درمان پرش پلک چشم، راهکارهایی برای رفع اسپاسم و گرفتگی غیرقابل کنترل عضلات پلک چشم است. پرش پلک (تیک عصبی چشم)، حرکت غیرارادی چشمی است که ممکن است با فاصله یک یا چند ثانیه اتفاق بیفتد و می‌تواند بین چند دقیقه تا چندین روز رخ دهد.
پرش پلک چشم (eye twitching) شاید در یک یا هر دو چشم به وقوع بپیوندد. نام پزشکی لرزش چشم، میوکیمیا (Myokymia) است. میوکیمیا انقباض خود به خودی عضلات پلک و چشم است.
میوکیمیا معمولا یک طرفه است (فقط یک چشم) اما این وضعیت اغلب خطر جدی ندارد و بیشتر برای فرد ناراحت‌کننده است. میوکیمیا همان بلفارواسپاسم نیست، اگرچه برخی اشخاص، میوکیمیا را شکل خفیف بلفارواسپاسم می‌نامند. بلفارواسپاسم بسته شدن شدیدتر پلک است که می‌تواند غیرقابل کنترل شود. در این مطلب از مجله پزشکی سیوطب به بررسی دلایل، عوارض و علائم پرش پلک و همچنین معرفی راهکارهایی برای درمان پرش پلک چشم خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: ۱۹ ماسک خانگی چشم برای از بین بردن سیاهی دور چشم
آناتومی پلک
پلک از 3 لاملا تشکیل شده است. لاملا قدامی از پوست و عضله چشمی تشکیل شده است. لاملا میانی ترکیبی از سپتوم، بافت چربی فیبرو زیر حلقه‌ای و چربی است. در نهایت، لاملا خلفی شامل صفحه تارسال، جمع کننده‌ها و ملتحمه است.
عضله orbicularis oculi (OO) یک عضله سطحی است. این عضله مستقیما مسئول بسته شدن پلک است. الیاف این ناحیه با یک سیستم آپونورتیک فیبری که مستقیما به پوست پلک متصل است، در هم تنیده می‌شوند. عضله چشمی دارای 3 قسمت است، یک قسمت پیش تارسال مستقیما در جلوی صفحات تارسال، یک قسمت پیش سپتوم روی سپتوم و قسمت مداری چشم که به سمت ابرو در بالا و گونه امتداد می‌یابد.
عصب صورت از ساقه مغز منشا می‌گیرد و در غده پاروتید به دو بخش گیجگاهی و صورت و گردنی تقسیم می‌شود. اعصاب گیجگاهی و زیگوماتیک (شاخه‌های انتهایی تقسیم گیجگاهی صورت) شبکه‌های عصبی فوقانی و تحتانی را می‌سازند که عضله چشمی را عصب‌دهی می‌کند.
بیشتر بخوانید: تاری دید ناگهانی؛ معرفی ۱۸ علت تاربینی ناگهانی و تاری دید لحظه ای
پرش پلک چشم
آیا تا به حال احساس کرده‌اید که پلک شما ناگهان شروع به تکان خوردن غیرارادی کرده است؟ اگر چنین است، پس شما شرایطی به نام میوکیمیا را تجربه کرده‌اید.
میوکیمی پلک به عنوان انقباضات مداوم و ریز توصیف می‌شود که عمدتا پلک تحتانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور معمول، فقط پلک پایین یک چشم تحت تاثیر قرار می‌گیرد اما ممکن است پلک بالایی نیز دچار انقباض شود.
در حالی که انقباض چشم معمولا بی‌ضرر است، اگر ادامه یابد، می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری عصبی باشد؛ مانند سایر نگرانی‌های مربوط به سلامت بینایی، در صورتی که مکرر حملات میوکیمی را تجربه کرده‌اید، بهتر است با اپتومتریست برای درمان پرش پلک چشم مشورت کنید.
دلایل این وضعیت به خوبی شناخته نشده اما با استرس، خستگی و مصرف کافئین مرتبط است. درمان پرش پلک چشم شامل اقدامات محافظه‌کارانه با استراحت، آرامش و کاهش مصرف کافئین است.
بیشتر بخوانید: انواع عمل چشم؛ از ترابکولکتومی و لیزیک تا PRK و جراحی شبکیه چشم
علائم و نشانه‌های پرش پلک چشم
انقباض و حرکت سریع پلک، نشانه و علامت میوکیمیا است. پرش پلک احتمال دارد که کمتر از یک روز یا یک ماه یا بیشتر طول بکشد. اگرچه بیمار معتقد است که برای دیگران بسیار قابل توجه است اما معمولا آنقدر ظریف است که دیگران از این وضعیت آگاه نیستند.
بیشتر بخوانید: انواع بیماری های قرنیه که باعث آسیب، التهاب قرنیه و تاری دید می‌شوند
علت پرش پلک
اگرچه علت دقیق میوکیمیا معمولا مشخص نیست، موارد خاصی وجود دارد که می‌تواند باعث پرش پلک شود. علل شایع عبارتند از:
-
استرس
همراه با کمبود خواب، استرس یکی از دلایل اصلی این بیماری است. روش‌های تمدد اعصاب مانند یوگا و تنفس عمیق می‌توانند به مدیریت استرس کمک کنند و به شما اجازه دهند راحت‌تر بخوابید. هنگامی که مشکل استرس را حل کردید، احتمالا لرزش چشم شما نیز از بین می‌رود.
بیشتر بخوانید: درمان دوبینی چشم، چگونگی تست و معرفی شیوه های درمانی دیپلوپی
-
خستگی چشم
افرادی که زمان زیادی را مقابل صفحه نمایش دیجیتال می‌گذرانند اغلب دچار خستگی چشم می‌شوند که به نوبه خود می‌تواند باعث پرش پلک شود. برای جلوگیری از این امر، حتما از قانون 20-20-20 پیروی کنید: پس از 20 دقیقه تماشای صفحه نمایش، به مدت 20 ثانیه به یک جسم در فاصله 20 فوتی نگاه کنید. این کار باعث کاهش خستگی در چشمان شما می‌شود که می‌تواند باعث انقباض چشم شود. از طرف دیگر، عینک‌هایی با محافظ نور آبی نیز می‌توانند خستگی چشم را تسکین دهند.
بیشتر بخوانید: ۵ درمان قرمزی چشم با ساده ترین روش های خانگی وتخصصی
-
عدم تعادل تغذیه‌ای مثل کمبود منیزیم
کمبود مواد مغذی کلیدی مانند منیزیم می‌تواند باعث اسپاسم پلک شود. مصرف بیش از حد کافئین نیز شاید باعث انقباض پلک‌های شما شود.
-
آلرژی
افرادی که از آلرژی چشمی رنج می‌برند اغلب دچار تورم، خارش یا آبریزش چشم می‌شوند. مالیدن چشم‌ها باعث آزاد شدن هیستامین در بافت پلک و اشک می‌شود که می‌تواند باعث پرش پلک شود. برای جلوگیری از این امر، مقداری قطره یا قرص آنتی‌هیستامین چشمی را در دسترس داشته باشید. از آنجایی که آنتی‌هیستامین‌ها نیز می‌توانند باعث خشکی چشم شوند، بهتر است قبل از مصرف هر دارویی با چشم پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: گل مژه مسری است؟ درمان خانگی و دارویی گل مژه
-
خشکی چشم
یک بیماری شایع در بین افراد بالای 50 سال خشکی چشم است که می‌تواند باعث انقباض چشم شود. اگر این مشکل را تجربه کرده‌اید، باید تحت معاینه چشم قرار بگیرید تا چشم پزشک شما بتواند سلامت بینایی‌تان را ارزیابی کند و مناسب‌ترین درمان را ارائه دهد.
بیشتر بخوانید: درمان خشکی چشم؛ مقابله با شرایطی که اشک، کم و بی‌کیفیت است!
موارد زیر نیز از دلایل پرش پلک چشم هستند:
- خستگی
- کافئین بیش از حد
- الکل
بیشتر بخوانید: درمان زخم داخل پلک چشم و ۱۷ دلیل برای ایجاد زخم پلک
تشخیص و درمان پرش پلک چشم
در معاینه، انقباضات ظریف عضله اوربیکولاریس چشمی ممکن است قابل توجه باشند. این انقباضات بیشتر برای بیمار آشکار است تا تماشاگر. هنگامی که پلک به صورت دستی کشیده می‌شود، علائم اغلب بهبود می‌یابند.
به ندرت، انقباضات شاید باعث حرکت کره زمین و ایجاد حرکات خفیف چشم شبیه نیستاگموس شوند. هنگام معاینه بیمار، ضربه زدن روی ناحیه‌ای که حرکات در آن رخ می‌دهد احتمالا میوکیمی را نشان دهد.
بیشتر بخوانید: آستیگماتیسم؛ معضلی شایع در شکل قرنیه اما قابل درمان
انتخاب روش تصویربرداری مناسب به تظاهرات بالینی و علت مشکوک زمینه‌ای بستگی دارد. به طور کلی، مطالعات تصویربرداری عصبی معمول برای بیماران مبتلا به میوکیمی مزمن برای رد تغییراتی که روی اعصاب صورت تاثیر می‌گذارد، به دلیل نتایج کم بازده آن غیرضروری است.
طبق یک مطالعه آمریکایی، 13 نفر از 15 بیمار که تحت اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) قرار گرفتند، هیچ توده یا سایر ناهنجاری‌هایی نداشتند که روند عصب صورت یا ساقه مغز را مختل کند.
در صورت لزوم، اسکن MRI با کنتراست گادولینیم داخل وریدی روش تصویربرداری بهینه است زیرا از کل مسیر عصب صورت تصویربرداری می‌کند.
بیشتر بخوانید: تاری دید صبحگاهی؛ بررسی۱۰ علت عدم وجود دید واضح در هنگام صبح
تصویربرداری عصب صورت برای درمان پرش پلک چشم
- MRI مغز برای نشان دادن مسیرهای مرکزی عصب
- MRI قاعده جمجمه و غدد پاروتید برای تشخیص توده‌های مرتبط با عصب فوق گیجگاهی صورت
- MRI استخوان‌های تمپورال برای ارزیابی ضایعات التهابی، ناهنجاری مننژ و عصب داخل استخوان‌های تمپورال
- سی تی اسکن همراه با MRI انجام می‌شود یا به عنوان جایگزین در صورت وجود موارد منع انجام یا عدم تحمل MRI
- سونوگرافی می‌تواند ناهنجاری‌های داخل غده پاروتید را ارزیابی کند
بیشتر بخوانید: تنبلی چشم، شناخت دلایل و بهترین زمان درمان
در حالی که میوکیمی پلک به انقباضات خود به خود، ملایم، ثابت و موج‌دار اشاره دارد، سایر شرایط نیز می‌توانند با میوکیمی پلک اشتباه گرفته شوند زیرا احتمالا به طور مشابه ظاهر شوند مانند:
- اسپاسم صورت
- بلفارواسپاسم
- سندرم Meige (اختلال حرکتی عصبی ارگانیک)
- انقباض صورت اسپاستیک-پارتیک
بیشتر بخوانید: ۶ درمان انحراف چشم؛ معرفی همه راه‌های رفع استرابیسم
درمان پرش پلک چشم
درمان محافظه‌کارانه برای بیماران مبتلا به میوکیمی، توصیه می‌شود. استراحت، کاهش یا حذف عوامل خطر مانند نوشیدن الکل، سیگار کشیدن و مصرف کافئین راه‌های موثری برای درمان پرش پلک چشم هستند.
در صورت وجود میوکیمی پایدار برای بیش از سه ماه، شاید مداخلات بیشتری لازم باشد
برای معاینه جهت بررسی مشکلات احتمالی فشار چشم به چشم پزشک مراجعه کنید و از توصیه‌های او پیروی کنید.
بیشتر بخوانید: درمان تاری دید و شناخت روش درمان سریع تار شدن ناگهانی چشم
درمان خانگی پرش پلک چشم
- استراحت کافی داشته باشید
- کافئین و الکل را حذف کنید
- استرس را کاهش دهید
بیشتر بخوانید: درمان تنبلی چشم؛ تنبلی چشم شما را عینکی نمی‌کند!
قطره برای درمان پرش پلک چشم
برای درمان پرش پلک چشم، می‌توانید قطره چشم را امتحان کنید زیرا قطره چشم رطوبت چشم را افزایش می‌دهد و می‌تواند به مهار این وضعیت یاری برساند. همچنین می‌توانید بخور آب گرم بدهید و به آن چند قطره اکالیپتوس اضافه کنید.
بیشتر بخوانید: علت خشکی چشم چیست؟ دلایل بروز و روش‌های پیشگیری
سایر روش‌های درمان پرش پلک چشم
- قرص سولفات کینین:
(فقط با نسخه) 130 میلی‌گرم. (نصف قرص 230 میلی گرم) قبل از خواب به مدت یک تا دو روز
- ماده کینین:
کینین یک بلور آلکالوئید طبیعی سفید است که ویژگی‌های دارویی تب‌بر و کاهش‌دهنده درد دارد. برخی از نوشیدنی‌های انرژیزا، کینین دارند اما اغلب حاوی مقادیر قابل توجهی قند و کافئین هستند و نباید زیاد مصرف شوند
بیشتر بخوانید: درمان سوزش چشم؛ دست از خاراندن چشم‌ها بردارید!
- تزریق بوتاکس
تزریق سم بوتولینوم خط اول درمان است و میزان موفقیت بالایی دارد. بسته به وسعت فاسیکولاسیون (پرش عضلانی)، بین 5 تا 20 واحد سم بوتولینوم تجویز می‌شود.
درمان‌های دیگری برای میوکیمی مزمن پلک مانند آب مقوی، کلسیم، اسید فولیک، فسفر، پتاسیم و مولتی ویتامین‌ها پیشنهاد شده است. با این حال، هیچ شواهد عینی برای حمایت از این درمان‌ها وجود ندارد.
میکتومی اربیکولاریس به ندرت دیده شده است.
بیشتر بخوانید: علائم آب مروارید به طور ناگهانی ایجاد نمی‌شوند
- آنتی‌هیستامین
اگر پرش پلک چشم مربوط به آلرژی است، قطره‌های چشمی آنتی‌هیستامین یا قرص‌های آنتی هیستامین می‌توانند مفید واقع شوند.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی ورم پلک؛ به دنبال درمان‌های پزشکی بلفاریت نباشید!
یادداشت پایانی در ارتباط با درمان پرش پلک چشم
Myokymia نام پزشکی برای پرش پلک است. میوکیمی پلک، شایع‌ترین نوع میوکیمی صورت است. این پدیده، وضعیتی است که شامل انقباضات خود به خود، ملایم، ثابت و موج‌دار است که در عضله آسیب‌دیده پخش می‌شود.
عضله چشمی (orbicularis oculi) وقتی آسیب می‌بیند به احتمال زیاد پرش پلک یک طرفه است و پلک پایین را بیشتر از پلک بالایی تحت تاثیر قرار می‌دهد. این انقباضات، دوره‌ای هستند و از چند ثانیه تا چند ساعت طول می‌کشند.
بیشتر بخوانید: درمان خشکی چشم؛ مقابله با شرایطی که اشک، کم و بی‌کیفیت است!
گاهی اوقات، انقباضات مزمن می‌شوند و تا چند روز یا حتی چند هفته قبل از برطرف شدن ادامه می‌یابند. جنسیت زن و هوای سرد از عوامل خطرساز برای میوکیمی مزمن پلک هستند.
در موارد نادر، درگیری پلک‌های فوقانی و تحتانی به طور همزمان ممکن است رخ دهند. شایع‌ترین علامت میوکیمی پلک، پرش پلک پایین است. ارزیابی بالینی افراد با علائم ذکر شده در بالا شامل یک تاریخچه پزشکی کامل و سوالاتی در مورد عوامل تشدیدکننده مانند سیگار کشیدن، مصرف کافئین، شیوه زندگی و داروها است. سپاس از این که تا انتها با مقاله درمان پرش پلک چشم همراه بودید.