از کجا بفهمیم گودی کمر داریم؟ از معاینه فیزیکی تا تصویربرداری‌های دقیق

از کجا بفهمیم گودی کمر داریم؟ گودی کمر یا لوردوز انحنای طبیعی ناحیه تحتانی ستون فقرات است. انحنای شدید ستون فقرات پایینی باعث می‌شود شکم به سمت جلو و لگن (نواحی باسن) به عقب و بالا خمیده شود.

لوردوز، کمر و گردن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. می‌تواند فشار بیش از حدی بر ستون فقرات وارد آورد که منتهی به درد و ناراحتی خواهد شد. گودی کمر اگر شدید باشد و درمان نشود، بر توانایی حرکت فرد تاثیر منفی زیادی می‌گذارد.

بعد از این سوال که از کجا بفهمیم گودی کمر داریم، ناخودآگاه علت ابتلا به آن ذهن را درگیر می‌سازد. انحنای شدید می‌تواند ناشی از وضعیت بد وضعیت بدن، ژنتیک خانوادگی، آسیب، بیماری‌های ستون فقرات، یا جراحی ستون فقرات باشد.

درمان گودی کمر بستگی به میزان جدی بودن انحنای کمر و چگونگی ابتلا به آن دارد. وقتی درد سراغ کمرمان می‌آید ذهن به سمت اینکه ممکن است که گودی کمر داشته باشم، می‌رود. حال از کجا بفهمیم گودی کمر داریم،  وقتی به جلو خم می‌شوید، انحنای کمر حالت معکوس می‌گیرد که این یک وضعیت نگران‌کننده پزشکی است.

در ادامه این مقاله از مجله سلامت سیوطب بخوانید تا ببینید لوردوز چگونه به نظر می‌رسد و پزشک چگونه آن را تشخیص می‌دهد.

 

انواع گودی کمر یا لوردوز؛ 5 نوع اصلی آن را بشناسید

برای دستیابی به یک جواب منطقی برای سوال از کجا بفهمیم گودی کمر داریم باید به شناسایی انواع آن بپردازیم. همچنین باید علائم آن را مورد بررسی قرار دهیم تا روشن شود که آیا به گودی کمر مبتلا هستیم یا خیر.

1. گودی کمر لوردوز پاسچرال

این مدل از گودی کمر به دلیل اضافه وزن و عدم آماده‌سازی عضلات شکم و پشت به وجود می‌آید. وقتی فردی وزن زیادی را در قسمت جلویی (ناحیه معده) حمل می‌کند، کمر را به سمت جلو می‌کشد. زمانی که عضلات شکم و کمر ضعیف باشند، نمی‌توانند ستون فقرات را حمایت کنند. این عامل کشش ناشی از وزن زیاد باعث می‌شود ستون فقرات به سمت جلو خم شود.

2. گودی کمر مادرزادی یا تروماتیک

تروما، آسیب به حلقه‌های اتصال ستون فقرات است که می‌تواند باعث شکستگی آن‌ها و ایجاد درد در قسمت پایین کمر شود. در کودکان این آسیب‌ها اغلب به دلیل فشارهای ورزشی رخ می‌دهد. در کودکانی که با ماشین برخورد کردند یا از مناطق مرتفع سقوط کرده‌اند نیز قابل مشاهده است.

همچنین امکان دارد نقصی در نحوه رشد این پیوندها وجود داشته باشد که منجر به بدشکل و ضعیف‌شدن آن‌ها گردد. فعالیت‌های تکراری که بر این حلقه‌های ضعیف تاکید دارد، شکستگی در اتصال استخوان (اسپوندیلولیز) دور از ذهن نیست. پس در جواب این سوال که از کجا بفهمیم گودی کمر داریم باید به گذشته خود رجوع کنیم. با بررسی اتفاقات گذشته پی می‌بریم که آیا انحنای کمرمان ناشی از حادثه‌ است یا خیر.

به هر دلیلی که شکستگی رخ می‌دهد، برای بهبودی استراحت و حرکت محدود الزامی است. در غیر این صورت، با گذشت زمان، مهره‌ها به سمت جلو لغزیده و به اعصاب ستون فقرات فشار وارد می‌آورد. این وضعیت درد، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن، ضعف و اختلال در عملکرد پاها را به دنبال دارد.

3. گودی کمر هیپرلوردوزیس لامینکتومی ‌پس از جراحی

لامینکتومی ‌یک روش جراحی است که در آن بخش‌هایی از مهره‌ها برای دسترسی به نخاع یا ریشه‌های عصبی برداشته می‌شود. هنگامی‌که ‌این کار در چندین سطح در ستون فقرات انجام ‌شود، منجر به ناپایداری ستون فقرات خواهد شد. این حالت گودی طبیعی کمر را به موقعیت ‌هایپرلوردوز (بیش از حد خمیده) افزایش می‌دهد. اگر با این وضعیت روبرو شویم راحت‌تر می‌توانیم به جواب سوال از کجا بفهمیم گودی کمر داریم، برسیم. این یک مشکل رایج در بزرگسالان نیست و به طور معمول در کودکان مبتلا به تومورهای نخاعی پس از جراحی برای برداشتن تومور رخ می‌دهد.

4. گودی کمر عصبی عضلانی که ریشه در مسائل روزمره دارد

این نوع لوردوز انواع زیادی از اختلالات را دربر می‌گیرد که امکان دارد منتهی به انواع مختلفی از مشکلات انحنای ستون فقرات شود. برای هر اختلال گزینه‌های درمانی متفاوتی وجود دارد در صورتی که جواب این سوال را داشته باشیم، از کجا بفهمیم گودی کمر داریم؟

5. لوردوز ثانویه، نوع کمتر شایع گودی کمر

گروه منحصر به فردی از بیماران که دچار انقباض مفاصل لگن شـده و موجب خروج ستون فقرات از‌ تراز می‌شود. این انقباض به دلایل مختلفی از جمله عفونت، آسیب یا مشکلات عدم تعادل عضلانی ناشی از چندین اختلال مختلف به وجود می‌آید.

از کجا بفهمیم گودی کمر داریم؟ نحوه تشخیص لوردوز توسط پزشکان

برای اینکه از کجا بفهمیم گودی کمر داریم، پزشک سابقه پزشکی فرد را می‌گیرد و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. تاریخچه پزشکی مواردی مانند زمانی که منحنی بیش‌از‌حد قابل توجه شد، بدتر شدن آن و اینکه ‌آیا مقدار منحنی تغییر می‌کند را پوشش می‌دهد. بسیاری از افراد به سمت تشخیص گودی کمر با دیوار خواهند رفت. در این روش فاصله کمر با دیوار را هنگام قرارگیری کنار دیوار به عنوان الگو مد نظر می‌گیرند.

در طول معاینه، پزشک از بیمار می‌خواهد که به سمت جلو و پهلو خم شود تا ببیند آیا منحنی انعطاف‌پذیر است یا ثابت. اینکه دامنه حرکتی بیمار چقدر است و آیا ستون فقرات به درستی ‌تراز شـده یا خیر، هدفی است که با معاینه باید بدست می‌آید. معاینه فیزیکی شامل موارد زیر است:

• لمس ناهنجاری‌های ستون فقرات را با احساس مشخص می‌کند.
• دامنه حرکت درجه‌ای بیمار مانند حرکت خم‌شدن جانبی، اکستنشن و چرخش ستون فقرات را اندازه‌گیری می‌کند. همچنین عدم تقارن ستون فقرات نیز در این مرحله شناسایی می‌شود.

ارزیابی نورولوژیک روشی برای تشخیص اینکه از کجا بفهمیم گودی کمر داریم

ارزیابی عصبی شامل ارزیابی علائم زیر است:

• درد
• بی حسی
• پارستزی (به عنوان مثال گزگز)
• احساس اندام و عملکرد حرکتی
• اسپاسم عضلانی
• ضعف
• تغییرات روده و مثانه

رادیوگرافی (اشعه ‌ایکس) شیوه‌ای پیشرفته برای اینکه از کجا بفهمیم گودی کمر داریم

هنگامی‌که عکسبرداری با اشعه ‌ایکس PA (خلفی، قدامی، پشت و جلو) و جانبی انجام می‌شود، بیمار می‌ایستد تا کل طول ستون فقرات را نشان دهد. گاهی اوقات از اشعه‌ایکس AP خمشی جانبی برای ارزیابی انعطاف پذیری ستون فقرات استفاده می‌شود. اگر طناب نخاعی آسیب‌دیده یا مشکوک به صدمه باشد ممکن استMRI تجویز گردد.

روش زاویه کاب نیز ممکن است برای اندازه‌گیری درجه منحنی لوردوتیک با استفاده از یک پرتو ایکس AP تمام طول استاندارد استفاده شود.

اگر در موقعیتی قرار دارید که دسترسی به پزشک وجود ندارد با دیدن فیلم تشخیص گودی کمر می‌توان ویژگی‌های این عارضه را بدست آورد.

علل و عواملی که خطر ابتلا به گودی کمر را افزایش می‌دهد

پزشکان همیشه نمی‌دانند علت گودی کمر در مردان چیست، اما علل و عوامل خاصی وجود دارد. این‌ موارد به پزشک کمک می‌کند تا لوردوز را به شرح زیر طبقه‌بندی کرد:

• لوردوز ‌تروماتیک: ناشی از آسیب به ستون فقرات، مانند شکستگی است. پوکی استخوان که باعث ضعیف‌شدن استخوان‌ها می‌شود، خطر شکستگی‌ها را افزایش می‌دهد.
• لوردوز مادرزادی: امکان دارد ناشی از یک بیماری ارثی مانند آکندروپلازی باشد که بر رشد غضروف تاثیر می‌گذارد. گودی کمر و افزایش قد در کودکان ارتباط تنگاتنگی با هم دارند. احتمالا این مورد از گودی کمر به دلیل مشکل در رشد ستون فقرات در دوران کودکی رخ دهد. آکندروپلازی از شایع‌ترین انواع کوتولگی به حساب می‌آید.
• لوردوز پاسچرال: به دلیل وضعیت ناهموار بروز می‌یابد. ابتلا به اضافه وزن یا ضعف در عضلات شکم می‌تواند خطر را افزایش دهد، زیرا هر دو عامل به کمر فشار می‌آورند.
• لوردوز عصبی عضلانی: چندین بیماری عصبی عضلانی باعث لوردوز خواهد شد، از جمله دیستروفی عضلانی و فلج مغزی.
• لوردوز پس از جراحی: ناشی از عمل جراحی پشت است که باعث می‌شود ستون فقرات ثبات کمتری داشته باشد، مانند لامینکتومی‌ یا ریزوتومی ‌انتخابی پشتی.
• لوردوز ثانویه: معرف داشتن یک بیماری دیگر است. احتمالا نوع دیگری از انحنای ستون فقرات، مانند کیفوز یا اسکولیوز، یا وضعیتی که مفاصل ران را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
• چاقی: وزن اضافی استخوان‌ها و ماهیچه‌ها را به سمت عقب متمایل می‌کند تا تعادل را بهبود بخشد.
• اسپوندیلولیستزی (Spondylolisthesis): این وضعیت باعث می‌شود که یک مهره به سمت جلو بر روی مهره دیگری بلغزد و باعث گودی کمر گردد. این حالت معمولا در قسمت پایین کمر رخ خواهد داد.
• پوکی استخوان: پوکی استخوان یک بیماری استخوانی است که باعث از بین رفـتن‌ تراکم استخوان می‌شود و خطر شکستگی را افزایش می‌دهد.
• استئوسارکوم: سرطان استخوان است. معمولا در استخوان ساق پا نزدیک زانو، استخوان ران نزدیک زانو یا استخوان بالای بازو در نزدیکی شانه‌ها ایجاد می‌شود.

علائم لوردوز چیست؟ از کجا بفهمیم گودی کمر داریم

شایع‌ترین علامت گودی کمر درد عضلانی است. وقتی ستون فقرات به طور غیر طبیعی منحنی ‌شود، ماهیچه‌های کمر در جهات مختلف کـشیده و موجب سفت شدگی یا اسپاسم آن‌ها می‌شود. در صورت ابتلا به لوردوز گردنی درد ممکن است به گردن، شانه‌ها و قسمت بالای کمر نیز منتقل شود. همچنین امکان دارد فرد حرکات محدودی را در گردن یا کمر تجربه کند.

می‌توان با درازکشیدن روی یک سطح صاف و بررسی اینکه‌ آیا فاصله زیادی بین انحنای گردن، پشت و کف وجود دارد، گودی کمر را دید. دیگر علائمی که بر اساس آن به جواب  این سوال ” از کجا بفهمیم گودی کمر داریم ” خواهیم رسید عبارتند از:

• بی حسی
• مور مور
• دردهای شوک الکتریکی
• کنترل ضعیف مثانه
• ضعف
• مشکل در حفظ کنترل عضلات

این‌ها ممکن است نشانه‌های یک بیماری جدی‌تر مانند عصب به دام افـتاده باشند.

گودی کمر در کودکان ریشه در چه مواردی دارد

اغلب گودی کمر در دوران کودکی بدون هیچ علت شناخته شده‌ای ظاهر می‌شود. به ‌این نوع گودی کمر لوردوز جوانی خوش خیم نیز می‌گویند که به دلیل ضعف و سفتی ماهیچه‌های اطراف باسن رخ می‌دهد. لوردوز خوش خیم نوجوانان معمولا با بزرگ‌شدن فرزندان خود به خود اصلاح می‌گردد.

گودی کمر در کودکان می‌تواند نشانه دررفتگی مفصل ران باشد، بخصوص اگر کودک با ماشین برخورد یا در جایی افـتاده باشد. سایر شرایطی که می‌تواند باعث ایجاد لوردوز در کودکان شود، معمولا مربوط به سیستم عصبی و مشکلات عضلانی است. این شرایط نادر عبارتند از:

• فلج مغزی
• میلومننگوسل: بیماری ارثی که در آن طناب نخاعی از طریق شکافی در استخوان‌های پشت می‌چسبد.
• دیستروفی عضلانی: گروهی از اختلالات ارثی که منتهی به ضعف عضلانی خواهد شد
• آتروفی عضلانی نخاعی: بیماری ارثی که باعث حرکات غیر ارادی می‌شود
• آرتروگریپوز: مشکلی که در بدو تولد رخ می‌دهد و مفاصل نمی‌توانند به‌ اندازه طبیعی حرکت کنند

علت گودی کمر خانمهای باردار؛ شایع ولی فاقد خطرناک

بسیاری از زنان باردار کمردرد را تجربه می‌کنند که علائم گودی کمر، شکم و باسن بیرون‌زده را به همراه دارد. قبل از بارداری بیشتر اوقات گودی کمر زیبایی محسوب می‌شد ولی ابتلا به آن در بارداری قدری اذیت‌کننده است. به همین دلیل زنان باردار با این سوال بسیار روبرو می‌شوند؛ از کجا بفهمیم گودی کمر داریم؟

تحقیقات نشان می‌دهد که گودی کمر در دوران بارداری تنظیم مجدد مرکز ثقل بدن برای خانم‌های باردار است. کمردرد در زنان باردار امکان دارد به دلیل تغییر جریان خون شکل گیرد و به احتمال زیاد درد پس از تولد از بین خواهد رفت.

چگونه گودی کمر یا لوردوز درمان می‌شود؟

بعد از یافـتن جواب سوال از کجا بفهمیم گودی کمر داریم درمان آن اولویت اول ذهن می‌شود. نحوه درمان لوردوز بستگی به‌ این دارد که در کجای ستون فقرات قرار دارد و اینکه ‌آیا علائمی ‌ایجاد می‌کند یا خیر. اکثر افراد مبتلا به گودی کمر نیاز به درمان پزشکی ندارند مگر اینکه یک مورد شدید باشد. درمان به شدت انحنا و وجود علائم دیگر بستگی دارد. گزینه‌های درمانی عبارتند از:

• دارو، برای کاهش درد و تورم
• فیزیوتراپی روزانه، برای تقویت عضلات و دامنه حرکتی
• کاهش وزن، برای کمک به وضعیت بدن
• بریس، در کودکان و نوجوانان
• جراحی، در موارد شدید با نگرانی‌های عصبی
• مکمل‌های غذایی مانند ویتامین D

کلیاتی درباره موضوع از کجا بفهمیم گودی کمر داریم

لوردوز یا گودی کمر یک انحنای اغراق‌آمیز ستون فقرات به سمت داخل است که اغلب در گردن یا کمر رخ می‌دهد. از علل و عواملی که خطر ابتلا به گودی کمر را تشدید می‌کند باید به شرایط مادرزادی، وضعیت ناهموار و صدمات وارد شـده اشاره کرد.

پزشک اغلب می‌تواند گودی کمر را با معاینه فیزیکی تشخیص دهد. اگر احتمال موارد دیگری برای گودی کمر وجود داشته باشد پزشک برای تشخیص، اسکن تصویربرداری را توصیه خواهد کرد.

معمولا یک فرد مبتلا به گودی کمر خفیف نیازی به درمان ندارد. اما اگر انحنای کمر باعث درد شود، فیزیوتراپی یا داروهای بدون نسخه گزینه‌های مناسب درمانی به شمار می‌روند. گاهی اوقات گودی کمر شدید فقط با جراحی قابل درمان خواهد بود.  

سوالات متداول درباره از کجا بفهمیم گودی کمر داریم