علت خشکی زانو چیست؟ بررسی کامل دلایل+روش پیشگیری

زانو به عنوان بزرگترین مفصل بدن دارای ترکیب پیچیده‌ای از استخوان‌ها، غضروف‌ها، رباط‌ها و عضلات است. که برای حرکت و پشتیبانی از وزن بدن اهمیت دارد. خشکی زانو و مشکلات مفصلی ممکن است بسیار ناراحت‌کننده باشند و به کیفیت زندگی فرد آسیب بزنند. علائم خشکی زانو می‌توانند شامل درد، سفتی، تورم، احساس ناتوانی در حرکت و محدودیت در حرکت زانو باشند.

این مشکلات ممکن است ناشی از عوامل مختلفی نظیر آرتروز، آسیب رباط‌ها، التهاب مفصلی، ترمیم نشده‌ترین آسیب‌ها در زانو، وضعیت‌های التهابی و فشار زیاد روی مفصل زانو شوند. بنابراین همانطور که به دنبال تشخیص و درمان خانگی خشکی زانو خود یا شرکت در جلسات فیزیوتراپی هستید، درک علل احتمالی ایجاد آن می‌تواند مفید باشد. برای آشنایی با علت خشکی زانو این مطلب را در سیوطب مطالعه کنید.

علت خشکی زانو چیست؟ آشنایی با علل ایجاد کننده این عارضه

خشکی یا سفتی زانو و مشکلات مرتبط با رباط های زانو ممکن است به علت عوامل متعددی ایجاد شوند. این عارضه ممکن است با علائمی نظیر درد، سفتی، تورم و کاهش محدودیت در حرکت زانو همراه باشد. و ناشی از تغییرات در ساختار زانو، تغذیه نامناسب، بیماری‌های مفصلی، آسیب به رباط‌ها و تشکیلات مفصلی زانو، استفاده نادرست از مفصل و عوامل دیگر باشد. که به ترتیب به هر یک اشاره خواهیم کرد تا روند درمان خانگی خشکی زانو را بیشتر درک کنیم.

1. آرتروز (Osteoarthritis ) رایج‌ترین علت خشکی و سفتی مفصل

آرتروز عنوان یک بیماری مفصلی مزمن شناخته می‌شود که با تخریب کارتیلاژ مفصلی و تغییرات در استخوان‌های مفصلی همراه است. زانو یکی از مفاصلی است که ممکن است به خصوص تحت تاثیر آرتروز قرار بگیرد.

 در آرتروز زانو، کارتیلاژ مفصلی که سطح مفصل زانو را پوشانده و تسطیح می‌کند، تخریب می‌شود یا ناقص می‌شود. به دلیل کاهش کارتیلاژ و تغییرات در ساختار زانو ، فشار بیشتری بر روی مفصل وارد می‌شود که این عمل باعث کاهش عملکرد کارتیلاژ و بالا رفتن تماس استخوان‌ها می‌شود. این تماس مستقیم استخوان‌ها با هم در نهایت باعث ایجاد خشکی زانو شود. همچنین هنگامی‌که بخشی از کارتیلاژ مفصلی در زمان حرکت مفصل زانو به صورت ناگهانی گیر می‌کند این پدیده باعث احساس خالی کردن زانو می‌شود.

علائم آرتروز زانو : آرتروز می‌تواند به التهاب مفصلی منجر شود که باعث تورم و درد در منطقه زانو می‌شود. در این وضعیت زانوبند مخصوص آرتروز می‌تواند به کاهش التهاب و علائم آرتروز به بیمار کند.

2. آرتریت زانو یا التهاب مفصلی زانو

آرتریت زانو به معنای التهاب مفصل زانو است. این التهاب ممکن است به صورت تخصصی در زانوها رخ دهد و علائمی مانند درد، تورم، سفتی مفصل و محدودیت در حرکت زانو را ایجاد کند. اغلب آرتریت زانو به عنوان یک بیماری مفصلی مزمن شناخته می‌شود و می‌تواند به تخریب کارتیلاژ مفصل زانو و کاهش میزان کارتیلاژ مفصلی یا تغییر در ویسکوزیته (ژلی مانند بودن) مایع مفصلی زانو اشاره دارد. این وضعیت ممکن است به سفتی مفصل زانو و کاهش حرکت مفصلی و همچنین آسیب به رباط های زانو منجر شود.

3. سفتی عضلات (Muscle Tightness) ناشی از خشکی مفصل زانوست

سفتی عضلات به احساس تنش و فشار در عضلات اشاره دارد. که ممکن است به علت تنش عضلات، اسپاسم عضلانی، یا تنش عصبی ایجاد شود. این امر در بین ورزشکاران و دوندگان که برای مدت طولانی روی پاهای خود می ایستند رایج است. سفتی عضلانی اطراف زانو می‌تواند در حین ورزش در حالی که از فرم نامناسب استفاده می کنید نیز رخ دهد.

گرچه این وضعیت در ابتدا جدی نیست، اما سفتی عضلات می‌تواند احتمال ایجاد وضعیت دردناک را افزایش دهد، زیرا عضلات که انعطاف‌پذیر نیستند راحت‌تر تحت فشار قرار می‌گیرند. سفتی عضلات می‌تواند در نهایت منجر به افزایش فشار روی مفصل و علائم آرتروز زانو منجر شود. همچنین، سفتی عضلات می‌تواند باعث تغییر در حرکت مفصل زانو شود و در نتیجه به خشکی زانو منجر شود.

4. آسیب به رباط‌های زانو (Knee Ligament Injury)

رباط‌های زانو از مهمترین بخش‌های تشکیل‌دهنده زانو هستند که استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کند و نقش مهمی در حمایت از مفاصل شما دارد. آسیب به رباط‌های زانو معمولا در اثر فشار یا تروما به زانو ایجاد می‌شود و ممکن است شامل شکست یا پارگی رباط‌ها باشد. علائم آسیب به رباط‌های زانو می‌تواند شامل درد شدید، تورم، کبودی، بی‌ثباتی ، سفتی مفصل و محدودیت در حرکت زانو و در مواردی خالی کردن زانو باشد.

آسیب به رباط‌های زانو، ممکن است باعث فشار به مفصل و حتی خالی کردن زانو شود. همچنین در اغلب موارد آسیب به رباط‌ها به تغییرات در کارتیلاژ و مایع مفصلی زانو منجر می‌شود که در نتیجه خشکی زانو ایجاد می‌شود. برای درمان رباط‌های آسیب‌دیده از زانوبند مخصوص آرتروز یا بریس حرکتی استفاده می‌شود.

5. تاندونیت یا التهاب زانو در اثر فعالیت بیش از حد

تاندونیت به التهاب تاندون‌ها، که ساختارهایی هستند که عضلات را به استخوان متصل می‌کنند، اطلاق می‌شود. وقتی تاندون‌هایی که در نزدیکی زانو واقع شده‌اند، ملتهب می‌شوند، این مشکل به عنوان “تاندونیت زانو” شناخته می‌شود. التهاب تاندون‌ها می‌تواند به دلیل استفاده بیش از حد، آسیب ناشی از ورزش یا تروما، یا حتی به علت عوامل غیر ورزشی مثل التهاب مزمن باشد.

تاندونیت می‌تواند باعث خشکی زانو شود زیرا این التهاب ممکن است به تخریب و آسیب به تاندون‌ها منجر شود. این تخریب توانایی تاندون‌ها در انتقال نیروهای عضلانی به استخوان را کاهش می‌دهد و از این رو ممکن است باعث کاهش قابل توجهی در عملکرد زانو شود. همچنین، در موارد شدیدتر، ترک تاندون یا تمامی یا قسمتی از آن ممکن است اتفاق بیافتد که به مشکلات خشکی زانو و کاهش پایداری زانو منجر می‌شود.

6. رماتیسم مفصلی، بیماری التهابی مزمن در مفاصل

روماتیسم مفصلی(رماتوئید آرتریت) یک بیماری التهابی مزمن است که معمولاً چند مفصل را در بدن تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری می‌تواند به طور غیرمعمول به مفصل‌های زانو نیز اثر بگذارد. افراد مبتلا به رماتوئید آرتریت ممکن است مشکلات خشکی زانو را تجربه کنند به دلیل عواملی مانند:

• التهاب مفاصل: رماتوئید آرتریت به عنوان یک بیماری التهابی عمل می‌کند و می‌تواند منجر به التهاب مفاصل زانو شود که باعث درد، تورم و خشکی زانو می‌شود.
• آسیب به بافت‌های مفصلی: در طی زمان، التهاب مفصل‌ها ممکن است باعث آسیب به بافت‌های مفصلی و سطوح زانو شود. این باعث افزایش خشکی و کاهش عملکرد زانو می‌شود.
• تشکیل پین‌پوینت‌ها: رماتوئید آرتریت می‌تواند باعث تشکیل پین‌پوینت‌ها (توده‌های کوچک) در اطراف مفاصل شود که می‌تواند به خشکی زانو و درد زانویی منجر شود

سایر عوامل ایجادکننده خشکی زانو به چه شکل‌اند؟

• تغذیه نامناسب: تغذیه نامناسب و کمبود عناصر مهم مانند ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند به مشکلات مفصلی و خشکی مفصل‌ها منجر شوند.
• فعالیت نامناسب : فعالیت‌های ورزشی یا شغلی که فشار زیادی بر روی مفصل زانو اعمال می‌کنند، می‌توانند به خشکی زانو منجر شوند.
• افزایش سن : با بالارفتن سن، زانو و مفصل‌های زانو ممکن است به طور طبیعی خشک و سفت شوند.
• عوامل محیطی: عواملی مانند تغییرات در شرایط محیطی (مثل آب و هوا) و عدم استفاده مناسب از مفصل می‌توانند به خشکی زانو و سفتی آن آسیب برسانند.

برای تشخیص دقیق و درمان خشکی زانو، پزشک ممکن است از تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا ام آر آی(MRI) استفاده کند و بر اساس نتایج تشخیص دقیقی برای شما تعیین کند و برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد دهد.

روش‌های پیشگیری از خشکی زانو چگونه است؟

برای پیشگیری از خشکی زانو و حفظ سلامتی مفصل‌های زانو، می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:

• تقویت عضلات مفصل زانو:

 – انجام تمرینات تقویتی مانند اسکوات و لانژه که عضلات مفصل زانو را تقویت می‌کنند.

 – تمرینات تعادل و استحکام عضلات محیطی زانو می‌توانند به تثبیت مفصل کمک کنند.

• حفظ وزن سالم:

 – حفظ وزن مناسب و جلوگیری از افزایش وزن اضافی به فشار اضافی بر مفصل‌های زانو کمک می‌کند.

• فعالیت‌های ورزشی مناسب:

– انتخاب ورزش‌ها و فعالیت‌های ورزشی که فشار زیادی به مفصل زانو وارد نمی‌کنند می‌تواند خطر خشکی زانو را کاهش دهد.

– داشتن تکنیک درست در ورزش‌ها و استفاده از تجهیزات محافظ می‌تواند از مفصل‌های زانو محافظت کند.

• استراحت و بازیابی:

– برای جلوگیری از زمینه‌های موجب خستگی و آسیب مفصلی، باید به کافی استراحت کرده و به بازیابی بدن اهمیت داد.

• تغذیه مناسب:

– مصرف مواد تغذیه‌ای که به سلامتی مفصل‌ها کمک می‌کنند مثل مواد مغذی، ویتامین D و کلسیم می‌تواند مفصل‌ها را تقویت کند.

• استفاده از وسایل محافظتی:

– در فعالیت‌های خطرناک یا ورزش‌هایی که نیاز به محافظت دارید، از وسایل محافظتی مانند زانوبندها استفاده کنید.

مراقبت از مفصل‌های زانو و اعمال تغییرات در سبک زندگی و ورزش‌هایتان می‌تواند به پیشگیری از مشکلات خشکی زانو و افزایش عمر سالم مفصل‌های زانو کمک کند.

سخن پایانی

خشکی مفصل زانو یک عارضه پزشکی است که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. اجتناب از فعالیت‌های سنگین و در عین حال بی‌تحرکی می‌تواند به بهبود وضعیت خشکی و سفتی زانو کمک کند. تمرینات فیزیوتراپی به تقویت عضلات پیرامون مفصل زانو و افزایش انعطاف‌پذیری مفصل کمک می‌کند. برای کاهش علائم خشکی زانو پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) یا داروهای دیگر را برای کاهش درد و التهاب تجویز کند. در برخی موارد، تزریق‌های مفصلی با کورتیکواستروئیدها ممکن است تخفیف درد و التهاب را فراهم کنند. در موارد شدیدتر خشکی مفصل زانو، پزشک ممکن است به جراحی اشاره کند تا وضعیت را تصحیح کند.

سوالات متداول در مورد علت خشکی زانو