آرتروز زانو چیست؟ همه چیز را در مورد آرتروز بدانید

آرتریت، التهاب یک یا چند مفصل است و درد، تورم و سفتی علائم اولیه آرتروز هستند. هر مفصلی در بدن ممکن است تحت تاثیر این بیماری قرار بگیرد، اما این مشکل به صورت ویژه در زانو دیده می‌شود. درصد قابل ملاحظه‌ای از زانو درد افراد به دلیل آرتریت است. آرتروز زانو انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره مانند پیاده‌روی یا بالا رفتن از پله را دشوار می‌کند. زانو درد ایجاد شده در این بیماری عامل اصلی ناتوانی جدی برای بسیاری از افراد است.

جالب است بدانید که بیش از 100 شکل مختلف آرتروز وجود دارد. در حالی که آرتریت عمدتا یک بیماری بزرگسالان است، برخی از موارد برای کودکان هم وجود دارد.

گزینه‌های درمانی زیادی برای کمک به مدیریت درد و فعال نگه داشتن افراد مبتلا به آرتروز موجود است.

بیشتر بخوانید: زانوبند آرتروزی تا چه حد برای زانودرد مفید است؟

شناخت آناتومی زانو

زانو بزرگ‌ترین و قوی‌ترین مفصل بدن افراد است. این قسمت از انتهای تحتانی استخوان ران (استخوان ران)، انتهای بالای استخوان درشت نی (استخوان ساق پا) و کشکک زانو تشکیل می‌شود. انتهای سه استخوان تشکیل دهنده مفصل زانو با غضروف مفصلی پوشانده شده است. غضروف یک ماده صاف و لغزنده است که هنگام خم شدن و راست شدن زانو از استخوان‌ها محافظت می‌کند.

دو قطعه غضروفی شکل به نام مینیسک به عنوان «ضربه‌گیر» بین استخوان ران و ساق پا عمل می‌کنند. آن‌ها محکم و لاستیکی هستند تا به محافظت از مفصل و پایداری آن کمک کنند.

مفصل زانو توسط یک لایه نازک به نام غشای سینوویال احاطه شده است. این غشا مایعی آزاد می‌کند که غضروف را روان کرده و اصطکاک را کاهش می‌دهد.

انواع آرتروز زانو

انواع عمده آرتریت‌هایی که بر زانو تاثیر می‌گذارند عبارتند از آرتروز، آرتریت روماتوئید و آرتریت پس از سانحه که همگی باعث زانو درد خواهند شد.

آرتروز

آرتروز شایع‌ترین نوع آرتریت در زانو است. این نوع آرتریت دژنراتیو «ساییدگی و پارگی» است که بیشتر در افراد 50 سال به بالا رخ می‌دهد، اگرچه ممکن است در افراد جوان نیز اتفاق بیفتد.

در آرتروز، غضروف مفصل زانو به تدریج از بین می‌رود. با فرسودگی غضروف دچار نازکی و ناهمواری می‌شود و فضای محافظ بین استخوان‌ها کاهش می‌یابد. این موضوع می‌تواند منجر به مالش استخوان روی استخوان و ایجاد خار استخوانی دردناک و در نهایت زانو درد شود.

آرتروز معمولا به آرامی توسعه پیدا می‌کند و درد ناشی از آن با گذشت زمان بدتر می‌شود.

روماتیسم مفصلی

آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که به مفاصل متعدد در سراسر بدن از جمله مفصل زانو حمله می‌کند. این بیماری متقارن است، به این معنی که معمولا روی یک مفصل در دو طرف بدن تاثیر می‌گذارد.

در آرتریت روماتوئید، غشای مفصلی که مفصل زانو را می‌پوشاند شروع به تورم می‌کند، این اتفاق باعث زانو درد و سفتی زانو خواهد شد.

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی به شمار می‌رود. این به آن معنی است که سیستم ایمنی بدن در این بیماری به بافت طبیعی (مانند غضروف و رباط‌ها) آسیب می‌رساند و استخوان را نرم می‌کند.

آرتریت پس از سانحه

آرتریت پس از سانحه نوعی آرتروز است که پس از آسیب به زانو ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، شکستگی استخوان ممکن است به سطح مفصل آسیب برساند و سال‌ها پس از آسیب به آرتروز منجر شود. آسیب‌های رباط و پارگی مینیسک زانو می‌تواند باعث بی‌ثباتی و ساییدگی بیشتر در مفاصل شود که با گذشت زمان منجر به آرتروز خواهد شد.

علائم آرتروز زانو

مفصل زانو تحت تاثیر آرتریت ممکن است دردناک و ملتهب باشد. به طور کلی زانو درد به تدریج در طول زمان ایجاد می‌شود، اگرچه شروع ناگهانی هم برای آن ممکن است. علائم آرتروز زانو ممکن است شامل موارد زیر نیز باشند:

• مفصل ممکن است سفت و متورم شود که این موضوع خم شدن و صاف شدن زانو را دشوار می‌کند
• زانو درد و تورم ممکن است در صبح یا بعد از نشستن یا استراحت بدتر شود
• فعالیت شدید ممکن است باعث شعله‌ور شدن درد شود
• قطعات شل غضروف و سایر بافت‌ها می‌توانند حرکت نرم مفاصل را مختل کنند
• زانو ممکن است در حین حرکت «قفل» یا «چسبیده» شود
• امکان دارد صدای جیر جیر، صدای کلیک یا صدای تق تق زانو (کرپیتوس) را بشنوید
• درد ممکن است باعث احساس ضعف یا کمانش در زانو شود
• بسیاری از مبتلایان به آرتروز با تغییر آب و هوا به افزایش درد مفاصل اشاره می‌کنند

معاینه آرتروز توسط پزشک

در طول قرار ملاقات، پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی فرد با او صحبت می‌کند. سپس معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و احتمالا آزمایش‌های تشخیصی مانند اشعه ایکس یا آزمایش خون را تجویز می‌کند.

معاینه جسمی

در طول معاینه فیزیکی، پزشک به دنبال موارد زیر خواهد بود. بهتر است اگر موردی را درباره زانو درد خود می‌دانید با پزشک معالج در میان بگذارید.

• تورم، گرما یا قرمزی مفصل
• حساسیت به زانو
• دامنه حرکت منفعل و فعال
• بی‌ثباتی مفصل
• کرپیتوس (صدای تق تق زانو از مفصل) با حرکت
• درد هنگام قراردادن وزن روی زانو
• مشکلات راه رفتن
• هرگونه علائم آسیب به ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و رباط‌های اطراف زانو
• درگیری مفاصل دیگر (نشانه‌ای از آرتریت روماتوئید)

آزمایش و تصویربرداری

در تصویربرداری با اشعه ایکس تصاویر کاملی از ساختارهای متراکم مانند استخوان ارائه می‌شود. آن‌ها می‌توانند به تشخیص انواع مختلف آرتروز کمک کنند. تصویر اشعه ایکس مفصل زانو ممکن است تنگ شدن فضای مفصل، تغییر در استخوان و تشکیل خار استخوان (استئوفیت) را نشان دهد.

گاهی اوقات ممکن است برای تعیین وضعیت استخوان و بافت نرم زانو، اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا اسکن کامپیوتری (CT) مورد نیاز باشد.

تست‌های آزمایشگاهی

پزشک آزمایش خون را برای تعیین نوع آرتریت به فرد توصیه می‌کند. در برخی از انواع آرتروزها از جمله روماتیسم مفصلی، آزمایش خون به تشخیص مناسب کمک خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: روش های درمان زانودرد

درمان آرتروز زانو به شیوه‌های غیر جراحی

همانند سایر بیماری‌ها‌ درمان اولیه آرتروز زانو غیر جراحی است. پزشک ممکن است طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی را توصیه کند. البته این توصیه‌ها براساس بررسی و تشخیص زانو درد ارائه می‌شود. پس نمی‌توان از یک روش برای تمامی آرتروزها استفاده کرد.

اصلاح سبک زندگی و ایجاد برخی تغییرات در زندگی روزمره می‌تواند از مفصل زانو محافظت کرده و باعث کند شدن پیشرفت آرتریت شود.

برای اصلاح سبک زندگی، فعالیت‌هایی که شرایط دردناک را تشدید می‌کند مانند بالا رفتن از پله را به حداقل برسانید. تغییر حالت از فعالیت‌های با شدت بالا (مانند دویدن یا تنیس) به فعالیت‌های کم ضربه (مانند شنا یا دوچرخه سواری) فشار کمتری به زانو وارد می‌کند. کاهش وزن می‌تواند فشار بر مفصل زانو را کاهش دهد، در نتیجه درد کمتری ایجاد کرده و عملکرد را افزایش می‌دهد. ورزش برای درمان آرتروز زانو نیز برای بهبود این بیماری کمک بسیار مطلوبی به شمار می‌‌رود.

فیزیوتراپی

تمرینات خاص می‌تواند به افزایش دامنه حرکت و انعطاف‌پذیری و همچنین تقویت عضلات ساق پا کمک کند. پزشک یا فیزیوتراپیست تلاش می‌کند یک برنامه ورزشی شخصی که نیازها فرد را برآورده می‌کند به وجود بیاورد. این ورزش‌ها می‌توانند با دستگاه‌های ورزشی یا بدون آن‌ها باشند.

دستگاه‌های کمکی

استفاده از وسایلی مانند عصا، پوشیدن کفش، ضربه‌گیر و زانوبند طبی می‌تواند مفید باشد. بریس به ثبات و عملکرد کمک می‌کند و اگر آرتروز در یک طرف زانو متمرکز باشد، فواید بیشتری خواهد داشت.

دو نوع بریس وجود دارد که اغلب برای آرتریت زانو استفاده می‌شود. بریس «تخلیه کننده» وزن را از قسمت آسیب دیده زانو دور می‌کند، در حالی که بریس «پشتیبانی» به تحمل کل بار زانو کمک خواهد کرد.

دیگر موارد مفید برای درمان آرتروز

استفاده از گرما یا یخ، استفاده از پمادها یا کرم‌های ضد درد یا استفاده از بانداژهای الاستیک برای حمایت از زانو ممکن است تا حدی زانو درد را تسکین دهد.

دارو برای درمان آرتریت زانو

چندین نوع دارو در درمان آرتریت زانو مفید است. از آنجا که واکنش افراد به داروها متفاوت است، پزشک برای تعیین داروها و دوزهایی که برای هر فرد بی‌خطر و موثر است، با بیمار همکاری نزدیک خواهد داشت. استفاده از ویتامین برای زانو را بسیاری از افراد در برنامه خود دارند، اما سودمند بودن چنین کاری باید براساس نظر پزشک سنجیده شود.

معمولا مسکن‌های بدون نسخه

مسکن‌های غیرمخدر و داروهای ضدالتهابی اولین انتخاب درمان آرتروز زانو هستند. استامینوفن یک مسکن ساده و بدون نسخه است که می‌تواند در کاهش زانو درد موثر باشد.

مانند سایر داروها، مسکن‌های بدون نسخه نیز می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کرده و با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند. حتماً مصرف دارو را به اطلاع پزشک برسانید.

داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی

گروهی از انواع مسکن‌ها، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا NSAIDها هستند. NSAIDهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن بدون نسخه پزشک در دسترس هستند.

مهار کننده COX-2

مهار کننده COX-2 که یک نوع خاص از NSAID است امکان دارد عوارض جانبی گوارشی کمتری ایجاد کند. نام‌های تجاری متداول مهار کننده‌های COX-2 عبارتند از Celebrex (سلکوکسیب) و Mobic (ملوکسیکام، که یک مهار کننده جزئی COX-2 است).

مهار کننده COX-2 درد و التهاب را کاهش می‌دهد تا بتوانید عملکرد بهتری داشته باشید. اگر از بازدارنده COX-2 استفاده می‌کنید، نباید از NSAID سنتی (نسخه ای یا بدون نسخه) استفاده کنید. در صورت داشتن حمله قلبی، سکته مغزی، آنژین، لخته شدن خون، فشار خون بالا یا حساسیت به آسپرین، داروهای سولفا یا سایر NSAIDها، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

کورتیکواستروئیدها

آن‌ها که به عنوان کورتیزون شناخته می‌شوند، عواملی ضدالتهابی و قوی هستند که می‌توانند به مفصل تزریق شوند. این تزریق‌ها باعث تسکین درد و کاهش التهاب می‌شوند. با این حال اثرات آن‌ها به طور نامحدود باقی نمی‌ماند. ممکن است پزشک تعداد تزریقات را به سه یا چهار مورد در سال محدود کند. این محدودیت به دلیل عوارض جانبی احتمالی دارو است.

در برخی موارد، درد و تورم ممکن است بلافاصله پس از تزریق شعله‌ور شود و احتمال آسیب و عفونت طولانی مدت مفصل وجود دارد. با تزریق مکرر یا تزریق در مدت زمان طولانی، آسیب مفصلی می‌تواند به جای کاهش، افزایش یابد.

داروهای ضد روماتیسمی تعدیل کننده بیماری (DMARDs) برای کند کردن پیشرفت روماتیسم مفصلی استفاده می‌شوند. معمولا داروهایی مانند متوترکسات، سولفاسالازین و هیدروکسی کلروکین داروهایی هستند که از این خانواده برای روماتیسم مفصلی تجویز می‌شوند.

علاوه بر این، DMARDهای بیولوژیکی مانند etanercept (Enbrel) و adalimumab (Humira) ممکن است پاسخ ایمنی بیش فعال بدن را کاهش دهند. از آنجا که امروزه داروهای مختلفی برای آرتریت روماتوئید وجود دارد، اغلب متخصصان روماتولوژی نیاز به مدیریت موثر داروها دارند.

بیشتر بخوانید: روش های درمان ساییدگی زانو

مکمل‌های غذایی

گلوکوزامین و کندرویتین سولفات، موادی که به طور طبیعی در غضروف مفصلی یافت می‌شوند، می‌توانند به عنوان مکمل‌های غذایی مصرف شوند. گزارش‌های بیماران نشان می‌دهد که این مکمل‌ها می‌توانند درد را تسکین دهند. اما هیچ مدرکی مبنی بر استفاده از گلوکوزامین و کندرویتین سولفات برای کاهش یا معکوس کردن پیشرفت آرتروز وجود ندارد.

درمان‌های جایگزین

اثرگذاری بسیاری از روش‌های درمانی جایگزین اثبات نشده است، اما ممکن است این روش‌ها مفید باشند. به شرط آنکه یک متخصص واجد شرایط پیدا کنید و پزشک از تصمیم شما مطلع باشد. درمان‌های جایگزین برای درمان درد شامل استفاده از طب سوزنی، نبض درمانی مغناطیسی، پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) و تزریق سلول‌های بنیادی است.

طب سوزنی

طب سوزنی از سوزن‌های ظریف برای تحریک نواحی خاص بدن در راستای تسکین درد یا بی‌حسی موقت استفاده می‌کند. این روش در بسیاری از نقاط جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین شواهد نشان می‌دهد که طب سوزنی می‌تواند به تسکین درد آرتریت کمک کند. با این حال تعداد مطالعات علمی در مورد اثربخشی این روش بسیار کم است. حتما مطمئن شوید که متخصص طب سوزنی شما دارای مجوز رسمی است. این روش درمانی برای زانو درد عصبی هم کارایی بالایی دارد.

نبض درمانی مغناطیس

این روش بدون درد است و با اعمال یک سیگنال پالس به زانو که در یک میدان الکترومغناطیسی قرار می‌گیرد، عمل می‌کند. مانند بسیاری از درمان‌های جایگزین، اثرگذاری پالس درمانی مغناطیسی نیز هنوز به اثبات نرسیده است.

پی آر پی زانو و تزریق سلول بنیادی

درمان هایی مانند پلاسمای غنی از پلاکت یا همان PRP زانو و تزریق سلول‌های بنیادی شامل برداشتن سلول‌ها از بدن و تزریق مجدد آن‌ها در یک مفصل دردناک است.

در PRP زانو از خون فرد و پلاکت‌های آن استفاده می‌شود. به این شیوه که موئلفه‌های پلاکت را از خون جدا شده و پس از متمرکز شدن به زانو تزریق می‌شوند. پلاکت‌ها حاوی «عوامل رشد» هستند، تصور می‌شود که چنین کاری برای کاهش علائم التهاب مفید خواهد بود.

سلول‌های بنیادی، سلول‌های پیش‌ساز هستند که می‌توانند از بدن گرفته شده و به زانو تزریق شوند. از آنجا که آن‌ها سلول‌های اساسی بدن به شمار می‌روند، ممکن است پتانسیل ایجاد رشد در بافت جدید را داشته و در نتیجه سطوح آسیب دیده مفصل را التیام دهند.

در حالی که هر دو درمان امیدوار کننده هستند، مطالعات بالینی هنوز ارزش آن‌ها را در درمان آرتروز تایید نکرده‌اند.

همین الان با خبر شو : درمان خانگی زانودرد با این 15 راه مفید

درمان با جراحی آرتروز زانو

اگر درد ناشی از آرتروز باعث ناتوانی شود و با درمان غیر جراحی تسکین نیابد، پزشک ممکن است جراحی آرتروز زانو را توصیه کند. مانند سایر جراحی‌ها، برخی از خطرات و عوارض احتمالی در روش‌های مختلف برای زانو وجود دارد. پزشک قبل از عمل عوارض احتمالی را با بیمار در میان می‌گذارد.

جراحی آرتروز زانو به روش آرتروسکوپی

در طول آرتروسکوپی، پزشکان از برش‌های کوچک و ابزارهای نازک برای تشخیص و درمان مشکلات مفصلی استفاده می‌کنند. جراحی آرتروسکوپی اغلب برای درمان آرتروز زانو استفاده نمی‌شود. در مواردی که آرتروز همراه با پارگی مینیسک دژنراتیو باشد، ممکن است برای درمان پارگی مینیسک زانو جراحی آرتروسکوپی توصیه شود.

پیوند غضروف

بافت غضروف طبیعی و سالم ممکن است از قسمت دیگری از زانو یا از یک بافت متفاوت گرفته شود تا سوراخی در غضروف مفصل را پر کند. این روش معمولا فقط برای بیماران جوان‌تر که دارای نواحی کوچک آسیب غضروف هستند در نظر گرفته می‌شود.

سینووکتومی

در این روش جراحی آرتروز زانو، پوشش مفاصل آسیب دیده در اثر آرتریت روماتوئید برای کاهش درد و تورم برداشته می‌شود.

استئوتومی

در استئوتومی زانو، استخوان درشت نی (استخوان شانه) یا استخوان ران بریده می‌شود و سپس برای کاهش فشار بر مفصل زانو تغییر شکل می‌دهد. استئوتومی زانو هنگامی استفاده می‌شود که فرد در مراحل اولیه آرتروز است. همچنین فقط یک طرف مفصل زانو باید آسیب دیده باشد. با برداشتن وزن فرد از قسمت آسیب دیده مفصل، استئوتومی می‌تواند درد را تسکین داده و عملکرد مفصلی زانو را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.

تعویض کامل یا جزئی زانو (آرتروپلاستی)

پزشک غضروف و استخوان آسیب دیده را برداشته و سپس سطوح جدید فلزی یا پلاستیکی مفصل را برای بازگرداندن عملکرد زانو قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید :  زانوبند کشی، پرطرفدارترین و آشناترین راه مقابله با زانودرد

بهبود پس از جراحی آرتروز زانو

پس از هر نوع جراحی برای آرتریت زانو، دوره نقاهت برای بهبودی وجود دارد. زمان بهبودی و توانبخشی بستگی به نوع جراحی انجام شده خواهد داشت.

پزشک ممکن است فیزیوتراپی را برای کمک به بیمار در بازیابی قدرت در زانو و بازگرداندن دامنه حرکتی توصیه کند. بسته به روش، ممکن است لازم باشد از زانوبند طبی استفاده کنید یا برای مدتی از عصا کمک بگیرید.

در اکثر موارد، جراحی درد را تسکین می‌دهد و امکان انجام راحت‌تر فعالیت‌های روزانه را ممکن می‌سازد.

در این مقاله اطلاعات مناسبی را درباره آرتروز زانو و روش‌های درمان و جراحی آن به دست آوردیم. همچنین گفتیم ورزش آرتروز زانو می‌تواند به دو دسته تقسیم شود. مواردی که در محل فیزیوتراپی یا در خانه انجام می‌شود. در پایان باید اشاره کرد که رعایت اصول و پیشگیری از چنین مواردی می‌تواند بهتر از هرگونه درمان باشد. همچنین برای تکمیل مطالب این مقاله میتوانید مقاله درمان آرتروز زانو را مطالعه نمایید.