3 تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته تا تمایل به جلب توجه
تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته در این موضوع است که در اختلال نوع اول، شخص همیشه به دنبال قرارگرفتن در کانون توجه باشد؛ اما شخص خودشیفته تصور میکند همواره از اهمیت ویژهای در مقایسه با دیگران برخوردار است. در واقع در اختلال شخصیت خودشیفته، شخص خود را بزرگ و مهم میپندارد؛ ولی در اختلال شخصیت نمایشی یا شخصیت هیستریونیک، افراد به دنبال نمایش بیشازحد خود در جمع هستند. در این مقاله از مجله پزشکی سیوطب میخواهیم به بررسی تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته بپردازیم.
شخصیت نمایشی چیست؟
شخصیت نمایشی یاHistrionic Personality Disorder، یک اختلال اعصاب و روان است که در آن، اعتماد به نفس فرد، به توجه دیگران بستگی دارد.
اینگونه افراد میخواهند به هر قیمتی که شده، خود را در کانون توجه دیگران قرار دهند. اشخاص مبتلا به این اختلال، احتمال دارد که گاهی برای جلب توجه یا ترحم دیگران، خود را به بیماری یا ضعف بزنند.
شخصیت خودشیفته چیست؟
اشخاصی که به اختلال شخصیتی خودشیفته مبتلا هستند، خود را محور همه پدیدهها، فعالیتها و وقایع میپندارند. ریشه خودشیفتگی اغلب احساس عمیق نفرت از خود و عزت نفس پایین است.
افراد مبتلا به خودشیفتگی گاهی نمیفهمند که چگونه رفتار و کارهای آنها به دیگران آسیب میزند. این اشخاص گاهی در زمان روبهرو شدن با احساس شرم یا انتقاد؛ خشمگین میشوند یا به تحقیر دیگران میپردازند.
بیشتر بخوانید: ۹ درمان اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاین؛ مقابله با تغییرات سریع در خلقوخو
تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته
شخصیت خودشیفته (NPD) و شخصیت هیستریونیک یا نمایشی (HPD) هر دو اختلال شخصیت گروه B هستند. گروه B شامل این بیماریها میشود:
- شخصیت ضداجتماعی
- شخصیت مرزی
- شخصیت نمایشی
- شخصیت خودشیفته
بیشتر بخوانید: عوامل تشدید کننده اختلال دو قطبی را بشناسید
این اختلالات شخصیتی با موارد زیر مشخص میشوند:
- الگوهای تفکر و رفتاری نامنظم یا غیرقابل پیشبینی
- اعمال یا افکاری که دیگران آن را نمایشی میدانند
- الگوهای تفکر و رفتاری که برای یک موقعیت خاص بیش از حد احساسی یا اغراق شده به نظر میرسند
- رفتارها منجر به اختلال و پریشانی میشوند
برخی از کارشناسان بهداشت روان، شخصیت خودشیفته و شخصیت نمایشی را شبیهترین اختلالات شخصیتی گروه B میدانند. شباهتهای بین این شرایط شامل تمایل به جلب توجه، رفتار سطحی یا بی اهمیت و نیاز به تایید و تحسین دیگران است.
برخی از محققان حتی پیشنهاد کردهاند که شخصیت نمایشی را به عنوان یک گونه از شخصیت خودشیفته طبقهبندی کرد نه یک وضعیت منحصربهفرد. با این وجود استانداردهای موجود، شخصیت نمایشی را به عنوان یک اختلال جداگانه تقسیمبندی میکنند و تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته را بیان میکنند.
گاهی احتمال دارد که هر دو بیماری یا ترکیبی از اختلالات شخصیتی وجود داشته باشد و این وضعیت، تشخیص را پیچیده میکند. برخی متخصصان معتقدند افرادی که دارای اختلالات شخصیتی هستند هرگز رفتار خود را تغییر نمیدهند.
درست است که این ویژگیهای رفتاری اغلب نسبت به علائم سایر بیماریهای روانی کمتر به درمان پاسخ میدهند، اما درمان همچنان امکانپذیر است. با این حال تفاوت بین اختلال شخصیت نمایشی و اختلال شخصیت خودشیفته دقیقا چیست؟
این دو حالت شبیه هم هستند، اما از چند جهت با هم تفاوت دارند.
بیشتر بخوانید: درمان اختلال دو قطبی به روشهای دارویی، بیمارستانی
بررسی تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته
1. شیوع اختلالهای شخصیت نمایشی و خودشیفته
برآوردها حاکی از آن است که اختلال شخصیت نمایشی تنها در میان حدود 1.8درصد از افراد رخ میدهد، در حالی که خودشیفتگی شایعتر است. معیارهای تشخیصی میتوانند متفاوت باشند و شیوع واقعی به طور قطعی مشخص نیست.
برآوردهای اخیر نشان میدهد که حدود 5درصد اشخاص احتمال دارد که دارای علائم اختلال شخصیت خودشیفته باشند. 50 تا 75درصد مبتلایان به خودشیفتگی را مردان تشکیل میدهند. همچنین تحقیقات بیان میکنند که شخصیت نمایشی بیشتر در زنان دیده میشود.
بیشتر بخوانید: انواع اختلال شخصیت و روش تشخیص هرکدام
2. عدم همدلی با احساسات دیگران
یکی از ویژگیهای اصلی خودشیفتگی، عدم نشان دادن همدلی با احساسات دیگران است اما فقدان همدلی، ویژگی اولیه شخصیت نمایشی نیست. رفتار افراد مبتلا به شخصیت نمایشی احتمالا گاهی کم عمق یا خودمحور به نظر برسد.
یک مطالعه در سال 2018 نشان میدهد که افراد مبتلا به هرگونه اختلال شخصیت گروه B، احتمالا در شناسایی احساسات دیگران و همچنین احساسات خودشان مشکل داشته باشند.
ناتوانی در تشخیص احساسات میتواند فهم اینکه چه زمانی باید دلسوزی یا حمایت ارائه کرد را دشوار میکند. این اتفاق میتواند به نظر دیگران، فقدان همدلی به نظر برسد.
بیشتر بخوانید: اختلال دو قطبی یا افسردگی شیدایی در زنان و مردان
3. تمایل به جلب توجه
بزرگنمایی یا احساس برتری یا خود بزرگبینی اغراقآمیز، ویژگی اولیه خودشیفتگی است. این ویژگی در سایر اختلالات شخصیتی مشخص نیست. افراد خودشیفته دارند به خود و تواناییهایشان بسیار فکر میکنند و احتمالا به دلیل این برتری، در کار گروهی شرکت نمیکنند. از سوی دیگر، اشخاص دارای شخصیت نمایشی، تمایل دارند که همه چیز به آنها تعلق داشته باشند و همه با آنها سازگار شوند.
تمایل به توجه و تایید، شباهت بین اختلالات شخصیت خودشیفته و نمایشی است. هر دو نیاز عمیقی به توجه دارند و افرادی که با هر یک از این اختلالها زندگی میکنند احتمالا برای جلب توجه دیگران تلاش زیادی خواهند کرد.
اما افراد مبتلا به خودشیفتگی فقط به توجه نیاز ندارند. آنها نیاز به تحسین و تمجید هم دارند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی احتمالا کمتر به نوع توجهی که دریافت میکنند، اهمیت میدهند و به خود اجازه خواهند داد که به شکلی آسیبپذیر یا حتی منفی دیده شوند.
در حقیقت اشخاصی که شخصیت نمایشی دارند، لزوما به دنبال تشویق و ستایش از سوی دیگران نیستند، آنها دست به هر کاری میزنند تا توجهها روی آنها متمرکز شود.
آنها به احتمال زیاد اعتماد به نفس پایینی دارند و برای تقویت عزت نفس خود به دنبال تایید دیگران هستند. در اختلال شخصیت نمایشی، تلاش برای جلب توجه احتمالا بیش از حد احساسی یا دراماتیک به نظر برسد.
افرادی که با این عارضه زندگی میکنند احتمال دارد که زود ناراحت شوند و خلق و خوی آنها به سرعت تغییر کند. این احساسات شدید که مشخصه شخصیت نمایشی است، کمتر در مورد خودشیفتگی دیده میشود.
افراد مبتلا به خودشیفتگی معمولا احساسات کمتری از خود نشان میدهند و تمایل دارند بیشتر محتاط و درونگرا باشند. در واقع درونگرایی را میتوان تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته دانست.
بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت مرزی و مشکلات بسیاری که به وجود میآورد
اهمیت شناخت تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته
خودشیفتگی و شخصیت نمایشی به طرق مختلف بر روابط شخصی و رفاه عمومی تاثیر میگذارند. هر دو موضوع با روابط شخصی ناپایدار یا مختل، مشخص میشوند.
افراد مبتلا به شخصیت نمایشی احتمالا برای صمیمیت عاطفی با دیگران تلاش کنند، در حالی که افراد مبتلا به خودشیفتگی به احتمال زیاد به اطرافیان خود آسیب عاطفی وارد میکنند.
با توجه به تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته شاهد هستیم گفتار و اعمال افراد مبتلا به خودشیفتگی اغلب آزاردهنده است زیرا آنها عموما به احساسات دیگران اهمیت چندانی نمیدهند. افراد مبتلا به خودشیفتگی احتمالا در روابط با دیگران نیاز به تمرکز کامل بر نیازها و احساسات خود داشته باشند.
شریکی که سعی میکند احساسات خود را به اشتراک بگذارد یا نیازهای خود را برآورده کند، معمولا با طرد عاطفی یا کنارهگیری کامل مواجه میشود. فرد مبتلا به خودشیفتگی احتمال دارد که شریک زندگی خود را به خودخواه بودن یا عدم توجه کافی به او متهم کند.
خودشیفتگی میتواند عملکرد خوب در محل کار را دشوار کند. زیرا ترس از شرم یا شکست احتمالا باعث شود افراد مبتلا به خودشیفتگی در صورت مواجهه با انتقاد، مشاغل را ترک کنند.
آنها همچنین تمایل دارند هنگام مواجهه با شرم یا انتقاد؛ با خشم یا تحقیر واکنش نشان دهند. احساس شرم مداوم میتواند منجر به گوشهگیری یا افسردگی شود. احتمال عدم کامیابی در محیط کار هم تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته است.
بیشتر بخوانید: شخصیت خودشیفته و آسیبهای خودشیفتگی
دیگر موارد تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته
سایر مسائل مرتبط با خودشیفتگی شامل سوء مصرف مواد و بیاشتهایی است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی احتمالا به دلایل مختلف در روابط خود دچار مشکل شوند.
میل به لذت و هیجان میتواند منجر به کسالت در روابط طولانیمدت شود و آنها احتمالا به طور مکرر به دنبال شریک جدید باشند. شخصیت نمایشی همچنین با تمایل به نشان دادن روابط صمیمانه بیش از آنچه واقعا هستند، مشخص میشود.
مواجهه با ماهیت واقعی یک رابطه احتمالا منجر به پریشانی این اشخاص شود. در روابط عاطفی، افراد مبتلا به شخصیت نمایشی اغلب به شرکای خود وابستگی شدید دارند و احتمالا برای جلب توجه او به هر روشی دست میزنند.
با این حال، افراد مبتلا به شخصیت نمایشی میتوانند همدلی و شفقت را نسبت به نیازها و احساسات دیگران نشان و در عمل هم انجام دهند. آنها احتمالا در صورت کمبود توجه یا محبت دچار افسردگی و احساس پوچی شوند و برای جلب توجه، به کارهای مختلف یا حتی تهدید به خودکشی، اقدام کنند.
افرادی که با شخصیت نمایشی زندگی میکنند، برای حفظ شغل یا تغییر موقعیت شغلی مرتبا دچار مشکل میشوند و این روند آنها را فرسوده، خسته و افسرده خواهد کرد.
آنها به احتمال زیاد در مشاغل خاص و دارای وظایف متفاوت، موفقتر باشند. افرادی که با این عارضه زندگی میکنند ممکن است که در برخی مواقع برای جلب توجه دیگران، دست به تمارض بزنند و خود را بیمار نشان دهند.
تحقیقات موجود در مورد تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته نشان میدهد که افراد مبتلا به شخصیت نمایشی، احتمال بیشتری دارد که برای علائم افسردگی یا اضطراب یا زمانی که رفتار آنها باعث مشکلاتی با دوستان یا همسر میشود، درخواست کمک کنند. رفتارهای مرتبط با شخصیت نمایشی بهتر از رفتارهای مرتبط با خودشیفتگی بهبود مییابند.
بیشتر بخوانید: اختلالات و علائم سوماتیک
درمان برای شخصیت نمایشی و خودشیفتگی
اختلالات شخصیتی زمانی تشخیص داده میشوند که الگوهای رفتاری تسلیمناپذیر و در مدت طولانی، پایدار باشند. برخی افراد معتقدند افرادی که دارای اختلالات شخصیتی هستند، هرگز رفتار خود را تغییر نمیدهند.
درست است که این ویژگیهای رفتاری اغلب نسبت به علائم سایر بیماریهای روانی کمتر به درمان پاسخ میدهند، اما درمان همچنان امکانپذیر است. برای موفقیت درمان، فرد باید بتواند الگوهای رفتاری مضر را تشخیص دهد و بخواهد تغییراتی ایجاد کند.
افراد مبتلا به شخصیت نمایشی و خودشیفتگی، اغلب احساس نمیکنند که به درمان نیاز دارند و به دنبال درمان نیستند. برای افراد مبتلا به خودشیفتگی درک اینکه چگونه اعمال آنها به دیگران آسیب میرساند، دشوار خواهد بود.
بنابراین هیچ اشتباهی در رفتار خود مشاهده نمیکنند. تحقیقات در مورد درمان خودشیفتگی بسیار محدود است، زیرا افراد مبتلا به خودشیفتگی به ندرت به دنبال درمان هستند.
هنگامی که چنین افرادی این کار را انجام میدهند، درمان میتواند به آنها کمک کند تا بفهمند رفتارشان چگونه بر دیگران تاثیر میگذارد. آموزش مهارتها میتواند نحوه برقراری ارتباط با افراد را به شیوههای مثبت و نحوه پذیرش و کنار آمدن با نقصها، شکستها و انتقاد دیگران را آموزش دهد.
ریشه خودشیفتگی اغلب احساس عمیق نفرت از خود و عزت نفس پایین است. بنابراین زمانی که درمان بتواند این نگرانیها را برطرف کند، برخی از رفتارهای مرتبط با خودشیفتگی احتمالا بهبود یابد. پس عزت نفس هم دیگر تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته است.
یکی از درمانهای خودشیفتگی این است که الگوهای ناسازگاری را که بر رفتار شخص تاثیر میگذارند، شناسایی کرده و به آنها رسیدگی کرد.
از طریق درمان، افراد احتمالا بتوانند رفتارهای مخرب را درمان کنند و بیاموزند که نیازهایشان را از راههای سالمتری که آسیبی به خود و دیگران وارد نمیکند، برآورده کنند. چندین رویکرد میتواند در درمان شخصیت نمایشی سودمند باشد.
درمان شناختی رفتاری
درمان اغلب بر کمک به افراد برای ایجاد عزت نفس و یادگیری پاسخگویی به نیازهای عاطفی به روشهای سالمتر متمرکز است. درمان شناختی رفتاری احتمالا به افراد کمک کند تا مقابل افکاری را که آنها را به سوی جلب توجه سوق میدهد مقاومت کرده و این رفتارها را با اقدامات دیگر جایگزین کنند.
درمان روان پویایی
درمان روان پویایی میتواند به افراد کمک کند تا دلایل چالشهای بین فردی را که تجربه میکنند، متوجه شوند. این امر میتواند به تغییرات مثبت کمک کند. مشاوره خانواده نیز احتمالا کمک خواهد کرد، زیرا مشارکت افراد نزدیک در مشاوره میتواند به اشخاص یاری برساند تا تاثیر رفتار خود را بر دیگران درک کنند. آموزش مهارتها و درمان گروهی به افراد کمک میدهد تا یاد بگیرند که با دیگرانی که با چالشهای مشابه سروکار دارند، ارتباط برقرار کنند.
بیشتر بخوانید: درباره اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) چه می دانید؟ راه های درمان سوء ظن
مشاوره زوجین
در برخی موارد، مشاوره زوجین میتواند به افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی کمک کند تا مسائل مربوط به رابطه را برطرف کنند. اما به خاطر داشته باشید که خودشیفتگی به طور خاص اغلب شامل الگوهای فریب و سوء استفاده عاطفی است. بنابراین سوءاستفاده عاطفی نیز میتواند تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته باشد.
بسیاری از درمانگران مشاوره را برای روابط آزاردهنده توصیه نمیکنند. مهم است که ابتدا به الگوهای طولانیمدت و سایر رفتارهای مضر توجه شود و شخص آنها راتغییر دهد.
پیشرفت خوب در درمان فردی میتواند نشان دهد که مشاوره در آینده هم کارساز است. درمان معمولا به مسائلی از جمله افسردگی، اضطراب یا سوء مصرف مواد نیز میپردازد.
برخی افراد احتمالا بیش از یک اختلال شخصیت داشته باشند. اگر چنین باشد، ترکیبی از رویکردهای درمانی میتواند بسیار مفید باشد. اگر پرداختن به همه نگرانیهای ارائهشده به طور همزمان امکانپذیر نباشد، درمان عموما با هدف درمان جدیترین یا مضرترین موضوع انجام میشود. سپس به فرد کمک میکنند تا با چالشهای دیگر مقابله کند.
بیشتر بخوانید: گاموفوبیا یا ترس از تعهد چیست؟ چقدر درمورد گاموفوبیا ازدواج میدانید؟
عوارض اختلالات روحی و تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته
ویژگیهای هر اختلال شخصیتی میتواند منجر به پریشانی عاطفی جدی شود و بر زندگی، روابط و افراد نزدیک شخص تاثیر بگذارد. اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائمی از هرگونه اختلال شخصیتی دارید، همین امروز با یک مشاور واجد شرایط تماس بگیرید.
درمان بهترین راه برای رسیدگی به علائم و یادگیری روشهای جدید مقابله و رفتار درست است. بدنامی پیرامون اختلالات شخصیتی میتواند دلسرد کننده باشد. احتمالا شنیده باشید که برخی از درمانگران با افرادی که با اختلال شخصیت، به ویژه اختلال شخصیت خودشیفته زندگی می کنند، کار نمیکنند. بنابراین شاید درمان آسانتر نیز شاید تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته باشد.
بیشتر بخوانید: اختلال استرس پس از سانحه و شناخت علائم PTSD
یادداشت پایانی در ارتباط با تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته
برخلاف آنچه بسیاری از مردم معتقدند، اختلالات شخصیتی قابل درمان هستند و درمانگران ماهری وجود دارند که میتوانند از مبتلایان حمایت کنند. اگر میخواهید تغییراتی در زندگی خود ایجاد کنید، جستجوی خود را برای یک درمانگر آموزش دیده و دلسوز آغاز کنید.
شناخت تفاوت شخصیت نمایشی و خودشیفته به بیمار و درمانگر کمک میکند تا روند درمان را با یکدیگر به شکل بهتر و موثرتری پیش ببرند.