فصد خون؛ تخلیه خون غلیظ برای بهبود وضعیت بدن با 6 مزیت خاص

فصد خون یا رگ زنی روشی خون‌گیری است که پزشک برای کاهش غلظت خون در افراد مبتلا به پلی سیتمی یا اریتروسیتوز انجام می‌دهد. در این روش از یک تیغ یا سرنگ آنژیوکت برای خون گرفتن از بیمار استفاده می‌کنند. اما انتخاب محل خون‌گیری و نوع رگ با توجه به تشخیص پزشک، بیماری فرد و توان جسمانی آن انتخاب می‌شود.

به صورت کلی با انجام فصد، خون بیمار رقیق‌شده و یکسری فعال و انفعالاتی در بدن صورت می‌گیرد که مفید خواهند. برای اثرگذاری بهتر فصد خون، این روش سنتی، نکاتی باید رعایت شوند که در این مطلب از سیوطب به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

فصد خون چیست؟ فواید فصد خون دست چپ یا راست چه فرقی دارد؟

یکی دیگر از روش‌های رقیق کردن خون غلیظ، فصد خون یا رگ زنی است که با تیغ یا سرنگ انجام می‌شود. در گذشته برای انجام این کار با تیغ روی محل مورد نظر برشی ایجاد می‌کردند. اما امروزه از آنژیوکت یا سرنگ برای تخلیه مقداری از خون بیمار استفاده می‌کنند. این روش درست مانند خون‌گیری برای آزمایش خون است.

مهمترین فایده فصد خون کاهش غلظت این مایع حیاتی بدن است. زیرا افزایش بیش از حد سلول‌های خونی در رگ‌ها خطر ایجاد لخته خون، حمله قلبی، سکته مغزی و دیگر بیماری‌های قلبی- عروقی را بالا می‌برد. از دیگر فواید فصد خون دست چپ یا راست می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• خارج شدن آهن مازاد بدن و برقراری تعادل این ماده معدنی (این روش برای درمان اختلال ژنتیکی هموکروماتوز بسیار عالی است)
• بازگشت احساس سرحالی و نشاط
• درمان اختلالات خونی مانند پلی سیتمی
• پاکسازی غدد لنفاوی و دستگاه گردش خون
• تحریک مغز استخوان به ساخت سلول‌های خونی تازه
• کاهش کلسترول خون

توجه داشته باشید که خون‌گیری از رگ‌های مختلف، کمی در مزایا و معایب این روش اثرگذار است.

انواع فصد خون برای غلظت خون همراه با آشنایی با دیگر مزایای این روش باستانی محبوب

در طب سنتی به 64 محل مختلف در بدن برای انجام فصد یا رگ زنی اشاره شده‌است. از رایج‌ترین محل‌ها برای انجام فصد خون می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

انجام رگ زنی در پشت پا؛ روشی که به تخصص بالا نیاز دارد

برای انجام رگ زنی پشت پا باید حتما به پزشک متخصص این کار مراجعه کنید. زیرا زمان و نحوه انجام رگ زنی در افراد مختلف با توجه به شرایط، متفاوت خواهد بود. همچنین توان جسمی فرد، نوع بیماری و مزاج او بر این روش اثر گذار است. از فصد خون پشت پا برای درمان سیاتیک و خونریزی بواسیر استفاده می‌شود.

رگ زنی دست راست برای بهبود اعضای این سمت بدن

پزشکان از فصد خون دست راست برای درمان بیماری‌های سمت راست بدن استفاده می‌کنند. از اندام‌های مختلف که با این روش تحت تاثیر قرار می‌گیرند می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• کبد
• ریه راست
• دیافراگم راست

در این روش فصد خون برای کبد چرب هم موثر خواهد بود. البته باید اشاره کنیم که 6 رگ در دست راست وجود دارد که می‌توان از هریک از آن‌ها رگ زنی یا فصد را انجام داد و هر کدام اثراتی خاصی ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال فصد از رگ فیقال دست راست برای درمان بیماری‌های سر و گردن، حلق و چشم و حتی جوش صورت استفاده می‌شود.

فواید فصد خون دست چپ برای بدن چیست؟ آیا مثل دست راست است؟

مانند رگ زنی دست راست که بر اعضای همان سمت اثر می‌گذارد، فصد خون دست چپ نیز بر اندام‌های سمت چپ اثر خواهد گذاشت. این اندام‌ها عبارتند از

• قلب
• ریه چپ
• دیافراگم چپ
• طحال
• و سایر اعضای این سمت

در دست چپ نیز 6 رگ برای انجام فصد یا رگ زنی وجود دارد که هر کدام اثراتی خاصی ایجاد می‌کنند. البته باید اشاره کنیم که برای بهبود وضعیت طحال با اینکه در سمت راست بدن قرار دارد، از فصد خون دست چپ استفاده می‌شود.

قابل گفتن است که فصد در صورت، زیر زبان، گوش و بینی نیز انجام می‌شود.

انجام فصد خون برای چه افرادی مناسب‌تر است؛ مزایا بیشتر این روش سنتی برای بیماری‌های خاص

انجام فصد برای افرادی با فشار و غلظت خون بالا بسیار مناسب است. زیرا با این روش هم خون رقیق می‌شود و هم آهن موجود در بدن انباشته نخواهد شد. اما در حالت کلی انجام فصد یا رگ زنی برای دو دسته زیر مناسب‌تر است:

1. افراد مبتلا به پلی سیتمی ورا که غلظت خون بالایی دارند. این افراد به دلیل بیماری مغز استخوان سلول‌های بنیادی است که گلبول‌های قرمز و سفید خاص و پلاکت‌ها بیش از حد تولید می‌شوند.
2. افرادی که مبتلا به هموکروماتوز هستند. این بیماری نوعی اختلال ژنتیکی است که بر نحوه پردازش آهن توسط بدن تاثیر می‌گذارد.
3. افراد مبتلا به پورفیری پوستی تاردا (Porphyria cutanea tarda) هستند. این عارضه باعث ناکارآمدی نحوه استفاده بدن از آهن می‌شود. در نتیجه تجمع آهن خطرناک خواهد شد.

زیرا انباشته شدن آهن در بدن باعث مشکلاتی مانند دیابت، آسیب‌های کبدی، ناباروری و ناتوانی جنسی می‌شود.

فصد خون بهتر است یا حجامت؛ تفاوت این دو روش در چیست؟

از تفاوت حجامت و فصد خون می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• روش انجام رگ زنی و حجامت متفاوت است: در رگ زنی پزشک تیغ یا سرنگی وارد رگ اصلی می‌کند و خون از آن ناحیه خارج خواهد شد. در حالی که در حجامت خون از مویرگ‌های سطحی توسط بادکش‌ها و خراش‌های سطحی تخلیه می‌شود.
• مقدار خون خارج شده از این دو روش یک اندازه نیست: در فصد مقدار بیشتری خون از رگ تخلیه می‌شود. در حالی که در حجامت مقدار کمی خون خارج خواهد شد.
• نوع خون خروجی در رگ زنی و حجامت یکسان نیست: خون خارج شده از رگ در فصد، غلیظ، زیاد و همراه با سموم عمقی بدن است.

در حالی که خون حجامت کم، رقیق و دارای سموم سطحی بدن است. حال در مورد سوال اینکه فصد خون بهتر است یا حجامت باید بگوییم که در مواقعی که بیمار به درمان ضروری و سریع نیاز دارد، رگ زنی نتیجه بهتری می‌دهد. اما استفاده از حجامت با سرعت کمتری بر بدن اثر خواهد گذاشت.

نکات مهم قبل از انجام فصد خون؛ اقداماتی که باید رعایت کنید

نکات مهم قبل از انجام رگ زنی عبارتند از:

• 72 ساعت قبل از انجام فصد از خوردن غذاهای سودازا مانند کله پاچه و سوسیس خودداری کنید.
• 24 ساعت قبل از انجام فصد، از فعالیت جنسی پرهیز کنید.
• 12 ساعت قبل از رگ زنی ورزش سنگین انجام ندهید.
• 12 ساعت قبل از این روش درمانی الکل، سیگار یا دخانیات دیگر مصرف نکنید.
• از غذاهای مقوی مانند عسل، ارده و شیره انگور استفاده کنید.
• قبل از فصد به حمام طولانی مدت یا سونا و جکوزی نروید.

با رعایت این نکات روند انجام فصد خون را موثرتر و ایمن‌تر کنید.

توصیه‌های مهم بعد از انجام فصد خون؛ بایدها و نبایدهای بعد از درمان

برای جلوگیری از ایجاد عوارض و همچنین تاثیر بیشتر و بهتر فصد این اقدامات را رعایت کنید:

• تا 8 ساعت بعد از فصد محل انجام درمان را تکان ندهید.
• محل برش یا ورود سرنگ تا چند ساعتی بعد از درمان دردناک خواهد بود. می‌توانید از کمپرس گرم برای کاهش درد استفاده کنید.
• در صورت خونریزی از محل تخلیه خون، از گاز استریل استفاده کنید و 20 دقیقه با دست آن ناحیه را فشار دهید.
• تا 24 ساعت پانسمان را عوض نکنید و موضع را با آب نشویید.
• از مصرف غذاهای سنگین و پرچرب خودداری کنید.
• بعد از انجام فصد خون یک روز فعالیت‌های خود را کاهش دهید و کمتر سرپا بایستید.
• حدود 48 ساعت از مصرف تخم مرغ و غذاهای حاوی این ماده غذایی خودداری کنید.
• از مصرف مواد غذایی خیلی سرد یا گرم تا یکی دو روز پرهیز کنید.
• غذاهای خیلی تند و تیز یا خیلی ترش، لبنیات، ماهی و ترشی‌جات تا 24 ساعت استفاده نکنید.
• در صورت عطش زیاد یا خشکی دهان بعد از فصد، هر 8 ساعت ماء الشعیر مصرف کنید.

در صورت رعایت این موارد روند بهبودی شما سریع‌تر پیش خواهد رفت.

فصد خون چند وقت یکبار باید انجام شود؟ و این روش چقدر طول می‌کشد؟

اینکه فصد خون چند وقت یکبار انجام شود به تشخیص پزشک و شرایط سلامتی بیمار بستگی دارد. گفتنی است که فصد خون یک جلسه و در یک ویزیت انجام نمی‌شود، بلکه در سه مرحله و با فاصله زمانی 14 روزه انجام می‌شود. البته در مواردی پزشک مرحله اول و دوم را در یک روز انجام می‌دهد و مرحله سوم را در جلسه بعدی انجام خواهد شد.

نکته مهم در انجام دو مرحله رگ زنی در یک جلسه این است که به فاصله کم انجام شوند و بیمار بین دو مرحله نخوابد. هرچه فاصله زمانی بین مرحله اول و دوم رگ زنی کمتر باشد بهتر است. در مورد اینکه فصد چقدر طول می‌کشد باید گفت که زمان معینی ندارد. این روش به میزان توانایی بدن فرد و رگ انتخاب‌شده و روش انجام فصد بستگی دارد.

بهترین زمان فصد خون چه موقع است؟ آیا زمان انجام این روش با حجامت یکسان است؟

طبق نظر پزشکان طب سنتی بهترین زمان برای فصد خون ساعات ابتدایی صبح و تا ظهر در فصل بهار است. زیرا فشار خون در بهار به حدی است که کمترین عوارض را هنگام فصد به همراه دارد. نکته مهم این است که برای انجام فصد روزهای اول و آخر ماه قمری را انتخاب نکنید. باید اشاره کنیم که زمان انجام فصد یا رگ زنی مانند حجامت است.

عوارض فصد خون چیست؟ آیا این روش مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

بهتر است قبل از انجام هر درمانی در مورد عوارض، خطرات و معایب آن اطلاعاتی کسب کنید. از مهمترین عوارض فصد خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مهمترین خطر فصد، واکنش وازوواگال است که علائمی مانند افت فشار خون، غش و رنگ پریدگی ایجاد می‌کند.
• از دیگر عوارض رگ زنی می‌توان به هماتوم، آمبولی، کم خونی، واکنش آلرژی، ترومبوز، تنفس عمیق یا سریع اشاره کرد.
• همچنین در مواردی که رگ زنی در شرایط غیر استریل و نادرست انجام شود، خطر عفونت نیز به همراه دارد.

پس حتما برای جلوگیری از خطرات ناگهانی و مشکلات بعد برای انجام فصد خون به پزشک متخصص مراجعه کنید.

چه افرادی نباید فصد خون انجام دهند؟ این روش برای چه افرادی مضر است؟

مانند هر روش درمانی دیگر، رگ یا تیغ زنی برای همه مناسب نیست. از افرادی که این روش سنتی برای آن‌ها مناسب نیست می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• کودکان
• سالمندان
• ساکنان مناطق سردسیر
• افراد مبتلا به کم خونی
• زنان باردار
• بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی و کبد

انجام تیغ زنی در این افراد ممکن است با افت فشار خون و آسیب به اندام‌های اصلی مانند قلب، کبد و کلیه همراه باشد.

سوالات پرتکرار در مورد فصد خون