6درمان عفونت ادراری (UTI) و 10 سوال مهم که باید از پزشک بپرسید
درمان عفونت ادراری، اقداماتی برای رفع مشکلات سیستم ادراری بدن است. این عفونتها، کلیهها، مجاری ادراری، مثانه یا حالبها را مبتلا میسازند. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب میخواهیم روشهای مختلف درمان عفونت ادراری را به شما معرفی کنیم.
عفونت ادراری
عفونت دستگاه ادراری یا Urinary Tract Infection (UTI) عارضهای در سیستم ادراری است که اغلب زنان را دچار میسازد. عفونت ادراری میتواند علائمی نظیر احساس درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن را ایجاد کند.
عفونت مثانه شاید دردناک باشد، اما اگر به کلیهها گسترش پیدا کند، عوارض جدیتری در پی خواهد داشت. علاوه بر زنان، این بیماری در کودکان، میانسالان و مبتلایان به دیابت نیز شایع است.
عفونت ادراری در اغلب مواقع با آنتیبیوتیک درمان میشود. عفونت ادراری آنقدر شایع است که سالانه حدود 10میلیون نفر در جهان به آن دچار میشوند.
بیشتر بخوانید: سرطان مقعد و انواع، علائم و روشهای درمانی سرطان رکتوم
تشخیص عفونت ادراری
آزمایشها و روشهای مورد استفاده برای تشخیص عفونتهای دستگاه ادراری عبارتند از:
1- آنالیز نمونه ادرار
شاید پزشک برای بررسی گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز یا باکتریها، نمونه ادرار را برای بررسی آزمایشگاهی درخواست کند. برای جلوگیری از آلودگی احتمالی نمونه، شاید توصیه شود که ابتدا ناحیه تناسلی خود را با یک پد ضدعفونی پاک کرده و ادرار را در میانه ادرار کردن، جمعآوری کنید.
2-کشت ادرار
رشد باکتریهای دستگاه ادراری در آزمایشگاه گاهی اوقات با کشت ادرار بررسی میشود. این آزمایش به پزشک میگوید که چه باکتریهایی باعث عفونت میشوند و کدام داروها موثرتر خواهند بود.
3-عکسبرداری از دستگاه ادراری
اگر دچار عفونتهای مکرر میشوید و پزشک فکر میکند شاید ناشی از ناهنجاری در دستگاه ادراری باشد، احتمالا آزمایش سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) تجویز میشود.
پزشک شما همچنین احتمال دارد که استفاده از رنگ کنتراست برای برجسته کردن ساختارهای دستگاه ادراری را توصیه کند.
4-استفاده از اسکوپ برای دیدن داخل مثانه
اگر عفونت ادراری مکرر دارید، پزشک شاید سیستوسکوپی را با استفاده از یک لوله بلند و نازک با عدسی (سیستوسکوپ) برای دیدن داخل مجرای ادرار و مثانه انجام دهد. سیستوسکوپ در مجرای ادرار شما وارد میشود و به مثانه منتقل خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ادرار خونی؛ معرفی ۷ دسته از اشخاصی که در معرض ابتلا به هماچوری قرار دارند
درمان عفونت ادراری
آنتیبیوتیکها معمولا خط مقدم درمان عفونتهای دستگاه ادراری هستند. اینکه کدام داروها و برای چه مدت تجویز میشوند به وضعیت سلامتی شما و نوع باکتری موجود در ادرار بستگی دارد.
بیشتر بخوانید: سرطان پروستات و آشنایی با مراحل مختلف پیشرفت سرطان
1-عفونت ساده
داروهایی که معمولا برای درمان عفونت ادراری ساده توصیه میشوند، عبارتند از:
- تری متوپریم/سولفامتوکسازول
- فسفومایسین (مونورول)
- نیتروفورانتوئین
- سفالکسین (کفلکس)
- سفتریاکسون
گروهی از داروهای آنتیبیوتیکی که به نام فلوروکینولونها شناخته میشوند مانند سیپروفلوکساسین (سیپرو)، لووفلوکساسین و سایرین معمولا برای عفونتهای ادراری ساده توصیه نمیشوند. زیرا خطرات این داروها عموما از مزایای درمان عفونتهای ادراری بدون عارضه بیشتر است.
در برخی موارد مانند عفونت پیچیده یا عفونت کلیه و مجاری ادراری، اگر گزینههای درمانی دیگری وجود نداشته باشد، پزشک شاید یک داروی فلوروکینولون تجویز کند.
اغلب علائم عفونت ادراری ظرف چند روز پس از شروع درمان برطرف میشود. با این وجود شاید لازم باشد آنتی بیوتیک را برای یک هفته یا بیشتر ادامه دهید. کل دوره آنتی بیوتیک را طبق دستور مصرف کنید.
یک عفونت ادراری بدون عارضه زمانی رخ میدهد که شما سالم هستید و علائم شدیدی ندارید. در این حالت شاید پزشک دوره کوتاهتری از درمان مانند مصرف یک تا سه روز آنتیبیوتیک را توصیه کند.
اینکه آیا این دوره کوتاه درمان برای درمان عفونت شما کافی است یا خیر بستگی به علائم خاص و سابقه پزشکی شما دارد. پزشک شما همچنین شاید یک داروی ضد درد (مسکن) تجویز کند که مثانه و مجرای ادرار را بیحس میکند تا سوزش هنگام ادرار را کاهش دهد. اما درد معمولا بلافاصله پس از شروع آنتیبیوتیک تسکین مییابد.
بیشتر بخوانید: عفونت ادراری در زنان؛ معرفی ۷ عامل موثر در ایجاد این بیماری
2-عفونتهای مکرر
اگر به طور مکرر عفونت ادراری دارید، پزشک شاید توصیههای درمانی خاصی مانند موارد زیر را توصیه کند:
- آنتیبیوتیک با دوز کم، در ابتدا برای شش ماه اما گاهی اوقات طولانیتر
- درمان خانگی به شرطی که به طور مستمر با پزشک خود در ارتباط باشید
- اگر عفونت مربوط به فعالیت جنسی باشد، یک دوز واحد آنتی بیوتیک بعد از مقاربت جنسی
- اگر یائسه هستید، استروژن درمانی
بیشتر بخوانید: درمان سنگ کلیه؛ از آشامیدن آب و مصرف مسکن تا درمانهای تهاجمی
3-عفونت شدید
برای یک عفونت ادراری شدید، شاید نیاز به درمان با آنتیبیوتیکهای داخل وریدی در بیمارستان داشته باشید.
درمان عفونت ادراری در خانه
عفونتهای دستگاه ادراری میتوانند دردناک باشند، اما تا زمانی که آنتیبیوتیکها عفونت را درمان کنند، میتوانید اقدامات لازم را برای کاهش ناراحتی خود انجام دهید. این نکات را دنبال کنید:
بیشتر بخوانید: درمان تکرر ادرار؛ از افزایش فواصل تخلیه ادرار تا اصلاح رژیم غذایی
4-نوشیدن مقدار زیادی آب
آب به رقیق شدن ادرار و دفع باکتریها کمک میکند. از نوشیدنیهایی که شاید مثانه شما را تحریک کنند، خودداری کنید. از قهوه، الکل و نوشابههای حاوی آب مرکبات یا کافئین تا زمانی که عفونت پاک نشده، دور باشید.
این نوشیدنیها میتوانند مثانه شما را تحریک و نیاز مکرر یا فوری شما را به ادرار تشدید کنند.
5-پد حرارتی
از پد حرارتی استفاده کنید. برای به حداقل رساندن فشار یا ناراحتی مثانه، یک پد گرم، اما نه داغ، روی شکم خود قرار دهید.
6-روشهای جایگزین برای درمان عفونت ادراری
بسیاری از مردم برای جلوگیری از عفونت ادراری، آب زغال اخته مینوشند. نشانههایی وجود دارد که محصولات زغال اخته، به شکل آب یا قرص، ممکن است خاصیت مبارزه با عفونت داشته باشند.
محققان به بررسی توانایی آب زغال اخته برای پیشگیری از عفونت ادراری ادامه میدهند اما نتایج قطعی نیستند. اگر از نوشیدن آب زغال اخته لذت میبرید و احساس میکنید که به شما در پیشگیری از عفونت ادراری کمک میکند، مشکلی وجود نخواهد داشت، زیرا ضرر کمی دارد اما مراقب کالری آن باشید.
برای اکثر مردم، نوشیدن آب زغال اخته بیخطر است اما برخی از افراد ناراحتی معده یا اسهال را گزارش میکنند. با این حال، اگر از داروهای رقیقکننده خون مانند وارفارین استفاده میکنید، آب کرن بری یا زغال اخته ننوشید.
بیشتر بخوانید: درمان بی اختیاری ادرار؛ از تقویت مثانه تا تمرینات عضلات لگن
آمادگی برای درمان عفونت ادراری و مراجعه به پزشک
پزشک خانواده یا پزشک عمومی میتوانند اکثر عفونتهای دستگاه ادراری را درمان کنند. اگر عود مکرر یا عفونت مزمن کلیه دارید، شاید برای ارزیابی به یک دکتر متخصص در اختلالات ادراری (اورولوژیست) یا اختلالات کلیوی (نفرولوژیست) ارجاع داده شوید.
بیشتر بخوانید: درمان درد سنگ کلیه با استفاده از دارو روشهای خانگی
آنچه شما میتوانید برای درمان عفونت ادراری انجام دهید
آماده شدن برای قرار ملاقات:
1-از قبل بپرسید که آیا کاری وجود دارد که باید انجام دهید مانند جمعآوری نمونه ادرار
2-به علائم خود توجه داشته باشید، حتی اگر مطمئن نیستید که مربوط به عفونت ادراری هستند
3-فهرستی از تمام داروها، ویتامینها یا سایر مکملهایی که مصرف میکنید، تهیه کنید
4-سوالات خود را برای پرسیدن از دکتر بنویسید
در مورد عفونت ادراری، سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
1-محتملترین علت، علائم و نشانههای من چیست؟
2-آیا دلایل احتمالی دیگری وجود دارد؟
3-آیا برای تایید تشخیص به آزمایش نیاز دارم؟
4-به نظر شما چه عواملی ممکن است در عفونت ادراری من نقش داشته باشد؟
5-چه روشی را برای درمان عفونت ادراری پیشنهاد میکنید؟
6-اگر اولین درمان موثر واقع نشد، بعد چه چیزی را توصیه میکنید؟
7-آیا من در معرض خطر عوارض ناشی از این وضعیت هستم؟
8-خطر تکرار این مشکل چیست؟
9-چه اقداماتی میتوانم انجام دهم تا خطر عود عفونت را کاهش دهم؟
10-آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
از پرسیدن سؤالات دیگر در حین قرار ملاقات خود دریغ نکنید
بیشتر بخوانید: درمان عفونت ادراری در زنان؛ از مصرف آنتیبیوتیک تا شیوههای خانگی
از پزشک خود برای درمان عفونت ادراری چه انتظاری دارید؟
پزشک احتمالا چندین سوال از شما خواهد پرسید، از جمله:
- اولین بار چه زمانی متوجه علائم خود شدید؟
- آیا برای عفونت مثانه یا کلیه تحت درمان قرار گرفتهاید؟
- شدت ناراحتی شما چقدر است؟
- چند بار ادرار میکنید؟
- آیا علائم شما با ادرار کردن برطرف میشود؟
- آیا کمردرد دارید؟
- آیا شما تب داشتهاید؟
- آیا متوجه ترشحات واژن یا خون در ادرار خود شدهاید؟
- آیا متاهل هستید؟
- آیا پیشگیری از بارداری میکنید؟ چه نوعی؟
- امکان دارد که باردار باشید؟
- آیا برای بیماری دیگری تحت درمان هستید؟
- آیا تا به حال از کاتتر یا Catheter (یک لوله نازک، بلند و قابل انعطاف دارای کاربرد پزشکی) استفاده کردهاید؟
بیشتر بخوانید: درمان خانگی سنگ مثانه: وقتی سنگها مهمان مثانه میشوند
عوارض عفونت ادراری
عفونتهای دستگاه ادراری تحتانی هنگامی که به موقع و به درستی درمان شوند، به ندرت منجر به عوارض میشوند. اگر عفونت ادراری درمان نشود، میتواند عواقب جدی داشته باشد. عوارض عفونت ادراری شاید شامل موارد زیر است:
- عفونتهای مکرر، به ویژه در زنانی که دو یا چند عفونت ادراری را در یک دوره چهار یا شش ماهه یا بیشتر در یک سال تجربه میکنند
- آسیب دائمی کلیه ناشی از عفونت حاد یا مزمن کلیه (پیلونفریت)
- افزایش خطر زایمان نوزاد با وزن کم یا نوزاد نارس در زنان باردار
- تنگی مجرای ادرار در مردان ناشی از اورتریت
- سپسیس، یک عارضه بالقوه تهدیدکننده زندگی که یک نوع عفونت است. اگر عفونت خود را از مجرای ادراری به کلیهها برساند، ریسک ابتلا به این بیماری بیشتر میشود
بیشتر بخوانید: ۱۰ درمان خانگی نارسایی کلیه،نابودی تجمع سموم در بدن
پیشگیری برای عدم نیاز به درمان عفونت ادراری
برای کاهش خطر ابتلا به عفونتهای ادراری، میتوانید این اقدامات را انجام دهید:
مایعات به خصوص آب را به میزان زیاد بنوشید. نوشیدن آب به رقیق شدن ادرار کمک میکند و اطمینان میدهد که دفعات ادرار بیشتری خواهید داشت. این امر باعث میشود که باکتریها تا قبل از شروع عفونت از دستگاه ادراری خارج شوند.
آب زغال اخته بنوشید. اگرچه مطالعات قطعی نیست که آب زغال اخته از عفونت ادراری جلوگیری میکند، اما احتمالا مضر نیست. خانمها در سرویس بهداشتی باید خود را از جلو به عقب تمیز کنند.
انجام این کار پس از ادرار و پس از اجابت مزاج به پیشگیری از گسترش باکتریهای ناحیه مقعد به واژن و مجرای ادرار کمک میکند. همچنین بلافاصله پس از مقاربت مثانه خود را خالی کنید. یک لیوان پر آب بنوشید تا به شستشوی باکتریها کمک کند.
استفاده از محصولات زنانه مانند دوش و پودر در ناحیه تناسلی میتواند مجرای ادرار را تحریک کند. روش کنترل بارداری خود را نیز تغییر دهید. دیافراگمها یا کاندومهای اسپرم کش، همگی میتوانند به رشد باکتری کمک کنند.
بیشتر بخوانید: درمان ادرار خونی در صورت تشخیص سریع، به راحتی انجام میشود
یادداشت پایانی در ارتباط با درمان عفونت ادراری
عفونت دستگاه ادراری (UTI) یک عفونت در هر قسمت از سیستم شامل کلیهها، حالبها، مثانه و مجرای ادرار است. بیشتر عفونتها دستگاه ادراری تحتانی مثانه و مجرای ادرار را درگیر میکنند.
زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به عفونت ادراری هستند. عفونت مثانه میتواند دردناک و آزاردهنده باشد. اگر عفونت ادراری به کلیهها سرایت کند، شاید عوارضی جدی ایجاد کند. پزشکان معمولا درمان عفونت ادراری را با آنتیبیوتیک انجام میدهند.