7 اسکار پوست را با 7 روش خاص محو و کم رنگ کنید

اسکار پوست به زخم‌ها یا لک‌هایی روی پوست می‌گویند که بعد از آسیب، صدمه یا فعالیتی روی پوست ایجاد می‌شوند. البته نوع اسکار با توجه به زخم، آسیب، محل و شدت آن متفاوت خواهد بود و این موارد در روند بهبودی زخم‌ها نیز تاثیرگذار هستند. به عنوان مثال اسکار جای جوش با جای بخیه با هم تفاوت دارند و به همین دلیل روش درمان این نوع اسکارها نیز متفاوت خواهد بود.

در حالت کلی با توجه به نوع اسکار و شدت آن‌ها، روش درمان یا کم رنگ کردن زخم‌ها فرق خواهد داشت. در این مطلب از مجله سلامت سیوطب به بررسی اسکار پوست خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

اسکار پوست چیست؟ آیا تشکیل اسکار روی پوست طبیعی است؟

اسکار پوست به انگلیسی skin scar گفته می‌شود که به عنوان بخشی از فرآیند بهبود پس از بریدگی یا آسیب‌دیدگی ایجاد می‌شود. پوست با رشد بافت جدید خود را ترمیم می‌کند تا زخم را به هم نزدیک و شکاف‌های ناشی از آسیب را پر کند. عمدتا بافت اسکار برای بستن زخم از پروتئینی به نام کلاژن استفاده می‌کند. اسکارهای پوست در هر شکل و اندازه ایجاد می‌شوند. برخی از اسکارها بزرگ و دردناک هستند، در حالی که برخی به سختی مشاهده می‌شوند.

آیا همه اسکارهای پوست به درمان نیاز دارند؟

در حالت کلی باید بگوییم که همه اسکارهای پوست به درمان نیاز ندارند و بسیاری از آن‌ها با گذشت زمان از بین می‌روند. اغلب افراد زمانی به فکر درمان اسکار پوست خود هستند که جای زخم، زیبایی پوست آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهید یا دردناک باشد.

علائم اسکار پوست چیست؟ این علائم به چه عواملی بستگی دارند؟

ایجاد اسکار برای اولین بار روی پوست سفید (روشن) معمولا صورتی یا قرمز ایجاد می‌شود. با گذشت زمان رنگ صورتی محو و جای زخم کمی تیره‌تر یا روشن‌تر از رنگ پوست خواهد شد. در حالی که جای اسکار در افرادی که پوست تیره دارند اغلب به صورت لکه‌های تیره ظاهر می‌شوند. همچنین باید اشاره کنیم که گاهی اوقات زخم‌ها خارش دارند و ممکن است دردناک یا حساس باشند.

البته باید اشاره کنیم که ظاهر اسکار به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله:

• آسیب یا رویدادی که باعث ایجاد اسکار شده‌است مانند جراحی، سوختگی یا آکنه شدید
• اندازه، شدت و محل زخم
• درمانی که برای زخم دریافت کرده‌اید مانند بخیه یا بانداژ
• سن، ژن، قومیت و سلامت کلی بدن (زخم در بدن افراد دیابتی دیرتر بهبود پیدا می‌کند)

این عوامل بر علائم اسکار و علائم بعد از آن نقش دارند.

انواع اسکار پوست صورت و بدن؛ آیا نمونه‌های مختلفی از اسکار وجود دارد؟

امکان ایجاد جای زخم یا اسکار در هر نقطه‌ای از پوست وجود دارد. همچنین انواع مختلفی از اسکارها وجود دارد که عبارتند از:

1. اسکارهای انقباضی که در اثر سوختگی ایجاد می‌شوند

این نمونه از اسکارهای پوست اغلب پس از سوختگی ایجاد و باعث سفت شدن پوست خواهند شد. این اسکارها حرکت پوست را دشوار می‌کنند، به ویژه زمانی که جای زخم به عضلات و اعصاب وارد شود یا روی یک مفصل قرار گیرد.

2. اسکارهای افسرده یا آتروفیک؛ جای زخم‌هایی گود و فرورفته

به اسکارهایی که حالت فرورفته دارند، آتروفیک یا افسرده می‌گویند. این نمونه از جای زخم‌ها معمولا ناشی از آبله مرغان یا آکنه هستند و شبیه به گودال‌های گرد یا فرورفته کوچک روی پوست به نظر می‌رسند. البته باید اشاره کنیم که به این نوع اسکارها، یخ شکن نیز می‌گویند که اغلب روی صورت ایجاد می‌شوند.

باید اشاره کنیم که اسکارهای افسرده احتمال دارد که با افزایش سن بیشتر مشخص می‌شوند. زیرا پوست به مرور زمان کلاژن و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد.

3. اسکار صاف، یک نمونه از رایج‌ترین زخم‌های پوست

این نمونه اسکار در ابتدا کمی برآمده به نظر می‌رسد، اما بعد از بهبودی صاف می‌شود. اسکارهای صاف اغلب صورتی یا قرمز هستند و با گذشت زمان ممکن است کمی روشن‌تر یا تیره‌تر از پوست اطراف شوند.

4. کلوئیدها، اسکارهایی در بالای سطح پوست

این اسکارها در بالای سطح پوست قرار می‌گیرند و در خارج از ناحیه زخم پخش می‌شوند. در این حالت بافت اسکار بیش از حد رشد می‌کند و امکان دارد بر حرکت تاثیر بگذارد. افرادی که پوست تیره دارند (به ویژه افرادی که دارای ژن آفریقایی، آسیایی یا اسپانیایی هستند) و همچنین افراد مو قرمز، بیشتر در معرض اسکارهای کلوئید (keloid) هستند.

کلوئیدها اسکارهای برجسته‌ای هستند که رشد می‌کنند و فراتر از ناحیه آسیب‌دیده گسترش می‌یابند. بسته به اندازه، نوع و محل اسکارهای پوست، ممکن است برای فرد ناخوشایند به نظر برسند و گاهی حرکت یا اعتماد به نفس فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

5. اسکارهای برآمده یا هیپرتروفیک؛ نمونه‌ای از اسکارهای برجسته

زخم‌های هیپرتروفیک زمانی که روی آن‌ها انگشت خود را بکشید حس خواهند شد. این اسکارهای برجسته ممکن است با گذشت زمان کوچک‌تر شوند، اما هرگز به طور کامل صاف نمی‌شوند. بر خلاف کلوئیدها، اسکارهای برآمده رشد نمی‌کنند یا فراتر از ناحیه زخم گسترش نمی‌یابند.

6. ترک‌های پوستی نیز نوعی اسکار هستند

وقتی پوست با سرعت زیاد منبسط یا کوچک شود، بافت‌های همبند زیر آن آسیب می‌بینند. به این آسیب‌ها ترک پوستی می‌گویند که معمولا در دوران بارداری، بلوغ یا پس از افزایش یا کاهش وزن شدید ایجاد می‌شوند. محل ترک‌های پوستی معمولا روی سینه‌ها، شکم، ران و بازوهاست.

7. بافت اسکار داخلی؛ حتی اندام‌های داخلی هم دچار اسکار می‌شوند

امکان دارد که بافت اسکار در داخل بدن نیز ایجاد شود. در اغلب موارد بافت اسکار داخلی ممکن است ناشی از جراحی و برخی شرایط سلامتی مانند سندرم آشرمن و بیماری پیرونی باشد. همچنین بیماری خودایمنی به نام اسکلرودرمی، تغییرات پوستی شبیه اسکار ناشی از التهاب در پوست ایجاد می‌کند.

آشنایی با علت ایجاد اسکارها؛ علت ایجاد اسکار پوست صورت و بدن چیست؟

در حالت کلی جای زخم پوست بخشی از روند بهبودی است که مانع ورود میکروب‌ها و سایر مواد مضر به داخل بدن می‌شود. زیرا پوست اولین خط دفاعی بدن در برابر ورود میکروب‌ها و مواد مضر است. وقتی پوست آسیب می‌بیند، بدن بافت جدیدی از کلاژن ایجاد می‌کند تا به بسته شدن مجدد آن کمک کند.

کلاژن نقش‌های مهمی در سراسر بدن ایفا می‌کند، از جمله:

• حجیم کردن پوست
• کمک به محافظت از غضروف و مفاصل

هنگامی که اسکار ایجاد می‌شود، رشته‌های کلاژن پوست آسیب‌دیده را ترمیم می‌کنند و ناحیه باز را می بندند. با این کار بافت‌های جدید از بدن در برابر عفونت محافظت می‌کند.

آیا جای زخم و اسکار روی پوست قابل درمان است؟

با کمک چندین روش درمانی جای زخم‌ها کوچک‌تر و کم‌رنگ‌تر به نظر می‌رسند. در حالت کلی پزشک ممکن است یک یا ترکیبی از درمان‌ها را برای از بین بردن اسکار پوست توصیه می‌کند. اما باید اشاره کنیم که انتخاب نوع درمان اسکار صورت و بدن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• نوع و اندازه اسکار
• محل
• سن بیمار
• درد یا خارش در محل زخم
• میزان تاثیرگذاری اسکار بر توانایی حرکت

با توجه به این موارد روش درمان زخم‌ها مشخص خواهد شد.

آیا می‌توانیم از ایجاد اسکار جلوگیری کنیم؟

همیشه نمی‌توان از ایجاد آسیب به پوست و بعد از آن جای زخم جلوگیری کرد. اما امکان کاهش خطر ایجاد اسکار وجود دارد. به این صورت که با مراقبت از زخم می‌توان از ایجاد اسکارهای شدید جلوگیری کرد. برخی از اقدامات مهم برای کاهش خطر اسکار روی پوست عبارتند از:

• مراجعه به پزشک برای مراقبت از زخم: در مواردی که زخمی دارید که ممکن است جای آن باقی بماند، به پزشک پوست مراجعه کنید. زیرا امکان دارد پزشک برای بهبود زخم ایجادشده بانداژ مخصوص، بخیه یا پمادهای خاصی را تجویز کند.
• زخم را تمیز کنید: در صورت امکان و تجویز پزشک، زخم ایجادشده را با آب و صابون تمیز کنید. هرگونه کثیفی یا خون خشک‌شده را پاک کنید و روی زخم را بانداژ کنید تا میکروب‌ها از بین بروند. با بهبود زخم حتما بانداژ را مرتبا عوض کنید.
• زخم را مرطوب نگه دارید: استفاده از ژل یا پدهای سوختگی مرطوب از خشک شدن بیش از حد زخم جلوگیری می‌کنند.
• در برابر آفتاب از زخم محافظت کنید: در هنگام قرارگیری در معرض نور خورشید جای زخم را بپوشانید یا برای محافظت از آن از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. قرار گرفتن در معرض نور خورشید جای زخم را تیره‌تر می‌کند. همچنین قرارگیری مکرر در معرض نور خورشید ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد.
• به تغذیه خود اهمیت دهید: مصرف سطوح کافی ویتامین D و C به سیستم بدن در بهبود جای زخم کمک می‌کند.

با رعایت این موارد جای زخم و اسکار خود را کاهش دهید.

چه زمانی باید در مورد جای زخم یا اسکار پوست به پزشک مراجعه کنیم؟

در موارد زیر می‌توانید برای درمان جای زخم یا اسکارها به پزشک مراجعه کنید:

• ظاهر اسکار باعث آزار فرد شود.
• جای زخم تغییر کند یا دردناک، حساس، خارش‌دار یا عفونی شود.
• فرد متوجه خال، کک و مک یا رشد روی اسکار یا نزدیک آن شود (امکان دارد نشانه سرطان پوست باشد).

در این موارد برای بهبود وضعیت پوست خود به پزشک مراجعه کنید.

روش‌های مختلف برای درمان اسکار پوست؛ معرفی بهترین راهکارهای درمانی

درمان‌های پیشنهادی برای اسکارها، اندازه یا ظاهر این زخم‌ها را کاهش می‌دهند. اما این راهکارهای درمانی هرگز به طور کامل جای اسکارها از بین نمی‌برند. البته باید اشاره کنیم که برخی از درمان‌ها از ایجاد اسکار در هنگام بهبود زخم جلوگیری می‌کنند.

رایج‌ترین راهکارهای درمان اسکار پوست عبارتند از:

• درم ابریزن یک روش رایج برای درمان و کم رنگ کردن اسکارها

درم ابریژن درمانی رایج برای اسکار آکنه‌هاست که در آن لایه بالایی پوست را با دستگاه خاصی که مانند سمباده است، به صورت ملایم لایه‌برداری می‌کنند. در حالت کلی درم ابریژن پوست را نرم و صاف می‌کند و ظاهر جای زخم را بهبود می‌بخشد.

• تزریق داروهای خاص به محل اسکار برای از بین بردن اثرات آن روی پوست

در مواردی پزشکان داروهای خاصی را مستقیما به محل اسکار تزریق می‌کند تا آن‌ها را کوچک‌تر یا صاف‌تر کنند. تزریق کورتیکواستروئید اندازه اسکارهای کلوئیدی را کاهش می‌دهد. همچنین در مواردی پزشک از تزریق داروهای مخصوص سرطان مانند بلئومایسین و فلئورواوراسیل روی زخم استفاده می‌کند تا آن‌ها را صاف کند و خارش و درد را کاهش دهد.

• درمان اسکار پوست با لیزر درمانی؛ راهکاری رایج برای از بین بردن اسکار پوست و مشکلاتی آن

چندین روش درمانی با استفاده از لیزر وجود دارد که باعث از بین بردن یا کاهش ظاهر جای اسکار آکنه می‌شوند. در لیزر درمانی از طول موج خاصی از نور برای ایجاد یک عمل خاص در پوست استفاده می‌کنند. به عنوان مثال پرتو V یک لیزر رنگی پالسی با طول موج 595 نانومتر است که رگ‌های خونی کوچک پوست را هدف قرار می‌دهد.

در مواردی پیش می‌آید که اسکارهای صورتی یا قرمز روی پوست باقی بمانند. زیرا رگ‌های خونی جدیدی برای التیام زخم‌ها ایجاد می‌شوند که به مرور بهبود پیدا می‌کنند. لیزر درمانی رگ‌های کوچک را از داخل به بیرون می‌سوزاند تا جای زخم پاک شود. باید اشاره کنیم که لیزر درمانی به صاف شدن جای زخم‌های ضخیم کمک می‌کند.

• فشار درمانی یک روش سنتی برای جلوگیری از اسکار پوست

استفاده از بانداژ، پانسمان یا جوراب الاستیک در طول فرآیند بهبودی زخم را تحت فشار قرار می‌دهند. فشار از تشکیل اسکار جلوگیری می‌کند یا اندازه آن را کاهش می‌دهد. در کنار استفاده از فشار روی زخم، ماساژ درمانی نیز به شکستن بافت اسکار و به بازسازی آن کمک می‌کند.

• جراحی اصلاح اسکار؛ روشی پر هزینه برای بهبود وضعیت پوست

طیف وسیعی از روش‌های جراحی به حذف اسکار یا بهبود بخشیدن ظاهر آن کمک می‌کند. معمولا در جراحی‌های اصلاحی از پیوند پوست، اصلاح ظاهر یا حذف ناحیه آسیب‌دیده استفاده می‌کنند. البته برای ایجاد اسکار جدید بعد از جراحی پلاستیک از راهکارهای جدید و نوینی استفاده می‌شود.

• استفاده از کرم‌ها و پمادهای موضعی برای از بین بردن جای اسکار پوست

استفاده از پمادهای حاوی سیلیکون روی زخم ممکن است ظاهر اسکارها را کوچک‌تر کند یا از تشکیل آن جلوگیری کند. همچنین پزشک ممکن است استفاده از کرم کورتیکواستروئیدی یا ورقه ژل سیلیکونی را در ناحیه مورد نظر توصیه کند.

• استفاده از نانو مواد مبتنی بر کیتوزان برای بازسازی پوست؛ تحقیقات جدید برای درمان اسکار پوست

با توجه به اینکه پوست دارای لایه‌های مختلفی است، پس بروزرسانی یا لایه‌برداری آن به بهبود وضعیت پوست کمک می‌کند. نانومواد مبتنی بر کیتوزان (chitosan)، نانوذراتی هستند که دارای داربست‌های نانوالیافی رایجی‌اند که مزایای زیادی دارند. این مواد کمک بزرگی به ایجاد مواد جدید و مناسب برای استفاده در کاربردهای پزشکی و بافتی می‌کنند. به همین دلیل در تحقیقات اخیر روی نانو مواد کیتوزان کار می‌شود تا از آن برای بهبود وضعیت پوست استفاده کنند.

آیا اسکار پوست به مرور زمان محو، کوچک یا کمتر می‌شوند؟

بیشتر اسکارها به مرور زمان محو می‌شوند و مشکلات سلامتی طولانی‌مدتی ایجاد نمی‌کنند. نحوه تغییر اسکار به محل، اندازه و نوع آن بستگی دارد. البته باید بگوییم که جای زخم ممکن است آنقدر محو شود که به سختی بتوان آن را دید، اما هرگز به طور کامل از بین نمی‌رود.

گاهی برخی از اسکارها ماه‌ها یا سال‌ها بعد مشکل ایجاد می‌کنند. با رشد مجدد انتهای عصب، جای زخم ممکن است دردناک یا خارش‌دار شود. همچنین احتمال دارد که سرطان پوست در اسکارها به خصوص در اسکارهای سوختگی ایجاد شود. برای جلوگیری از سرطان پوست، از کرم ضد آفتاب استفاده کنید یا جای زخم خود را بپوشانید.

پرتکرارترین سوالات در مورد اسکار پوست