص این مشکل به سمت درمان بروند. عمدتا زمانی که دچار مشکل شوند دنبال راه درمان خواهند رفت.
صحبت با آن‌ها برای درک عواقب بیماریشان، شروع خوبی برای متقاعد کردن فرد به دنبال درمان است.
بیشتر بخوانید : عوارض تامپون چیست و چطور می‌توان از بروز آن‌ها جلوگیری کرد؟
نشانه‌هایی که معرف جدی بودن مشکل اختلال تماشاگری است
- تبدیل شدن به یک رفتار وسواسی
- غیر قابل کنترل شدن اختلال تماشاگری
- با درگیری درونی یا روان رنجوری مرتبط باشد
- در غیر این صورت قادر به کسب رضایت یا ارگاسم نباشد
- پرخاشگری که به دیگران آسیب می‌رساند یا تصور آن را می‌کند
- خود آزاری برخاسته از اختلال تماشاگری
- انجام مخفیانه بر روی افراد ناآگاه و ناراضی
- همراه با سایر اختلالات روانپزشکی رخ دهد
بیشتر بخوانید : کاپ قاعدگی و طریقه استفاده از این محصول دوست‌داشتنی
یادداشت پایانی
اختلال تماشاگری به تماشای افراد، بدون رضایت آن‌ها یا درگیر شدن در فعالیت جنسی اشاره دارد. این عارضه یک علاقه جنسی نسبتا رایج است، اما اگر شروع به تاثیرگذاری بر زندگی روزمره کند یا باعث شود دیگران احساس تجاوز کنند، وجودش مشکل‌ساز خواهد بود.
اختلال تماشاگری می‌تواند یک بیماری ناتوان کننده باشد، اما با وجود روش‌های درمانی مختلف بیماری قابل کنترل بوده و در نهایت درمان خواهد شد.
مبتلایان به این اختلال به ندرت خود را تحت درمان قرار می‌دهند، مگر زمانی که در حال نقض قانون به دام بیفتند و توسط والدین، همسر یا سیستم قانونی برای درمان ارجاع داده شوند. درمان اختلال تماشاگری معمولا شامل روان درمانی شناختی، گروه‌های حمایتی، دارو و یا ترکیبی از آن‌ها است.
درمان اولیه اختلال تماشاگری امکان دارد شامل آموزش رفتارهای اجتماعی مناسب به تماشاگر جنسی باشد، مانند احترام به حریم خصوصی دیگران و آموزش آن‌ها برای اجتناب از مکان‌هایی که بیشتر وسوسه تماشاگری جنسی شوند. درک این نکته ضروری است که داشتن خواسته‌های تماشاگری می‌تواند چیز بدی نباشد و آن زمانی است که تماشاگری به گونه‌ای برآورده شود که به دیگران آسیب نرساند و در عملکرد روزانه دخالتی نداشته باشد. سپاس از اینکه ما را تا انتها همراهی نمودید.