تاثیر فست فود بر کبد چرب؛ بیماری خاموش اما خطرناک

تاثیر فست فود بر کبد، خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهد. در میان همه راهبردها برای حفظ سلامت جسم و بدن، داشتن تغذیه سالم بسیار حائز اهمیت است. امروزه که همه ما گرفتار زندگی ماشینی شده‌ایم و به راحت طلبی عادت کرده‌ایم و بدتر از همه اینکه آمار میزان مصرف فست فودها به خصوص در میان جوانان بالارفته است. تمام این موارد دست به دست هم می‌دهند و باعث بروز بیماری‌های کبد می‌شوند.

کبد را می‌توان دستگاه تصفیه و فیلتر خون معرفی کرد. پس برای سلامتی و زندگی بدون بیماری و شاداب به این اندام نیاز داریم. در این مقاله از مجله سلامت سیوطب قصد داریم درباره تاثیر فست فود بر کبد چرب، انواع کبد چرب و شیوع بیشتر آن در افرادی که سابقه بیماری‌های زمینه‌ای دارند صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

فست فود چیست؟

فست فود، غذای سریع یا غذای فوری بسیار پرچرب و پرکالری هستند که به سرعت طبخ و آماده‌ می‌شوند. انواع ساندویچ، پیتزا، سیب زمینی سرخ‌شده از فست فودهای رایج هستند که به صورت فوری در رستوران‌ها تهیه می‌شوند.

درست کردن فست فود بسیار راحت‌تر و سریع‌تر از غذاهای سنتی و خانگی است و به همین دلیل طرفداران زیادی دارد. اما اغلب دارای مقادیر زیادی نمک و چربی است که برای سلامتی مضر هستند. فست فودها در صورت مصرف مداوم خطرات سلامتی خاصی را برای فرد ایجاد می‌کنند و کارشناسان در تلاش هستند تا خطرات کامل آن را به ویژه در مورد سلامت کبد پیدا کنند.

آیا مصرف مداوم فست فودها اثرات مضری بر کبد می‌گذارند؟ 

مطالعه‌ای اخیرا در Clinical Gastroenterology and Hepatology منتشر شده‌است. در این مطالعه تاثیر مصرف فست فود در بین بزرگسالان در ایالات متحده و ارتباط آن با تجمع چربی در کبد بررسی شده‌است.

همچنین مطالعه اخیر که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد نشان می‌دهد که  مصرف روزانه بیش از 20 درصد کالری از منابع فست فودی، خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی را افزایش می‌دهد. به این بیماری استئاتوز نیز می‌گویند. در این نتایج این تحقیق آماده‌است که در صورت مصرف مداوم فست فود خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی برای افراد مبتلا به چاقی یا دیابت بالاتر خواهد بود.

فست فودها در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان یک وعده غذایی فوری در دسترس هستند. اما خوردن این نوع غذا به صورت منظم ناسالم و مضر است.

خطرات مصرف فست فود و تاثیر آن بر کبد چرب

فست‌ فودها اغلب سرشار از چربی، کالری و قند هستند، اما مواد مغذی و فیبر کمی دارند. مصرف هر چند وقت یکبار فست‌فود روی سلامتی تاثیر نمی‌گذارد. اما مصرف مداوم آن باعث به وجود آمدن خطر ابتلا به چاقی، حمله قلبی، بیماری کبد چرب غیر الکلی و سایر مشکلات سلامتی خواهد شد.

غذاهای سرخ‌شده میزان کالری دریافتی بدن را چند برابر می‌کنند. همچنین سرخ کردن غذاها در روغن باعث می‌شود که میزان کالری آن غذاها بیشتر شود. همچنین شرخ شدن غذا در روغن زیاد باعث خواهد شد که مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌های موجود در مواد غذایی از بین بروند. در این حالت وعده غذایی سرخ‌شده تنها یک غذای خوشمزه و بدون هیچ‌گونه فایده‌ای برای بدن است. مصرف اینگونه غذاهای چرب و پرکالری باعث افزایش چربی بدن و در نتیجه کبد چرب خواهند شد.

مصرف فست‌ فودها، سیب‌زمینی سرخ‌کرده و انواع برگرها برای کبد خوب نیست. زیرا در این غذاها روغن بیشتری جذب بدن خواهد شد و این یعنی به همان اندازه کالری بیشتر به بدن وارد می‌شود. در نتیجه رژیم غذایی سرشار از اسیدهای چرب اشباع‌شده است که منجر به تشدید مقاومت بدن به انسولین و کبد چرب خواهد شد.

بیماری کبدچرب چیست؟

بیماری کبد چرب یکی از بیماری‌های خاموش و شایع است که در اثر تجمع چربی در اطراف کبد ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر افراد چاق و یا کسانی که غذای فرآوری‌شده، سرخ‌‌شده و انواع فست‌ فودهای چرب می‌خورند را درگیر می‌کند.

باید بدانید که کبد دومین ارگان بزرگ بدن است. این عضو به فرآوری مواد غذایی کمک می‌کند و مواد مضر خون را فیلتر خواهد کرد. در واقع کبد در بدن فردی که غذاهای سرشار از چربی اشباع‌‌شده می‌خورد، نمی‌تواند کارش را به درستی انجام دهد. در این حالت اتفاقی که می‌افتد این است که چربی‌های اضافی به‌ مرور زمان باعث التهاب کبد، کبد چرب و سیروز کبدی خواهند شد.

کبد چرب خطر سکته مغزی یا دیابت را افزایش می‌دهد. اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص و درمان شود، می‌توان از پیشرفت کبد چرب جلوگیری کرد. همچنین فرد می‌تواند در مراحل اولیه کبد چرب مقدار چربی اضافی در کبد خود را کاهش دهد.

انواع کبد چرب که باید بشناسید

این بیماری به دو شکل اصلی دیده‌می‌شود. علت ایجاد هر یک متفاوت و عامل خطر آن‌ها از هم مجزا است.

1. کبد چرب الکلی (AFLD)

نوعی بیماری کبد چرب است که به علت مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود. نوشیدن زیاد الکل باعث تجمع چربی در کبد خواهد شد و به مرور زمان عملکرد کبد را مختل می‌کند.

2. کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

 نوعی از بیماری کبد چرب است که به علت عاملی غیر از الکل مانند ژنتیک، چاقی در اثر مصرف فست فود و غذاهای پرکالری و پر چرب ایجاد می‌شود. اما باید اشاره کنیم که این نوع کبد چرب در بین افراد چاق و دیابتی بیشتر دیده خواهد شد.

مراحل کبد چرب و تاثیر فست فود بر کبد چرب زنان و مردان

این بیماری دارای ۴ مرحله است که از گرید ۱ تا ۴ طبقه‌بندی می‌شوند. در این حالت بیماری کبد چرب طی ۴ مرحله پیشرفت می‌کند. در ادامه با این مراحل بیشتر آشنا خواهیم شد.

کبد چرب گرید ۱؛ ساده‌ترین نمونه کبد چرب

در کبد چرب گرید یک، چربی اضافی در کبد تجمع پیدا می‌کند. اگر بیماری از گرید ۱ پیشرفت نکند، تقریبا بی‌ضرر و به ارحتی درمان می‌شود.

کبد چرب گرید ۲؛ به این نمونه استئو هپاتیت می‌گویند

در کبد چرب گرید ۲ علاوه بر چربی اضافی در کبد، در این قسمت التهاب نیز ایجاد می‌شود. به همین دلیل بهتر است که خیلی سریع این نمونه از کبد چرب درمان شود تا به درجات بالاتر پیشرفت نکند.

کبد چرب گرید ۳؛ فیبروز کبدی

به مرور زمان التهاب در کبد باعث ایجاد زخم می‌شود. این التهابات مداوم باعث ایجاد اسکار در کبد خواهند شد، اما کبد هنوز هم عملکرد طبیعی خود را خواهد داشت. درمان کبد چرب گرید 3 بسیار پر اهمیت است.

کبد چرب گرید ۴؛ سیروز کبدی

در این مرحله از بیماری زخم در کبد به طور گسترده‌ای گسترش یافته‌است. سیروز یک بیماری بالقوه تهدیدکننده زندگی است که باعث نارسایی کبدی می‌شود و معمولا غیرقابل برگشت است. به همین دلیل بسیار مهم است که از پیشرفت آن جلوگیری کنید.

نتایج مطالعه متخصص کبد از USC درباره تاثیر فست فود بر کبد چرب مردانه و زنانه

آنی کارداشیان، پزشک متخصص کبد و نویسنده اصلی این مطالعه بیان کرد که کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است که معمولا کمتر از ۵ درصد است. به همین دلیل افزایش متوسط این میزان چربی طبیعی در کبد منجر به بیماری کبد چرب غیر الکلی می‌شود.

افزایش شدید چربی کبد در افراد مبتلا به چاقی یا دیابت بسیار چشمگیر است. این مسئله احتمالا به دلیل این واقعیت است که افزایش چربی در کبد باعث ایجاد حساسیت بیشتری برای تجمع چربی در کبد خواهد شد. به همین دلیل به افراد چاق، دیابتی و افرادی که علاقه زیادی به فست فودها دارند، توصیه می‌شود که رژیم غذایی سالمی را رعایت کنند.

تاثیر منفی فست فود بر کبد طبق تحقیقات و بالارفتن چربی خون و کبد چرب

به گفته کارداشیان، تحقیقات قبلی ارتباط بین فست فود و چاقی و دیابت را نشان داده‌است. اما این مطالعه یکی از اولین مطالعاتی است که تاثیر منفی فست فود را بر سلامت کبد نشان می‌دهد. یافته‌های دیگر این مطالعه نشان داده‌است که مقدار زیادی از فست فودها که کربوهیدارت و چربی بالایی دارند، به کبد آسیب می‌رسانند.

ابتلا به بیماری استئاتوز کبد و حتی سیروز کبدی در صورت مصرف مداوم فست فودها

دکتر کارداشیان افزود که برخی افراد در طول روز یک وعده فست فود می‌خورند و فکر می‌کنند که این کار ضرری ندارد. این درحالی‌است که اگر این یک وعده فست فودی حداقل یک پنجم کالری روزانه فرد را تامین کند، باز هم برای سلامتی خطر دارد.

بیماری کبد چرب غیرالکلی که به عنوان استئاتوز کبد نیز شناخته می‌شود، منجر به سیروز کبدی (تشکیل بافت اسکار در کبد) یا زخم در کبد خواهد شد. این مسئله احتمال دارد باعث سرطان یا نارسایی کبد شود. طبق آمارها استئاتوز کبد بیش از ۳۰ درصد از جمعیت ایالات متحده را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

کارداشیان و همکارانش جدیدترین اطلاعات بزرگ‌ترین نظرسنجی تغذیه سالانه کشور، نظرسنجی ملی سلامت و تغذیه را که انجام شد برای تعیین تاثیر مصرف فست فود بر استئاتوز کبد، تجزیه و تحلیل کردند.

فست فودها باعث به وجود آمدن نگرانی شده‌اند

در مطالعه‌ای که دکتر کارداشیان و همکارانش انجام دادند، فست فودها از جمله پیتزا به عنوان وعده غذایی در نظر گرفته شده‌اند. ارتباط بین استئاتوز کبد و ۲۰ درصد مصرف فست فودها، هم برای جمعیت عمومی و هم برای افراد مبتلا به چاقی یا دیابت حتی پس از تنظیم داده‌ها برای عوامل متعدد دیگر مانند سن، جنسیت، نژاد، قومیت، مصرف الکل و میزان فعالیت، ثابت بوده‌است.

دکتر کارداشیان اضافه کرد یافته‌های ما خیلی نگران‌کننده است. زیرا مصرف فست فود در 50  سال گذشته بدون توجه به وضعیت اجتماعی-اقتصادی افزایش یافته‌است. همچنین طبق آمارها شاهد افزایش قابل توجهی در مصرف فست فودها در طول همه‌گیری COVID-19 بوده‌ایم.

دکتر کارداشیان و همکارانش نگران تعداد مبتلایان به کبد چرب هستند که هر روز در حال افزایش است. این دکتر امیدوارم است که نتایج تحقیقاتش پزشکان دیگر را تشویق کند تا به بیمارهای خود آموزش‌های تغذیه‌ای بیشتری ارائه دهند. به صورت ویژه برای افراد مبتلا به اضافه وزن و دیابتی که بیشتر در خطر ابتلا به کبد چرب هستند. در حال حاضر، تنها راه استئاتوز کبد اصلاح رژیم غذایی است.

چرا افراد مبتلا به دیابت یا چاقی در برابر بیماری‌های کبدی آسیب‌پذیرتر هستند؟

مصرف مقادیر زیاد چربی‌های اشباع‌شده و شیرین‌کننده‌ها و فست فودها، بدن را مستعد تجمع چربی در کبد می‌کند. این اثر در افراد مبتلا به مقاومت به انسولین که مشخصه بارز پیش دیابت و دیابت نوع 2 است، تشدید می‌شود. همین فرآیند باعث می‌شود مقادیر غیرطبیعی چربی اضافی در کبد رسوب کند. احتمالا به همین دلیل است که افراد مبتلا به دیابت و چاقی به ویژه در معرض تاثیرات منفی کبد چرب هستند.

یادداشت پایانی

هرچه فرد بیشتر فست فود مصرف کند بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی قرار خواهد گرفت. همچنین خطر ابتلا به کبد چرب در افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت دارند بسیار بیشتر است.

ایجاد تغییر در سبک زندگی و رژیم غذایی و همچنین انجام ورزش کمک شایانی در کنترل چربی خون دارد. اگر شخصی دچار کبد چرب شده‌باشد و در مراحل اولیه بیماری او تشخیص داده‌شود، می‌تواند با تغییر در سبک زندگی و مصرف کمتر فست‌فودها به راحتی سلامتی را به بدن خود برگرداند. در این مقاله از مجله سلامت سیوطب به بررسی کامل تاثیر فست فود بر کبد با استناد به مقاله دکتر آنی کارداشیان براساس جدیدترین تحقیقات پرداختیم. امیدوارم که برای شما مفید باشد.

سوالات متداول درباره تاثیر فست فود بر کبد