کشکک زانو چیست و چرا دانستن در مورد آن اهمیت زیادی دارد؟
کشکک زانو چیست؟ کشکک زانو کجاست؟ شاید این پرسش‌ها برای شما هم پیش آمده باشد. کشکک زانو استخوان کوچکی است که جلوی مفصل زانو قرار دارد و پشت آن، بخش پایینی استخوان ران قرار گرفته است. کشکک زانو یکی از ناحیه‌هایی است که آسیب‌های آن جزء معضلات شایع در مفصل زانو محسوب شده و سبب بروز درد می‌شود. آمارها نشان می‌دهد حدود یک درصد شکستگی های پا مربوط به کشکک زانو است.
مواردی مانند شکستگی کشکک زانو، آسیب و تعویض کشکک زانو و از دست مطالب، گزینه‌هایی هستند که از سوی بسیاری از افراد مورد سوال قرار می‌گیرند. در این مقاله می‌خواهیم به بررسی کامل ساختار این عضو از بدن بپردازیم و پس از آن آسیب کشکک، شکستگی آن را مورد مطالعه قرار بدهیم. در ادامه به شناخت کشک و استخوان کشکک زانو می پردازیم و روش‌های درمان کشکک زانو نگاهی خواهیم داشت تا مطلب کاملی را برای شما فراهم کرده باشیم.
بیشتر بخوانید: درمان زانودرد، معالجه درد زانو با روش‌های موثر خانگی و دارویی
ساختار کشکک زانو؛ شناخت اجزای کلی کشکک
در پاسخ این پرسش که کشکک زانو کجاست یا کشکک پا کجاست باید گفت کشکک بزرگترین استخوان کنجدی بدن است و داخل تاندون چهارسر جلو مفصل زانو قرار دارد. به همین دلیل است که در زمان آسیب کشکک زانو افراد درد جلو زانو را تجربه می‌کنند.
مرکز استخوان‌بندی آن دارای طرح کلی گره خورده یا غده‌ای است. کشکک زانو عمدتا از بافت متراکم اسفنجی به وجود می‌آید. کشکک، دارای سطح قدامی و خلفی، سه حاشیه و یک راس است. این استخوان patella، از مراکز استخوان‌سازی متعدد منشا می‌گیرد که از سن سه تا شش سالگی رشد می‌کنند و به سرعت به هم می‌پیوندند.
بیشتر بخوانید: درمان ساییدگی زانو، بهترین درمان برای ساییدگی مفصل زانو و شناخت علائم ساییدگی کشکک زانو
کشک پا یا به قول عده‌ای تشتک زانو، استخوانی ضخیم، مسطح و مثلثی شکل است که راس آن به سمت پایین قرار دارد. تاندون کشکک، قسمت پایینی زانو را به بالای استخوان ساق پا (درشت نی) متصل می‌کند. تاندون چهار سر ران قسمت بالای زانو را به ماهیچه‌های چهار سر ران متصل می‌کند. وقتی پای خود را خم یا راست می‌کنید، زانو به بالا یا پایین کشیده می‌شود.
استخوان ران دارای شیار تروکلئار برای هدایت کشکک زانو در حال حرکت است. غضروف مفصلی انتهای استخوان ران، شیار تروکلئار و قسمت زیرین کشکک را می‌پوشاند تا به حرکت صاف استخوان‌ها مقابل یکدیگر کمک کند. تاندون کشکک، تاندون چهارسر، ماهیچه‌های چهارسر و شیار تروکلئار با همکاری هم به شما کمک می‌کنند که به راحتی راه بروید، بدوید، بنشینید، بایستید و حرکت کنید.
بیشتر بخوانید: علت درد زانو از نوجوانی، میانسالی تا سالمندی
هنگامی که کاسه زانو داخل نمی‌ماند یا به زور از شیار خارج می‌شود یا تاندون‌ها ضعیف و پاره می‌شوند، امکان دارد به طور جزئی یا کلی دچار دررفتگی کشکک زانو شود. در این حالت شخص برای درمان دررفتگی کشکک زانو خود نیاز به اقدامات پزشکی دارد.
بیشتر بخوانید: زانوبند کشی، پرطرفدارترین و آشناترین راه مقابله با زانودرد
علل آسیب به کشکک زانو؛ عارضه کشکک زانو چه نشانه‌هایی دارد
آسیب کشکک زانو اغلب هنگامی رخ می‌دهد که سطح زیرین زانو با استخوان ران تماس پیدا می‌کند و باعث تورم و درد می‌شود. البته میزان آسیب به نوع استخوان کشکک نیز بستگی دارد. موقعیت غیرطبیعی کاسه زانو، سفتی یا ضعف عضلات مرتبط با زانو، فعالیت زیاد زانو و صافی کف پا ممکن است احتمال ایجاد معضلاتی نظیر کندرومالاسی کشکک یا همان نرمی غضروف کشکک زانو را افزایش دهد.
بیشتر بخوانید: زانودرد عصبی چیست و چگونه به آن دچار نشویم؟
علائم آسیب به کشکک زانو و مشکلات پیش رو
بیماری‌های مربوط به کشکک زانو و آسیب کشکک زانو این مشکلات را ایجاد می‌کنند:
- درد پشت کاسه زانو
- درد زیر کاسه زانو
- درد کناره‌های زانو
- احساس ساییدگی هنگام خم شدن زانو
- درد و حس ساییدگی در پایین آمدن از پله‌ها
- حس دردناک در حین دویدن
- مشکل در ایستادن پس اینکه مدتی می‌نشینید
بیشتر بخوانید : زانوبند طبی مناسب زانودرد شما کدام است؟
آسیب‌های کشکک زانو؛ دالایل و نشانه‌ها
مفصل کشکک زانو به عنوان یک دستگاه قرقره کار می‌کند که به عضلات چهار سر ران یاری می‌رساند تا زانو را به شکل بهتری صاف کنند. ساییدگی کشکک زانو، درد جلو زانو و زیر کشکک، معضلاتی هستند که سبب ایجاد درد در زانو یا پشت کاسه آن می‌شوند. عارضه‌های کشکک و درد زانو می‌توانند به دلیل ساییدگی کشکک زانو در غضروف و مفصل، معضلات ناشی از شل شدن کاسه زانو، تورم و شکستگی کشکک زانو، دررفتگی کشک زانو و جابجایی کاسه زانو بروز کنند.
عارضه سندرم پتلوفمورال یا درد زانوی قدامی نیز موجب درد زیر و اطراف کشکک زانو می‌شود. سندرم درد پاتلوفمورال یکی از رایج‌ترین دلایل درد زانو به ویژه در بین ورزشکاران، جوانان، بزرگ‌سالان و اشخاصی است که فعالیت فیزیکی زیادی دارند. خوشبختانه امروزه طیفی از درمان‌های بدون جراحی برای درمان جابه‌جایی کشکک زانو و درمان زانودرد وجود دارد.
بیشتر بخوانید: درد جلوی زانو، علامتی که به شما در مورد کشکک زانو هشدار می‌دهد
علائم لغزش یا جابه‌جایی کشکک زانو
- زانو نمی‌تواند وزن شما را تحمل کند
- زانو به پهلو می‌لغزد
- زانو در حین حرکت می‌گیرد یا جیر جیر می‌کند
- احساس درد، سفتی و تورم در جلوی زانو
- افزایش درد با انجام فعالیت
بیشتر بخوانید: چرا پی آر پی زانو یکی از بهترین روش‌های درمان زانودرد است؟
شکستگی‌های کشکک زانو؛ راهکارهایی برای کنترل شکستگی
از آنجایی که کشکک زانو به عنوان سپری برای مفصل زانو عمل می‌کند، در صورت سقوط مستقیم روی زانو یا برخورد آن با داشبورد در برخورد وسیله نقلیه، در معرض شکستگی قرار می‌گیرد. شکستگی کشکک، آسیبی جدی است که می‌تواند صاف شدن زانو یا راه رفتن را دشوار یا حتی غیرممکن کند. برخی از شکستگی‌های ساده کشکک را می‌توان با پوشاندن گچ یا آتل تا زمان بهبود استخوان درمان کرد.
در اکثر شکستگی‌های کشکک، تکه‌های استخوان هنگام بروز آسیب از جای خود خارج می‌شوند. برای این شکستگی‌های پیچیده‌تر، جراحی برای تثبیت کشکک زانو و بازگشت عملکرد طبیعی آن، لازم است.
بیشتر بخوانید: 10 ورزش زانودرد که نتیجه آن‌ها شما را شگفت‌زده می‌کند
ناپایداری یا لقی کشکک زانو چگونه تشخیص داده می‌شود
در ابتدا پزشک علت تکان خوردن کشکک زانو را بررسی می‌کند. گاهی ماهیچه‌ها و رباط‌ها نمی‌توانند کشکک را در شیار نگه دارند. وقتی شیار ناهموار یا کم عمق باشد، کشکک ممکن است از شیار خارج شود. یک رویداد آسیب‌زا شامل ضربه مستقیم به جلوی زانو نیز می‌تواند کشکک زانو را از جای خود خارج کند. اگر کشکک کشیده شده باشد و سر جای خود نباشد، معمولا به سمت خارج ساق، سوق پیدا می‌کند.
در طول معاینه فیزیکی، پزشک می‌تواند راه رفتن شما را مشاهده کند، از شما بخواهد که زانو را صاف و خم کنید و ناحیه اطراف کاسه زانو را لمس کند. ممکن است برای مشاهده نحوه عملکرد یا عدم قرارگیری زانو در شیار آن، تصویربرداری اشعه ایکس توصیه شود. اسکن MRI هم پارگی تاندون، غضروف یا رباط زانو را نشان می‌دهد. اگر کاسه زانو دررفته و خارج از شیار خود باشد، پزشک شما ممکن است بستگی به نوع مشکل، به آرامی کاسه زانو را به محل مناسب خود در پای شما بازگرداند.
بیشتر بخوانید: تعویض مفصل زانو؛ جراحی سخت با نتیجه ایده‌آل با اطمینان گام بردار!
امکان دارد پزشک درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و استفاده از بریس تثبیت کننده را توصیه کند.
اگر بیماری مزمن دارید و زانو همچنان ناپایدار است می‌توان آن را با جراحی اصلاح کرد و تاندون‌ها را محکم نگه داشت تا کشکک زانو در شیار بماند یا بافت‌هایی که کشکک زانو را از شیار خارج می‌کنند، آزاد شوند. بعد از عمل جراحی، جدول زمانی فیزیوتراپی و تمرین‌های توانبخشی بسته به زمان ترمیم ناحیه جراحی و اهداف شخصی شما، برای درمان زانودرد تنظیم می‌شود.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی زانودرد با این 15 راه مفید
معضل کشکک زانوی نوجوانان؛ هشدارهایی که باید جدی گرفت
پوکی استخوان نوجوانان باعث درد در ناحیه قدامی زانو می‌شود. این بیماری در کودکان دوازده تا چهارده ساله و در بین کودکانی که ورزش زیادی انجام می‌دهند، شایع است. در جایی که چهارسر ران روی قاعده کشکک قرار می‌گیرد هم علائم مشابهی وجود دارد.
همین الان با خبر شو : اسپیلاوایزر زانوبند فراصوت بهترین راه برای درمان زانو درد
رفلکس کشکک زانو را چگونه تشخیص دهیم
رفلکس کشکک، کششی است که به آن تکان خوردن زانو نیز گفته می‌شود. در این حالت، انقباض عضله چهار سر ران منجر به گسترش مفصل زانو می‌شود. در این حالت از بیمار خواسته می‌شود که زانوی خود را شل کند و به رباط کشکک ضربه می‌زنند. در بیماران عادی پس از ضربه، زانو باید کمی کشیده شود.
اگر زانو واکنش نشان ندهد، ممکن است نشانه ضایعه پایینی نورون حرکتی باشد. اگر زانو بیش از حد کشیده شود و به سرعت یا به زور این اتفاق بیفتد (رفلکس سریع یا اغراق‌آمیز)، نشانه‌ای از ضایعه نورون حرکتی فوقانی خواهد بود.
بیشتر بخوانید: 12علت ورم پا |10درمان خانگی ورم پا|خواص بالا نگه داشتن پاها
در رفتگی کشکک زانو و زانودرد؛ مشکلی شایع در میان ورزشکاران
این دررفتگی‌ها در بین ورزشکاران، به ویژه ورزشکاران زن جوان، نسبتا شایع است. زانو اغلب در قسمت جانبی دچار دررفتگی کشکک می‌شود، زیرا کندیل داخلی استخوان ران از قدامی کندیل کناری استخوان ران بیرون می‌آید. در این حالت، پزشک به سطح داخلی کشکک فشار وارد می‌کند و اگر بیمار دچار دررفتگی کشکک زانو شده باشد، درد خود را ابراز خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: زانو درد را بهتر بشناسیم؛ ۱۱ علت و ۷ راه خلاص شدن از زانودرد
اگر شخص قبلا دچار دررفتگی کشکک زانو نشده باشد، یعنی درد ناشی از دررفتگی را تجربه نکرده باشد، احتمال اینکه دچار درد شود، کمتر است. دررفتگی کشکک در بیمارانی که استراحت طولانی مدت در تخت داشته‌اند نیز شایع است. کشکک در این حالت باریک و کشیده می‌شود. بدون درمان دررفتگی کشکک زانو، او ممکن است در فعالیت‌های روزانه خود دچار مشکل شود.
بیشتر بخوانید: 12 ورزش برای درمان آرتروز زانو که بهترین متخصصان آن ها را توصیه می‌کنند
کندرومالاسی یا نرمی غضروف کشکک زانو
در این عارضه، درد زمانی ایجاد می‌شود که زانو و استخوان ران با هم سایش پیدا می‌کنند. در این حالت هنگام خم شدن زانو ممکن است درد یا احساس ساییدگی ایجاد شود. افرادی که از درد زانو ناشی از نرمی کشکک زانو رنج می‌برند، اغلب بهبودی کامل را تجربه می‌کنند. بهبودی می‌تواند بسته به مورد به سرعت یک ماه یا سال‌ها طول بکشد.
بسیاری از بهبودهای طولانی مدت در نوجوانان رخ می‌دهد زیرا استخوان‌های آن‌ها هنوز در حال رشد است. علائم به محض رسیدن به بزرگسالی از بین می‌روند. پس استخوان زانو در جدول زمانی رشد شکل های متفاوت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: سندروم زانوی دوندگان|عارضه ای که مخصوص زانوی دوندگان نیست
چه کسانی در معرض ابتلا به عارضه‌های کشکک و زانودرد قرار دارند؟
افرادی که در معرض ابتلا به عارضه‌های کشکک هستند عبارت‌اند از:
- کسانی که اضافه وزن دارند و باید به تقویت کشکک زانو بپردازند
- افرادی که دچار آسیب، شکستگی یا دررفتگی در زانو شده‌اند
- دونده‌ها، بازیکنان فوتبال، دوچرخه‌سواران و سایر افرادی که اغلب ورزش می‌کنند
بیشتر بخوانید: درمان پارگی مینیسک زانوبا روش‌های خانگی، ورزشی و جراحی
معضلات کشکک چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
پزشک معاینه فیزیکی زانو را برای تعیین علت درد انجام می دهد. اگر تشخیص واضح نباشد یا علائم بهبود نیابند، پزشک ممکن است یکی از موارد زیر را تجویز کند:
- آزمایش خون
- تصویربرداری اشعه ایکس برای تشخیص آرتروز زانو، التهاب یا مشکل کشکک
- MRI جزئیات مفصل زانو را نشان می‌دهد و می‌تواند موارد بسیاری از جمله کندرومالاسی کشکک را آشکار کند
- آرتروسکوپی (یک دوربین کوچک و منعطف در داخل زانو قرار می‌گیرد تا دقیقاً ببیند که غضروف چگونه است)
بیشتر بخوانید: زانوبند آرتروزی تا چه حد برای زانودرد مفید است؟
مدیریت و درمان کشکک زانو؛ از شناخت معضل تا روش درمان
معضلات کشکک چگونه درمان می‌شود؟
متداول‌ترین روش برای درمان علائم عارضه‌های کشکک، استراحت زانو است. راه‌های دیگر برای درمان علائم عبارتند از:
- قرار دادن یک بسته یخ یا قراردادن پا در فضایی سرد به مدت 15-20 دقیقه، چهار بار در روز، به مدت چند روز. یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید. بسته یخ را با یک حوله بپوشانید.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای تسکین درد؛ این داروها شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین هستند
- داروهای ضددرد موضعی؛ این داروها شامل کرم‌ها یا پمادهایی است که برای کمک به درد بافت نرم روی پوست استفاده می‌شوند
- داروهای مسکن تجویز شده
بیشتر بخوانید: جراحی آرتروز زانو، یک تصمیم بسیار مهم
سایر درمان‌ها و مراقبت‌های خانگی
- تغییر شیوه ورزش
- انجام تمرینات برای کشش و تقویت ماهیچه‌های چهارسر و همسترینگ
- کاهش وزن (در صورت نیاز)
- استفاده از کفش مخصوص و وسایل پشتیبانی نظیر زانوبند
- ضربه زدن جهت تنظیم مجدد و جا انداختن کاسه زانو
بیشتر بخوانید: درمان آرتروز زانو ، موثر ترین روش های معالجه آرتروز زانو
آنچه باید درباره کشکک زانو بدانیم؛ علل درد تا راه‌های درمان
درمان کاسه زانو در جدول زمانبندی درمانی قرار می‌گیرد. به گونه ای که باید مرحله به مرحله درمان را پی‌گیری کرد. آسیب حاد کشکک زانو می‌تواند در اثر ضربه به زانو یا زمین خوردن رخ دهد. در اتفاقاتی از قبیل تصادف کردن، ممکن است به بافت‌های نرم و سخت آسیب وارد شود و معضلاتی نظیر پارگی تاندون یا شکستگی استخوان رخ دهد. علائم ممکن است شامل درد، تورم یا احساس بی‌ثباتی یا قفل شدن مفصل باشد. برخی از انواع جراحات را می‌توان با تمرینات ورزشی و توانبخشی، درمان کرد؛ اما برخی دیگر ممکن است برای درمان زانودرد به عمل کشکک زانو داشته باشند.