درد کمر و پهلو سمت چپ چه ارتباطی باهم دارند؟ پهلو ناحیه‌ای است در طرفین و پشت شکم، بین دنده‌های پایینی و باسن. به درد این ناحیه، درد پهلو گفته می‌شود. چندین آسیب، بیماری و عفونت می تواند باعث درد در پهلو شود. درد پهلو می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. درد می‌تواند تیز یا درد مبهم باشد و ممکن است بیاید و برود. معمولا در یک طرف بدتر است، اما می‌تواند در هر دو جناح رخ دهد. مشکلات در کلیه (مانند عفونت یا سنگ کلیه) از علل شایع درد پهلو به شمار می‌رود. آسیب‌های کمر نیز باعث ایجاد درد می‌شود که از ستون فقرات شروع شده و به پهلوها می‌رسد. گاهی تشخیص درد کمر سمت چپ و درد پهلو دشوار است. در آغاز درمان برای کمر درد یا در پهلو بایستی پاسخ نهایی مشکل را از آزمایشات دریافت کرد. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی شرایطی را که باعث درد پهلو می شود درمان می کنند. درمان شامل استراحت و دارو است. در این مقاله ا مجله پزشکی سیوطب به بررسی این مسئله می‌پردازیم.  

علت درد پهلو سمت چپ چیست؟

درد سمت چپ پهلو می‌تواند ناشی از چندین آسیب، شرایط و بیماری باشد. شایع ترین علل درد پهلو عبارتند از:

 آسیب قفسه سینه: آسیب یا التهاب در استخوان‌ها، مفاصل یا بافت‌های نرم قفسه سینه می‌تواند به درد در پهلو سمت چپ منجر شود. این درد ممکن است تا کمر هم انتشار یابد.

  مشکلات قلبی: درد در پهلو سمت چپ می‌تواند نشانه ای از مشکلات قلبی مانند آنژین (کاهش خونرسانی به عضله قلب) باشد. این نوع درد ممکن است تا شانه چپ، بازو چپ و کمر هم انتشار یابد.

  مشکلات ریه‌ای: عفونت‌ها، التهابات و مشکلات ریه‌ای مانند التهاب پلورا (پوششی که ریه‌ها را می‌پوشاند) می‌توانند به درد در پهلو سمت چپ منجر شوند.

  مشکلات گوارشی: مشکلات گوارشی مانند زخم معده یا مشکلات روده‌ای می‌توانند به درد در پهلو سمت چپ و حتی درد کمر نیز منجر شوند.

  مشکلات پستان: عللی نظیر التهاب پستان یا تغییرات در بافت پستان می‌توانند به درد در این منطقه ایجاد کنند.

  اختلالات عضلانی و اسکلتی: مشکلات در عضلات پشتی یا اختلالات اسکلتی مانند هرنی‌اسیون دیسک می‌توانند به علت درد پهلو و کمردرد باشند. گاهی دلیل کمردرد را بایستی از ناحیه کشف دلیل درد پهلو سمت چپ بررسی کرد.

  عوامل عصبی: اختلالات عصبی مانند عصب کشیدگی ممکن است به درد پهلو و کمر منجر شوند.

چگونه پزشک علت درد پهلو سمت چپ را تعیین می کند؟

پزشک ابتدا شما را معاینه می‌کند و به آرامی ناحیه حساس را بررسی خواهد کرد. پزشک از شما می‌پرسند که در کجا احساس درد می‌کنید و  دردتان با فعالیت‌های خاص بهتر یا بدتر می‌شود. لازم است شما به طور واضح علاوه بر درد پهلو، علائمی را که در قسمت کمر دارید به آنها بگویید. همچنین ممکن است چندین آزمایش  برای بررسی علائم سنگ کلیه، عفونت، جراحات یا بیماری تجویز شود. این تست ها عبارتند از:

پانل متابولیک پایه (BMP) برای اطمینان از اینکه عملکرد کلیه شما نرمال است و هیچ انسدادی از سنگ کلیه وجود ندارد.

آزمایش کامل خون (CBC) و آزمایش ادرار، برای مشاهده عملکرد اندام‌های شما، بررسی عفونت و تشخیص علائم سرطان و سایر بیماری‌ها.

سی تی اسکن یا سونوگرافی، برای بررسی سنگ کلیه و بررسی اندازه و شکل آنها برای یافتن علت درد سمت چپ کمر و پهلو.

سیستوسکوپی، برای تشخیص مشکلات در دستگاه ادراری تحتانی.

اشعه ایکس ستون فقرات یا MRI، برای دیدن تصاویر دقیق از صدمات یا ناهنجاری های ستون فقرات.

درد کمر و پهلو سمت چپ، ارتباط و تشخیص

گاهی  تشخیص تفاوت بین کمردردی که ناشی از مشکل استخوانی یا عضلانی است و کمردرد (درد پهلو) که ناشی از عفونت کلیه یا مثانه یا سنگ کلیه است، دشوار است. کمردردی که ناشی از مشکل استخوانی یا عضلانی است با این نشانه‌ها بروز می یابد:

• در قسمت پایین کمر رخ می دهد
• زیر کمر
• در قسمت فوقانی پشت
• روی ستون فقرات یا بین تیغه های شانه
• با حرکت بدتر می شود.

درد پهلو که در اثر عفونت کلیه یا سنگ کلیه ایجاد می‌شود این نشانه‌ا را داراست:

• آیا درد درست زیر قفسه سینه و بالای کمر احساس می شود؟
• درد پهلو می تواند در یک یا هر دو طرف کمر باشد.
• ممکن است به ناحیه مثانه یا اندام تناسلی گسترش یابد.
• با پر شدن مثانه بدتر می شود.
• وقتی فرد حرکت می کند بدتر نمی شود.

درد پهلو همراه با تب و علائم ادراری ممکن است به معنای وجود عفونت کلیه (پیلونفریت) باشد.

آسیب‌های مشترک بین درد کمر و پهلو سمت چپ

هنگامی که ماهیچه‌های کمر تحت فشار قرار می‌گیرند (بیش از حد مورد استفاده قرار می‌گیرند یا بیش از حد کشیده می‌شوند) یا رباط‌ها دچار پیچ خوردگی می‌شوند (بیش از حد کشیده یا پاره می‌شوند)؛ ممکن است التهاب ایجاد شود و شاهد درد کمر و پهلو سمت چپ همزمان باشیم. التهاب ممکن است منجر به اسپاسم عضلانی شود که می‌تواند درد را پدید آورد.

۱. آسیب ماهیچه‌ای یا بافتی؛ درد کمر و پهلو سمت چپ

کمردرد ممکن است در اثر اسپاسم و سفتی عضلات ایجاد شده باشد. در بیشتر موارد، کمردرد ناشی از آسیب بافتی است و درد پهلو و کمر سمت چپ را پدید می‌آورد. این موضوع می‌تواند ماهیچه‌ها، استخوان‌ها و رباط‌های پا و کمر، ستون فقرات و مناطق اطراف آن را درگیر کند. آسیب‌های یک ناحیه می‌تواند به سایر نواحی کمر سرایت کند. درد آسیب بافتی معمولاً مرکزی است اما می‌تواند در سمت چپ یا راست ستون فقرات ایجاد شود.

به گفته انجمن جراحان مغز و اعصاب آمریکا، کشیدگی عضلات شایع‌ترین علت کمردرد است. کشیدگی عضلات در قسمت سمت چپ کمر هنگامی رخ می‌دهد که فیبرهای عضلانی بیش از حد کشیده می‌شوند و منجر به التهاب می‌گردند. علاوه بر درد در ناحیه کمر، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بازه حرکتی محدود
• اسپاسم عضلانی
• سفتی و سخت شدن عضلات ناحیه کمر
• دردی که ممکن است هنگام بلند شدن از رختخواب تشدید شود
• بلند کردن اجسام سنگین، پیچ خوردن یا زمین خوردن می تواند باعث کشیدگی عضلات شود. وضعیت بد یا نشستن طولانی مدت در حالت نامناسب نیز می‌تواند منجر به درد در یک طرف کمر شود.

۲. لغزش دیسک؛ علت درد بالای کمر سمت چپ یا راست

لغزش دیسک که فتق دیسک نیز نامیده می‌شود، می‌تواند باعث ایجاد درد از ستون فقرات مرکزی به یک طرف کمر شود. دیسک‌های کوچک، استخوان‌های ستون فقرات را به هم متصل می‌کنند. هر دیسک دارای یک لایه محکم خارجی است که فیبروز حلقوی نامیده می‌شود و در داخل آن مواد نرمی وجود دارد که هسته پالپوسوس نامیده می‌شود.

فتق دیسک به معنی حالتی است که قطعاتی از هسته از طریق ضعف یا پارگی به خارج دیسک فشار می‌آورند و سپس بر اعصاب فشار وارد می‌شود. لغزش دیسک می‌تواند در اثر صدمه ناگهانی ایجاد شود یا به مرور زمان بر اثر سایش ایجاد گردد. علائم این عارضه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

گزگز کردن یک پا

درد در یک طرف بدن

کمر درد هنگام راه رفتن

آسیب ستون فقرات؛ علت درد پایین کمر سمت چپ

کمردرد ناشی از آسیب ستون فقرات معمولاً به دلایل زیر ایجاد می شود:

فتق دیسک کمر

آرتروز مفاصل

اختلال در عملکرد مفاصل ساکروایلیاک

مشکلات اندام‌های داخلی

این مشکلات در بین زنان هم شایع هستند و با بروز درد و ناراحتی می‌شوند.

۳. آرتروز علت سوزش کمر سمت چپ مردان

به گفته بنیاد آرتروز آمریکا، چندین شکل از این بیماری می‌تواند باعث ایجاد درد در ناحیه کمر شود. در برخی موارد، درد فقط در یک طرف رخ می‌دهد. آرتروزی که کمر را تحت تاثیر قرار می‌دهد ممکن است ناشی از التهاب یا آسیب غضروف باشد. بسته به نوع آرتروز علائم متفاوت است اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

سفتی کمر

تورم در کمر

کاهش دامنه حرکتی

هنگامی که کمردرد ناشی از مشکلی است که روی یک اندام تأثیر می‌گذارد، درمان علت زمینه‌ای می‌تواند ناراحتی را کاهش دهد.

اگر کسی دچار درد مفصل ران در اثر آرتریت باشد، ممکن است به گونه‌ای راه برود که از افتادن جلوگیری کرده و تحریک مفصل ران را به حداقل برساند. اما پس از آن ممکن است در ناحیه کمر در سمت چپ دچار درد شود. این کار باعث می‌شود که ماهیچه‌ها و سایر مفاصل بیش از حد مورد استفاده قرار گیرند یا بیش از حد خسته شوند.

آسیب اندام‌ها؛ علت درد پهلو سمت چپ در زنان و مردان

 گاهی درد سمت چپ پهلو و درنتیجه کمر درد در زنان پس از رابطه ایجاد می شود. کمر درد بعد از رابطه در زنان معمولا شایع است. افزون براین دلیل کمردرد زنان و مردان می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در اندام شکمی باشد:

عفونت کلیه

سنگ کلیه

پانکراتیت

کولیت زخمی

نکته: این نوع کمردرد در زنان ممکن است ناشی از اختلالاتی مانند اندومتریوز و فیبروم باشد.

درد سمت چپ کمر شما می‌تواند ناشی از یک بیماری جدی باشد. در صورت مشاهده موارد زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:

ضعف غیرعادی در قسمت پایین‌تنه

سوزن سوزن شدن در پایین تنه

حالت تهوع

استفراغ

تنگی نفس

سرگیجه

گیجی

تب

لرز

ادرار سوزناک

وجود خون در ادرار

بی اختیاری

۴. سنگ کلیه؛ علت شایع درد پهلوی چپ و کمر در مردان

درد پایین کمر چپ ناشی از سنگ کلیه ممکن است زمانی احساس شود که سنگ در داخل کلیه چپ حرکت می‌کند یا از طریق حالب (لوله‌های نازکی که کلیه‌ها را به مثانه متصل می‌کند) حرکت می‌کند. علائم دیگر شامل درد همراه با ادرار، مشکل در ادرار کردن علیرغم نیاز مستمر به انجام این کار، وجود خون در ادرار و تهوع یا استفراغ است.

۵. عفونت کلیه؛ علت سوزش پشت کمر سمت چپ بالا

عفونت در کلیه سمت چپ می‌تواند باعث درد خفیف یا شدید کمر در سمت چپ شود. عفونت‌های کلیه معمولاً در مجاری ادراری و مثانه شروع می‌شوند و از آنجا به کلیه‌ها سرایت می‌کنند که باعث التهاب و درد موضعی در کلیه می‌شوند. علائم اضافی ممکن است شامل تب، تهوع یا استفراغ و ادرار سوزناک باشد. درد معمولا در کنار ستون فقرات بالای لگن احساس می‌شود و معمولاً با حرکت یا فشار بدتر می‌شود.

علت درد پهلو سمت چپ در بارداری

درد پهلو در بارداری یک شکایت جدی است و ممکن است علل مختلفی مانند پیلونفریت یا تروما داشته باشد. خونریزی خودبخودی آدرنال در بارداری نادر است، اما تهدید کننده زندگی است. خونریزی دو طرفه آدرنال در بارداری بسیار نادر است. بروز و پاتوفیزیولوژی زمینه ای در بارداری به خوبی شناخته نشده است.

درد سمت چپ پهلو در حاملگی

در حاملگی خارج از رحم، تخمک بارور شده ممکن است در لوله فالوپ، تخمدان یا در شکم کاشته شود. این اندام ها نمی توانند نوزاد در حال رشد را نگه دارند. درد زمانی ایجاد می شود که کودک رشد می کند و اندام قادر به بزرگتر شدن نیست.

درد لگن یا پایین شکم ناشی از حاملگی خارج از رحم ممکن است هنگام حرکت یا فشار بدتر شود. درد ممکن است در ابتدا به شدت در یک طرف ایجاد شود و سپس در سراسر لگن پخش شود.

گرفتگی شدید در دوران بارداری، با یا بدون خونریزی شدید، ممکن است نشانه سقط جنین باشد. گرفتگی می تواند آنقدر شدید باشد که نتوانید حرکت کنید یا خفیف باشد. همچنین ممکن است لخته های خونی بزرگ یا بافت خاکستری یا صورتی را از بین ببرید.

درمان درد سمت چپ  پهلو و کمر ناشی از آن

همانطور که گفتیم، درمان کمر درد آن هم درد سمت چپ کمر مردان بسته به علت آن بسیار متفاوت است، به همین دلیل تشخیص دقیق خیلی مهم است. اگر درمان خانگی جواب ندهد، پزشک اغلب یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد، سابقه پزشکی می‌گیرد و علائم فرد را قبل از تشخیص می‌پرسد. آزمایشات شامل سی تی اسکن، اشعه ایکس ، MRI و سونوگرافی نیز مفید است.

خود مراقبتی؛ بهترین درمان درد کمر و پهلو سمت چپ

اولین قدم در درمان کمر درد معمولاً مراقبت از خود است. برای این کار:

 

• یک یا دو روز از فعالیت‌های شدید بپرهیزید
• از فعالیت‌ها یا موقعیت‌هایی که درد شما را تشدید می‌کند، اجتناب کنید یا آن‌ها را به حداقل برسانید
• داروهای ضدالتهابی بدون نسخه مثل آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش ناراحتی کمک کنند
• کمپرس سرد می‌تواند تورم را کاهش دهد و در سوی دیگر کمپرس گرم می‌تواند جریان خون را افزایش داده و تنش عضلانی را آرام کند؛ پس هر دو این موارد مفید هستند
• استفاده از کمربندهای طبی مانند کمربند تیلاکس پرو. در پاسخ به این پرسش که کمربند تیلاکس پرو چیست باید گفت تیلاکس پرو کمربندی طبی است که به تکنولوژی فراصوت مجهز شده است. این تکنولوژی همان اولتراسوند است که در اکثر تجهیزات پزشکی و فیزیوتراپی از آن استفاده می‌شود.
• استفاده از کمربند پلاتینر به عنوان کمربند فوق پیشرفته و مجهز به فناوری UIC

مراجعه به پزشک و درمان‌های غیرجراحی برای دردسمت چپ پهلو و کمر

اگر تلاش‌های مراقبت از خود نتیجه‌ای نداشته باشد، مراجعه به پزشک، دومین گام در درمان کمردرد است. برای کمردرد، پزشک ممکن است موارد زیر را تجویز کند:

• شل‌کننده‌های عضلانی: معمولاً از داروهایی مانند باکلوفن و کلرزوکسازون برای کاهش گرفتگی و اسپاسم عضلات استفاده می‌شود
• مسکن‌های مرفین‌دار: گاهی اوقات داروهایی مانند فنتانیل و هیدروکدون برای درمان کوتاه‌مدت درد شدید کمر تجویز می‌شود
• تزریق استروئید اپیدورال کمری: استروئید اپیدورال یک استروئید را در فضای اپیدورال، نزدیک به ریشه عصب نخاعی، تزریق می‌کنند

گاهی یک بریس، که اغلب با حرکات فیزیوتراپی کمر ترکیب می‌شود، می تواند بهبود سریع و تسکین درد را فراهم کند. یک فیزیوتراپیست، متخصص کایروپراکتیک یا استئوپات می‌تواند درمان‌های عملی را انجام دهد که باعث تسکین می‌شوند. اگر درد شما بیش از شش هفته طول بکشد، پزشک احتمالاً تصویربرداری را توصیه می‌کند.

با این روش‌های درمانی غیر جراحی در اغلب موارد می‌توان درد کمر را تسکین داد.

درمان درد پایین کمر سمت چپ یا راست با جراحی

مرحله سوم جراحی است. به طور معمول، این آخرین راه حل برای درد شدیدی است که به ۶ تا ۱۲ هفته درمان، پاسخ خوبی نداده است. در این موارد با توجه به علت ایجادکننده درد و شدت و میزان درد بیمار جراحی انتخاب خواهد شد.

زمان مراجعه به پزشک برای درمان علت درد سمت چپ کمر و پهلو

در صورت مشکل در حرکت دادن پاها یا از دست دادن کنترل روده، فرد باید به دنبال مشاوره پزشکی باشد. شدت درد در سمت چپ متفاوت است. این درد ممکن است طی چند روز و به صورت خفیف باشد، در این صورت درمان‌های خانگی می‌توانند کمک کنند. اما در موارد خاص، مراجعه به پزشک مهم است.

اگر درد در یک تا دو هفته بهبود نیافت یا بدتر شد، به پزشک مراجعه کنید. در صورت وجود علائم اضافی مانند بی‌حسی، خستگی و ضعف عضلانی، برای رد شرایط خطرناک نیز به پزشک مراجعه کنید. به ندرت، درد سمت چپ کمر یک موقعیت اورژانسی است که نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. اگر درد شدید است یا با علائم زیر همراه است، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:

• تب
• مشکل در حرکت دادن پاها
• از دست دادن کنترل روده
• از دست دادن احساس در پاها

با توجه به آنچه که گفتیم، اگر در قسمت چپ یا راست، کمر درد دارید که بدون دلیل خاصی شروع شده، اغلب خود به خود یا با حداقل درمان برطرف می‌شود. به طور معمول، ۵۰ درصد موارد در عرض دو هفته و ۷۵ درصد در شش تا هشت هفته حل می‌شوند.

چه زمانی درد  کمر و پهلوسمت چپ نگران‌کننده است؟

اغلب متخصصان ستون فقرات می‌گویند که به جز اتفاقاتی مانند سقوط که احتمالاً با شکستگی همراه خواهد بود و به مراقبت ویژه نیاز دارد، در بقیه موارد درد در یک طرف کمر نگران‌کننده نیست. در این میان استثنائاتی نیز وجود دارد که باید جدی گرفته شوند؛ در ادامه به آنها می‌پردازیم:

سن: یک فرد مسن ممکن است یک آسیب جزئی را تجربه کند که منجر به بیماری جدی‌تری شود یا به دلیل تراکم استخوان پایین یا ابتلا به آرتروز، درد در یک طرف کمر را تجربه کند.

ورزش: ورزشکاران ممکن است ساییدگی و پارگی اسکلتی عضلانی بیشتری را نسبت به مردم عادی تجربه کنند. آن‌ها اغلب در معرض شکستگی، فتق دیسک یا آرتریت هستند.

در این شرایط حتما به فکر درمان تخصصی برای درد سمت چپ کمر مردان و حتی زنان باشید. زیرا دست دست کردن و نادیده گرفتن برخی از دردها باعث ایجاد مشکلات جدی‌تر در آینده خواهند شد.

آخرین چیزی که باید راجع به درد سمت چپ پهلو و کمر بدانید

کمردرد بسیار شایع است و دلایل احتمالی زیادی نیز برای آن وجود دارد. محل دقیق درد نشانگر اصلی علت آن است. گاهی درد پهلو سمت چپ ما را به دلیل درد کمر سمت چپ می‌رساند. این دردها  ممکن است از کلیه‌ها، لوزالمعده یا روده بزرگ سرچشمه بگیرد. درد سمت چپ کمر مردان، اغلب به درد در ناحیه بالای لگن یا باسن اشاره دارد. بسته به علت، ممکن است افراد احساس تیر خوردن، فرورفتن چاقو و دردهای آزاردهنده داشته باشند.

پزشک پس از بررسی  علت درد پهلو سمت چپ، به تشخیص علت درد سمت چپ کمر مردان کمک خواهد کرد. فرد می‌تواند برای تسکین درد در خانه اقداماتی انجام دهد و علائم اغلب در عرض چند روز کاهش می‌یابد. هنگامی که درد شدید است یا علائم دیگری باعث نگرانی می‌شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. بسته به علت کمردرد در مردان، درمان متفاوت است.

سوالات رایج در مورد علت درد پهلو سمت چپ و ارتباط آن با کمر درد